Vai trò của người giáo viên dạy đại học trong thời đại cách mạng công nghệ 4.0

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

10
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày đánh giá sự tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đến giáo dục đại học; Cơ hội v thách thức đối với mỗi giảng viên trên giảng đường đại học; Sứ mệnh và vai trò của người giáo viên thời đại công nghệ 4.0.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Vai trò của người giáo viên dạy đại học trong thời đại cách mạng công nghệ 4.0

HUFLIT Journal of Scienc VAI TRÒ CỦA NGƯỜI GIÁO VIÊN DẠY ĐẠI HỌC TRONG THỜI ĐẠI CÁCH ẠNG CÔNG NGHỆ 4.0 Nguyễn Đình Chiến ờ ại học Ngoại ngữ -Tin học TP.HCM utchien1402@gmail.com TÓ TẮT: bất kì t ời đại à , i t ò củ ời iá iê luô có một ý ĩ ô cù qu t ọ ới sự át t iể củ ề iá dục à quốc i . Sự át t iể k ô ừ củ cuộc các mạ cô iệ 4.0 đ đặt ữ yêu cầu c đối ới c ất l ợ uồ â lực - đối t ợ đà tạ t ực tiế củ c sở iá dục đại ọc à ời iá iê – đối t ợ iá dục t ực tiế ời ọc. ì lại cuộc các mạ cô iệ 4.0 à ữ tác độ củ ó đế iá dục đại ọc c ú t t ấy đ ợc ữ c ội à t ác t ức đối ới mỗi iáo viê t ê iả đ ờ đại ọc. ừ đó c ú t ậ sứ mệ b t ùm củ ời iá iê đại ọc c í là â đỡ à át t iể ời ọc bằ c í tấm củ ời dạy. ì “ ất cả đều bắt đầu từ một ời t ầy” ê t t ời đại 4.0 ời iá iê ải là một à lã đạ tài iỏi một à t uyề cảm ứ k i dậy và đá t ức tiềm ă củ ời ọc; một tấm sá ề ọc à k ô ừ ọc à cũ c í là ời t yêu t à đồ à cù ời ọc t ê à t ì tiế cậ t i t ức à t iệ â các kiế tạ t l i. ậ t ức õ à i t ò củ ời iá iê đại ọc t t ời đại cô ệ 4.0 c í là các để c ú t t y đổi đá ứ ữ yêu cầu ày cà c củ sự iệ đổi mới t à diệ ề iá dục ớc à ữ à ội ậ quốc tế. Từ khoá: Vai trò, v i t ò iá iê dạy đại ọc, t ời đại cô ệ 4.0 I. Ở ĐẦU Ở bất kỳ một xã ội à t bất kỳ t ời đại à ề iá luô đ ợc c i là một t ữ ề c quý ất t ữ ề c quý. Si t ời C ủ tịc Hồ C í Mi cũ từ k ẳ đị “Nhiệm vụ thầy giáo rất vẻ vang, vì nếu không có thầy giáo thì không có giáo dục. (...) Không có giáo dục thì nói gì đến kinh tế, văn hóa” [1,tr.345]. iều đó có ĩ là ời iá iê luô là một ì mẫu c uẩ mực ề đạ đức t í tuệ â các à ắ liề ới một sứ mệ c cả t sự iệ t ồ ời, đ ợc cả xã ội ti t ở à ửi ắm. C í ì t ế sứ mệ à i t ò củ ọ có ý ĩ ô cù qu t ọ t sự át t iể củ iá dục ói iê à sự t ị củ quốc i nói chung. H ạt độ iá dục đại ọc có ữ mục tiêu đặc t ù k ác ữ cấ ọc d ới t iệc dạy à ọc. Dạy ọc ở đại ọc k ô đ t uầ ói ọ t iệc cu cấ t i t ức kĩ ă kĩ xả à ì t à các ă lực c ời ọc mà ớ đế yêu cầu đà tạ t y ề t u dồi ẩm c ất à t iệ â các iú c ời ọc có t ể đá ứ ữ yêu cầu ắ liề ới ề iệ t cuộc số iệ tại à t l i. ì lại i t ò củ iá iê đại ọc t quá k ứ đế iệ tại à đặt vào sự át t iể ũ bã củ cuộc các mạ cô iệ 4.0 có t ể t ấy ời iá iê k ô c ỉ ó ầ quyết đị c ất l ợ à kết quả ạt độ củ c sở iá dục đà tạ mà cò tác độ đế sự át t iể t à diệ củ â các c ời – â tố m tí c ất số cò củ mỗi một quốc i . bối cả iệ y i t ò củ ời iá iê càng t ở ê qu t ọ b iờ ết. iều đó cũ có ĩ là mỗi ời iá iê ải iêm túc đị ị lại i t ò t ực sự củ mì t sự iệ iá dục ất là ở bậc đại ọc. Bởi lẽ sự phát triển không ngừng của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, nhữ đặc điểm và xu thế phát triển không ngừng nghỉ của thời đại đ đặt ra những yêu cầu c đối với chất l ợng nguồn nhân lực đòi ỏi phải đổi mới giáo dục một cách toàn diệ . ể cô cuộc đổi mới t à diệ ấy đạt đ ợc t à tựu bắt buộc ải đổi mới từ ời iữ i t ò qu t ọ ất: ời iá iê là tất yếu. ặt t bối cả t à cầu ó , mỗi iá iê t ê i đ đ i c i y t c đ c iệc è luyệ à đà tạ c àt ờ xã ội một t ế ệ t ẻ ừ có t i t ức ữ ềt y ề; ừ iàu ti t ầ t ác iệm có trái tim yêu t cù ới tí độc lậ tự iác tự c ủ để đối mặt à iải quyết tất cả ữ ấ đề củ đời số iệ đại. ậy iệm ụ ớng dẫn, định ớng sinh viên biết vun bồi tri thức, rèn luyện kĩ ă trau dồi phẩm chất một cách chủ động, tự giác, tích cực; từ sự hấp dẫn của môn học trên giảng đ ờng đến kích thích ý muốn tự tìm hiểu, khám phá tri thức mới; nâng cao ý thức tự giác, tự học, tự khám phá để bộc lộ, phát huy và hoàn thiện bản thân ngay từ giảng đ ờng đại học đến suốt cuộc đời, t ớc tiên thuộc về ời giáo viên. N ữ sự thay đổi ợt bậc trong t ời đại công ệ số củ cuộc cách mạ công iệ lầ t ứ t ừ là một thuận lợi cũ là một thách thức to lớn đối với các thầy cô giáo trên giảng đ ờng đại học. Rõ ràng là trong giai đ ạn thực hiện đổi mới că bản, toàn diện nền giáo dục ớc ta, điều khó nhất của nghề giáo không phải là việc truyền tải kiến thức mà làm sao có thể phát triển phẩm chất và ă lực của ời học, làm sao có thể lôi cuốn ời học vào trong môi t ờng học và tự học, trong khi có biết bao nhiêu sự hấp dẫn, lôi kéo từ bên ngoài, đặc biệt là những ứng dụng từ công nghệ. ể làm đ ợc điều đó n ời giáo viên trên giảng đ ờng cần vận dụng linh hoạt các nhóm kỹ ă về t duy, nhóm kỹ ă làm việc và các kỹ ă mềm khác. Giáo viên cần xây dựng các dự án, các kế hoạch hoạt động để sinh viên có nhiều c hội chủ động tìm tòi, khám phá trải nghiệm và kiến tạo kiến thức, đồng thời, biến các kỹ ă thành những việc làm thực tế trong hoạt động giáo dục nhằm định ớng đú và
Nguyễn Đình Chiến 25 phát triển ă lực của ời học. Song song đó giáo viên cũ cần trang bị các pháp và kỹ thuật đá giá tích cực, khách quan theo ớng mở, góp phần quyết định trong việc kích thích sự thành công của các em trên giảng đ ờng, tạo nên nền tảng vững chắc cho những định ớng tiếp sau đó của cuộc đời. Một ời giáo viên yêu nghề, yêu trò và sáng tạo là ời biết tận dụng từng giờ giảng của mình để thu nhỏ thế giới, lồng ghép tri thức của nhân loại vào tâm trí và thế giới quan của học trò. Cần lan tỏa hiệu ứng tích cực của giờ học ra bên ngoài lớp học, ở mọi không gian. Mỗi thầy cô giáo cần nhận thức rõ trách nhiệm của mình là ời đó vai trò trực tiếp trong công cuộc đổi mới că bản, toàn diện. iều này có ĩ mọi giáo viên phải thay đổi cả về nhận thức và hành động cụ thể, phải tham gia bồi d ỡng, kết hợp tự bồi d ỡng để tiếp cận đ ợc quan điểm và c trình mới, pháp dạy học mới,… Và hết, mỗi thầy cô giáo phải không ngừng chú trọng tính mô phạm và đạo đức nhà giáo, dùng chính điều đó để tác động đến nhân cách ời học. ới t các củ một ời làm iá dục i iết m muố đ ợc ó một ầ ỏt iệc đị ớ t y đổi à tìm ữ iải á để â c c ất l ợ iá dục tại c sở iá dục đại ọc đ cô tác ói iê à ề iá dục ớc à ói c u để đá ứ đ ợc ữ yêu cầu ày cà c củ sự iệ đổi mới iá dục t t ời đại cô iệ 4.0. II. CUỘC CÁCH ẠNG CÔNG NGHỆ 4.0-NHỮNG CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC A. Đánh giá tác động c cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đến giáo dục đại học Hiệ nay, nhân l ại đ c ứ kiế ữ sự thay đổi ợt bậc trong t ời đại công ệ số củ cuộc cách mạ công iệ lầ t ứ t ới ữ ả ở sâu ộ tác độ toàn diệ và sâu sắc đế tất cả các lĩnh ực củ đời số con ời. Nhìn lại ba cuộc cách mạ công iệ t c đây củ nhân l ại từ cuộc cách mạ đầu tiên sử dụng ă l ợng ớc và i ớc để c giới hóa sản xuất, cuộc cách mạng lần thứ hai ứng dụng điện ă để sản xuất đến cuộc cách mạng lần thứ ba sử dụng điện tử và công nghệ thông tin để tự động hóa sản xuất, thì cuộc cách mạng lần thứ t là sự phát triển trí tuệ nhân tạo, sự hợp nhất các loại công nghệ với vạn vật kết i và dữ liệu lớn. ây thực sự là một cuộc cách mạng c từng có trong lịch sử công nghiệp trên thế giới, mở ra viễn cảnh tất cả các dây chuyền sản xuất đ ợc vi tính hóa và kết nối với nhau thông qua công nghệ Internet-of-thing, tạo ra những thời c và thách thức rất lớn đối với tất cả các lĩ vực của đời sống xã hội trong đó có giáo dục t l giáo dục đại học. Sự phát triển chóng mặt của cách mạng công nghiệp 4.0, những ứng dụng công nghệ đ chi phối đời sống con ời, khoa học dữ liệu và trí tuệ nhân tạo đ dần thay thế con ời trong phục vụ sản xuất và cuộc sống,... Tất cả những điều y đ đem lại iều tiệ ích, giúp con ời khám phá iều tri t ức mới nâng cao quy mô và c ất l ợ ề kinh tế cũ đặt ra quá iều thách t ức buộc mỗi quốc gia ải có sự t ở mình quyết liệt thay đổi cho phù ợ ừ tiế thu đ ợc tinh hoa nhân l ại và ừ iữ gìn đ ợc bả sắc ă hoá dân tộc. N ieu công cuộc đổi mới đ ợc tiế hành trong ữ ăm ầ đây đặc biệt là ữ đổi mới bắt đầu từ ề giáo dục - lĩ ực c ịu sự tác độ lớ ất và cũ là quan t ọ ất. Công cuộc đổi mới că bả và toàn diệ ề giáo dục ất là giáo dục đại ọc ráo iết đ ợc đẩy mạ . Các t ờ đại học đ ập cuộc quyết liệt và từ b ớc thích ứng với sự chuyển mình của toàn nhân loại. Mỗi một c sở giáo dục à đà tạo, trong nguồn chung của công cuộc đổi mới về nhân lực đà tạo, nghiên cứu đều tìm những dòng riêng trong quá trình tự t y đổi về t duy quả lý đá iá đú iá t ị củ đổi mới và sáng tạo, triết lý về đà tạ đầu t ề hạ tầng công nghệ thông tin và phòng thí nghiệm tiên tiến. Các t ờ đều phải t iết kế một c t ì iá dục à đà tạ s s ới một á dạy ọc li độ kiế t ức cậ ật ớ tới át t iể các kỹ ă ù ợ ới các mạ cô iệ 4.0 át t iể t duy ệ t ố à liê à t y đổi c si iê ề ậ t ức à k ả ă t íc i ới cái mới đ diễ bê ài xã ội để bắt kịp với xu thế giáo dục mới từ thách thức à c ội lớn do cách mạng công nghiệp 4.0 đem lại [2]. B. Người giáo viên trước v trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 Các đây 400 ăm J.A. Cô-men-x-ki, nhà giáo dục ĩ đại ời Séc (Tiệp Khắc) đã ọi ời iá iê là ời “chuyển giao ngọn đuốc của nền văn minh”, “sợi dây chuyền giữa các thế hệ” và coi chức vụ mà xã hội t c ời giáo viên là chức vụ qu i mà “dưới ánh mặt trời này không có chức vụ nào ưu việt cho bằng” [3]. ậy, vai trò củ ời giáo viên từ t ời x c đế ày y luô luô đ ợc c i t ọ . uy iê , iệm ụ cụ t ể củ ời iá iê ở mỗi t ời đại t ì lại k ác u. ớc cuộc các mạ cô iệp lầ t ứ 3 à t ứ 4 ời iá iê c ủ yếu t uyề t ụ t ô ti kiế t ức một các t uyề t ố . ữ t i t ức củ ời iá iê t uyề t ụ đôi k i ời ọc k ô đ ợc t ẩm đị ề độ c í xác t ậm c í m tí một c iều. i t ò củ ời t ầy tro mỗi lớ ọc là i t ò t u tâm à m tí t ực tiế . P á iả dạy củ ời t ầy c ủ yếu là iả dạy để ọc si kiểm t s u đó đá iá bằ ữ bài t i. ữ kiế t ức iểu biết củ ời ọc ầ lớ đ ợc ì t à qu sác ở t ô qu ữ iờ dạy ọc t ê lớ . Giá iê xem xét ọc si là một đối t ợ tiế t u t ụ độ kiế t ức ê iệc á xét á đặt à sử dụ quyề lực củ ời iá iê t ở t à tất yếu. ô ữ t ê iả đ ờ đại ọc mà ở k ắ các cấ ọc iệc ời ọc k ô đ ợc tự d bộc lộ ữ ẩm c ất à ă lực iê biệt củ bả t â ì e ại l lắ bị á xét đá iá à t ù dậ là điều que t uộc tự b đời.
26 VAI TRÒ CỦA NGƯỜI GIÁO VIÊN DẠY ĐẠI HỌC TRONG THỜI ĐẠI C C NG CÔNG NGHỆ 4.0 Ở ớc t đã từ lâu t qu điểm m tí cốt lõi củ cả quốc i dâ tộc t ì một ời ọc iỏi là một ời ọc ã â lời ục tù t qu điểm củ c mẹ à t ầy cô t e lối t uyề t ố . iệc iêm k ắc y kiểm s át ời ọc là các t ức mà i đì àt ờ xã ội đặc biệt là ời iá iê c ằ sẽ iú c em c ú t sẽ tuâ t ủ t ực iệ tốt các yêu cầu à “ à t k uô k ổ”. Giá iê iữ đ ợc quyề kiểm s át quyề lực t quá t ì dạy ọc. D ậy iệc t ác ạt đá iá ời ọc bằ lời ói bằ à độ y sự im lặ ... ới m đợi t iết lậ kỷ luật, uố ắ các em tự b iờ đã đi à t ý t ức củ ời iá iê . C í ì ậy b lâu y ề iá dục tạ ữ sả ẩm k uô mẫu ới ữ suy ĩ à i có tí k uô sá à ời ọc k ô đ ợc là c í mì k ô đ ợc át uy iá t ị củ bả t â t sự đ dạ ú à đ ợc c ấ ậ kể cả u lẫ k uyết điểm. C kể là t ực tế củ ạt độ dạy ọc k ô đi đôi ới t ực à lý t uyết k ô ắ liề ới t ực tiễ đã à đ là một ết t ợt dài củ ề iá dục iệt m suốt b iêu ăm qu . C í điều ày đã t iệt tiêu k ả ă ọc à tự ọc củ ời ọc. iều em si iê c ọ à c ọ t ờ à t e đuổi sự iệ củ mì ì đị ớ củ i đì , củ xã ội c ứ k ô bắt uồ từ iềm đ m mê củ bả t â . ực t ạ các em “ ật ã” suốt bố ăm ăm t ê iả đ ờ đại ọc ới tâm t ế c á ả k ô có u cầu c iếm lĩ t i t ức k ô ọc là một đ m mê đã quá que t uộc trên các iả đ ờ . Ý t ức ọc tậ k ả ă tự ọc à tự è luyệ bả t â củ si iê uồ â lực c í c át t iể ki tế - xã ội một mối quan ại c u . ực c ất t ì mối l ấy chung quy là kết quả đế từ c í qu iệm iá dục t uyề t ố mà các em đ ợc tiế t u từ i đì àt ờ à xã ội từ k i c à đời đế lúc t ở thành. ì à ệ quả ấy cũ là để c ú t iêm túc ì ậ lại ữ ấ đề ì từ i t ò củ ời iá viên ở iệ tại à t l i. Trong xã hội hiện đại, ời giáo viên phải chuyển mình thay đổi không ngừng để đá ứng những yêu cầu mới, cao nặng nề của xu ớng toàn cầu hóa. iều này lại càng đòi hỏi ời giáo viên một mặt phải không ngừng trau dồi kiến thức, kinh nghiệm của bản thân để truyền lửa cho thế hệ mai sau, mặt khác, phải có ý thức đảm nhiệm nhiều chức ă . ó là chức ă của nhà giáo dục, nhà ă hóa, nhà nghiên cứu và ời tự học và sáng tạo – một tấm cho ời học noi theo. Mỗi ời thầy ời cô mà học sinh gặp trong cuộc đời, chắc chắn sẽ có nhữ tác động sâu sắc đến nhân cách học sinh bằng chính nhân cách củ ời dạy điều mà không có máy móc nào, công nghệ nào thay thế, dù là t i đ i c c m c ie 4.0. ời iá viên t ời y cầ ậ i là một ời ớ dẫ ời qu sát ời điều k iể lớ ọc t đó u tiê c sự tự d sá tạ à tự ti củ ời ọc. lớ ọc t ời đại y y “c ủ â ” ải là ời ọc ới ữ ạt độ sôi ổi tíc cực đầy ứ t ú à iể iê k ô t ể t iếu sự t tác iữ đối t ợ ời ọc ới u à iữ đối t ợ ời ọc ới ời dạy. Trong chuẩn mực của thời hiệ đại, một si iê iỏi là một si iê ải có t ái độ tự ọc tốt ải biết tự quả lý à iải quyết ữ ấ đề củ c í bả t â . ời t ầy c ỉ đó i t ò đị ớ ợi mở kíc t íc , cò lại ời c ủ độ tìm kiếm à tiế ậ t i t ức t u dồi kỹ ă đó c í là ời ọc. Có ậy iệc ọc à k ả ă tự ọc mới t ở t à u cầu suốt đời. Rõ à là ời iá iê t xã ội iệ đại sẽ ặ iều k ó k ă s ới ời iá iê t xã ội t uyề t ố ì ải câ ắc lự c ọ các á dạy ọc c ù ợ ới đối t ợ ời ọc. ă lực củ ời iá iê k ô ằm ở iệc t uyề tải mà cò là ở k ả ă đi đầu t iệc ứ dụ cô ệ t ô ti à ữ tiệ t ực qu à quá t ì dạy ọc kể cả iệc tiế cậ ữ t ô ti t i t ức mới từ đó ậ dụ à c uyê mô iệ ụ củ bả t â mì . Yêu cầu ề sự mềm dẻ li ạt t á dạy ọc để ù ợ ới sự â ó đ dạ ề ă lực u cầu cá tí sở t ờ củ ời ọc để à t à mục tiêu dạy ọc một các iệu quả đã t ở ê ô cù cấ t iết t ê iả đ ờ đại ọc ày y. H thế, công ệ t ô ti sẽ cu cấ ữ ệ t ố dữ liệu đ dạ à có k ả ă kết ối ời dạy ới ời ọc mọi lúc mọi i k ô c ỉ t ê iả đ ờ đại ọc mà có t ể ở à y bất cứ i à k i ời ọc có u cầu ọc. ừ i t ò t uyề t ụ kiế t ức iá iê c uyể s i t ò ớ dẫ ời ọc t iệc tìm kiếm t ô ti c ọ lọc t ô ti à lĩ ội t i t ức một các ù ợ . Mọi kiế t ức củ ời ọc k ô c ỉ đ t uầ đ ợc ì t à qu ữ bài iả củ ời t ầy qu iá t ì t lớ ọc mà ải đ ợc t u t ậ t êm t ô qu các ạt độ t ải iệm t ô qu iệc ọc ỏi từ bạ bè từ internet. iệc dạy ọc k ô cò á đặt một c iều mà ải à t à tự d dâ c ủ à ớ đế ời ọc để ời ọc có t ể có t duy độc lậ át t iể à át t iể một các tốt ất ă lực củ bả t â . Qu t ọ iệc ọc ải t ở t à một sự đ m mê, yêu t íc ới ời ọc. ă lực ọc tậ một các iệu quả tự ọc à ọc tậ suốt đời t ở ê qu t ọ b iờ ết t g t ời iệ đại. Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 lần này có thể sẽ dẫn tới d t ừa nguồn nhân lực, khi tự động hóa có thể thay thế c ời trong rất nhiều vị trí. Vì vậy, với tốc độ át t iể ợt bậc củ các sả ẩm cô ệ mới, sá tạ là một t ữ yêu cầu đá qu tâm à đầu. ời l độ ải t ở ê sá tạ để có t ể bắt kị à có t ể kiểm s át sự t y đổi ày củ t ời đại. Rô bốt có t ể t y t ế ời l độ t một số cô iệc cầ sự lặ đi lặ lại à độ c í xác c iú t làm iệc k ô t ể sá tạ c ời. à ời t ầy c í là ời át iệ đà tạ c ời ọc ữ điều ấy t ô qu quá t ì iả dạy củ mì . ậy t iá dục đại ọc bê cạ i t ò là ời dẫ dắt ớ dẫ si iê t ực iệ quá t ì lĩ ội t i t ức k ọc kỹ ă kỹ xả để át t iể t à diệ bả t â t ì iá iê cò là ời c ịu t ác iệm ớ dẫ si iê tìm kiếm c ọ lọc t ẩm đị à ậ dụ t i t ức củ â l ại à để át uy tiềm ă củ bả t â dự t ê sự tự iác à tíc cực củ c í mì . Giá dục đại ọc t t ời đại 4.0 ải luô ớ đế ời ọc t iệc tiế bộ củ c í bả t â ời ọc c ứ k ô ải là t e m đợi củ bất
Nguyễn Đình Chiến 27 kỳ i y t e một tiêu c uẩ à đó d ời t ầy ặc xã ội đặt . ời ọc ất là đối t ợ đã à c ỉ ề â các si iê đại ọc ới i t ò là ữ cá t ể iê biệt à k ác biệt t ì ời iá iê cầ ải tô t ọ â các củ ời ọc. iều đó có ĩ là mỗi ời iá iê ải “làm cho học sinh cảm nhận rõ về sự tôn trọng và quyền lựa chọn mà mình có” [4, tr.151]. ô dừ ở iệm ụ dạy ọc iá iê cầ ải c ỉ ữ điểm ạ c ế đồ t ời ớ dẫ à kíc t íc để tạ độ lực tíc cực iú ời ọc k ô ừ ấ đấu ọc tậ à át t iể bả t â . ậy s s ới ạt độ dạy ọc t i t ức kỹ ă iệc tô t ọ ă lực ẩm c ất củ ời ọc là điều ô cù qu t ọ t môi t ờ iá dục đại ọc t ời iệ đại. ớc sự tác độ củ ề ki tế t ị t ờ t bối cả ội ậ à t à cầu ó d ới sự ả ở à biế đổi k ô ừ củ các t iá t ị đặt ời iá iê t ớc ữ á lực à t ử t ác ô cù c m . i t ò dìu dắt đị ớ ời ọc t ê ti t ầ tô t ọ à ợ tác đã t ở t à yêu cầu m tí số cò t iá dục ất là đối ới si iê đại ọc ữ đối t ợ đã à t à â các c uẩ bị “xô ” à đời để dấ t â t ể iệ t ải iệm à ặt ái t à tựu. Giáo viên không còn vai trò truyền giảng kiến thức mà trở thành ời ớng dẫ ời học cách chọn lọc, tiếp cận tri thức khoa học, dạy kỹ ă kỹ xảo, phát triển trí tuệ; k i dậy và bồi d ỡng những phẩm chất đạ đức tốt đẹ át uy đến mức tối đ ă lực sáng tạo củ ời học để trở thành một cô dâ có íc c i đì à xã ội. Có thể nói, mỗi giáo viên trong công cuộc cách mạng thực sự về giáo dục hiện nay có vai trò tiên phong và tiên quyết. Tuy nhiên, việc có giữ vữ à â c đ ợc vị t í đó y không còn tuỳ thuộc vào sự phấ đấu của bản thân từ à iá để đá ứ đ ợc yêu cầu của thời đại mới. C. Cơ hội v thách thức đối với mỗi giảng viên trên giảng đường đại học đã phân tích ở trên, rõ ràng sự tác độ mạ mẽ củ cuộc cách mạ công iệ 4.0 đ ả ở sâu sắc đế mọi mặt củ đời số xã ội đặc biệt đối ới vai trò củ ời giáo viên trong lĩnh ực giáo dục nói chung và trong các t ờ đại ọc nói riêng. Vai trò, nhiệm vụ củ à iá đã t ực sự t y đổi ị trí của nhà giáo hoặc là k ô đổi, thậm c í là đ ợc â c qu t ọ t t ời đại cách mạng công nghiệp 4.0, mỗi giáo viên phải thoả mã đ ợc nhữ đòi ỏi của thời đại mới. iều đó có ĩ cô cuộc đổi mới toàn diện về giáo dục trong thời đại mới đặt ra iều t ời c cũ không ít thách t ức đối ới bả thân mỗi nhà giáo. Thực tế thì chức ă t ọng yếu của giáo dục hiệ đại là hình thành và phát triể â các c ời một cách toàn diện và lực l ợng chủ yếu đảm nhận, thực hiện chức ă ấy là đội ũ iá iê . iệc hình thành và phát triển nhân cách cho thế hệ t iê si iê đ t ởng thành là trách nhiệm của toàn xã hội, củ i đì à hệ thống giáo dục quốc dâ t đó đội ũ iá iê có t ác iệm nặng nề nhất. Bên cạnh nhiệm vụ trực tiếp giáo dục đà tạo thế hệ trẻ, truyề đạt cho thế hệ trẻ hệ thống tri thức khoa học, và kỹ ă g, kỹ xả l động nghề nghiệp, thì giáo viên còn có vai trò quan trọng trong việc giáo dục c si iê lý t ở à đạ đức chân chính, hệ thống các giá trị ti ă á của dân tộc và nhân loại; đà luyện họ trở thành những lớ ời thực sự có ích c đất ớc. Mặc dù, việc hình thành và phát triể â các c ời là một quá t ì lâu dài i i đ ạn đ ợc giáo dục ở giả đ ờ đại học là i i đ ạn phát triển mạnh mẽ nhất củ â các à cũ là i i đ ạn thanh iê si iê đ ợc “ ới lỏ ” k ỏi sự kìm cặp củ i đì à t ờng. Vì vậy, nhữ tác động và kết quả giáo dục của iá iê đối với sinh viên vừa có tác dụ đặt nền móng, vừa có tác dụ đị ớng, dẫn dắt cho quá trình phát triển nhân cách. Sự phát triể t l i của một sinh viên, chủ â t l i củ đất ớc phụ thuộc nhiều vào kết quả giáo dục của giáo viên ngay từ giả đ ờ đại học, vì thế chắc chắn vị thế củ ời giáo viên - ời “kỹ s tâm ồ ” sẽ đ ợc đá iá xem t ọng và có những chính sách phù hợ để họ át uy đến mức tối đ ất ă lực củ ời dạy, ở vị trí mà không có một máy móc, thiết bị nào thay thế đ ợc. Dù ời máy à t iết bị t ô mi có siêu đẳ đế t ế à t ì cũ k ô t ể t y t ế đ c t ầy cô iá t iệm ụ át t iể ẩm c ất đạ đức à ă lực c mọi ời ọc. ây là c hội để những ời làm giáo dục nghiêm chỉnh nhìn nhận và có ý thức thay đổi bản thân, trở thành những tấm tiên phong về đổi mới. Bằng chính bản thân mình, giáo viên sẽ tác động đến ời học trực tiếp hoặc gián tiếp, từ đó giúp ời học có nhiều trải nghiệm để hoàn thiện bản thân, trở thành “ ững công dân toàn cầu” ă động, sáng tạo và tràn đầy nhiệt huyết. H nữa, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã đem lại nhiều điều kiện thuận lợi cho các giảng viên tại các t ờng đại học ở Việt Nam hiện nay đổi mới pháp dạy học theo ớng hiện đại. Việt Nam là quốc gia có sự phát triển mạnh mẽ nguồn lực internet, đây là điều kiện dễ dàng để các giáo viên tiếp cận kho dữ liệu thông tin khổng lồ trên thế giới và ở Việt Nam, hỗ trợ đến mức tối đ để giáo viên hoàn thành đ ợc mục tiêu giáo dục của mình. Vì bản chất của cuộc cách mạng này là việc sử dụng trí tuệ nhân tạo, vạn vật kết nối và dữ liệu lớn, nên trong giáo dục, những yếu tố này hoàn toàn có khả ă đ ợc áp dụng một cách có hiệu quả nếu các nhà quản lí giáo dục, đội ũ iảng viên biết sử dụng hợp lí nhữ tác động tích cực của cuộc cách mạ ày. H ữa, sự hỗ trợ đắc lực củ các á tiệ à kĩ t uật dạy học hiệ đại trong hoạt động giảng dạy để tạo ra hiệu quả giáo dục tốt nhất. Sinh viên trong xã hội hiệ đại, phần lớn là nhữ ời có những hiểu biết t ái độ, khả ă c ủ động, linh hoạt điều chỉnh sự phát triển bả t â t e ớng phù hợp với xu thế xã hội. Môi t ờ đại học là c hội tốt để đ ợc trải nghiệm bản thân, vì thế, sinh viên rất thích khám phá, tìm tòi cái mới đồng thời, họ thích bộc lộ những thế mạnh của bản thân, thích học hỏi, trau dồi, trang bị vốn sống, hiểu biết c mì dám đối mặt với thử t ác để khẳ định mình. i đ ợc tiếp cận những nguồn tri thức đ dạng của nhân loại d ới sự đị ớng phù hợp, khi thực sự đ ợc k i ợi niềm yêu t íc à đ m mê ới nghề lựa chọn chắc chắn các em có một động lực học tập sáng tạo mạnh mẽ. Bên cạ đó trong xã hội hiệ đại, sự quan tâm củ i đì những chủ t giáo dục phù hợp từ à t ờng, xã hội sẽ góp phầ át uy u điểm và khắc phục những hạn chế về mặt tâm lý của sinh viên.
28 VAI TRÒ CỦA NGƯỜI GIÁO VIÊN DẠY ĐẠI HỌC TRONG THỜI ĐẠI C C NG CÔNG NGHỆ 4.0 Thời đại công nghệ số và mạng internet phát triển ợt qua những giới hạn về không gian thời gian thì chỉ với một chiếc điện thoại thông minh ời học có thể dễ dàng tìm kiếm đ ợc những kiến thức và thông tin c bản mọi lúc mọi i giáo viên thời hiện đại không còn là ời phải vất vả trong việc soạn bài, nhớ bài để truyền thụ kiến thức, mà chủ yếu là ời hỗ trợ, ớng dẫn, định ớng sinh viên tìm chọn và xử lý thông tin. Thời đại số, dữ liệu và vạn vật kết nối, các em có thể học tập, lĩ hội kiến thức bằng những pháp mở rộng, tự do, sáng tạo và vô cùng linh hoạt, chủ động. Nếu giáo viên xây dựng một pháp học tập phù hợp thì chắc chắn sẽ phát huy tối đ tính tích cực, sáng tạo, độc lập của sinh viên. Bên cạnh những tác động tích cực thì cách mạng công nghiệp 4.0 đ thực sự tạo ra nhiều những thách thức, đòi hỏi các giảng viên đại học cần nhiều nỗ lực đổi mới nữa trong công tác giảng dạy của mình. Trong kho dữ liệu toàn cầu, t ớc rất nhiều nguồn tài liệu thì kiến thức ời thầy chắc chắn phải cần sâu rộng nữa để định ớng cho sinh viên. Máy móc, công nghệ sẽ giúp ời thầy giảm nhẹ công việc phải gia tă ă lực học và tự học suốt đời. H nữa, khả ă t duy và trí tuệ của thanh niên, sinh viên ngày càng phát triển . Ngoài việc học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, các giáo viên cần phải chú trọng bồi d ỡng ă lực sử dụng thành thạo công nghệ thông tin, ngoại ngữ để đá ứng yêu cầu giáo dục và đà tạo trong điều kiện kết nối toàn cầu để có thể tiếp cận những tri thức khoa học do cuộc cách mạng công iệ 4.0 mang lại. Trong thế giới công nghệ số ời giáo viên phải bằng trí tuệ và bề dày về kinh nghiệm sống, kinh nghiệm chọn nhập và xử lý t ô ti tác động trực tiế đế ời học trong quá trình dạy học chứ không phải bằng sự độc quyền về thông tin và tri thức. ể làm đ ợc điều đó ọ phải làm chủ đ ợc môi t ờng công nghệ thông tin và truyền thông mới đồng thời phải chuẩn bị về mặt tâm lý cho một sự t y đổi c bản về vai trò của họ. ặt giữa thời đại công nghệ 4.0 thì tính tích cực à độc lập của sinh viên sẽ bùng nổ mạnh mẽ nhất, họ sẵn sàng dấn thân, sáng tạo k i đủ đ m mê. Trên giả đ ờng, họ cũ t íc ững thứ mới mẻ đột phá, chán nản với nhữ k uô t ớc cũ ữ á ọc truyền thống. Thế nên, nếu nhữ ời giáo viên có đ ợc á iảng dạy thích hợp, kích thích khả ă sá tạo và trí tuệ tiềm tàng của thanh niên sinh viên thì sẽ là sự hỗ trợ tốt nhất đối với thanh niên, sinh viên. ể thực hiện hiệu quả việc chuyển hóa từ quá t ì đà tạo thành quá trình tự đà tạo theo tiêu chí hiệ đại trong giáo dục à đà tạ ời iá iê k ô cò đ t uần là dạy cho học si đạt điểm qu mô đạt điểm cao hay hoàn thành bằng cấp mà sức mạnh củ ời thầy là phải iú c ời học có đ ợc những phẩm chất à ă lực củ ời công dân thế kỷ XXI. ớc ữ t ời c và thách t ức đó giáo viên cầ rèn luyệ bả lĩ luôn luôn sáng tạ và không ừ đổi mới để đem lại iệu quả dạy ọc tốt ất. Xu thế cách mạng công nghệ hiện nay đòi hỏi mỗi ời giáo viên phải chủ độ t c luy tri thức, làm chủ công nghệ, cập nhật kịp thời những ứng dụng tiến bộ của khoa học kĩ thuật mới nhất để có thể đà tạo nguồn nhân lực đáp ứng đ ợc yêu cầu về việc làm trong kỉ nguyên toàn cầu hóa. ặc biệt t bối cả k ọc cô ệ át t iể ũ bã iệ yt ì ời iá iê cầ ải có tâm tài à đức t iệm ụ dạy ọc củ mì . âm ở đây là tì yêu ề yêu c ời đi đôi ới tì yêu là ti t ầ t ác iệm t sự iệ t ồ ời. ài ở đây là sự uầ uyễ ề c uyê mô là ă lực à t í t ức à ă lực t uyề tải t í t ức. Cò ức ở đây c í là sự tác độ lê ậ â các củ ời ọc bằ c í bả t â ời t ầy. D. Sứ mệnh v v i trò c người giáo viên thời đại công nghệ 4.0 1. Sứ mệnh b o trùm c người giáo viên đại học Sinh viên là một lứa tuổi đặc biệt đ tiếp thu những kiến thức, kỹ ă c uyê mô ở các t ờ c đẳng, đại học để chuẩn bị cho hoạt động nghề nghiệ s u k i t ờng. Với những thế mạnh so với các lứa tuổi k ác tự ý thức cao, có tình cảm nghề nghiệ có ă lực và tình cảm trí tuệ phát triển, có nhu cầu, khát vọ t à đạt,... đặc biệt, các em có nhiều m ớc, thích trải nghiệm và dám đối mặt với thử t ác . S đứ t ớc khối l ợng thông tin, tri thức khổng lồ của cuộc cách mạng 4.0, si iê cũ có ạn chế trong việc chọn lọc, tiếp thu cái mới. Sức mạ củ ời iá iê bê cạ iệc cố ấ ề mặt t i t ức ải luô để tâm đế iệc c ỉ đố ỗt ợ iú đỡ đị ớ một các kị t ời để các em át t iể t à diệ ề mặt đạ đức, ă ó t ẩm mỹ, ề iệ à đị ì õ ý t ức t ở t à một cô dâ t à cầu. ây là một iệm ụ ô cù k ó k ă đối ới các iả iê đại ọc k i mà mỗi iả iê t một mô dạy c ỉ dạy 3 tí c ỉ (t đ 45 tiết) t một lớ ọc quá đô si iê . để đá ứ đ ợc yêu cầu củ đổi mới à ội ậ quốc tế, các t ờ đại ọc ói c u à mỗi iả iê ói iê cầ có iải á cụ t ể dự à lợi t ế củ các mạ cô ệ 4.0 để iú các em si iê à t iệ à t ì ọc tậ à át t iể ă lực ẩm c ất củ mì . xã ội iệ đại các mạ cô iệ 4.0 ới k ối l ợ t i t ức củ â l ại đã à đ tă lê ù ụt từ út từ iây ời iá iê cầ ải xác đị lại một các õ à sứ mệ củ bả t â t ớc bối cả t ời đại. Mục tiêu cuối cù củ ời t ầy, sứ mệ đíc t ực củ iá dục t bối cả iệ tại k ô ải là điểm số à bằ cấ mà là â đỡ à át t iể c ời t ực à . N ời t ầy cũ k ô t ể dạy c ọc si mọi điều cầ dạy ời ọc cũ cầ có môi t ờ à t ải iệm để ậ dụ t i t ức kỹ ă từ t ê iả đ ờ đi à t ực tế đời số . có một điều qu t ọ ời t ầy có t ể làm đ ợc đó chính là “ â đỡ à át t iể c ời” t mục tiêu “ ọc đi đôi ới à ” (c ứ k ô ải là “làm k ổ c ời” t “sự ọc”), đó là sứ mệ đíc t ực củ iá dục cũ c í là sứ mệ củ ời t ầy ữ c ời tiê củ t ời đại cô ệ 4.0 [5]. Sứ mệ đó đặt t một ạt độ dạy ọc m tí tiê tiế “ ầy c ủ đạ - t ò c ủ độ ” ắm tới lợi íc củ cộ đồ . Dạy ọc iể iê ải xuất át từ ời ọc à tậ t u à ời ọc,
Nguyễn Đình Chiến 29 ới mục tiêu át t iể ă lực à ẩm c ất củ ời ọc c ứ k ô đ t uầ các iểu là dạy ọc lấy ời ọc làm t u tâm ọc để lấy kiế t ức. iá dục đại ọc iữ c bã cô ệ một các ì k ác ề iá t ị củ ời t ầy t cuộc đời mỗi ời si iê t ì k ô dừ lại ở ữ điểm số y kỳ t i t ầy cô là ời tác độ tới ời ọc t ở t à (si iê ) ở iệ tại à cả t l i. ói một các õ à t ì sứ mệ củ ời iá iê t iệc â đỡ à át t iể c ời, ải bắt đầu từ c í ời iá iê ấy (It all begins with a teacher). iều đó có ĩ là t à t ì t ực t i iệm ụ dạy ọc mỗi iá iê ải luô có ý t ức t iệc t u dồi c uyê mô à t iệ â các k ô ừ ọc à tự ọc ý t ức mì ải là một tấm để ời ọc m muố đ ợc t ở t à ... Trong t ời đại 4.0 bê cạ iệm ụ dạy ọc c bả ời iá iê t ực sự ải là ời lã đạ tài iỏi ời t uyề cảm ứ một tấm ả c iếu à t ì ọc tậ suốt đời à là một ời bạ ĩ đại đồ à cù ọc si củ mì t iệm ụ lắ e t ấu iểu kết ối k i ợi đị ớ à đồ à . 2. Giáo viên với v i trò c một nh lãnh đạo t i giỏi ữ t y đổi củ iá dục à à t ờ t bối cả mới đã đặt ữ yêu cầu mới đối ới ời giáo viên đòi ỏi ọ, bê cạ iệc iả dạy ải có ữ i t ò mới t sự iệ iá dục à đà tạ . ới đặc t ù củ ề lấy c ời làm đối t ợ để tác độ t ực tiế làm biế đổi à át t iể ậ t ức t t ở tì cảm củ ọc si si iê , t ì t ớc ết, t i i đ ạ iệ y iá iê ải là một à lã đạ tài iỏi. Bởi mục tiêu t ực tiế củ ời iá iê đại ọc i i đ ạ đổi mới là đà tạ ữ c ời đá ứ đ ợc u cầu củ t ời đại mới ới â các à c ỉ , có đủ ẩm c ất ă lực ục ụ c sự át t iể củ xã ội đặc biệt là ă lực ậ dụ t i t ức iểu biết à iệc iải quyết các tì uố củ t ực tiễ cuộc số à ề iệ . T môi t ờ iá dục ở à t ờ , giá iê ải luô đó i trò là ời lã đạ : i iệc ớ dẫ iú đỡ kiểm t đá iá,...một các t uầ t ục à c uyê iệ để ời ọc t ị t ế c ủ độ ất c iếm lĩ t i t ức à đị ị bả t â t môi t ờ ề iệ s u ày. Việc tiế cậ cô ệ à sử dụ các tiệ cô ệ để ục ụ quá t ì dạy ọc đòi ỏi ở ời lã đạ tài iỏi bê cạ kiế t ức kĩ ă ải có ă lực quả lí. ó là ă lực quả lí tài uyê mạ , quả lí â sự quả lí cô ệ để trong quá trình iả dạy. Mỗi iá iê ải miệt mài l độ iều ữ để cô đọ ệ t ố kiế t ức à đảm bả đây là ữ kiế t ức c bả ất iệ đại ất ù ợ ất cu cấ c ời ọc. ô c ỉ biết iả iải t iết kế bài ọc ớ dẫ ời ọc mà ời iá iê ải đị ớ dẫ dắt để ời ọc lĩ ội t i t ức t tâm t ế một ời ợ tác à cộ tác để k ô c ỉ tiế ậ t i t ức mà cò biết ậ dụ ữ t i t ức ấy một các ù ợ sá tạ t cuộc đời. Giá iê là ời tìm các t ức để t c ời ọc một á ù ợ để tiế ậ t i t ức à át t iể ă lực cá â t môi t ờ c u .P á đó b ồm các â tíc đá iá ấ đề; tìm uồ t ô ti c ọ lọc à xử lý dữ liệu; Giá iê iú ọc si ậ u à k uyết để át uy t ế mạ à t y đổi cải t iệ điểm yếu củ bả t â mì để đạt đ ợc mục tiêu. Giố một à lã đạ t quả lí c ời mỗi iá iê bê cạ mục tiêu c u ải ì ậ õ đ ợc ời ọc đều có ữ sự k ác nhau từ đó t iết kế ữ các iá dục ù ợ c các em à iú các em ậ t ức đ ợc điểm mạ củ mì để át t iể tốt ằm ă lực sẵ có. iều đó có ĩ là ời iá iê có một sứ mệ c cả t iệc đá t ức k i ợi tiềm ă sẵ có ở ời ọc át t iể ă lực ời ọc dự t ê ữ iá t ị ẩm c ất iê biệt ố có t đó có sự tô t ọ sự k ác biệt củ cá â ời ọc. ây là một lỗ ổ k á lớ ở iá dục đại ọc ì ới một sĩ số lớ ọc k á đô iệc quả lý si iê đế t ờ c đ ợc c ặt c ẽ t ời l ợ củ các bộ mô có iới ạ các iả iê đế t ờ c ỉ kị dạy bài dạy củ mì . D đó iệc qu tâm đế ời ọc ở ă lực tí các sở t íc sở t ờ cá nhân,.... bấy lâu y là điều xa x ở iả đ ờ đại ọc ói iê àt môi t ờ iá dục củ ớc t ói c u lại t ở t à điều cấ bác t ề iá dục ớ đế iá t ị c ời iệ y. Dạy ọc ải lấy lợi íc củ ời ọc à xã ội làm t u tâm. ời t ầy xuất át từ c í ời ọc ( ề à cả ề sức k ỏe ề uyệ ọ …) tìm ội du á t uyề đạt t íc ợ tậ t u làm c các em tiế bộ để có â các à â lực t íc ứ ới đị ớ ề iệ à ớ đế át t iể cộ đồ xã ội. à lã đạ cần phải có quy trình rèn luyện cụ thể về hệ thống kỹ ă kỹ xả liê qu đến ngành, nghề của sinh viên từ mức độ thấ đến cao. Việc đá iá si iê cũ ải dự t ê c sở nắm vững kiến thức c sở, chuyên môn và kỹ ă t ực hành thành thạo trong nghề nghiệp của sinh viên chứ k ô đ t uần là một bài thi giữa kì hay cuối kì. Tóm lại, t iả đ ờ t ớc đối t ợ đ dạ là ời ọc t ì à lã đạ là ời t ầy ải có tài ă s ạm ải uyể c uyể t ực iệ tốt à k é bố i t ò: ời cố ấ ời điều ối ời t iết kế ời c ỉ uy ời đá iá. du i đ i t i c à ời t ầy cũ quá t iệt sứ mệ â đỡ à át t iể c ời. H ớ dẫ cổ ũ k íc lệ ỗ t ợ c ỉ đạ t ức tỉ át t iể ài ò â các củ ời ọc c í là t iá t ị đá iá tài ă củ à lã đạ t mục tiêu át t iể c u củ t à xã ội. 3. Giáo viên với v i trò c người truyền cảm hứng ô t ể ủ ậ một t ực t ạ t ê iả đ ờ đại ọc iệ y đó là không ít sinh viên uể ải c á c ờ , t iếu ý t ức tự ọc ợ mô bỏ dở iệc ọc củ mì í ài k ô c ỉ tiề bạc t ời i tuổi t ẻ mà cò í ài một uồ â lực có c uyê mô có t y ề để át t iể đất ớc. ì t ế, b iờ ết ữ
30 VAI TRÒ CỦA NGƯỜI GIÁO VIÊN DẠY ĐẠI HỌC TRONG THỜI ĐẠI C C NG CÔNG NGHỆ 4.0 ời đã c ọ c đ ờ ắ bó ới ề iá ất là t c sở iá dục ề c đẳ đại ọc ... k c c c k c i t y ải k i dậy c ời ọc uồ cảm ứ đế iả đ ờ cảm ứ ới iệc c iếm lĩ tri t ức à à t iệ bả t â sự đ m mê đối ới à ề đã c ọ . i t ò củ ời t ầy iỏi t xã ội iệ đại k ô c ỉ ở kiế t ức c uyê mô iỏi mà ải là ở k ả ă k i dậy, đá t ức tiềm ă t ời ọc. Nói cách khác, giáo viên khôn c ỉ tỏ sá bằ kiế t ức củ mình t ê bục iả mà cò iú ọc si biết các tỏ sá i iả đ ờ à cuộc số . ì ậy t ở t à một ời t uyề cảm ứ c các em là điều ô cù qu t ọ củ ời iá iê t ời iệ đại. Là giáo viên, thì việc chỉ dạy kiến thức, rồi kiểm tra xem các em thuộc kiến thức hay không, chỉ mới hoàn thành phần nhỏ trong sứ mệ ời thầy. Sứ mệ ời thầy là phải dẫn dắt, tạo cảm hứ để học trò của mình thành công không chỉ trong lớp học, tron à t ờng, mà là t e đuổi mục tiêu xuất sắc, cống hiế đ ợc tài ă củ mì c i đì và xã hội. Xã hội hiện nay không chỉ yêu cầu sinh viên nắm vững các tri thức că bản, hiệ đại mà còn phải có đ ợc các kỹ ă kỹ xảo nghề nghiệ có t duy say mê tìm tòi sáng tạ t lĩ ực nghề nghiệp củ mì . iều đó ải đ ợc truyền từ chính nhiệt tâm củ ời thầy ời cô trong hành trình dạy học. iê tài là ời biết giúp ời khác thành nhân tài và n ời giáo viên phải đị ớ à â đỡ để các em xây dựng kế hoạc t l i trở thành nguồn nhân lực chất l ợng đ ợc xã hội công nhận. Trong bối cảnh hiệ đại t ớc sự hấp dẫn của trí tuệ nhân tạo và sự thâm nhập của công nghệ thông tin, khi mọi sự kết nối chỉ bằng một thiết bị số ời thầy sẽ có một vị thế vô cùng quan trọng, trở t à ời truyền cảm hứng, lôi kéo học sinh vào trong những tiết dạy đầy giá trị của mình trên giả đ ờng và trong việc đị ớ đồng hành c b ớc đ ờ t l i của các em! 4. Giáo viên là tấm gương về việc học v t học ày y t e đòi ỏi củ iá dục iệ đại ời ọc buộc ải tă tí c ủ độ k ả ă tự đị ớ các kiế t ức mì cầ à xây dự lộ t ì ọc tậ iê t e đòi ỏi cá â . ời iá iê ải iú ọc si từ c í tấm là mì t lộ t ì ọc à tự ọc ấy. à iá dục ọc Usi ski đã từ ói “nhân cách của người thầy là sức mạnh có ảnh hưởng to lớn đối với học sinh, sức mạnh đó không thể thay thế bằng bất kỳ cuốn sách giáo khoa nào, bất kỳ câu chuyện châm ngôn đạo đức, bất kỳ một hệ thống khen thưởng hay trách phạt nào khác”. Là một ời ớ dẫ đối t ợ là ời ọc t ì ời iá iê ải có đ ợc ẩm c ất cốt lõi à ý t ức ọc tậ suốt đời để lớ lớ t ế ệ ọc t ò qu từ ăm t á t ê iả đ ờ đại ọc, ọc từ c í ữ ời t ầy củ mì . Hãy ớ ằ t ởt à iá iê k ô có ĩ là ừ ọc c kể t t ời đại cô ệ c ỉ cầ ừ một ày t ôi t ế iới đã t y đổi ất iều. ì ậy ời thầy giỏi chắc chắn là ời thầy biết lắng nghe và học hỏi từ học trò củ mì ; ời thầy giỏi không phải là ời thầy quyề ă mà là ời thầy khiêm ờng và toả sáng bằng chính nhân cách bản thân trên hành trình không ngừng học. ậy iá iê t t ời iệ đại b iờ ết ải luô đặt mục tiêu ọc ỏi t êm kiế t ức mới à ứ dụ kiế t ức à iả dạy. P ải t ắ sá ọ lử ọc tậ suốt đời t c í t ái tim mì để ọc si lấy đó làm tấm . Dù đ ợc đà tạo đến trình độ nào ời thầy vẫn luôn đứng t ớc yêu cầu phải tiếp tục học tập và học tập không ngừng nhất là trong kỷ nguyên công nghệ thông tin, tri thức nhân loại gia tă một cách nhanh chóng. Ngày nay, việc “ ọc suốt đời” đã trở thành thực tế, các tiến bộ công nghệ cho phép mọi ời có điều kiện để học cái mà mình yêu thích nhất ở bất kỳ lứa tuổi nào. bối cả củ sự át t iể c ó ề mọi mặt à ữ đổi mới liê tục t lĩ ực k ọc iá dục ếu một ời iá iê ĩ “ ôi biết ồi” cũ đồ ĩ “ ôi c ết ồi”. Trong nghề dạy học, việc học tập của thầy còn mang ý ĩ một ă lực nghề bởi chức ă giáo dục ngày nay đ ợc nhấn mạnh đến việc dạy cho học sinh cách học. Kinh nghiệm cách học của ời thầy là nền tảng để thấu hiểu những khó k ă những cản trở học tập của học sinh cũ những ẩn chứa đằng sau các hành vi, biểu hiện học tập bên ngoài của học sinh và đó cũ là những bài học quý để thầy biết cách ớng dẫn học sinh học. Giá iê ải ọc mọi lúc mọi i ọc ở mọi đối t ợ ới một ti t ầ k iêm ờ cầu t ị. C í ữ điều ấy sẽ làm ê sự mẫu mực củ một ời à iá à sẽ làm ê sự tác độ ô cù t lớ t ậ t ức củ đối t ợ t ực tiế tác độ . Chính vì thế, thầy còn đ ợc yêu cầu trở thành chuyên gia về học tập suốt đời với ý ĩ đó. ói ậy có ĩ là xã ội cà iệ đại t ì cà đòi ỏi iá iê k ô ừ ọc tậ cậ ật liê tục ữ t i t ức à kĩ ă để làm mới bả t â . chuyên nghiệp hóa nghề dạy học là cam kết hiển nhiên, tất yếu của ngành giáo dục đối với xã hội về chất l ợng của lực l ợng lao động nghề. ó cũ là cách để khẳng định giá trị của nghề s phạm trong xã hội. C í sự cầu t ị k iêm ờ àk ô ừ ọc ỏi củ ời t ầy sẽ t ở t à một tấm c ọc si ề k ả ă tự ọc tự è luyệ à ậy tạ ê sự uy tí sự t uyết ục củ ời iá iê t ớc ọc t ò đồ iệ ụ uy à xã ội. Bả t â mỗi iá iê ải là một tấm k ô g ừ ọc à ọc tậ suốt đời. Giá iê i ết phải là nhà giáo dục, bằng chính nhân cách củ mì tác động tích cực đến sự hình thành và phát triển nhân cách của học sinh. 5. Giáo viên l người đồng h nh bền vững, tr o yêu thương v niềm tin ừ t ớc tới y c ú t ẫ iểu đ t uầ ằ ời ọc tìm đế ới à t ì ọc ở ời t ầy cô là để tìm ữ câu t ả lời cụ t ể ề một ấ đề à đó. t t ế iới t i t ức ời ọc sẽ dễ dà tìm đá á à câu t ả lời mà k ô ất t iết ải tìm đế ời t ầy. ì ậy một ấ đề k ác lại đặt c ời iá iê t t ời iệ đại k i máy móc t í tuệ â tạ à k dữ liệu t à cầu đ làm tốt ữ iệm ụ m tí
Nguyễn Đình Chiến 31 c í xác cụ t ể t ì t y ì đ ữ đá á cụ t ể ời iá iê ải là ời đặt câu ỏi iú ợi mở sự tò mò t mỗi c ú t kíc t íc c ú t tìm tòi à đi đế tậ cù củ ấ đề để từ đó ì t ấy k ả ă củ c í mì . ây mới là iá t ị t ật sự củ sự dạy dỗ cũ c í là uồ cảm ứ để mỗi ọc si tự ọc à có ă lực ọc tậ suốt đời. ời iá iê t yêu cầu dạy ọc củ t ời đại cô ệ ải là ời có ă lực dẫ dắt ợi mở để ời ọc tự út bài ọc t ê c sở ề tả kiế t ức củ bả t â à từ đó át uy đ ợc kĩ ă à ă lực t ọc tậ cũ t đời số ở iệ tại cũ t l i. ạt độ ợi mở đị ớ ấy t ì ời iá iê t ở t à một ời t iềm ti k ô ừ k íc lệ độ iê ời ọc dự t ê c í ữ át iệ ă lực tiềm ẩ củ ời ọc. ô dừ lại ở đó t ớc á lực củ xã ội iệ đại ữ k ủ ả củ tuổi t ở t à sự ời x ò t y bả bọc củ i đì ài i t ò củ ời t ầy ời cô mỗi iá iê cò là một ời bạ lớ t à ti cậy à iểu biết đồ à cù ọc si t iệ tại à cả ở t l i. Mỗi iá iê , trong hành trình dẫ lối t yêu sẽ đá t ức đ ợc “tí bổ t iệ ” củ mỗi c ời y từ buổi “ â c i s ”. ời đại cô ệ kèm t e ữ tác độ tiêu cực củ ki tế t ị t ờ lối số t ực tế t ậm c í là t ực dụ à sự xuố cấ củ đạ đức c ời t ì i t ò iá dục đạ đức t ê ề tả củ yêu t đã t ở t à iệm ụ t ác iệm à sứ mệ củ ời iá iê t à t ì miệt mài củ c í mì . Vai trò của nhà giáo dục chuyên nghiệp là thực hiện sứ mệnh cải tạo xã hội và phát triển toàn diện học sinh bằng ă lực t duy và ă lực hành động trên những luận cứ khoa học và nhân ă . ời thầy t ớc hết phải là nhà giáo dục với hai nhiệm vụ cốt lõi là giáo dục và giáo d ỡng. iều này nhấn mạnh trách nhiệm trang bị cho học sinh kiến thức, hiểu biết thế giới khách quan, cách học để học sinh không ngừng phát triển nhận thức, trí tuệ, có thế giới quan khoa học và đồng thời, có trách nhiệm tạo ra những c hội hoạt động và giao l u trong lớp học, t ờng học và trong cộng đồng để xây dựng sức khỏe thể chất và tinh thần, những xúc cảm và kỹ ă cần thiết, c bản cho nhân sinh quan của học sinh. ậy đời số ti t ầ củ c ời ất là iới t ẻ ày y đã t ở ê ô cù ức tạ . ới i t ò là một ời t ầy t ì ài t i t ức á mỗi ời iá iê ãy tậ dụ t ời i để có t ể t ở t à một ời bạ ới ọc si . C í sự t ấu cảm ới ời ọc ất là các em si iê số x à sẽ đ iá iê lại ầ ới ời ọc đồ t ời tạ điều kiệ iú ời iá iê có c ội để lắ e ữ c i sẻ từ c í ời ọc ề ấ đề ọc tậ ọc tậ bộ mô củ mì ấ đề cá â cũ các ấ đề củ tậ t ể. Mỗi nhà giáo, cầ ý t ức đ ợc một các đú đắ à sâu sắc ị t ế à t ọ t ác c cả củ mì đối ới ọc si si iê ụ uy àt ờ à xã ội. Giá t ị củ iá dục k ô c ỉ ằm ở sự tô i à kí t ọ ời t ầy ở kiế t ức uyê t âm y tài ệs ạm mà qu t ọ là ữ tác độ m tí đị ớ t à t ì làm ời à t ở t à củ các em. Cố tổ t ố m P i els M del đã từ k ẳ đị “giáo dục là vũ khí quyền năng nhất bạn có thể dùng để thay đổi thế giới”. Và, t ớc k i t y đổi t ế iới c ấ quốc i ời iá iê ãy t y đổi c í mì à bằ các à đó t à t ì dạy ọc ãy tác độ à t y đổi ọc ọc si củ mì để từ b ớc ớ đế một xã ội tốt đẹ . ặt à một ò x áy k ô ừ đổi t y củ t ế iới cô ệ àc c ết ịt ờ k i ữ iá t ị t uyề t ố à đạ đức c ời đ dầ bị bà mò k i k ô ít ữ ời lã đạ ữ ời t ầy ì lợi íc cá â ì đồ tiề mà đá mất tô iêm à iá t ị củ ề iá ới ữ tiêu cực à l ạt à đặc biệt ụ uy à t à ó t ác c em củ mì c iá dục mà lại t iếu sự qu tâm. Thêm à đó sự át t iể mạ mẽ củ cô ệ t ô ti à sự t iếu kiểm s át củ à ớc thì các em học si si iê có một mả đất màu mỡ c sự t ó biế c ất số ả bạ lực ô cảm suy ĩ lệc lạc à đầy uy iểm à t ế ời iá iê i ết sẽ t ấu iểu đ ợc i t ò t ực sự củ mì . Nói nhà triết học chuyên nghiên cứu về tâm lý học thực hành và chuyên về s phạm Dewey “giáo dục là phương pháp cơ bản của tiến bộ và cải cách xã hội”. Ý ĩ thực sự của giáo dục là để làm thay đổi, làm mới ời học và qua đó làm mới xã hội theo ớng tă t ởng, tích cực. ời thầy với chức ă giáo dục của mình sử dụng tri thức và kỹ ă s phạm để làm cho học sinh đ ợc giáo hóa, thay đổi và t ởng thành, là kết quả của quá trình học tập của ời học. Hiển nhiên, công tác đó ời thầy không làm đ độc mà luôn có sự cộng tác, phối hợp và hỗ trợ của các thành phần khác trong xã hội, t ớc hết là của ời học, cha mẹ các em và các đồng nghiệp, chính quyền và toàn xã hội. Do đó vai trò và ă lực s phạm của thầy còn ở chỗ có khả ă lôi kéo những thành viên khác của xã hội, t ớc hết là của cha mẹ và các tổ chức xã hội có chức ă giáo dục vào việc tạo ra các môi t ờng mang tính giáo dục cho ời học, trong đó nền tảng của giáo dục phải bắt đầu từ yêu t khích lệ, động viên trên tinh thần tôn trọng và tin t ởng. III. KẾT LUẬN Là ề tả củ iá dục là cái ốc củ c ấ iá dục, ời iá iê là yếu tố à đầu quyết đị c ất l ợ củ một ề iá dục. D đó ì ậ à t y đổi ề i t ò củ ời iá iê đại ọc t t ời đại cô ệ là một iệc làm m tí c iế l ợc l ợc lâu dài ằm t ực iệ t à cô c iế l ợc át t iể iá dục à c ấ đất ớc, để iá dục à đà tạ t ật sự là “quốc sách hàng đầu” củ đất ớc c ú t . ớc yêu cầu quyết liệt ề đổi mới t à diệ củ ề iá dục à t bối cả cuộc các mạ cô iệ 4.0, chúng ta, ữ ời iá iê â tố quyết đị c ất l ợ iá dục ải ý t ức quyết liệt à c ó đổi mới t duy để k ô ừ â c t ì độ c uyê mô iệ ụ t u dồi ẩm c ất đạ đức à t ở t à ữ tấm
32 VAI TRÒ CỦA NGƯỜI GIÁO VIÊN DẠY ĐẠI HỌC TRONG THỜI ĐẠI C C NG CÔNG NGHỆ 4.0 sá ời à là điểm tự ti t ầ c sự át t iể t à diệ củ các t ế ệ ọc si si iê . à xã ội đ kỳ ọ à sự t y đổi củ một ề iá dục ói c u à t ớc k i để có đ ợc sự t y đổi ấy mỗi cá â ời iá iê ải bắt đầu sự t y đổi từ c í mì để xứ đá ới sự tô i à iềm tì yêu ố có củ xã ội. ớc sự át t iể ũ bã củ cuộc các ệ mạ cô iệ 4.0 à ữ tác độ tiêu cực từ mặt t ái củ ề ki tế t ị t ờ b iờ ết các c sở iá dục ói iê à ệt ố iá dục ói c u cầ ải qu tâm ữ t iệc iá dục à bồi d ỡ ẩm c ất đạ đức c đội ũ à iá qu tâm đế c ế độ c í sác để tạ độ lực à cũ iú c các iá iê c uyê tâm ới ề. Bê cạ đó iệc tă c ờ à đổi mới cô tác bồi d ỡ đi à c iều sâu để â c ẩm c ất đạ đức à iệ ụ c đội ũ à iá t ớc ữ yêu cầu củ sự iệ đổi mới iá dục iệ y cà t ở ê cấ t iết. Trong sự nghiệp giáo dục của mình, mỗi giáo viên cần quan tâm, hỗ trợ sinh viên phát huy các khả ă t duy độc lập sá tạ t ô qu iệc tạ điều kiệ c si iê đ ợc t ả luậ t ì bày các qu điểm t duy ề các ấ đề c í t ị ki tế à xã ội. Bên cạnh việc xác đị cụ t ể đị ớ mục tiêu đà tạ củ à t ờ ; các yêu cầu củ mô ọc liê qu đế t i t ức kỹ ă ă lực ẩm c ất củ si iê thì giáo viên p ải đị ớ để si iê có á tự ọc tậ ắ liề iệc ọc tậ suốt đời để à t iệ bả t â . Ngoài những nhiệm vụ c bản của ngành nghề, mỗi giáo viên, luôn ý thức đ ợc vai trò của một à lã đạo, một ời truyền cảm hứng, một tấm k ô ừng học và một ời bạn tin cậy yêu t à đồng hành của các em học sinh sinh viên để â c vị t ế củ ời t ầy nói riêng và c ất l ợ iá dục à đà tạo nói chung t e ớng hiệ đại. Xi m ợ lời củ à iá dục ổi tiế ời Usi xki để k é lại c bài iết ày “Không có nhân cách của người thầy thì không có giáo dục chân chính, không thể tiến hành hình thành tính cách học sinh. Chỉ có nhân cách mới tác động đến sự phát triển và xác lập nhân cách, chỉ có tính cách mới hình thành tính cách” . IV. TÀI LIỆU THA KHẢO [1] Hồ C í Mi , Toàn tập tậ 10 XB. C í t ị quốc i Hà ội, 2011. [2] Bộ Giáo dục à à tạo, Chiến lược phát triển giáo dục trong thế kỷ XXI, NXB Chính trị quốc gia Hà Nội, 2002. [3] Phạm Khắc C J.A. Cô-men-x-ki- à s ạm lỗi lạc XB Giá dục 1990. [4] Jane Nelsen, ỷ luật tíc cực XB P ụ ữ 2018. [5] Giá ă D Cần thêm nhiều đốm lửa mới, Số Tất niên 2013, Tuổi trẻ cuối tuần. THE ROLE OF UNIVERSITY TEACHERS IN THE TECHNOLOGY 4.0 ERA Nguyen Dinh Chien Faculty of Oriental Languages and Cultures, HUFLIT utchien1402@gmail.com Abstract: In any area, the role of teachers always takes an important meaning for the development of the country. The constant development of the 4.0 industrial revolution requires a superior quality of human resources directly trained by educational institutions and teachers. Looking back to the industrial revolution 4.0 and its impact on u i e sity educ ti we c see tu ities d c lle es i u i e sities. e eby we e lize t t te c e ’s mission is to support and develop learners by being a good example. Bec use “ it ll be i s wit te c e ”. I t e 4.0 i dust i l e luti t e te c e s uld be ext di y le de i s i e w c w ke t e le e ’s we ise t e le e ’s te ti lity d tue s imself le m del i t e le i ocess, who constantly le s i es l e d is le e ’s c m i t ccess k wled e e fect t ei e s lity d c e te t e futu e. Realizing virtually the role of teachers in the 4.0 technological revolution is how we change and meet the higher requirements of a comprehensive innovation of national education and international integration in the world labor market. Key words: Role, the role of teachers, university teaching, the 4.0 industrial revolution. ThS. Nguyễn Đình Chiến l c u si ie cu HU LI c P c (k I 1995) i ie i d y tie t ô , HUFLIT. L c ie c u: tB .