Văn hóa tục cưới xin người Tày: Phần 2

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:118

Thêm vào BST

Báo xấu

159
lượt xem 33
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tục cưới xin người Tày: Phần 2 tập hợp các bài thơ quan làng, Pả mẻ sưu tầm được ở Cao Bằng, Bắc Thái, Tuyên Quang, Yên Bái, Hà Giang và phần bảo tồn, kế thừa, phát triển văn hóa dân tộc Tày. Cùng tìm hiểu nội dung phần 2 của Tài liệu để hiểu thêm về nét đẹp văn hóa dân tộc Tày, từ đó phát huy, gìn giữ văn hóa các dân tộc Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Văn hóa tục cưới xin người Tày: Phần 2

THƠ QUAN LÀNG sưu TẦM ở C A O BẰNG A. PHẨN NGUYẼN VÃN TÀY 1. Xo cù lấn khoang tàng Khỏi xo "trình" rưừn gần dàư soá Bàc khỏi gạ khòi mà Pà khỏi xỉnh khỏi h i Tốc thâng tẻ tàng cải tàng luông Mà thàng bàn rườn gần tỉ nẩy Bản gần mì phải si làn tàng Mường gần mì lụa loàn khoang soóc Bííu hẩu gẩn khâu CK)C pây mà Boong khỏi giú tàng xa páy rụ Tua khỏi mà thông sự hẩư gần Khỏi xo nổp kim ngần khỏi quá 2. Xo khay, íu rườn Kliỏi giường mừa nội ngoại quý thân Khỏi khay tu mạy rồni soong vàc 83
Gần khay tu mạy vác soong phưcmg. IjỘ vậl ihâng rưítn chương gỏi nổp. 3. Xí) khay tu Ịx'ì\ ì hem Câì tiêng khỏi giường qua quý chức Xưa ẻn nam nhan bắc dõng tây Vằn cón mì (in pày lin tẻo Sứ điộp bân khàni kéo sắng tin Soong bưởng định hôn nhàn giá thú !)ử phúc thêni bàn cộ mì lai. Việc răng bỏ' hẩư sai phép lắc Tu ài gần thư chặt nghiôm trang Khỏi xo giường quý quan hẩư pi6't lìỏ' dử khỏi hìn nguyệt du xuân 'ITiực mì viểc hôn nhân giá thú f)ạ hẩư gầri thõng sự hẩu gần Xo an dử Ihuận lình soong bưctng Giờ nẩy giờ hội vưỊtng Ihiôn khai Đưctng thời vằn dày lai cao kiến Mì lộ vật mà hiến quý thân B(> dử gạ binh quân tầu lạ Cìiưìnig gần khỏi xa quá khâu mừa Gụng như mừng hán hoa than thổ lỉttong khòi dạ giú noỏc quá hâng. 4. Xo kh a \ lu pàv ntẩư Khỏi giưtVng mừa Ihủ bạ, Ihù lang 84
'niời lầư mi loạn bang ĩhiỗn hạ 'l‘ẫl mì quiin thủ bạ thư lu Soong bưởiig kết duyên do giáo hoá Điii nẩy inì lộ dạo truycii sc ('lần rụ g iú c á c h q u â y k h ô n th ấy l^uíiig khỏi mà Ihâng nẩy dại môn Xo giường quá quý gần khay ái 1)uyén kêì gằm vạn dại dẫiig dày Khỏi Irình khóp dỏng lày mòi lại (ín gần khay lu âi hẩư Ihõng Sc haư k h é c k h ỉii lổ n g p ây ICO. s. Xí) CÍI rá\' th('wịỊ kha rànịỉ Nhâì khỏi kính giường mừa Ihàng vỏ Kỉiỏi giường mừa quý chùa gằm ngày Nội rãiig dẫng au rầy mà Ihảng Rầy gần se nưa láng chăn dày S;io báo dùa cãn pãy téiig soót Đảy pya mà thốt khóc lAng lai Siio dếch tàng nhỉnh dài khàu hội (ìầii nậm gần inà rọi khàu cliang Lư('n ngòi bặng ngà khoang ả pác Vàn gần giú nưa các thư tai Khỏi vần khóc vạng lai quá lò Xo giò sung bố lọ thảng rầy. ổ. Xo nhò nhù quét khoang làng K5
Khỏi giường mừa nội ngoại quí thân Nhù quét là chùa gần nảng táng Nào rầư au mà khoắng pác tu Khỏi là gần sị nho khòm quả Xo vàn mùa các á giò pây lỉoong giú làng quây mà lót Rườn gần khẻo lo oóc xiết xa 1iẩư khỏi khảu nội gia mừa nớ. 7. Xí) chổi nắm chín "lẩu rào kha" củ tin khỏi thâng các gia san Xuâì tốc thâng vưởn làng nà láng Kha khỏi ngáni rào doạn khỉn mà lạ i dậu lẩư rào kha tua khỏi l^ u rào kha lo tội bàn din liỉu thể Iiặiii ràng tin rù dày Noọng hại nam dâư sẩy ngòi du Rầư au lẩu rào kha dử bấu ? 8. C hổi V()\ them bó ch in "lẩii rào kha" Khỏi giường niừa các nàng đếnh ái Au lẩu mà hất khái vui chơi Khẩu lẩu là liên mti Ngọc Hoáng Nào rầư au lồng lâng rào kha Nà rầư au lẩu dà mà soái Lẩu dày thếl khéc đại khỉn lồng Lộ vật của kim ngần nẳng tẩư 86
Đại vật của khẩu lẩu nẳng nưa l>ẩu nhằng châm thảng vùa Ngọc Hoáng Rầư au lẩu lồng lảng rào kha Tua khỏi giú tàng xa lo lội lỉoong khỏi là xo chổi cà rình. 9. Ab piới lèo vủc piáí p lè Kliỏi xo trình nội ngoại quí ông Gần rầư hãn tơ hổng mì lảc Gần rầư hán vủc vảc piái ngai Giưảmg nẩy hăn lai sai lai tái Nẹp sửa tam bưỏmg rại tiAn hãn Khỏi xo giưòmg các nàng hẩư lẹo Vàn gần mà piái tẻo hẩư đây 'ĩu a khỏi giú tàng quây mà lót Sí chím mì nậu bióoc chang phông Hất rừ khỏi nẳng lồng tẻ dày? J0. Xo piái tèo vùc hẩư ngày Khỏi xo ghíừng nội ngoại quý ông Kính giường mừa rưtVii gần quý họ lìân sinh nàng tiên nự khôn ngoan Lại sinh gần thế gian cao k ế v ù c gần đạ piái tỉ đoạn thôi 'I"hân khỏi giú táng nơi mà lót Bấu hãn vủc tả COÓC xắc vày Ả pác xo piái ngày dưímg tản 87
Mọi phin bióoc rủng choảng piái phiéĩig Mọi phin mọi mì duyôn mì sấc 1’liin nẩy piái tà COÓC bố dây (ìiá trách răng làng quây tua khỏi Gằm nẩy khỏi xo lội chang rU('m củ pác siườiig các ông gỏi liộu Vàn Iiàng mà piái lẻo hẩư dây (ìiá (rách răng tàng quây khéc lạ. 11. Xí) h
(ÌOCII niừa gocn thân rỏl hơn tàng S;'íni sửa hẩư lủc nàng xuâì giá I i;‘ ư pỊiưcmg loan kết khoâ giao ca ỉ Pà niẻ chíp sít và hẩư khoái Rnp lùa mừa các dại rườn luông i jiih kin mác tém thông Uiih thân lồng cốc mác ràng sinh tiỊĨiii bố hõc mì lai Chúc lliụ sc nhình dài hôn hỉ 'i’ởi xưa lầt niai (úc bô' lừin R;ip nàng niừa rU('tii chương dại lộ Lùa mừa ihàng lại lố lạy litMi I);ưig hạnh phúc xiêii nicii soong bưởng. 13. Chín- hụ rirờn nhình vửíi ái oóc tii Klioi kính Irình quí họ rườii gần Xo củ pác kỷ gầm Ic ngoảc riiAn họ kco xao xác sán lìiừa IVil dâii tả sc nưa páy hưig Piom nliở lằng chang bản háo sad Mọi ỉỊần niì cỏiig lao hưa soạn Kliíỉu phiác nựa pát dàn têm bỏm lioong khỏi nhịn gò lồng nhằng chứ (ìầm tầư phuối bâu (Jử bỏ qua Soong làn doong rư('ín rà hôn hỉ IV) 111 i răng cúa quí pyá công 89
vằn đây xo chúc mừng gần ké Giú đày thêm mạnh khoẻ pác pi Ciầii ón dảy sí rì rèng mâ'ư Cìần gần dày mẫng mậu khen kha Noọng dếch son sư Iha thông rụ Sang họ hàng gỏi giú khỏi mừa 'iliâiig giở xo rap lùa lồng lảng. Người sưu lầm: Nônj» N jí< ; T ập k (liiin l>‘ n vận linh uỷ Cao lìằng) Sưu lầm lại vùng > huyộn Nguyên Bìiih, Cao tóng, năni 1994. H. DỊCII liA r i m c ỉ v i ụ r ỉ . Xin cát (iáy chán dìKỉng. 1'ôi xin trình mọi người trong các liác bảo lôi dc” dây ii liá nhờ tôi dến hỏi n(ti dây dưừng cái dư(‘Tng quang Vào dcVi bân nhà sang cửa rộng Thấy dây tơ cảng chắn lối vào Mường ngưừi có lụa hoa dù sác Không cho người có lối vào nhả 90
Chúng tôi từ dư(Vng xa chưa rõ Tôi đến dây thông sự cho người Tôi xin nộp bạc thoi thông lộ. 2. Xin m ờ cửa nhà Xin trình lên nội ngoại quý thân 'rỏi mở cửa gỗ rổni hai cánh Người mở cửa gỗ vác hai bòn 1^ vật vào nhà Ironc xin gửi. 3. Xin m ờ cửa lán nữa Cất lởi tôi trình qua quí chức Xưa én naiii nhạii bắc đông lây Ngày xưa có tin qua liii lại vSứ diộp bay đưa lối tin thông ỉ lai bOn dịnh hôn nhân gia thú Chữ phúc thôm bàn cỏ Iiiâni cao Mọi việc dcu không sai phép tấc Cửa ải người dóng chặt nghiêm trang '1'ôi xin trình quí quan cho hiêì Không phải tôi chơi nguyột du xuân 'ITiực có việc hôn nhân giá ihú ỉ)ã có tin thông sự dến người Xin lấy chữ Ihuậii tình hai họ (ìiờ Iiày giờ vưcmg hội thiôn khai f)ư(tng Ihời ngày tốt lành cao kiến CV lô vật dê'n biêu quý thân ) 91
Không phài dâu binh quàn xa lạ rrìiih người lòi xin quá vào nhà Cũng như ong mừng hoa h('Tn hở Chúng lỏi dứiig ngoài cửa quá lâu. Xin m à cửa lán nữn Tôi Iriiih lên ihủ bạ, Ihủ lang, txvi nào cố loạn bang thiên hạ í)ặl ra quan thủ bạ Ihủ môn Hai họ dược kết duyên giao hoá ỉ)âì nảy có lệ cá truyền lưu Người nói xa chưa hay chưa thây Chúiig tòi vào dến chốn dại môn Xin trình người làm (tn mở ải Kc't duyên thắm vạn dại vui vầy Tỏi trình khắp dông lây cửa d;ii (5ii người niở cửa ải cho thông cho khách hài lòng đi lại. 5. Xin cất cái nơm chắn cửa ra vào 'l’ôi xin Irình giường cao b() lão '1 oi trình lên quí chúa lời khôn d i sao lại dem nơin dể dó Ntnn người đảl cửa sổ thậl hay Trai gái cùng nhau đi don lõi OưiH; d í deiìi thốt dẫi khách xa 'lliiOu nữ cùng bạn trai vui hội 92
Người vấl người xâu lại cho sang Xcni qua như hom ngang rộng niở Xin người giữ nhà cửa lliư Irai 'l'òi là kh:'ich vãng lai quá lộ Xin cấl cao IKÍIH dó nhờ (fn. 6. Xin i tỉl b ỏ (VÍ/ ch ỏ i chắn cừtt vào 'l'ói xin Irình nội ngoại tôn gia CYii chổi là chủ nhà đáng Irọng Ai lụi dem (xi chán của di 'I'ôi là người sT nho thư(Tng quá Xin có lời các à cất ngay Chúng lôi lừ dưiViig xa vỗ lới Xin nhà ngư
'lo i trình dô'n các nàng coi ài ỈX-m nxiru ra làm kh(»ái vui ch(»i Cítin ar(tu cùa liôn nơi Ng(>c Đc' Ai dám dem rượu dí; rửa chân Không ai đùa rU(nj ngon lãng phí Rư(.nj ngon liếp khách quí khách sang I vậl và hạc vàng dặt dưíti t)ại vật của C(»m rượu d ể Irôn Rư(ni còn deni dâng lủn Ng(K Ai dám deiii nictu đế rửa chân Chúng lôi khách qua dưíTng sợ lồi Chúng lôi dám xin chối thật Ihà 9. Xin ròi lại chiêu rải trái miĩt 'l'õi xin triiih nội ngoại quí ông Ai lại thấy lơ hồng cỏ ré Ai dã thấy chiếu cói rài ngang Kiểu rải này lắin dàng sai Irái 'I'à áo khàu bổn trái ai nghe 'lo i xin báo dưcrng nga cửa đại M nàng hăy rủa lại cho ngay «Vi 'l'õi là khách dưìtng xa vừa lởi 'lìiãy giữa chiếu có doá hoa khai 'l'ôi dâu dám ngói ICu chiếu ấy. ÌO. Xin rãi chiếu lại cho ngcty ngắn 'lo i xin trình nội ngoại quí ông 94.
Kính Irinh lôn nhà sang quí họ rrời sinh nàng thiếu nữ khôn ngoan l^ i sinh ngưởi thô' gian cao kế ChiCu cói người dã rải dây rổi ThAn tỏi người khác nơi mới lởi Không hổ Ihây chiếu rải chéo dây Cất lời xin rài ngay ngắn lại 'I'ấni chiếu hoa chói lọi rài nghiôni Moi lấm mọi có duyCn có sÁc 'l ấm này rài chéo g(K' khó coi Chớ có trách chúng lói cách lộ 1/ri này tôi xin lổi chủ nhân CiVt lời trình các ỏng sỗ liệu Xin nàng hãy rài lại cho ngay CTiở có trách chúng lôi khách lạ. l ì . Xin cho chú r ẻ lễ lx'm íhờvà (lâng Ic Chú rO mởi khác inưínig vừa lứi ’ rrìiih hu hàĩig bác há chú cô Nay rc Iiiới xin ra trình diện rỏi có lời Ihưa dến giường cao TiCu ic tôi dàng hầu bàn tổ 'lliắp clòn hư(»ng sáng lò bàn trên Cho phép rể vào dàng mời rưtíu f)c’ Iiliận Iiiặl rê’ mứi chúng ta Kicin XCIII lê nộp dư nộp thiếu 95
Được vừa lòng lói chịu cTn người. 12. Xin (ỉón dáu ra cừd. 'I'ôi xin trình nội ngoại giưtVng cao Cìiờ tỏi xin dón dâu ra cửa dâu vé Irình cả họ hàng ĐưcViig xa sự trÊn dưímg lâu tới Vừa di vừa nghĩ ngợi trồn dưítng Sấm sủa cho dấlt nàng xuất giá phưc.mg loan kết khoá giao ca Pà Iiiẻ xếp c h ă n h o a cho S('mi tXm dâu vé dê‘ chốn nhà sang n Căng án quà dầy diổu Qing lui xuííng gốc cày 'I’ní(>ng sinh nước không cạn đầu nguồn Chúc thụ thảy mọi người hôn hỉ Dỉù xưa lẹ mai trúc không quên tVìn nàng vé nhà bện họ nội tX)n dâu vể lạy tổ lạy liên Sííng hạnh phúc thiên niôn hai họ ]3. Chúc họ nhà gái lúc dâu sắp rn cửa Tôi xin trình quí họ Iihà người Xin kính chúc dôi lời chào lại 'lìỉân họ dông nhộn nhịp ra vé IVil tfia hăy còn kia chưa rủa f)ư «c (tn bạn Irai gái bàn Iiiưítng %
Người người dổu có công giúp đỡ 'lìiịt thà đầy bát dĩa trên mâm Chúng tôi thật vui lòng nhớ mãi Nếu có lời vụng dại bỏ qua t lai nhà kết thông gia hôn hỉ Không có gì cùa quí dẻn công Ngày lành xin chúc mừng bô lăo Sống bình yỄn mạnh khoẻ trăm năm Người trẻ được luôn luôn sức mới Người ỉigười (tư
T H Ơ QUAN LÀNG sưu TÂM ở BẤC THÁI A. .PHẨN NGUYÊN VẮN TÀY 1. Pả m è tuộng khéc (phấu rườn khươi) Xo chiéng ihảng khéc lạ táng mường Khéc tim rầư mà thâng quá nẩy Chúp cưởng khảm thay thảy sân chang Vỏ puôn kẻo vần pang đin tàn Dậu ón ké sung tầni đéch eng Tu nẩy mì lệnh quan toỏng giá Cẩm mọi gần din lạ khảm mừa Xỉnh gần hạy xa tu táng chốn Hãn lỏ tầư thuận tiện gỏi an. 2. Quan làng hát lượn xo khay tu Xo chiểng thảng vỉ noọng tòn tàng Síp phản khỏ tu quan tu thánh Nghiêm rầư táy thượng đính pụt luông Nhằng khay tu gần giương thâng tỉ Vần nẩy vằn hồn hỉ lệ hôn 98
Mì tháp lộ mà dàng bán sớ Vằn cón đạ thuận họ thuận hàng Vằn nẩy vằn khai quang đây nhất Khưưi mấư m à cáo yết tổ tiẾn Noọng á ráng hà't phién hất khỏ Piom bái gần khay lỏ khay tu Sc khươi mấư khàu mừa bái tổ. 3. l \ ỉ m ẻ nrờn nhình xỉnh khéc chèn "lẩu rào kha" Xo chiéng thâng khéc lạ tàng quày Vằn nẩy đày vằn dây đại xá Pi nẩy láng pi quá pi chai Kỷ pi mà đét lai đại hạn Toẹn vửa xưa vùa Hán chcng hùng l ^ u Đài vạ Hán Xuân mì nghịa Nhở sứ ư(tng khĩn lệ mưởng tiôn Đại hạn nẳng sam niên u ám Rcl hâng pi thuổn nặiĩi rào kha Nặiii tà au gạ inà dằng tởi Quan lang ttià kha nái kha mìn 1lạy au lẩu mà gần suôi cón. 4. Quan lủng chổi kin "lẩu rào kha" Chiổng quí họ rutm luông sang tọng Síp soong bươn chuyên vận ăn pi Tậư cổ mà rào kha năm tà Káư au lẩu m à tẻ rào kha 99
I>au ngon rài bôm nưa dại khéc Ngần dèn nhằng nảng xểp thứ hai Lẩu hom van dậư mừa thượng đế l i u khẩu là cúa quí gần kin Au lâu mà suối tin rầư cảm I^ u gạy tẻo khàu vùni noọng nàng. 5. Fà m è rườn lùa thư tu xam khéc Xo chiéng xam khéc lạ tàng quày Ciần phương rầư định pày hà xứ I iãn mọi gằin lịch sự khao bang Báo sao ià rủng roàng nà miảc Pang gần giú bưởng hác mà thàng Rụ gần giú táng mường mà quá Rụ gần giú tổng xạ din quây Răng bấu mì gằm ngày xam xẩư Rầư chắc đày gần xẩu gần giày Xo khoái tẻo ngoảc pây tàng cón. ố. Quan làng pyá gằm lịch sự vạ á thư tu Xo chiổng mừa họ háng rườn gần Kính chiểng mừa tỏng thàn chang soá c ủ pác là xo gạ duyên do Kể từ vằn vửa xưa ngám quén Lai vày m ì sứ ẻn cón lăng Soong ho dênh đảy vằn hôn hỉ Nạy khỏi mà nghênh thú ruòm sang 100
Kliỏi là hâ't quan làng soong bưởiig Kẻn dày vằn đại vượng đây lai Vằn này vằn thiôn khai phúc lộc Riip lùa mừa k ế tục gia môn Cìằm ví gạ lệ hôn hoan hỉ Rầư dử gần vô lệ gian tâm IVm dử gần vàiiì tãiĩi lảc cưérp Xo chiổng niừa nả miảc ihư tu Khay tu hẩư sị nho khươi míư. 7. Pà m ẻ rườiì lùa nhà quan làng giò nhù quét Xo chiéng Ihâng quan khéc táng mường Nliù quét nẩy khoen tềnh pha noỏc Quét chang arcVn sí COÓC ngáni xong Rì ái dùng bấu hãn sự lạ 'Hiáp Iháng khỏp bưởng nả bưởng láng Pỉ gạ gần vậy giãm pày giá Nảy mà hăn mìn đỏ nòn khoang Nâi dây kliua nài mừng dãư toọng Rụ gạ niỉn ái giỏiii nả khươi Xo khéc quí gỏi ngòi nho hẩư Quan làng tài khươi mấư khỉn nííVn. 8. Quan làng phuối tào lỵ bấu giỏ nhù quét (Se chang rưiìm giò) Xo chiổiig mừa họ háng ruìtn luông Xo chìéng mừa tông Ihàn chang soá 101
Pang khỏi là khéc lạ láng mường 1iăn nhù quét tẳt nòn tảng nà Khòi chắp mừ bái tạ xo chiéng Rầư cảm giám quá ténh nhù quét Mcn dửc đạo tứ phép bân din ỉ^ u dày phép lồng mừng íp hẩư 1lất bấu vằn lội đạo tua gần Chang rườn mủng lai gằm gì vào Xo bại nàng íp hẩư cù ngay Se boong khỏi gàm pày tbong thả. 9. Qtutn làng xo piáí vủc Xo chiêng mừa quí họ rườn luỏng vùc -bióoc piái lai dường rủng chỏi Răng nhằng mì giường lói tả đai Dưcmg khươi mấư nhằng vài tà váng Khươi mấư tàng quây quảng mà thảng Bấu cảm khảu dường chang nảng thả Nhược mì tiẹm COÓC soé mạy khoang n ẩư khươi mượn piái dường nảng tạm. 10. Pà m è (rườn lùa) pyá gằm ón van piái vủc Xo chiéng thảng quan lang pả mẻ Xo chiéng thâng khéc qui viẻn phương Kỳ pi mà bàn mường mẻn giác Kư('rn bă'u mì vùc khát piái dường Ngáni mưcTti dảy vủc mường tẩư nẩy 102