Vận dụng phương pháp ngoại giao “tâm công” của Hồ Chí Minh trong việc phát triển kỹ năng gây thiện cảm

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM TP.HCM<br /> <br /> SỐ 01 THÁNG 10 NĂM 2013<br /> <br /> VẬN DỤNG PHƢƠNG PHÁP NGOẠI GI O “TÂM CÔNG” CỦA HỒ CHÍ MINH<br /> TRONG VIỆC PHÁT TRIỂN KỸ NĂNG GÂY THIỆN CẢM<br /> PPLYING HO CHI MINH’ HE RT FOREIGN METHOD IN DEVELOPING<br /> LIKING COMMUNICATIVE SKILL OF STUDENTS<br /> Nguyễn Thị Tƣờng Duy*<br /> TÓM TẮT<br /> Hồ Chí Minh không những là anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới mà còn là nhà ngoại<br /> giao tài ba, khéo léo. Trong ngoại giao, Ngƣời sử dụng rất nhiều phƣơng pháp, trong đó nổi bật là phƣơng pháp<br /> ngoại giao tâm công, chính phƣơng pháp này đã giúp Hồ Chí Minh gây đƣợc thiện cảm từ ngƣời đối diện, thậm<br /> chí cảm hoá đƣợc kẻ thù. Vì vậy, học tập và vận dụng phƣơng pháp này trong việc phát triển kỹ năng gây thiện<br /> cảm trong giao tiếp của sinh viên hiện nay là vô cùng cần thiết và có ý nghĩa.<br /> ABSTRACT<br /> Ho Chi Minh is not only hero of Vietnamese nation and culture famous man in the world but also is talent<br /> diplomat. In diplomacy, he used a lot of medods. In those medods, heart foreign medod is the most salient. Ho<br /> Chi Minh is loved even he also convert his enemy by using that way. So, students apply Ho Chi Minh‟ heart<br /> foreign medod in developing liking communicative skill of them is necessary and meaning today.<br /> <br /> 1. Truyền thống ngoại giao hòa hiếu của<br /> dân tộc Việt Nam - một trong những<br /> nguồn gốc hình thành phƣơng pháp<br /> ngoại giao tâm công của Hồ Chí Minh<br /> Việt Nam là nƣớc có vị trí quan<br /> trọng trong giao lƣu quốc tế và có vị trí địa<br /> chiến lƣợc đặc biệt ở Đông Nam Á, là cửa<br /> ng đi vào Đông Nam Á nói riêng và<br /> Đông Á nói chung, phía Bắc giáp với<br /> Trung Quốc rộng lớn, phía Tây và Tây<br /> Nam giáp với Lào, Campuchia, phía Đông<br /> và Nam nhìn ra biển Thái Bình Dƣơng. Vị<br /> trí địa lý này tạo điều kiện thuận lợi cho<br /> nƣớc ta tiếp xúc với nhiều quốc gia, dân<br /> tộc khác nhau. Tranh thủ thuận lợi này,<br /> ông cha ta đã không bỏ lỡ những cơ hội để<br /> Việt Nam tiếp xúc với các nƣớc bên ngoài,<br /> với mong muốn bày tỏ tình thân thiện và<br /> tìm kiếm cơ hội phát triển cho Việt Nam.<br /> Tuy nhiên, trong lịch sử, mối quan<br /> hệ giữa dân tộc ta với các dân tộc khác<br /> không phải lúc nào cũng hòa bình, phẳng<br /> lặng. Có những khoảng thời gian rất dài<br /> nƣớc ta bị dân tộc này, dân tộc khác gây<br /> <br /> hấn và đem quân xâm lƣợc. Trong hoàn<br /> cảnh đó, cách giải quyết ƣu tiên và xuyên<br /> suốt của ta là chủ trƣơng thƣơng lƣợng,<br /> hoà bình. Và khi xung đột chấm dứt, ta lại<br /> chủ động giao hảo với họ nhằm mục đích<br /> đem lại cuộc sống an bình cho nhân dân.<br /> Phong cách ứng xử này đã trở thành truyền<br /> thống ngoại giao nhân văn, hoà hiếu của<br /> dân tộc ta. Truyền thống quý báu đó đƣợc<br /> thể hiện trƣớc hết ở tƣ tƣởng hòa hiếu,<br /> trọng nhân nghĩa, đề cao sự khoan dung,<br /> độ lƣợng. Đó là triết lý và là bản chất của<br /> ngoại giao truyền thống Việt Nam.<br /> Trong ứng xử, tổ tiên ta rất khéo léo<br /> vận dụng phƣơng châm “nƣớc chảy đá<br /> mòn”, vừa cƣơng lại vừa nhu, cứng rắn<br /> nhƣng rất uyển chuyển, linh hoạt. Trong<br /> quan hệ bang giao cũng vậy, ngƣời Việt<br /> Nam luôn bày tỏ sự hòa hiếu, tôn trọng lẫn<br /> nhau, luôn ứng xử khiêm nhƣờng, nhã<br /> nhặn và mềm dẻo. Ngay cả khi buộc phải<br /> tiến hành chiến tranh để đánh đuổi kẻ thù<br /> bạo ngƣợc, dân tộc ta cũng luôn tìm cách<br /> giải quyết cuộc xung đột bằng con đƣờng<br /> <br /> *ThS. Nguyễn Thị Tƣờng Duy– Khoa LLCT<br /> - Trƣờng ĐH Công nghiệp Thực phẩm Tp.HCM<br /> <br /> 54<br /> <br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ THỰC PHẨM<br /> <br /> hòa bình, thƣơng lƣợng. Vì lợi ích lâu dài<br /> của toàn dân tộc, hòa bình cho đất nƣớc và<br /> sự bình yên trong đời sống ngƣời dân, nên<br /> khi cuộc kháng chiến chống giặc ngoại<br /> xâm của nhân dân ta giành thắng lợi, ông<br /> cha ta vẫn sẵn sàng dâng sớ cầu hòa, thậm<br /> chí còn chịu nhận tƣớc phong của các triều<br /> đại phong kiến phƣơng Bắc. Chẳng hạn,<br /> vào thời Lý, sau khi đánh bại quân Tống ở<br /> sông Nhƣ Nguyệt, Lý Thƣờng Kiệt đã chủ<br /> động cử sứ sang doanh trại giặc đề nghị<br /> giặc hạ chiếu rút lui đại binh về nƣớc thì ta<br /> sẽ lập tức sang “tạ tội” và tu cống. Chủ<br /> trƣơng dùng “biện sĩ bàn hòa” của Lý<br /> Thƣờng Kiệt đã có tác dụng quan trọng<br /> trong việc tạo lập hòa hiếu giữa hai bên.<br /> Việc giữ cho đất nƣớc tạm yên trong<br /> hai mƣơi lăm năm hòa hoãn của nhà Trần<br /> đã thể hiện r tầm vóc và thiện chí hòa hảo<br /> của ngoại giao Đại Việt. Sau ba lần đại<br /> thắng quân Nguyên – Mông lừng lẫy,<br /> chúng ta hoàn toàn có thể đứng trên tƣ thế<br /> của ngƣời chiến thắng, nhƣng nhà Trần đã<br /> kịp thời nhận thức là phải giữ gìn “giang<br /> sơn mãi mãi vững âu vàng” bằng những<br /> hoạt động ngoại giao mềm mỏng. Nhà<br /> Trần chủ động cử sứ giả đi hòa giải, viếng<br /> thăm và chịu cống lễ. Không chỉ trong lần<br /> chiến thắng Nguyên - Mông đầu tiên mà<br /> trong cả ba lần đại thắng đội quân xâm<br /> lƣợc này nhà Trần đều có hành động tƣơng<br /> tự nhƣ vậy. Sự tài tình trong ứng xử ngoại<br /> giao của nhà Trần đã góp phần làm tan rã<br /> hoàn toàn ý đồ xâm lƣợc nƣớc ta của nhà<br /> Nguyên, kết thúc chiến tranh, khôi phục<br /> hòa hiếu giữa hai nƣớc.<br /> Tƣ tƣởng hòa hiếu một lần nữa đƣợc<br /> nêu cao trong cuộc kháng chiến chống<br /> quân Minh của nghĩa quân Lam Sơn.<br /> Những nhà lãnh đạo cuộc khởi nghĩa luôn<br /> mong muốn “giữ hòa hiếu cho hai nƣớc,<br /> <br /> NGUYỄN THỊ TƢỜNG DUY<br /> <br /> tắt muôn đời chiến tranh”, cho nên dù<br /> chiến thắng vẻ vang, Lê Lợi vẫn sai ngƣời<br /> sang cầu hòa viếng thăm, tặng vật phẩm để<br /> cốt xây dựng quan hệ bang giao thân thiện<br /> với nhà Minh.<br /> Đến thời Quang Trung – Nguyễn<br /> Huệ, dù quyết tâm “đánh cho sử tri nam<br /> quốc anh hùng chi hữu chủ”[3, tr. 353]<br /> nhƣng trƣớc khi đánh giặc và cả sau khi đã<br /> thắng giặc, Quang Trung đều tính ngay tới<br /> việc giao hiếu với nhà Thanh để dẹp “nỗi<br /> hờn rửa nhục” của họ. Đúc kết lịch sử<br /> bang giao của dân tộc, nhà sử học Phan<br /> Huy Chú khẳng định: “Trong việc trị nƣớc,<br /> hòa hiếu với nƣớc láng giềng là việc lớn,<br /> mà những khi ứng thù thì lại rất quan hệ,<br /> không thể xem thƣờng”[1, tr. 44].<br /> Có thể nói, tinh thần hòa hiếu, yêu<br /> chuộng hòa bình luôn đƣợc thể hiện xuyên<br /> suốt trong quá trình đấu tranh ngoại giao<br /> của ông cha ta mà các thời đại của Lý<br /> Thƣờng Kiệt, Lê Lợi, Quang Trung,... là<br /> những mốc điển hình. Hòa hiếu luôn là tƣ<br /> tƣởng nhất quán trong phƣơng cách của<br /> nền ngoại giao Việt Nam. Mục đích duy<br /> nhất của hòa hiếu là bảo đảm độc lập dân<br /> tộc, toàn vẹn lãnh thổ, giữ vững chủ quyền<br /> quốc gia và cuộc sống yên bình, hạnh phúc<br /> của nhân dân. Hồ Chí Minh đã tiếp thu<br /> truyền thống quý báu này, làm phong phú<br /> thêm tƣ tƣởng ngoại giao của Ngƣời, đặc<br /> biệt là đó là một trong những nguồn gốc<br /> quan trọng giúp Ngƣời định hình một<br /> phƣơng pháp ngoại giao mang đậm dấu ấn<br /> Hồ Chí Minh - phƣơng pháp ngoại giao<br /> tâm công<br /> 2. Phƣơng pháp ngoại giao tâm công của<br /> Hồ Chí Minh<br /> Hồ Chí Minh là ngƣời kế thừa, vận<br /> dụng sáng tạo có hiệu quả tinh thần hoà<br /> hiếu, trọng nhân nghĩa và khoan dung độ<br /> lƣợng của ngoại giao Việt Nam truyền<br /> 55<br /> <br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ THỰC PHẨM<br /> <br /> thống. Ngƣời đã phát triển nó lên một tầm<br /> cao mới, định hình một phƣơng pháp ngoại<br /> giao mà chính nghĩa đƣợc đặt làm nòng<br /> cốt, lấy tình thƣơng, lòng độ lƣợng làm sức<br /> mạnh lay động lƣơng tri con ngƣời. Đó là<br /> phƣơng pháp ngoại giao “tâm công”.<br /> Ngoại giao “tâm công” có thể hiểu là<br /> phƣơng pháp ngoại giao “đánh vào lòng<br /> ngƣời”, tức là phƣơng pháp ngoại giao<br /> dùng nhân nghĩa, đạo lý, lẽ phải để thuyết<br /> phục và cảm hóa đối phƣơng, khơi gợi<br /> lòng nhân trong mỗi con ngƣời, gây đƣợc<br /> thiện cảm nơi ngƣời đối thoại.<br /> Sinh thời, trong bất kỳ bài nói hay<br /> bài viết nào của mình, Hồ Chí Minh chƣa<br /> bao giờ nhắc đến cụm từ này. Nhƣng quá<br /> trình hoạt động ngoại giao đầy tính nhân<br /> văn và đầy tình ngƣời của Ngƣời đã định<br /> hình nên một phƣơng pháp ngoại giao mới<br /> mà chúng ta gọi là ngoại giao tâm công.<br /> Nội dung cơ bản của phƣơng pháp<br /> ngoại giao tâm công Hồ Chí Minh chính là<br /> dựa trên cơ sở của chủ nghĩa nhân văn và<br /> lòng nhân ái giữa con ngƣời với con ngƣời,<br /> hƣớng tới mục tiêu hòa bình, hữu nghị.<br /> Theo Ngƣời: “Tuy phong tục mỗi dân mỗi<br /> khác, nhƣng có một điều thì dân nào cũng<br /> phải giống nhau. Ấy là dân nào cũng ƣa sự<br /> lành và ghét sự dữ” [4, tr. 351]. Trong hoạt<br /> động cách mạng nói chung hay trong hoạt<br /> động ngoại giao nói riêng và cả trong<br /> những ứng xử đời thƣờng, Hồ Chí Minh<br /> luôn đối xử với mọi ngƣời bằng thái độ<br /> bao dung, bác ái. Riêng với ứng xử ngoại<br /> giao, Ngƣời đặc biệt chú trọng đến yếu tố<br /> nhân nghĩa, thấy đƣợc đây chính là điểm<br /> tƣơng đồng giữa các dân tộc, có tác dụng<br /> thức tỉnh “lƣơng tri nhân loại”, là cơ sở để<br /> tranh thủ đƣợc sự ủng hộ của quốc tế đối<br /> với cuộc chiến đấu vì chính nghĩa của dân<br /> tộc Việt Nam. Đọc đáp từ trong buổi chiêu<br /> đãi của Thủ tƣớng Pháp G. Bidault (2-71946), Ngƣời nói: “Chúng ta đều đƣợc<br /> <br /> NGUYỄN THỊ TƢỜNG DUY<br /> <br /> kích thích bởi một tinh thần, triết lý Đạo<br /> Khổng và triết lý phƣơng Tây đều tán<br /> dƣơng một nguyên tắc: kỷ sở bất dục vật<br /> thi ƣ nhân”. Tôi tin rằng trong những điều<br /> kiện ấy, Hội nghị sắp tới sẽ đi đến những<br /> kết quả tốt đẹp” [8, tr. 397]. Trong các<br /> cuộc tiếp xúc đối ngoại, tiếp xúc với mọi<br /> lớp ngƣời ở các cƣơng vị và thuộc các dân<br /> tộc khác nhau, Hồ Chí Minh luôn tạo cho<br /> mọi ngƣời cảm giác gần gũi, thân tình và<br /> họ thƣờng bị thuyết phục không chỉ bởi<br /> nội dung, ngôn ngữ mà chủ yếu là ở thái<br /> độ bình dị, chân thành.<br /> Một khía cạnh nữa của phƣơng pháp<br /> ngoại giao tâm công Hồ Chí Minh là luôn<br /> tôn trọng ngƣời đối diện, biết khơi dậy<br /> điểm mạnh trong mỗi con ngƣời, biết phân<br /> biệt “bạn, thù”. Suy rộng ra với các dân<br /> tộc, Hồ Chí Minh luôn phân biệt nhân dân<br /> của nƣớc đi xâm lƣợc với những kẻ cầm<br /> quyền gây chiến. Đối với Hồ Chí Minh,<br /> chỉ những kẻ hiếu chiến, dã man mới là kẻ<br /> thù chính, còn những ngƣời dân vô tội thì<br /> vẫn có thể là bạn của dân tộc Việt Nam,<br /> cho nên ra sức tranh thủ sự đồng tình ủng<br /> hộ của họ là vô cùng cần thiết. Ngƣời đã<br /> khơi dậy đƣợc những tình cảm tốt đẹp của<br /> nhân dân Pháp, nhân dân Mỹ, thuyết phục<br /> họ đứng về phía nhân dân Việt Nam, ủng<br /> hộ nhân dân Việt Nam trong công cuộc<br /> đấu tranh vì độc lập, tự do, thống nhất đất<br /> nƣớc. Ngƣời nói: “Nhân dân Pháp có<br /> truyền thống cách mạng tốt đẹp, trƣớc đây<br /> đã ủng hộ cuộc đấu tranh giải phóng của<br /> toàn thể nhân dân Việt Nam nay lại tỏ r<br /> sự đồng tình và ủng hộ cuộc đấu tranh<br /> chính nghĩa của nhân dân miền Nam và<br /> cuộc đấu tranh thực hiện hòa bình thống<br /> nhất nƣớc Việt Nam trên cơ sở hiệp định<br /> Giơnevơ, nhân dân Việt Nam rất biết ơn<br /> nhân dân Pháp về mối cảm tình đó”[7, tr.<br /> 230]. Với nhân dân Mỹ, Hồ Chí Minh<br /> khẳng định: “Chúng tôi không có xích<br /> 56<br /> <br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ THỰC PHẨM<br /> <br /> mích gì với nhân dân Mỹ, chúng tôi muốn<br /> sống hòa bình và hữu nghị với nhân dân<br /> Mỹ”[5, tr. 117] . Dù quyết liệt chống thực<br /> dân Pháp, đế quốc Mỹ và vạch trần tội ác<br /> của chúng, nhƣng đối với nhân dân Pháp,<br /> nhân dân Mỹ tiến bộ, Hồ Chí Minh luôn<br /> khơi dậy niềm tự hào dân tộc của họ, luôn<br /> đánh giá đúng những ƣu điểm và những<br /> cống hiến của họ đối với nhân loại. Ngƣời<br /> nói: “Chúng tôi muốn có những quan hệ<br /> hữu nghị và anh em với nhân dân Mỹ mà<br /> chúng tôi kính trọng vì nhân dân Mỹ là<br /> một dân tộc tài năng, đã có nhiều cống<br /> hiến cho khoa học nhất là gần đây đã lên<br /> tiếng phản đối cuộc chiến tranh xâm lƣợc<br /> miền Nam Việt Nam”[5, tr. 253].<br /> Để thực hiện phƣơng pháp ngoại giao<br /> hƣớng tới lòng nhân, tranh thủ lòng ngƣời<br /> một cách có hiệu quả, Hồ Chí Minh rất chú<br /> ý tới cách thức thực hiện nó.<br /> Thứ nhất, Ngƣời cho rằng, muốn ngoại<br /> giao thành công thì phải chú ý đến tác<br /> phong, trang phục và phải có kiến thức<br /> chuyên môn. Thật sự, sự lịch lãm, tinh tế<br /> và vốn kiến thức uyên bác là một điểm<br /> mạnh đã đem lại sự thành công cho Hồ Chí<br /> Minh trong mọi hoạt động ngoại giao.<br /> Không phải ngẫu nhiên mà trong vƣờn Phủ<br /> Chủ Tịch, Bác trồng rất nhiều cây ăn trái<br /> và nhiều hoa hồng, Ngƣời luôn tặng hoa<br /> hoặc trái cây cho khách quốc tế khi họ đến<br /> thăm Ngƣời. Còn khi tiếp khách, Ngƣời<br /> không bao giờ quên tặng hoa cho phụ nữ.<br /> Nhà báo Fracoise de Corrèze đã không bao<br /> giờ quên hành động của Hồ Chí Minh: khi<br /> cuộc họp báo năm 1946 kết thúc, nhân trên<br /> bàn có trang trí lọ hoa hồng, Ngƣời đã lấy<br /> một bông hồng tặng chị vì chị là nhà báo<br /> nữ. Tuần báo Regard đã đăng tấm hình ghi<br /> nhận khoảnh khắc đó với lời bình: “ Gần<br /> bốn mƣơi năm đấu tranh cách mạng mà<br /> vẫn lịch thiệp nhƣ thƣờng”[7, tr. 251]. Sau<br /> <br /> NGUYỄN THỊ TƢỜNG DUY<br /> <br /> này, khi hay tin Bác mất, Fracoise de<br /> Corrèze đã ôm bó hồng đến Đại sứ quán ta<br /> ở Paris viếng Bác và khóc nức nở. Đặc<br /> biệt, Hồ Chí Minh đã sử dụng có hiệu quả<br /> vốn tri thức của mình trong quan hệ ngoại<br /> giao. Chẳng hạn, do tận dụng đƣợc ƣu thế<br /> am tƣờng về văn hoá Trung Hoa, truyền<br /> thống trung, tín, lễ, nghĩa mà ngƣời Trung<br /> Quốc rất tự hào, Hồ Chí Minh đã tạo dựng<br /> đƣợc mối quan hệ tốt đẹp với nƣớc láng<br /> giềng to lớn này. Vào ngày sinh lần thứ 74<br /> của Chủ tịch Mao Trạch Đông năm 1967,<br /> trên trang nhất Nhân dân nhật báo đăng bút<br /> tích của Hồ Chí Minh viết bằng chữ Hán “<br /> Kính chúc Mao Chủ Tịch vạn thọ vô<br /> cƣơng”. “ Vạn thọ vô cƣơng” là khẩu hiệu<br /> chung của nhân dân Trung Quốc chúc<br /> tụng, tôn vinh lãnh tụ của mình.<br /> Thứ hai là dùng lý lẽ kết hợp với tình<br /> cảm, cảm hóa trái tim ngƣời đối thoại bằng<br /> tấm lòng nhân hậu, phải bày tỏ sự chân<br /> thành thật sự. Hồ Chí Minh thƣờng dùng<br /> lý lẽ tự nhiên song đầy sức thuyết phục để<br /> khơi gợi tình cảm nhân văn của ngƣời đối<br /> thoại, thuyết phục họ chấp nhận lẽ phải.<br /> Bằng ứng xử nhạy bén, tinh tế và rất mực<br /> khiêm nhƣờng, những lập luận, lẽ phải mà<br /> Hồ Chí Minh nêu ra nếu không cảm hóa<br /> đƣợc lòng ngƣời thì nó cũng khiến cho<br /> ngƣời ta không có lý lẽ nào để phản bác<br /> lại, nếu không làm cho ngƣời ta vui vẻ<br /> chấp nhận thì cũng khiến cho họ không thể<br /> hận thù. Đối với từng đối tƣợng, từ tƣớng<br /> lĩnh cho đến binh lính, Ngƣời luôn tỏ r<br /> thái độ chân tình, mềm mỏng, nhân ái,<br /> thân tình và hữu nghị. Trong điện mừng<br /> gởi Tổng thống De Gaulle (14/7/1967,<br /> Ngƣời viết: “Tôi chân thành cám ơn Ngài<br /> đã ủng hộ mạnh mẽ cuộc đấu tranh chính<br /> nghĩa của nhân dân Việt Nam chống xâm<br /> lƣợc Mỹ để bảo vệ quyền dân tộc của mình<br /> theo đúng hiệp nghị Giơnevơ. Chúc tình<br /> 57<br /> <br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ THỰC PHẨM<br /> <br /> hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và nhân<br /> dân Pháp ngày càng phát triển”[7, tr. 232].<br /> Hồ Chí Minh cũng để lại trong lòng binh<br /> lính và sĩ quan Pháp niềm xúc động dạt<br /> dào bằng những cử chỉ giản dị, thân thiện.<br /> Bản thân là chủ tịch nƣớc nhƣng Hồ Chí<br /> Minh sẵn sàng bắt tay với từng sĩ quan<br /> Pháp, bày tỏ lòng biết ơn trang trọng, nồng<br /> hậu của Ngƣời đối với chính phủ và nhân<br /> dân Pháp. Đặc biệt Ngƣời đã khơi gợi<br /> đƣợc tình cảm thân thuộc sâu kín trong<br /> lòng mỗi ngƣời lính Pháp, khiến họ phải<br /> cảm động, bùi ngùi và đánh thức đƣợc<br /> lƣơng tâm của họ. Khi đứng trƣớc sĩ quan,<br /> binh lính Pháp, Hồ Chí Minh đã chuyển<br /> những tình cảm và nguyện vọng của những<br /> ngƣời thân của họ đến với họ bằng những<br /> lời lẽ chân thành: “Tôi cũng xin nói thêm,<br /> thời gian ở Pháp, tôi có dịp đƣợc tiếp xúc<br /> với nhiều ông bố, bà mẹ, những ngƣời chị,<br /> ngƣời vợ cô đơn của những sĩ quan binh<br /> lính Pháp đang làm nhiệm vụ ở Đông<br /> Dƣơng. Họ đều có mong muốn những<br /> ngƣời con, ngƣời chồng của họ mạnh<br /> khỏe, bình yên, sớm trở về để đƣợc đoàn<br /> tụ với gia đình, xây dựng lại quê hƣơng.<br /> Tôi đã hứa với họ khi về đến Việt Nam sẽ<br /> nhanh chóng truyền đạt lại những nguyện<br /> vọng thiết tha của họ tới các bạn”[6,tr. 93].<br /> Lời nói của Ngƣời có sức cảm hóa mạnh<br /> đến mức “một vài khẩu súng tuột khỏi tay<br /> rơi, hàng ngũ đội danh dự của Pháp xáo<br /> động”[6,tr. 192]. Đối với tù binh, Hồ Chí<br /> Minh cũng hết sức độ lƣợng, Ngƣời nói<br /> với tù binh Pháp rằng: “Các bạn thân<br /> mến… nhân dân Việt Nam xem các bạn<br /> nhƣ những ngƣời bạn và tìm mọi cách để<br /> cuộc sống các bạn đƣợc tốt hơn”, Ngƣời<br /> còn nhắn nhủ với tù binh châu Phi: “Trong<br /> số các bạn thế nào chẳng có ngƣời còn cha<br /> mẹ già và con nhỏ. Hãy gửi tới họ những<br /> cái hôn thắm thiết của già Hồ”[6,tr. 192].<br /> <br /> NGUYỄN THỊ TƢỜNG DUY<br /> <br /> Thứ ba, để thực hiện thành công<br /> phƣơng pháp ngoại giao “tâm công”, Hồ<br /> Chí Minh luôn bày tỏ sự nhã nhặn; phong<br /> thái giản dị; ngôn từ súc tích, khiêm tốn,<br /> phù hợp với tâm lý, tính cách của từng đối<br /> tƣợng giao tiếp. Ngƣời ứng xử rất linh<br /> hoạt, nhạy bén, phù hợp với từng đối<br /> tƣợng, Bác căn dặn cán bộ ngoại giao cần<br /> có thái độ và cách ứng xử phù hợp với tâm<br /> lý, tính cách của từng đối tƣợng giao tiếp.<br /> Ngƣời luôn căn dặn: “làm ngoại giao thì<br /> phải nhanh trí, biết đối đáp có lý lẽ, buộc<br /> đối phƣơng phải chịu, mới giữ gìn đƣợc<br /> quốc thể” [7, tr. 256]. Tuy nhiên, Ngƣời<br /> cũng nhắc nhở: khi nói và viết phải chú ý<br /> bốn vấn đề có liên quan chặt chẽ với nhau,<br /> đó là: Nói, viết cái gì? Nói, viết cho ai?<br /> Nói, viết để làm gì? Nói, viết nhƣ thế<br /> nào?” [5, tr. 576]. Và yêu cầu: “ chƣa điều<br /> tra, chƣa nghiên cứu, chƣa biết r , chớ nói,<br /> chớ viết”, “ những vấn đề chƣa đƣợc kết<br /> luận, chúng ta cần phải hết sức thận trọng<br /> trong mọi lời nói và việc làm, nếu không<br /> sẽ ảnh hƣởng không tốt”[4, tr. 185].<br /> Tóm lại, tinh thần hoà hiếu, trọng<br /> đạo lý và tình ngƣời của ngoại giao Việt<br /> Nam truyền thống đã thâm nhập và ăn sâu<br /> vào nhà ngoại giao kiệt xuất Hồ Chí Minh.<br /> Nó đƣợc biến hoá huyền diệu thành<br /> phƣơng pháp ngoại giao tâm công mà cho<br /> đến nay những giá trị lung linh của nó<br /> không hề bị thời gian che mờ. Phƣơng<br /> pháp ngoại giao “tâm công” đầy tình ngƣời<br /> này chỉ có thể đƣợc thực hiện một cách tự<br /> nhiên ở Hồ Chí Minh. Những lời lẽ hợp<br /> đạo lý, những lời nói chân thành của<br /> Ngƣời không phải là những hình thức giả<br /> tạo, mà nó xuất phát từ con ngƣời với tấm<br /> lòng nhân ái thật sự, xuất phát từ nguyện<br /> vọng về một nền hòa bình hữu nghị bền<br /> vững và lâu dài cho thế giới. Ngoại giao<br /> tâm công xứng đáng là dấu son đẹp trong<br /> lịch sử ngoại giao Việt Nam.<br /> 58<br /> <br />