Văn hóa soi đường cho quốc dân đi của Hồ Chí Minh: Phần 2

Chương 3<br /> <br /> duoi ánh sáng<br /> văn hóa hô chi minh<br /> “Văn hóa phải làm thế nào cho ai cũng có lý tưởng<br /> tự chủ, độc lập, tự do. Đồng thời phải làm thế nào<br /> cho quốc dân có tinh thần vì nước quên mình, vì lợi ích<br /> chung mà quên lợi ích riêng mình. Đối với xã hội,<br /> văn hóa phải làm thế nào cho mỗi người dân Việt<br /> Nam, từ già đến trẻ, cả đàn ông và đàn bà ai cũng hiểu<br /> nhiệm vụ của mình và biết hạnh phúc của mình nên<br /> được hưởng. Số phận dân ta là ở trong tay ta. Văn hóa<br /> phải soi đường cho quốc dân đi. Văn hóa lãnh đạo<br /> quốc dân để thực hiện độc lập, tự cường và tự chủ”.<br /> (Hồ Chí Minh)<br /> <br /> VĂN HÓA NÓI,<br /> VIẾT VÀ LÀM<br /> <br /> K<br /> <br /> hông phải ngẫu nhiên mà trong những bài viết,<br /> bài nói của mình, Bác Hồ lại thường xuyên nhắc<br /> nhở chúng ta phải nói thật, viết thật và làm thật. Bởi vì đối<br /> lập với thật là giả dối, bản chất của giai cấp bóc lột. Bác<br /> dạy phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự<br /> cần kiệm liêm chính, chí công vô tư; phải giữ gìn Đảng ta<br /> thật trong sạch; phải xứng đáng là người lãnh đạo, người<br /> đầy tớ thật trung thành của nhân dân. Phải thật sự thực<br /> hành dân chủ; thật thà, nghiêm chỉnh tự phê bình và phê<br /> bình, v.v..<br /> Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhắc nhở và phê phán<br /> bệnh “hữu danh vô thực” mà một biểu hiện rõ nét là nói<br /> dối, viết dối, làm dối. Người viết: “Làm việc không thiết<br /> thực, không từ chỗ gốc, chỗ chính, không từ dưới lên.<br /> Làm cho có chuyện, làm lấy rồi. Làm được ít suýt ra nhiều,<br /> 141<br /> <br /> để làm một bản báo cáo cho oai, nhưng xét kỹ lại thì rỗng<br /> tuếch”(1). Người còn chỉ rõ trong báo cáo thì làng nào,<br /> huyện nào, tỉnh nào cũng có. Có hàng vạn hàng ức người.<br /> Nhưng khi hỏi lại rõ ràng, cụ thể có bao nhiêu người, bao<br /> nhiêu tổ chức làm được việc gì, thì chưa có gì thiết thực<br /> cả. Người phê bình: làm việc không thiết thực, báo cáo<br /> không thật thà là có tội với Đảng, với dân, là một bệnh rất<br /> nguy hiểm.<br /> Dối trá được Bác Hồ cảnh báo từ thập kỷ 40 là một<br /> bệnh rất nguy hiểm, đến thập kỷ 80 trở thành một trong<br /> những nguyên nhân dẫn đến tai họa đối với Liên Xô, nhà<br /> nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới. Suy thoái đạo<br /> đức và dối trá góp phần đưa Liên Xô đến sụp đổ. Theo bài<br /> viết Mọi điều người ta cho rằng mình biết về sự sụp đổ của<br /> Liên Xô đều sai lầm đăng tải trên Tạp chí Foreign Policy<br /> (Mỹ) số tháng 7 – 8-2001, cho thấy sự sụp đổ của Liên Xô<br /> không hẳn vì lý do kinh tế, quân sự, chính trị hay sức ép<br /> từ bên ngoài, … mà có nguyên nhân sâu xa từ sự suy thoái<br /> đạo đức và dối trá. Vì thế, khi được châm ngòi, nó sẽ tạo<br /> ra sự công phá khủng khiếp từ bên trong. Nhân sự kiện<br /> 20 năm Liên Xô sụp đổ (1991 - 2011), từ nguồn tin của<br /> Thông tấn xã Việt Nam, Ban Biên tập Tài liệu tham khảo<br /> đặc biệt phục vụ công tác lãnh đạo, quản lý của Ban Tuyên<br /> giáo Thành ủy Hà Nội đã tóm lược bài báo nói trên, trong<br /> 1 Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tập 5, tr. 256 - 257.<br /> <br /> 142<br /> <br /> đó có đoạn: “Theo Thủ tướng Nikolai Ryzhkov (dưới thời<br /> Gorbachev), “tình trạng đạo đức của xã hội” vào năm<br /> 1985 là nét đặc trưng “kinh hoàng nhất”: (Chúng ta) đánh<br /> cắp của chính chúng ta, nhận đưa hối lộ, nói dối trong<br /> các báo cáo, trên báo chí, từ những bục giảng, đắm mình<br /> trong những lời dối trá của chúng ta, đeo huy chương cho<br /> nhau. Và tất cả điều này đã diễn ra - từ trên xuống dưới và<br /> từ dưới lên trên”(1).<br /> Từ cảnh báo của Bác Hồ đến thực tiễn Liên Xô, hôm<br /> nay xã hội ta vẫn đầy rẫy chuyện nói dối, viết dối, làm dối.<br /> Đây không còn là câu chuyện dư luận, vỉa hè, chuyện dân<br /> gian, hò, vè - mặc dù dân gian là vô cùng quý giá - mà đã<br /> được nói đến trong nghị quyết của Đảng, trong phát biểu<br /> của các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước thời gian<br /> qua. Các văn kiện của Đảng viết về việc “chạy chức, chạy<br /> quyền, chạy tội, chạy bằng cấp, chạy huân chương, chạy<br /> dự án” là nói đến sự dối trá. Ông Nguyễn Bá Thanh lại nói<br /> một cách hóm hỉnh: Chúng ta có nghị quyết “không này,<br /> không kia” nhưng sợ nhất là nghị quyết “không làm”. Thật<br /> ra, điều Nguyễn Bá Thanh nói cũng chỉ là nhắc lại nghị<br /> quyết của Đảng ở Đại hội XI: “Cuộc vận động “Học tập và<br /> làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” chưa thật sự<br /> đi vào chiều sâu, ở một số nơi còn mang tính hình thức,<br /> 1 Thành ủy Hà Nội - Ban Tuyên giáo: Tài liệu tham khảo đặc biệt phục vụ công tác<br /> lãnh đạo, quản lý, số tháng 9-2011, tr. 23.<br /> <br /> 143<br /> <br />