Tham khảo tài liệu 'vật da cân thần kinh hiển ngoài ngược dòng che phủ tổn thương mất da cẳng chân - bàn chân', y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: VẬT DA CÂN THẦN KINH HIỂN NGOÀI NGƯỢC DÒNG CHE PHỦ TỔN THƯƠNG MẤT DA CẲNG CHÂN - BÀN CHÂN
- SÖÛ DUÏNG VAÏT DA CAÂN THAÀN KINH HIEÅN NGOAØI
NGÖÔÏC DOØNG CHE PHUÛ TOÅN THÖÔNG
MAÁT DA CAÚNG CHAÂN – BAØN CHAÂN
Mai Troïng Töôøng(1)
TOÙM TAÉT
248 tröôøng hôïp söû duïng ñaûo da caân thaàn kinh hieån ngoaøi coù tuaàn hoaøn ngöôïc doøng
ñöôïc thöïc hieän trong taïo hình caúng chaân vaø baøn chaân töø 02 - 1997 ñeán 06 - 2003 taïi Khoa Vi
phaãu Taïo hình, Beänh vieän Chaán thöông Chænh hình thaønh phoá Hoà Chí Minh vôùi keát quaû ghi
nhaän ñöôïc nhö sau:
- 224 tröôøng hôïp soáng toát.
- 10 tröôøng hôïp hoaïi töû moät phaàn
- 01 tröôøng hôïp hoaïi töû toaøn boä
- 14 tröôøng hôïp hoïai töû ñænh, meùp xa.
Tæ leä soáng toát laø 95,6%. Kích thöôùc vaït lôùn nhaát ñaït ñöôïc: 20x10cm. chieàu daøi vaït da
lôùn nhaát: 32cm.
Chuùng toâi coù vaøi thay ñoåi so caùch laáy vaït kinh ñieån nhö sau:
- Boäc loä cuoáng maïch tröôùc khi laáy vaït da.
- Vaït da chuùng toâi thöôøng laáy daøi hôn (treân choã gaëp nhau cuûa ñaàu döôùi 2 cô sinh
ñoâi).
- Laáy keøm theo cuoáng maïch moät daûi da ñeå haïn cheá cheøn eùp cuoáng maïch khi khaâu.
- Phaàn döôùi cô sinh ñoâi coù theå laáy cuøng vôùi vaït da.
Qua theo doõi haäu phaãu chuùng toâi nhaän thaáy: sung huyeát tónh maïch laø moät hieän töôïng
thöôøng gaëp vaø theo doõi haäu phaãu giöõ moät vai troø quan troïng
Ñaây laø moät vaït da töông ñoái haèng ñònh; phaãu thuaät laáy vaït ñôn giaûn, nhanh choùng; baûo
toàn ñöôïc caùc ñoäâng maïch lôùn cuûa chi. Ñaây laø moät phöông phaùp hieäu quaû ñeå choïn löïa trong taïo
hình caúng chaân vaø baøn chaân.
SUMMARY
The distally based sural neuro-fascio-cutaneous island flap (Sural flap) in 248 cases.
Mai Troïng Töôøng
The skin and soft tissue defects on lower leg and foot in 248 cases have been
reconstructed by using the distally based sural neuro-fascio-cutaneous island flaps from 1997
February to 2001 June at the Reconstructive Microsurgery Department of the Hospital for
Trauma and Orthopaedics, Ho Chi Minh city.
The result is : good survival in 224 cases, necrosis in 11 cases (01 case total, 10 cases
partial) and distal edge necrosis in 19 cases. Survival rate : 95,6%, The largest size is
20x10cm. the longest of flap is 32 cm.
Some our modified procedures in the elevating the flap:
- Exposing the pedicle before elevating the flap.
(1)
Baùc só Chuyeân khoa II, Phoù khoa Vi phaãu Taïo hình, BV CTCH TP HCM.
1
- - The flaps can be designed higher than the junction of two heads of gastrocnemius.
- A skin strip is raised with the pedicle in order to reduce the compression on
pedicle after the skin closure.
- A lower part of gastrocnemiuscan be raised with the flap
With our clinical experience, we found that:
- The venous congestion is common and post operative care is very important.
- The advantages of the flap are the following: The blood supply is reliable,
dissection is easy and quick, and major arteries in leg are not sacrificed, minimal
morbidity. This flap may be useful in reconstruction of the leg and foot.
- It was a simple and effective procedure, it can reduce hospital time and permit
early funtional recover for patients.
MÔÛ ÑAÀU
Khuyeát maát da ôû caúng chaân vaø baøn chaân laø caùc toån thöông thöôøng gaëp treân laâm saøng vaø
vaãn coøn laø vaán ñeà khoù khaên trong ñieàu trò, ñaëc bieät laø ôû caùc beänh vieän tuyeán cô sôû.
Gaàn ñaây vôùi söï phaùt trieån kyõ thuaät vi phaãu, caùc vaït da taïi choã coù cuoáng maïch nuoâi ñaõ
goùp phaàn ñaùng keå trong ñieàu trò toát caùc toån thöông naøy.
Trong baøi naøy chuùng toâi xin ñeà caäp söû duïng ñaûo da caân thaàn kinh hieån ngoaøi coù tuaàn
hoaøn ngöôïc doøng trong che phuû khuyeát maát da caúng chaân vaø baøn chaân. Ñaây laø moät vaït da taïi
choã raát ñöôïc nhieàu taùc giaû choïn löïa che phuû maát da vuøng naøy.
MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU
Ñaùnh giaù khaû naêng vaø hieäu quaû söû duïng ñaûo da caân thaàn kinh hieån ngoaøi coù tuaàn hoaøn
ngöôïc doøng trong ñieàu trò maát da vaø moâ meàm phaàn döôùi caúng chaân, coå chaân, löng baøn chaân vaø
goùt chaân.
ÑOÁI TÖÔNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
Choïn beänh nhaân:
Taát caû caùc beänh nhaân maát da phaàn döôùi caúng chaân – baøn chaân ñöôïc ñieàu trò baèng vaït
da caân thaàn kinh hieån ngoaøi ngöôïc doøng taïi Khoa Vi phaãu Taïo hình, Beänh vieän Chaán thöông
Chænh hình thaønh phoá Hoà Chí Minh töø 02/1997 ñeán 06/2003 ôû caùc vò trí nhö sau:
- 1/2 döôùi caúng chaân.
- Coå chaân.
- Goùt chaân, baøn chaân (tröø phaàn xa: caùc ngoùn chaân).
Kyõ thuaät laáy vaït da:
Xaùc ñònh ñieåm xoay:
Ñieåm xoay laø ñieåm döôùi cuøng cuûa vaït da, laáy ñieåm naøy laøm moác chuùng ta xoay vaït da
ñeán vuøng nhaän. Chuùng toâi coù 2 caùch xaùc ñònh ñieåm xoay:
- Khoâng caàn boäc loä cuoáng maïch: döïa treân ñieåm ra da cuûa cuoáng maïch döôùi xuaát
phaùt töø ñoäng maïch goùt ngoaøi. Thoâng thöôøng vò trí naøy theo MASQUELET laø döôùi
3 khoaùt ngoùn tay treân ñænh maét caù ngoaøi.
- Boäc loä cuoáng maïch: Tröôùc heát veõ ñöôøng ñi thaàn kinh hieån ngoaøi treân da döïa vaøo
giaûi phaãu hoïc. Sau ñoù raïch da 2 beân ñöôøng ñi thaàn kinh treân ñoaïn döï ñònh laø cuoáng
maïch vaït da. Chieàu roäng cuoáng thöôøng töø 1,5 -2cm. Boùc taùch ñeán lôùp caân cô, tìm
giöõa caùc vaùch khoái gaân cô maùc vaø gaân cô phía sau chuùng ta thaáy cuoáng maïch ra
2
- da. Choïn vò trí ra da cuûa cuoáng maïch naøy laøm ñieåm xoay ñeå thieát keá vaït da phuø
hôïp vuøng nhaän.
Thieát keá vaït da:
Xaùc ñònh hình daïng, kích thöôùc da maát ôû vuøng toån thöông baèng caùch ño vaø veõ treân moät
maûnh giaáy voâ truøng (ñaõ ñöôïc haáp saün) hay mieáng gaïc. Thöôøng dieän tích laáy da phaûi lôùn hôn
20% dieän tích ño ñöôïc ôû vuøng toån thöông.
Veõ ñöôøng ñi thaàn kinh hieån ngoaøi treân da (döïa theo giaûi phaãu).
Chieàu daøi vaït da: ño töø ñieåm xoay cuoáng ñaûo da ñeán bôø xa nhaát cuûa toån thöông, thöôøng
laáy daøi hôn soá ño thöïc teá naøy töø 2 ñeán 3 cm.
Chieàu daøi cuoáng maïch: ño töø ñieåm xoay cuoáng ñaûo da ñeán bôø gaàn nhaát cuûa toån thöông,
ñieåm gaàn nhaát naøy laø vò trí ñeán cuûa cuoáng maïch cuõng ñöôïc ñaùnh daáu treân tôø giaáy hay mieáng
gaïc.
Thieát keá ñaûo da: coù hình daïng caây vôït tennis coù chieàu daøi baèng chieàu daøi vaït da; vôùi
maët vôït laø ñaûo da coù kích thöôùc vaø hình daïng nhö ñaõ xaùc ñònh ôû treân vôùi vò trí cuoáng maïch ñeán
tieáp xuùc caùn vôït, caùn vôït laø cuoáng maïch naèm doïc theo ñöôøng ñi thaàn kinh hieån ngoaøi coù chieàu
daøi baèng chieàu daøi cuoáng da vaø roäng khoaûng 2-3cm; Caùn vôït coù theå laáy keøm theo moät daûi da
roäng 1-1,5cm.
Caét vaït da theo hình veõ thieát keá treân, baét ñaàu töø vò trí xa nhaát cho ñeán lôùp caân cô sinh
ñoâi, tìm giöõa hai cô sinh ñoâi ñaàu treân nhaùnh trong thaàn kinh hieån ngoaøi, coät vaø caét thaàn kinh,
maïch maùu ñi cuøng vaø tónh maïch hieån ngoaøi. Raïch da bôø ngoaøi vaït da tìm nhaùnh ngoaøi thaàn
kinh hieån ngoaøi, coät vaø caét thaàn kinh vaø boù maïch ñi cuøng. Sau ñoù boùc taùch töø 2 beân vaøo giöõa
truïc thaàn kinh maïch maùu, coù theå boùc taùch laáy caû thaàn kinh vaø maïch maùu giöõa 2 cô sinh ñoâi
neáu vaït da laáy quaù choã gaëp nhau phía döôùi cuûa 2 cô naøy. Tieáp tuïc boùc taùch doïc xuoáng döôùi
theo lôùp caân cho ñeán ñieåm xoay cuûa cuoáng, duøng ñaàu ñoát löôõng cöïc ñoát caùc nhaùnh maïch maùu
ñi vaøo hai cô sinh ñoâi vaø vuøng xung quanh.
Môû ga roâ, kieåm tra söï chaûy maùu ñaûo da, neáu coù maùu ræ ôû ñaàu xa vaït da laø toát.
Raïch ñöôøng ñi cuûa cuoáng maïch töø ñieåm xoay tôùi vò trí ñeán cuûa cuoáng maïch, coù theå
khoâng raïch da maø boùc taùch moâ döôùi da vaø luoàn ñaûo da qua ñöôøng haàm naøy.
Xoay ñaûo da xuoáng che vuøng maát da vaø khaâu da.
Khaâu laïi vuøng laáy da, neáu thieáu gheùp da rôøi.
Baêng veát thöông vöøa phaûi, khoâng duøng baêng eùp, ñeå hôû moät phaàn ñaûo da ñeå theo doõi.
Neïp boät caúng baøn chaân ñeå giöõ baát ñoäng chi, chuù yù khoâng ñeå boät ñeø vaøo ñöôøng ñi cuoáng
maïch nuoâi ñaûo da.
Caùch laáy vaït da theo MASQUELET:
Hình 1.1: Phaùc hoïa Hình 1.4: Xoay vaït
Hình 1.3: Vaït da vaø
Hình 1.2: Boùc taùch
vaït da vaø vò trí ñeán vuøng nhaän, gheùp
cuoáng maïch laáy ñeán
cuoáng maïch
ñieåm xoay da vuøng cho 3
lôùp caân
- Caùch laáy ñaûo da coù boäc loä cuoáng maïch cuûa chuùng toâi:
Hình 2.1: Veõ ñöôøng ñi thaàn kinh Hình 2.2: Raïch moät beân treân ñöôøng
hieån ngoaøi treân da theo giaûi phaãu. ñi cuoáng maïch, boäc loä cuoáng maïch.
Hình 2.3: cuoáng maïch ñaõ ñöôïc boäc loä. Hình 2.4: thieát keá ñaûo da döïa
treân cuoáng maïch vöøa boäc loä.
KEÁT QUAÛ VAØ BAØN LUAÄN
Thôøi gian: töø thaùng 02/1997 ñeán thaùng 06/2003 taïi Khoa Vi phaãu Taïo hình.
Soá löôïng: 248 beänh nhaân, coù 249 vaït da ñöôïc thöïc hieän ( coù 1 beänh nhaân laáy vaït da ôû caû 2
chaân).
Tuoåi: töø 3 ñeán 84 tuoåi.
Giôùi tính: Nam: 118. Nöõ: 129.
Vò trí toån thöông:
Beân toån thöông : beân phaûi: 168 ; beân traùi: 79.
Tæ leä beân phaûi / beân traùi : 2,1.
Vò trí toån thöông
a. Goùt: 180 ca, trong ñoù
Maët sau goùt 123
Sau goùt-ñeá goùt 25
Toaøn boä ñeá goùt 32
b. Caúng chaân 1/2 döôùi: 27
c. Coå chaân: 24
d. Löng baøn chaân: 13 (07 phía tröôùc, 06 phía sau)
e. Loøng baøn chaân 05
Vaït da:
Chieàu daøi vaït da: töø 10 ñeán 32 cm
Kích thöôùc ñaûo da: [chieàu daøi X chieàu roäng] (Baûng 3.2)
Nhoû nhaát 3x3 cm
4
- Lôùn nhaát 20x12cm.
Theo chuùng toâi chieàu roäng vaït da coù theå laáy ñeán 12cm, khoâng vöôït quaù bôø trong vaø bôø
ngoaøi caúng chaân. Khoâng coù tröôøng hôïp naøo trong nhoùm nghieân cöùu cuûa chuùng toâi bò hoaïi töû
meùp beân vaït da. Caùc vaït da laáy theo chieàu ngang hình chöõ T cuõng khoâng bò hoaïi töû meùp beân
vaït da. Ñieàu naøy cho thaáy söï cung caáp maùu theo chieàu ngang cuûa vaït da raát toát.
Chieàu daøi lôùn nhaát cuûa vaït da coù theå laáy ñeán saùt neáp khoeo. Trong loâ nghieân cöùu cuûa
chuùng toâi, chieàu daøi vaït da (chieàu daøi cuoáng + chieàu daøi ñaûo da) lôùn nhaát laø 32cm, chieàu daøi
ñaûo da lôùn nhaát laø 20cm.
Caáu truùc vaø hình daïng vaït da:
Caáu truùc
- Vaït da caân thaàn kinh 246.
- Vaït da caân thaàn kinh cô sinh ñoâi 03.
Caáu truùc vaït da theo kinh ñieån bao goàm da, moâ döôùi da, caân saâu, tónh maïch hieån beù vaø
T.K.H.N, ñöôïc nuoâi döôõng bôûi truïc maïch maùu theo T.K.H.N. Quan saùt thöïc nghieäm treân xaùc
töôi cuõng nhö treân laâm saøng chuùng toâi nhaän thaáy maïch maùu ôû ñaàu döôùi 2 cô sinh ñoâi thoâng noái
vôùi truïc maïch maùu vaït da naøy.
Töø naêm 1997 trong caùc tröôøng hôïp maát da keøm theo vieâm xöông, maát ñoaïn xöông,
chuùng toâi laáy vaït da naøy keøm theo phaàn döôùi cô sinh ñoâi ñeå laáp khoaûng troáng maát xöông (hình
4.7). Sau khi laáy vaït cô, chuùng toâi nhaän thaáy doøng maùu ngöôïc doøng leân nuoâi cô raát doài daøo.
Keát quaû soáng:
Keát quaû soáng chung:
SoTB H.T.M.P H.T.M.X H.T.T.B. T.L.S.T.
Soá löôïng 224 10 14 01 95.6%
Baûng 1: Keát quaû soáng chung cuûa ñaûo da.
Keát quaû soáng theo chieàu daøi vaït da:
Keát quaû
Toång soá SoT.B H.T.M.P H.T.M.X H.T.T.B. T.L.S.T
Vò trí
2/3 döôùi 187 175 3 9 0 98,3%
1/3 treân 62 49 7 5 1 87,0%
Baûng 2: Keát quaû soáng theo chieàu daøi vaït da.
Keát quaû soáng theo dieän tích vaït da:
Dieän tích Toång So.T.B H.T.M.P H.T.M.X H.T.T.B T.L.S.T
2
(cm ) soá (%)
- Khi dieän tích vaït da < 60cm2 Tæ leä soáng toát gaàn nhö ñaït toái ña 98%. Do ñoù neân laáy vaït
da quanh dieän tích naøy.
Keát quaû soáng theo vò trí che phuû:
Cuøng chaân
Soá
So.T.B H.T.M.P H.T.M.X H.T.T.B T.L.S.T
löôïng
Phaàn döôùi caúng chaân 20 19 1 20/20
(100%),
Maét caù trong 09 07 01
Maét caù ngoaøi 04 01
Coå chaân tröôùc 09 11
167/169
Sau goùt 123 115 7
(98,8%).
Sau goùt-ñeá goùt 24 22 1 1
Ñeá goùt 32 26 5 1 27/32
(84,3%)
Löng baøn chaân 13 10 1 1 1 11/13
(84,6%)
Loøng baøn chaân tröôùc 4 3 1 ¾ (75%)
Baûng 4: keát quaû soáng theo vò trí che phuû.
Hieän töôïng phuø neà vaït sau moå:
76 tröôøng hôïp vaït da ñöôïc khaâu kín: 49 tröôøng hôïp vaït da phuø neà naëng phaûi bung chæ
giaûi aùp. 03 tröôøng hôïp phaùt hieän muoän gaây hoaïi töû moät phaàn vaït da. Ñeå khaéc phuïc hieän töôïng
naøy chuùng toâi thöïc hieän:
- Khaâu da thöa: cuoáng maïch vaø vaït da ñeàu ñöôïc khaâu thöa, ñeå vaït da khoâng bò coá
ñònh trong 1 khoang coá ñònh. Moät soá tröôøng hôïp coù theå ñeå hôû moät beân vaït da. Caùc
nôi coøn hôû naøy seõ ñöôïc khaâu laïi töø 4-7 ngaøy sau moå.
- Khaâu muõi chæ chôø: cuoáng maïch vaø vaït da ñeàu ñöôïc khaâu ñaày ñuû nhöng caùc muõi chæ
naøy khoâng coät maø ñeå chæ daøi. Muïc ñích nhaèm taïo cho vaït da coù moät khoaûng khoâng
gian töï do. Caùc muõi chæ naøy ñöôïc coät chaët sau moå 4 – 5 ngaøy.
KEÁT LUAÄN
Qua thöïc teá aùp duïng laâm saøng vaït da caân thaàn kinh hieån ngoaøi ñaõ ñöôïc thay ñoåi caùch
laáy vaø chaêm soùc vaït da nhôø ñoù vaït da coù khaû naêng che phuû roäng vaø lôùn hôn.
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1. Mai Troïng Töôøng: Söû duïng vaït da caân thaàn kinh hieån ngoaøi coù tuaàn hoaøn ngöôïc doøng
trong che phuû maát da phaàn döôùi caúng chaân – baøn chaân, Luaän aùn chuyeân khoa II. Ñai
hoïc Y döôïc Tp Hoà Chí Minh 2003.
2. Masquelet-A. C.: Skin island flaps supplied by the vascular axis of the sensitive superficial
nerve: anatomic study and clinical experience in the leg; Plast-Reconstr-Surg 1992 Jun
89(6), pp 1115 – 1121.
3. Masquelet. A. C, Gilbert A.: Distally Based Sural Artery Neurocutaneous Flap, An atlas
of flaps in limb reconstruction, J.B. Lippincott Company, Philadelphia, 1995,
pp 160 – 161.
6
- 7
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
