Vấn đề đặt ra trong phát triển kinh tế nông thôn trường hợp tỉnh Thái Bình

Chia sẻ: Bạch Nhược Đông | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

49
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kinh tế nông thôn là một ngành quan trọng trong thời gian gần đây đã đóng góp vào tăng trưởng kinh tế cả nước. Tuy nhiên, sản xuất nông nghiệp vẫn đóng vai trò quyết định đối với kinh tế nông thôn hiện nay trong khi còn gặp nhiều khó khăn như thiếu đất canh tác, trình độ lao động và dịch vụ sản xuất. Vì vậy, con đường đúng đắn là phải phát triển và chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng đa dạng, nâng cao tốc độ sản xuất và lao động của khu vực công nghiệp và dịch vụ. Bài báo này giải quyết những vấn đề này bằng cách sử dụng tỉnh Thái Bình như một nghiên cứu điển hình và nó có thể được áp dụng cho các vùng tương tự. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Vấn đề đặt ra trong phát triển kinh tế nông thôn trường hợp tỉnh Thái Bình

JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE 2009, Vol. 54, No. 2, pp. 17-26 VN T RA TRONG PHT TRIN KINH T NÆNG THÆN TR×ÍNG HÑP TNH THI BNH Nguy¹n Thà Sìn Tr÷íng ¤i håc S÷ ph¤m H Nëi 1. Mð ¦u Kinh t¸ næng thæn l mët trong hai khu vüc °c tr÷ng cõa n·n kinh t¸ quèc d¥n, â l : kinh t¸ næng thæn v kinh t¸ æ thà. Ð n÷îc ta câ tîi hìn 70% d¥n sè sèng ð næng thæn, trong khi kinh t¸ næng thæn v¨n düa v o ho¤t ëng næng nghi»p l chõ y¸u. Trong khi â, s£n xu§t næng nghi»p ang g°p ph£i nhi·u h¤n ch¸, °c bi»t l qu¾ §t, lao ëng tr¼nh ë ch÷a cao, hi»u qu£ s£n xu§t cán th§p. V¼ th¸, º c£i thi»n bë m°t næng thæn th¼ kinh t¸ næng thæn c¦n ÷ñc thay êi m¤nh m³. â l vi»c k½ch th½ch c¡c h¼nh thùc tê chùc s£n xu§t mîi, k²o theo c¡c ho¤t ëng phi næng nghi»p v o næng thæn, tø â bi¸n êi cì sð h¤ t¦ng k¾ thuªt v chuyºn dàch d¦n lao ëng næng nghi»p thu¦n tóy cê truy·n sang c¡c ho¤t ëng kinh t¸ kh¡c. 2. Nëi dung nghi¶n cùu 2.1. Mët sè v§n · chung v· kinh t¸ næng thæn * Kinh t¸ næng thæn Kinh t¸ næng thæn l têng thº c¡c mèi quan h» kinh t¸, x¢ hëi di¹n ra tr¶n àa b n næng thæn, bao gçm næng nghi»p, cæng nghi»p v dàch vö. Nâi c¡ch kh¡c, kinh t¸ næng thæn l têng ho c¡c ho¤t ëng s£n xu§t næng nghi»p hiºu theo ngh¾a rëng gçm næng nghi»p, l¥m nghi»p v ng÷ nghi»p; nhúng ho¤t ëng phöc vö tr÷îc v sau s£n xu§t næng nghi»p v ho¤t ëng phi s£n xu§t næng nghi»p. Nh÷ vªy, kinh t¸ næng thæn l mët phùc hñp nhúng nh¥n tè c§u th nh cõa lüc l÷ñng s£n xu§t v quan h» s£n xu§t trong næng, l¥m, ng÷ nghi»p, còng vîi c¡c ng nh cæng nghi»p truy·n thèng, tiºu thõ cæng nghi»p, dàch vö. T§t c£ câ quan h» húu cì vîi nhau trong kinh t¸ vòng, l¢nh thê v trong to n bë n·n kinh t¸ quèc d¥n. Ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn s³ t¤o n¶n mët cì c§u kinh t¸ luæn bi¸n êi, h¼nh th nh cì c§u kinh t¸ mîi mang l¤i hi»u qu£ cao hìn. * Ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn 17
Nguy¹n Thà Sìn Ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn l mët qu¡ tr¼nh t§t y¸u c£i thi»n mët c¡ch b·n vúng v· kinh t¸, x¢ hëi, v«n ho¡ v mæi tr÷íng nh¬m n¥ng cao ch§t l÷ñng cuëc sèng cõa d¥n c÷ næng thæn. Ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn công ch½nh l vi»c h÷îng ¸n mët cì c§u kinh t¸ næng thæn hñp l½, l m cì sð cho vi»c khai th¡c v sû döng câ hi»u qu£ c¡c nguçn lüc, t¤o i·u ki»n ph¡t triºn nhanh c¡c ng nh kinh t¸ trong næng thæn. Ph¡t triºn a d¤ng c¡c ng nh ngh· trong cì c§u kinh t¸ næng thæn s³ t¤o ra mët khèi l÷ñng s£n ph©m vîi gi¡ trà ng y c ng t«ng, gâp ph¦n thüc hi»n cæng nghi»p ho¡, hi»n ¤i ho¡ n·n kinh t¸ quèc d¥n. 2.2. V i n²t v· ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn ð Vi»t Nam Ð n÷îc ta, næng thæn câ và tr½ h¸t sùc quan trång v¼ ¥y l khu vüc s£n xu§t chõ y¸u, l thà tr÷íng rëng lîn cõa n·n kinh t¸, £m b£o vi»c l m v íi sèng cho x¢ hëi, nguçn nh¥n lüc v nguçn t½ch luÿ cho cæng nghi»p ho¡, ph¡t triºn kinh t¸ x¢ hëi. Nhúng n«m g¦n ¥y, kinh t¸ næng thæn Vi»t Nam ¢ câ nhúng thay êi, ph¡t triºn ng y c ng a d¤ng, gâp ph¦n quan trång v o sü ên ành kinh t¸ x¢ hëi, t¤o ti·n · ©y nhanh ti¸n tr¼nh cæng nghi»p ho¡, hi»n ¤i ho¡ §t n÷îc. Næng nghi»p næng thæn ang câ nhúng chuyºn bi¸n t½ch cüc v· cì c§u ng nh, ¡p ùng ÷ñc cì b£n nhu c¦u l÷ìng thüc v thüc ph©m trong n÷îc, an ninh l÷ìng thüc ÷ñc b£o £m. H¼nh thùc kinh t¸ trang tr¤i mang l¤i hi»u qu£ hìn ÷ñc ph¡t triºn m¤nh ð nhi·u nìi, h¼nh th nh vòng s£n xu§t næng s£n h ng ho¡ tªp trung qui mæ lîn, nhi·u m°t h ng næng s£n ¢ v ang ÷ñc kh¯ng ành và tr½ tr¶n thà tr÷íng quèc t¸: g¤o, c¥y cæng nghi»p d i ng y, thu s£n. . . Cæng nghi»p næng thæn trong giai o¤n 2001-2005 ¢ ¤t ÷ñc th nh tüu kh£ quan, gi¡ trà s£n xu§t cæng nghi»p khu vüc næng thæn t«ng b¼nh qu¥n 16,75 %/n«m, gâp ph¦n a d¤ng ho¡ c¡c th nh ph¦n kinh t¸, câ sü chuyºn êi t½ch cüc v· cì c§u s£n ph©m. Cæng nghi»p næng thæn ph¡t triºn m¤nh ¢ gâp ph¦n thóc ©y c¡c ho¤t ëng dàch vö th÷ìng m¤i, vªn t£i, o t¤o nguçn nh¥n lüc v c¡c dàch vö k¾ thuªt kh¡c, gâp ph¦n quan trång v o qu¡ tr¼nh æ thà ho¡ v hi»n ¤i ho¡ næng thæn; h¼nh th nh nhi·u thà tù, c¡c iºm d¥n c÷ tªp trung, tr¶n cì sð ph¡t triºn cæng nghi»p næng thæn. Tuy vªy, mët v§n · °t ra l kinh t¸ næng thæn ð nhi·u nìi v¨n chõ y¸u l düa v o næng nghi»p, trong khi s£n xu§t næng nghi»p l¤i g°p ph£i nhúng khâ kh«n v· t½nh ch§t mòa vö, nguçn t i nguy¶n §t câ h¤n l¤i bà chia nhä, manh món, trong khi d¥n sè æng, d¨n ¸n t¼nh tr¤ng sû döng thíi gian lao ëng cán th§p ð khu vüc n y. Bði vªy, ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn, chuyºn tø thu¦n næng sang cì c§u a d¤ng ng nh gn vîi cæng nghi»p ch¸ bi¸n v dàch vö, vîi sü c£i thi»n x¢ hëi theo h÷îng ph¡t triºn b·n vúng l mët y¶u c¦u c§p thi¸t ð n÷îc ta. 18
V§n · °t ra trong ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn, tr÷íng hñp t¿nh Th¡i B¼nh 2.3. V§n · °t ra trong ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn ð t¿nh Th¡i B¼nh * Th¡i B¼nh câ cì c§u kinh t¸ vîi vai trá chõ y¸u l næng nghi»p Th¡i B¼nh l mët t¿nh ð çng b¬ng sæng Hçng, câ truy·n thèng næng nghi»p tø l¥u íi v ÷ñc bi¸t ¸n vîi tr¼nh ë th¥m canh lóa cao nh§t c£ n÷îc. L t¿nh gn vîi n·n v«n minh lóa n÷îc câ tø l¥u íi cõa ch¥u thê sæng Hçng, tø v i chöc n«m trð l¤i ¥y t¿nh ¢ l vòng th¥m canh lóa câ n«ng su§t v÷ñt 12 t§n/ha/2vö, cao nh§t trong c£ n÷îc. Tø n«m 1996 ¸n 2007, Th¡i B¼nh câ tèc ë t«ng tr÷ðng GDP b¼nh qu¥n l 6,9%, ri¶ng n«m 2007 câ mùc t«ng 11,51%, cao hìn so vîi tèc ë t«ng tr÷ðng trung b¼nh cõa c£ n÷îc. Còng vîi sü t«ng tr÷ðng kinh t¸, cì c§u kinh t¸ cõa Th¡i B¼nh ¢ câ sü chuyºn dàch theo h÷îng t½ch cüc, t«ng t¿ trång cæng nghi»p v dàch vö, gi£m d¦n t¿ trång næng nghi»p. M°c dò cì c§u kinh t¸ Th¡i B¼nh ¢ câ sü chuyºn dàch H¼nh 1. Chuyºn dàch cì c§u kinh t¸ theo ng nh t¿nh Th¡i B¼nh 1996 2007 t½ch cüc, t¿ trång gi¡ trà s£n xu§t næng nghi»p ¢ gi£m g¦n 20% trong váng hìn 10 n«m qua, song cì c§u kinh t¸ v¨n thº hi»n mët n·n kinh t¸ chõ y¸u l næng nghi»p. * Nhúng h¤n ch¸ cõa mët n·n kinh t¸ s£n xu§t næng nghi»p ð Th¡i B¼nh - Thù nh§t, â l h¤n ch¸ v· qu¾ §t cho s£n xu§t næng nghi»p. Trong cì c§u næng - l¥m - thu s£n th¼ næng nghi»p chi¸m g¦n 90%, trong â s£n xu§t cõa ng nh trçng tråt chi¸m tîi 75%. Mët i·u hiºn nhi¶n, trçng tråt l¤i phö thuëc r§t lîn v o qu¾ §t ai t÷ li»u s£n xu§t quan trång nh÷ng l¤i câ h¤n. Di»n t½ch §t tü nhi¶n cõa t¿nh l 154.593 ha, §t næng nghi»p chi¸m 62,6% di»n 19
Nguy¹n Thà Sìn t½ch tü nhi¶n vîi 96.803 ha, trong khi d¥n sè l 1.860.300 ng÷íi. B¼nh qu¥n §t næng nghi»p/ng÷íi cõa to n t¿nh l 0,05ha th§p ch÷a b¬ng 1/2 mùc trung b¼nh cõa c£ n÷îc (0,11 ha). H ng n«m, vi»c mð rëng qui mæ §t chuy¶n dòng v thê c÷ c ng khi¸n qu¾ §t s£n xu§t næng nghi»p gi£m nhanh. - Thù hai, l v§n · tªp trung ruëng §t cho s£n xu§t næng nghi»p h ng ho¡. Nhúng tçn t¤i trong vi»c qu£n l½, chia ruëng §t tr÷îc ¥y khi¸n cho ph¦n lîn ruëng §t cõa næng d¥n Th¡i B¼nh r§t manh món, ph¥n t¡n. V§n · dçn i·n, êi thûa ang ÷ñc ti¸n h nh tr¶n àa b n t¿nh nh¬m khuy¸n kh½ch c¡c h¼nh thùc kinh t¸ mîi câ hi»u qu£ hìn nh÷ kinh t¸ trang tr¤i, song khæng d¹ d ng thüc hi»n trong thíi gian ngn. i·u n y câ thº th§y r§t rã trong qui mæ di»n t½ch §t b¼nh qu¥n mët trang tr¤i næng nghi»p cõa t¿nh ng y c ng gi£m, tø 5,65ha/1 trang tr¤i (n«m 2001) xuèng 0,75ha/ 1 trang tr¤i (n«m2006) khi sè trang tr¤i t«ng l¶n. - Thù ba, mùc sèng d¥n c÷ cán th§p, cì c§u lao ëng chuyºn dàch chªm. T¿ l» d¥n næng thæn chi¸m tîi 92,7% v d¥n sè th nh thà ch¿ chi¸m 7,3% n¶n sû döng lao ëng khu vüc næng thæn câ vai trá quan trång trong ph¡t triºn kinh t¸ cõa t¿nh. Tuy vªy, hi»n nay, íi sèng cõa mët bë phªn nh¥n d¥n cán khâ kh«n (t¿ l» hë ngh±o n«m 2006 l 11% - cao hìn t¿ l» hë ngh±o trung b¼nh cõa vòng çng b¬ng sæng Hçng (10,1%). Thu nhªp b¼nh qu¥n/¦u ng÷íi cán th§p 514 ngh¼n çng/th¡ng/ng÷íi, th§p hìn b¼nh qu¥n cõa c£ n÷îc (636 ngh¼n çng) v cõa vòng çng b¬ng sæng Hçng (653 ngh¼n çng). B£ng 1. Cì c§u sû döng lao ëng Th¡i B¼nh 2000 2005 (%) N«m 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Næng - L¥m - Ng÷ 81,6 75,1 72,37 70,1 69,2 66,6 CN - XD 8,9 13,0 14,8 18,3 18,9 20,1 Dàch vö 9,5 11,9 12,9 11,6 11,9 13,3 (Nguçn: Ni¶n gi¡m thèng k¶ Th¡i B¼nh) Cì c§u lao ëng theo ng nh ch÷a hñp l½ v chuyºn dàch chªm, chõ y¸u v¨n l lao ëng næng nghi»p, chuy¶n mæn k¾ thuªt th§p. So vîi cì c§u sû döng lao ëng theo ng nh cõa c£ n÷îc, cì c§u lao ëng cõa Th¡i B¼nh v¨n thº hi»n mët t¿nh câ lao ëng trong khu vüc I l chõ y¸u. ¥y ch½nh l h¤n ch¸ cho vi»c gi£i quy¸t vi»c l m, ái häi ph£i t«ng c÷íng ph¡t triºn c¡c ng nh phi næng nghi»p trong khu vüc kinh t¸ ð næng thæn, vøa h¤n ch¸ g¥y sùc ²p l¶n t i nguy¶n §t ai, vøa gâp ph¦n chuyºn dàch cì c§u kinh t¸ næng thæn theo h÷îng ti¸n bë. Thù t÷, cì sð vªt ch§t k¾ thuªt phöc vö næng nghi»p tuy ÷ñc c£i thi»n, song ho¤t ëng hi»u qu£ ch÷a cao, nh§t l c¡c cì sð phöc vö cho ch«n nuæi v nuæi trçng thu s£n cán ½t, £nh h÷ðng nhi·u tîi chuyºn êi cì c§u trong s£n xu§t næng nghi»p. 20
V§n · °t ra trong ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn, tr÷íng hñp t¿nh Th¡i B¼nh Trong khi â, cì sð h¤ t¦ng næng thæn ch÷a çng bë, cæng nghi»p v dàch vö næng thæn ph¡t triºn chªm. Vªy, lèi tho¡t cõa nhúng h¤n ch¸ â °t ra y¶u c¦u bùc thi¸t ph£i chuyºn dàch cì c§u kinh t¸ næng thæn theo h÷îng a d¤ng ho¡, vîi cì c§u kinh t¸ têng hñp næng - cæng nghi»p - dàch vö v gn li·n vîi sü bi¸n êi v ph¡t triºn c¡c th nh ph¦n kinh t¸. * Nhúng chuyºn bi¸n b÷îc ¦u trong ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn t¿nh Th¡i B¼nh Th¡i B¼nh ¢ câ sü chuyºn dàch trong cì c§u kinh t¸ næng thæn. Trong cì c§u kinh t¸ khu vüc næng thæn, næng nghi»p v¨n l ng nh chõ ¤o m°c dò ¢ gi£m v· t¿ trång, tø 64,3% n«m 1996 xuèng 49,8% n«m 2007. Ng nh cæng nghi»p v dàch vö câ t¿ trång t«ng nh÷ng ch÷a cao: cæng nghi»p t«ng 8,7%, ng nh dàch vö t«ng 5,8%. T¿nh công tªp trung ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn theo h÷îng s£n xu§t h ng ho¡, têng hñp næng - cæng nghi»p - dàch vö. H¼nh 2. Cì c§u kinh t¸ khu vüc næng thæn Th¡i B¼nh 1996 2007 Trong næng nghi»p ¢ tøng b÷îc chuyºn d¦n tø ëc canh c¥y lóa sang a d¤ng ho¡ c¥y trçng, vªt nuæi v mð rëng ng nh ngh·. Thíi k¼ 1996 2007, t¿ trång gi¡ trà s£n xu§t cõa ng nh trçng tråt ¢ gi£m 13,85%. Ng nh ch«n nuæi t«ng ·u qua c¡c n«m v chi¸m tîi hìn 30% trong cì c§u næng nghi»p. ¥y l xu h÷îng t½ch cüc trong ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn khi h¤n ch¸ v· di»n t½ch §t. Cæng nghi»p næng thæn Th¡i B¼nh ang chi¸m giú và tr½ ¡ng kº 72,4% gi¡ trà s£n xu§t trong cì c§u ng nh cæng nghi»p cõa t¿nh. Cì c§u ng nh a d¤ng vîi c¡c ng nh cæng nghi»p ch¸ bi¸n l÷ìng thüc, thüc ph©m, cæng nghi»p vªt li»u x¥y düng, cæng nghi»p d»t may gi£i quy¸t vi»c l m cho r§t nhi·u lao ëng thõ cæng ð næng thæn chi¸m tîi g¦n 30% gi¡ trà s£n xu§t cæng nghi»p t¿nh. °c bi»t, hi»n nay l ng ngh· thõ cæng nh÷ d»t, th¶u, may, ÷ìm tì, ch¤m b¤c, d»t chi¸u câi, m¥y tre an, cì kh½, ch¸ bi¸n l÷ìng thüc, thüc ph©m, s£n xu§t ç gé v mët sè ngh· kh¡c ð khu vüc ¢ trð th nh nguçn thu nhªp quan trång trong kinh t¸ næng thæn. 21
Nguy¹n Thà Sìn C¡c dàch vö kinh t¸ k¾ thuªt ð næng thæn Th¡i B¼nh nh÷: dàch vö v· ¦u t÷ vèn, dàch vö cung ùng thi¸t bà vªt t÷ v nguy¶n li»u cho s£n xu§t, dàch vö k¾ thuªt næng thæn gâp ph¦n cung ùng gièng, vªt t÷, £m b£o thu lñi v ÷a c¡c ti¸n bë k¾ thuªt v o s£n xu§t. - Ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn l qu¡ tr¼nh gn li·n vîi sü bi¸n êi v ph¡t triºn c¡c th nh ph¦n kinh t¸. Sü ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn s³ gn li·n vîi vi»c a d¤ng ho¡ c¡c th nh ph¦n kinh t¸ theo h÷îng xu§t hi»n nhi·u th nh ph¦n kinh t¸ d÷îi c¡c h¼nh thùc kh¡c nhau º khai th¡c v sû döng ti·m n«ng v· §t ai, røng, m°t n÷îc, lao ëng. . . Tr¶n àa b n næng thæn, kinh t¸ hë, hñp t¡c x¢ kiºu mîi, trang tr¤i ng y c ng mang l¤i hi»u qu£ thüc ti¹n hìn. Ð næng thæn Th¡i B¼nh, cì c§u hë næng thæn ¢ câ sü chuyºn dàch m¤nh theo h÷îng t«ng t¿ l» hë th÷ìng m¤i, cæng nghi»p v dàch vö, sè hë næng nghi»p gi£m tø 95,6% n«m 1996 xuèng cán 80% sè hë næng thæn n«m 2005. N«ng su§t cõa lao ëng c¡c hë t«ng nhanh, c¡c gièng mîi câ hi»u qu£ kinh t¸ cao ÷ñc ÷a v o s£n xu§t, s£n ph©m ÷ñc ti¶u thö tèt hìn, n¥ng cao ch§t l÷ñng cuëc sèng v tr¼nh ë d¥n tr½ cõa nh¥n d¥n vòng næng thæn. Sau thíi gian thüc hi»n êi mîi nëi dung ph÷ìng thùc ho¤t ëng cõa hñp t¡c x¢, ¸n nay ð khu vüc næng thæn Th¡i B¼nh ¢ câ 308 hñp t¡c x¢ chuyºn êi theo luªt, ¤t t¿ l» 100%. C¡c hñp t¡c x¢ ¢ chõ ëng trong c¡c kh¥u i·u h nh s£n xu§t, t÷îi, ti¶u n÷îc, gieo c§y, pháng trø s¥u b»nh ÷ñc næng d¥n çng t¼nh ch§p nhªn. Måi ho¤t ëng cõa hñp t¡c x¢ theo i·u l», câ nëi qui rã r ng, t i ch½nh ÷ñc cæng khai, h¤n ch¸ c¡c kho£n bao c§p, £m b£o h i ho lñi ½ch giúa hñp t¡c x¢ v hë x¢ vi¶n, vèn cõa hñp t¡c x¢ ÷ñc b£o to n v ph¡t triºn. Tuy nhi¶n, a sè c¡c hñp t¡c x¢ mîi thüc hi»n ÷ñc dàch vö c¡c kh¥u s£n xu§t cho hë næng d¥n, ch÷a chuyºn sang dàch vö kinh doanh nh÷ bao ti¶u s£n ph©m, ch¸ bi¸n. . . C¡n bë hñp t¡c x¢ v¨n cán lóng tóng, cán y¸u v· qu£n l½, dàch vö v kinh doanh n¶n hi»u qu£ cán th§p. Th nh ph¦n kinh t¸ trang tr¤i ho¤t ëng kh¡ hi»u qu£. N«m 2006, to n t¿nh câ 2.889 trang tr¤i, d¨n ¦u çng b¬ng sæng Hçng v· sè l÷ñng trang tr¤i, t«ng g§p 28,6 l¦n so vîi 101 trang tr¤i n«m 2001. Mæ h¼nh kinh t¸ trang tr¤i theo lo¤i h¼nh s£n xu§t ð Th¡i B¼nh câ sü chuyºn dàch m¤nh m³ trong thíi gian 2001 2006. T¿ l» trang tr¤i ch«n nuæi t«ng r§t nhanh tø 13,80% (2001) l¶n ¸n 80,72% (2006). ¥y ch½nh l sü chuyºn dàch óng h÷îng khc phöc h¤n ch¸ v· §t ai, v em l¤i hi»u qu£ kinh t¸ cao. T«ng gi¡ trà thu tø ch«n nuæi chi¸m 69,2% thu tø kinh t¸ trang tr¤i, sau â l tø thõy s£n, 26,51%. - Chuyºn tø t«ng tr÷ðng theo chi·u rëng sang ph¡t triºn theo chi·u s¥u. â l düa chõ y¸u v o vi»c khai th¡c mët c¡ch hi»u qu£ t i nguy¶n §t tr¶n cì sð t«ng ¦u t÷ v· vèn, ¡p döng khoa håc k¾ thuªt, quan t¥m ¸n hi»u qu£ s£n xu§t, n¥ng 22
V§n · °t ra trong ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn, tr÷íng hñp t¿nh Th¡i B¼nh H¼nh 3. Sè l÷ñng trang tr¤i t¿nh Th¡i B¼nh giai o¤n 2001-2006 cao ch§t l÷ñng v gi¡ trà s£n ph©m. Tuy vªy, d÷îi gâc ë ph¡t triºn b·n vúng, kinh t¸ næng thæn Th¡i B¼nh v¨n cán nhi·u h¤n ch¸, næng nghi»p v thu s£n v¨n chi¸m ph¦n chõ ¤o; cæng nghi»p v dàch vö næng thæn ph¡t triºn chªm. Ng nh ngh· tiºu thõ cæng nghi»p v c¡c l ng ngh· qui mæ nhä, ph¥n t¡n, âng gâp ch÷a cao trong chuyºn dàch cì c§u kinh t¸ v gi£i quy¸t vi»c l m ð khu vüc næng thæn. Ch§t l÷ñng cuëc sèng cõa d¥n c÷ ð næng thæn cán th§p, t¿ l» hë ngh±o gi£m nh÷ng ch÷a tri»t º v t¿ l» n y v o lo¤i cao nh§t ð çng b¬ng sæng Hçng. V§n · vi»c l m ð næng thæn Th¡i B¼nh ang l v§n · nêi cëm do h¤n ch¸ v· qu¾ §t, manh món nhä l´, t½ch tö ruëng §t chªm, m§t §t do chuyºn sang §t chuy¶n dòng, §t ð. °c bi»t, t¼nh tr¤ng qui ho¤ch treo ¢ l m t¡i hoang ho¡ §t ai vèn r§t thi¸u cho s£n xu§t. Mæi tr÷íng næng thæn ang câ nguy cì xuèng c§p, æ nhi¹m n÷îc v §t qua vi»c ph¡t triºn næng nghi»p hâa håc thi¸u kiºm so¡t, ph¡t triºn l ng ngh· tü ph¡t m ch÷a câ c¡c bi»n ph¡p xû l½ ch§t th£i tri»t º, trang tr¤i khæng £m b£o v» sinh xen l¨n vîi khu d¥n c÷. 2.4. ành h÷îng v c¡c gi£i ph¡p cho ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn t¿nh Th¡i B¼nh * ành h÷îng ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn t¿nh Th¡i B¼nh ành h÷îng ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn nh¬m khai th¡c v sû döng th¸ m¤nh cõa c¡c nguçn lüc, çng thíi khc phöc ÷ñc nhúng khâ kh«n, h¤n ch¸ º h÷îng ¸n mët cì c§u kinh t¸ næng thæn hñp l½, ti¸n bë v b·n vúng. ành h÷îng â bao gçm ành h÷îng ph¡t triºn kinh t¸ ng nh, c¡c th nh ph¦n kinh t¸, theo l¢nh thê nh¬m mang l¤i hi»u qu£ cao nh§t. - ành h÷îng ph¡t triºn ng nh. 23
Nguy¹n Thà Sìn + Næng - L¥m - Ng÷ nghi»p ph¡t triºn theo h÷îng ph¡t huy th¸ m¤nh, t«ng t¿ trång cõa ng nh ng÷ nghi»p, gi£m t¿ trång næng nghi»p, l¥m nghi»p câ vai trá b£o v» mæi tr÷íng. Næng nghi»p: c¦n ti¸p töc gi£m t¿ trång ng nh trçng tråt, t«ng t¿ trång cõa ch«n nuæi v dàch vö næng nghi»p nh¬m khc phöc h¤n ch¸ v· qu¾ §t. Trong â, ng nh trçng tråt tªp trung ÷u ti¶n c¡c c¥y câ gi¡ trà kinh t¸ cao v xu§t kh©u câ ÷u th¸ nh÷: câi, ay, d¥u t¬m, é, l¤c, rau, ho±. . . Ng nh ch«n nuæi t«ng t¿ trång l¶n kho£ng 35% trong cì c§u næng nghi»p v i n«m tîi. Chó trång, t«ng vai trá c¡c kh¥u dàch vö cõa ng nh næng nghi»p. Thu s£n: ©y m¤nh qui mæ nuæi trçng thu s£n, khai th¡c di»n t½ch m°t n÷îc, tªn döng nguçn lñi thùc «n ven bí, t«ng nhanh gi¡ trà h ng ho¡ thu s£n º trð th nh l¾nh vüc kinh t¸ môi nhån cõa nhâm ng nh thuëc khu vüc 1. L¥m nghi»p: ph¡t triºn røng pháng hë ven biºn º giú §t, giú n÷îc, h¤n ch¸ thi¶n tai v t¤o mæi tr÷íng sinh líi nguçn lñi h£i s£n. Gi¡ trà kinh t¸ chõ y¸u ch¿ ð mùc ë tªn thu, khæng ph£i l möc ½ch ch½nh. + Cæng nghi»p v tiºu thõ cæng nghi»p næng thæn câ vai trá quan trång trong vi»c chuyºn dàch cì c§u kinh t¸ næng thæn, khc phöc t¼nh tr¤ng thi¸u §t, thøa lao ëng. Trong â, c¡c ng nh quan trång c¦n ÷ñc ÷u ti¶n, tªn döng nguy¶n li»u cõa ng nh næng nghi»p l ch¸ bi¸n lóa g¤o; ch¸ bi¸n rau, qu£, thüc ph©m; ch¸ bi¸n thàt lñn xu§t kh©u; ch¸ bi¸n thu, h£i s£n... Ph¡t triºn ngh· v l ng ngh· ð næng thæn t¿nh Th¡i B¼nh l mët h÷îng i phò hñp trong i·u ki»n qu¾ §t h¤n ch¸, cì sð h¤ t¦ng, cæng nghi»p v dàch vö ð næng thæn cán chªm. ¥y công l h÷îng gi£i quy¸t vi»c l m, tøng b÷îc chuyºn sang lao ëng cæng nghi»p v t¤o ra s£n ph©m mang t½nh h ng ho¡. + Ph¡t triºn k¸t c§u h¤ t¦ng, dàch vö næng thæn nh¬m ©y m¤nh dàch vö cho s£n xu§t næng nghi»p, cæng nghi»p v tiºu thõ cæng nghi»p, l ng ngh·; dàch vö vªn chuyºn h ng ho¡; xóc ti¸n vi»c l m v o t¤o lao ëng; dàch vö t÷ v§n v ti¶u thö s£n ph©m, thà tr÷íng; dàch vö v· t½n döng ð næng thæn. - ành h÷îng ph¡t triºn th nh ph¦n kinh t¸. Kinh t¸ trang tr¤i ð Th¡i B¼nh ¢ v ang mang l¤i hi»u qu£ kinh t¸ cao, gâp ph¦n n¥ng cao íi sèng cho ng÷íi d¥n, thüc hi»n cæng nghi»p ho¡, hi»n ¤i ho¡ næng thæn, n¶n ti¸p töc ÷ñc ©y m¤nh. çng thíi, n¥ng cao n«ng lüc c¡c doanh nghi»p quèc doanh v c¡c hñp t¡c x¢ kiºu mîi - dàch vö s£n xu§t. - ành h÷îng ph¡t triºn l¢nh thê vîi ba tiºu vòng câ th¸ m¤nh ri¶ng. Tiºu vòng ven biºn (gçm Th¡i Thu v Ti·n H£i) câ nhi·u ti·m n«ng ph¡t triºn kinh t¸ biºn v nhi·u cì sð cæng nghi»p, dàch vö ð thà tr§n Di¶m i·n v Ti·n H£i s³ ph¡t triºn theo h÷îng cæng nghi»p - næng nghi»p - dàch vö. Tiºu vòng ph½a Bc (Quýnh Phö, H÷ng H , æng H÷ng) §t m u mï, tr¼nh 24
V§n · °t ra trong ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn, tr÷íng hñp t¿nh Th¡i B¼nh ë th¥m canh cao, câ c¡c l ng ngh· ¢ nêi ti¸ng ang ÷ñc khæi phöc. V¼ th¸, cì c§u kinh t¸ phò hñp l næng nghi»p - cæng nghi»p, tiºu thõ cæng nghi»p - dàch vö. Tiºu vòng ph½a Nam (gçm Vô Th÷ v Ki¸n X÷ìng) ð ven sæng Hçng, th½ch hñp trçng lóa, c¥y cæng nghi»p ngn ng y v c¥y thüc ph©m, câ nhi·u l ng ngh· (th¶u ren, d»t, ch¤m b¤c. . . ) n¶n ÷ñc ph¡t huy, thuªn ti»n giao thæng. X¥y düng cì c§u næng nghi»p - dàch vö - cæng nghi»p, tiºu thõ cæng nghi»p s³ ph¡t huy ÷ñc c¡c th¸ m¤nh tr¶n. * C¡c gi£i ph¡p chõ y¸u Qui ho¤ch, qu£n l½, sû döng §t câ hi»u qu£ v óng möc ½ch xóc ti¸n nhanh vi»c dçn i·n, êi thûa, t«ng c÷íng kh£ n«ng t½ch tö ruëng §t º mð rëng qui mæ s£n xu§t. Lo¤i bä c¡c qui ho¤ch treo d¨n ¸n t¡i hoang ho¡ v l¢ng ph½ t i nguy¶n §t. N¥ng cao tr¼nh ë nguçn nh¥n lüc: o t¤o c¡n bë qu£n l½, gn o t¤o, bçi d÷ïng, d¤y ngh· truy·n thèng, tiºu thõ cæng nghi»p. . . vîi s£n xu§t, chuyºn dàch cì c§u lao ëng. Gi£i ph¡p v· vèn ¦u t÷: huy ëng nguçn vèn trong d¥n v c¡c doanh nghi»p trong t¿nh nh¬m ph¡t triºn cæng nghi»p, tiºu thõ cæng nghi»p, ng nh ngh· ð næng thæn, ph¡t triºn dàch vö, c¡c ch÷ìng tr¼nh ph¡t triºn næng nghi»p, ng÷ nghi»p. . . º t¤o nhi·u vi»c l m. Gi£i ph¡p v· khoa håc cæng ngh»: nghi¶n cùu, triºn khai ùng döng v kàp thíi ÷a c¡c th nh tüu cæng ngh» mîi v o s£n xu§t nh¬m n¥ng cao sùc c¤nh tranh tr¶n thà tr÷íng. Gi£i ph¡p v· thà tr÷íng: ti¸p thà, qu£ng c¡o, thi¸t lªp m¤ng l÷îi ph¥n phèi, t«ng c÷íng h¼nh thùc li¶n k¸t, li¶n doanh giúa cì sð s£n xu§t v ph¥n phèi. Gi£i ph¡p b£o v» mæi tr÷íng công c¦n ÷ñc chó trång trong måi l¾nh vüc kinh t¸ nh¬m £m b£o möc ti¶u ph¡t triºn b·n vúng. 3. K¸t luªn Vîi nhúng h¤n ch¸ v· nguçn lüc cho s£n xu§t næng nghi»p nh÷ t¿nh Th¡i B¼nh th¼ vi»c ph¡t triºn kinh t¸ næng thæn nh¬m chuyºn êi cì c§u kinh t¸ næng thæn b¬ng c¡ch li¶n k¸t s£n xu§t h ng hâa vîi ch¸ bi¸n v thà tr÷íng, thay êi bë m°t næng thæn, n¥ng cao íi sèng tinh th¦n cho ng÷íi d¥n ð næng thæn l mët y¶u c¦u c§p thi¸t. â công s³ l nhúng y¸u tè cì b£n º ành h÷îng a d¤ng hâa kinh t¸ næng thæn theo h÷îng b·n vúng ð Th¡i B¼nh nâi ri¶ng v ð Vi»t Nam nâi chung trong t÷ìng lai. 25
Nguy¹n Thà Sìn TI LIU THAM KHO [1] Ban T÷ t÷ðng V«n ho¡ Trung ÷ìng v Bë Næng nghi»p v Ph¡t triºn næng thæn, 2002. Con ÷íng cæng nghi»p ho¡, hi»n ¤i ho¡ næng nghi»p, næng thæn Vi»t Nam. Nxb Ch½nh trà Quèc gia. [2] PGS. TS. Nguy¹n ¼nh i·n, 2005. Kinh t¸ trang tr¤i b÷îc ph¡t triºn mîi cõa kinh t¸ hë næng d¥n. Nxb Næng nghi»p. [3] F. Amador, G. Rul-lan, L. Estipa, Nguy¹n Thà Minh Hi·n, Nguy¹n Mªu Dông dàch, 2004. Nhúng v§n · lþ luªn cì b£n v· ph¡t triºn næng thæn theo vòng. Nxb Ch½nh trà Quèc gia, H Nëi. [4] Ni¶n gi¡m thèng k¶ t¿nh Th¡i B¼nh n«m 2000 - 2006. Nxb Thèng k¶ 2006, 2007. [5] T¤p ch½ Næng nghi»p v Ph¡t triºn næng thæn, c¡c sè n«m 2007. [6] Nguy¹n Xu¥n Th£o, 2005. Gâp ph¦n ph¡t triºn b·n vúng næng nghi»p, næng thæn Vi»t Nam. Nxb Ch½nh trà Quèc gia, H Nëi. [7] Vô ¼nh Thng, Ho ng V«n ành (Chõ bi¶n), 2002. Gi¡o tr¼nh kinh t¸ ph¡t triºn næng thæn. Nxb Thèng k¶, Tr÷íng ¤i håc Kinh t¸ Quèc d¥n, H Nëi. [8] Sð NN & PTNT t¿nh Th¡i B¼nh. Qui ho¤ch têng thº ph¡t triºn næng nghi»p næng thæn Th¡i B¼nh 2001 - 2010. [9] Thíi b¡o kinh t¸ Vi»t Nam, c¡c sè n«m 2006, 2007, 2008. [10] C¡c trang web câ li¶n quan: http://www.nongthonngaynay.vn.org/; http://www.thaibinh.gov.vn/ ABSTRACT The issues in development of rural economy a case study of Thai Binh province Rural economy is an important sector which recently contributed to the na- tional economic growth. However, agricultural production still plays a decisive role in the rural economy at present while it meets with many difficulties such as the shortage of farming land, labour qualification and production services. Therefore, the right way is to develop and change rural economics structure towards diversity, rising the rate of production and labour of industrial and service sectors. This paper addresses these issues by using Thai Binh province as a case study and it can be applied to similar regions. 26