Về mô hình dạy và học tiếng Anh chuyên ngành ở Việt Nam hiện nay

VÒ m« h×nh d¹y vµ häc tiÕng Anh<br /> chuyªn ngµnh ë viÖt nam hiÖn nay<br /> <br /> NguyÔn ®×nh thao(*)<br /> <br /> <br /> <br /> N gµy 30/9/2008, Thñ t−íng ChÝnh<br /> phñ ®· phª duyÖt §Ò ¸n d¹y vµ häc<br /> nhiÒu khã kh¨n:<br /> - T− duy vÒ d¹y vµ häc ngo¹i ng÷<br /> ch−a ®æi míi.<br /> ngo¹i ng÷ trong hÖ thèng gi¸o dôc quèc<br /> d©n giai ®o¹n 2008 – 2020 (§Ò ¸n Ngo¹i - ThiÕu ®éi ngò gi¸o viªn ®ñ n¨ng<br /> ng÷ Quèc gia 2020) víi môc tiªu lµ ®æi lùc vÒ ngo¹i ng÷ vµ n¨ng lùc s− ph¹m.<br /> míi toµn diÖn viÖc d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ - C«ng t¸c kiÓm tra, ®¸nh gi¸ míi<br /> trong hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n, triÓn chØ dõng l¹i chñ yÕu ë kü n¨ng viÕt –<br /> khai ch−¬ng tr×nh d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ nghe, ch−a ®¸nh gi¸ ®−îc c¶ 4 kü n¨ng<br /> míi ë c¸c cÊp häc, tr×nh ®é ®µo t¹o, nghe - nãi - ®äc - viÕt.∗<br /> nh»m ®Õn n¨m 2015 ®¹t ®−îc mét b−íc<br /> T×m kiÕm c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao<br /> tiÕn râ rÖt vÒ tr×nh ®é, n¨ng lùc sö dông<br /> chÊt l−îng gi¶ng d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ ë<br /> ngo¹i ng÷ cña nguån nh©n lùc, nhÊt lµ<br /> n−íc ta, kh¾c phôc c¸c khã kh¨n nªu<br /> ®èi víi mét sè lÜnh vùc −u tiªn; ®Õn n¨m<br /> trªn còng lµ chñ ®Ò thu hót sù quan t©m<br /> 2020 ®a sè thanh niªn ViÖt Nam tèt<br /> cña nhiÒu nhµ nghiªn cøu t¹i c¸c héi<br /> nghiÖp trung cÊp, cao ®¼ng vµ ®¹i häc cã<br /> th¶o, héi nghÞ. Trong bµi viÕt nµy, chóng<br /> ®ñ n¨ng lùc ngo¹i ng÷ sö dông ®éc lËp,<br /> t«i t×m hiÓu mét sè m« h×nh gi¶ng d¹y vµ<br /> tù tin trong giao tiÕp, häc tËp, lµm viÖc<br /> häc ngo¹i ng÷ ®· ®−îc triÓn khai thµnh<br /> trong m«i tr−êng héi nhËp, ®a ng«n<br /> c«ng hiÖn nay ë n−íc ta.<br /> ng÷, ®a v¨n ho¸; biÕn ngo¹i ng÷ trë<br /> thµnh thÕ m¹nh cña ng−êi d©n ViÖt 1. M« h×nh d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ ESP<br /> Nam, phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn vµ chiÕn l−îc<br /> ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc. d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ ë ViÖt Nam hiÖn<br /> nay vµ sau nµy, m« h×nh ESP ®· ®−îc<br /> §Ò ¸n ra ®êi cã ý nghÜa rÊt lín bëi<br /> nghiªn cøu vµ ¸p dông t¹i nhiÒu c¬ së<br /> thùc tÕ lµ hiÖn nay, møc ®é sö dông<br /> ®µo t¹o. ESP (English for Special<br /> ®−îc ngo¹i ng÷ cña häc sinh, sinh viªn<br /> Purposes) - cã thÓ hiÓu lµ mét d¹ng<br /> sau khi tèt nghiÖp lµ rÊt thÊp. Tuy<br /> tiÕng Anh ®−îc thiÕt kÕ ®Ó gi¶ng d¹y<br /> nhiªn, rÊt khã kh¨n ®Ó võa ®¶m b¶o<br /> theo nhu cÇu vµ ®¸p øng yªu cÇu cña<br /> chÊt l−îng võa ®¸p øng ®−îc tiÕn ®é cña<br /> ®Ò ¸n. Bëi lÏ, cã thÓ dÔ dµng nhËn thÊy,<br /> ngµnh gi¸o dôc hiÖn nay ®ang gÆp (∗)<br /> ThS., Häc viÖn Ngo¹i giao.<br /> 38 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 2.2012<br /> <br /> tõng chuyªn ngµnh cô thÓ. Tuy nhiªn, vµ c¸c ho¹t ®éng c¨n b¶n cña ngµnh häc<br /> cÇn ph¶i ph©n biÖt râ gi÷a tiÕng Anh mµ nã ®−îc sö dông; vµ, ®−îc ®Æt ë vÞ trÝ<br /> chuyªn ngµnh nh− ESP ®−îc thiÕt kÕ trung t©m cña ng«n ng÷ thÝch hîp cho<br /> trong c¸c s¸ch gi¸o tr×nh phôc vô cho nh÷ng ho¹t ®éng chuyªn ngµnh. §Æc<br /> viÖc gi¶ng d¹y ng«n ng÷ lµ chÝnh, kÕt tr−ng biÕn thiªn cña ESP ®−îc hiÓu lµ<br /> hîp tÝnh chuyªn m«n víi tiÕng Anh cã liªn quan hoÆc ®−îc thiÕt kÕ cho<br /> chuyªn ngµnh ®−îc viÕt trong c¸c s¸ch nh÷ng chuyªn ngµnh cô thÓ; trong<br /> kh«ng nh»m môc ®Ých gi¶ng d¹y ng«n gi¶ng d¹y, sö dông ph−¬ng ph¸p luËn<br /> ng÷ mµ phôc vô viÖc nghiªn cøu chuyªn kh¸c víi ph−¬ng ph¸p luËn trong gi¶ng<br /> s©u. Hay nãi c¸ch kh¸c, cÇn ph©n biÖt d¹y tiÕng Anh phæ th«ng; ®−îc thiÕt kÕ<br /> vÒ mÆt h×nh thøc vµ néi dung gi÷a hai cho häc viªn lµ nh÷ng ng−êi ®· lín, hoÆc<br /> lo¹i nµy (1, tr.38-45). Víi viÖc ®Þnh ra trong m«i tr−êng ®¹i häc hay khãa häc<br /> c¸c nhãm tiÕng Anh chuyªn ngµnh phï chuyªn m«n, hoÆc thËm chÝ cã thÓ cho<br /> hîp víi nhu cÇu còng nh− chuyªn m«n häc viªn ë cÊp trung häc, bËc trung hoÆc<br /> cña ng−êi häc (leaners’ specialism), c¸ch bËc häc n©ng cao (1, tr.38-45).<br /> tiÕp cËn cña ESP lµ lÊy ng−êi häc hay<br /> ESP kh«ng giíi h¹n tr×nh ®é nh−ng<br /> viÖc häc lµm trung t©m. C¸ch tiÕp cËn<br /> trªn thùc tÕ l¹i yªu cÇu ng−êi häc ph¶i<br /> nµy lµ mét qu¸ tr×nh liªn kÕt, tõ nhu<br /> cã tr×nh ®é tiÕng Anh nhÊt ®Þnh hay cÇn<br /> cÇu cña ng−êi häc, thiÕt kÕ ch−¬ng<br /> cã tr×nh ®é tiÕng Anh c¬ b¶n cho nªn<br /> tr×nh, viÖc ¸p dông ®Õn vai trß cña gi¸o<br /> ®−êng h−íng d¹y vµ häc cña ESP rÊt<br /> viªn. Gi¶i ph¸p dïng m« h×nh ESP<br /> phong phó, nh−ng phæ biÕn nhÊt lµ m«<br /> mang tÝnh ®Þnh h−íng vµ tÝnh chiÕn<br /> h×nh ng−êi häc tiÕng Anh trùc tiÕp.<br /> l−îc chung, phï hîp víi yªu cÇu x· héi<br /> ViÖt Nam hiÖn nay. M« h×nh ESP gåm Khi øng dông ESP trong thùc tiÔn,<br /> TEFL (d¹y tiÕng Anh nh− mét ngo¹i cã ®ñ c¸c néi dung, ®èi t−îng vµ tr×nh<br /> ng÷), TEGL (d¹y tiÕng Anh nh− mét ®é cho ng−êi häc víi hµng tr¨m lo¹i gi¸o<br /> ng«n ng÷ toµn cÇu hay d¹y tiÕng Anh tr×nh, gåm gi¸o tr×nh tiÕng Anh c¬ b¶n,<br /> nh− mét ng«n ng÷ quèc tÕ) vµ LTE (häc gi¸o tr×nh tiÕng Anh trung cÊp, gi¸o<br /> tËp th«ng qua tiÕng Anh). Trong ®ã, tr×nh kü n¨ng, v.v... Tuy vËy, khã kh¨n<br /> TEFL chØ viÖc d¹y tiÕng Anh cho nh÷ng lín cña ESP lµ thiÕu nguån gi¶ng viªn<br /> ng−êi kh«ng dïng tiÕng Anh nh− tiÕng vµ gi¶ng viªn ch−a ®¹t chuÈn ngo¹i<br /> mÑ ®Î vµ coi tiÕng Anh nh− mét ngo¹i ng÷.<br /> ng÷; TEGL nhÊn m¹nh vai trß cña tiÕng<br /> Sù ra ®êi cña ®−êng h−íng gi¶ng<br /> Anh; LTE chØ viÖc d¹y tiÕng Anh nh−<br /> d¹y tiÕng Anh chuyªn biÖt cã nguyªn<br /> mét ng«n ng÷ kÐp ®Ó ng−êi häc sö dông<br /> nh©n tõ bèi c¶nh lÞch sö, cuéc c¸ch<br /> tiÕng Anh trong giao tiÕp vµ häc tËp tõ<br /> m¹ng trong nghiªn cøu ng«n ng÷ vµ<br /> rÊt sím.<br /> thµnh tùu cña ngµnh t©m lý d¹y tiÕng.<br /> NhiÒu nghiªn cøu chØ ra r»ng, ESP M« h×nh ESP ¸p dông trªn thÕ giíi nãi<br /> cã hai ®Æc tr−ng næi bËt lµ tÝnh tuyÖt ®èi chung, ë ViÖt Nam nãi riªng hiÖn nay<br /> (absolute) vµ tÝnh biÕn thiªn (variable). gåm c¸c lo¹i h×nh: tiÕng Anh víi t− c¸ch<br /> §Æc tr−ng tuyÖt ®èi cña ESP tr−íc hÕt ng«n ng÷ h¹n hÑp, tiÕng Anh cho môc<br /> lµ nh»m ®¸p øng c¸c nhu cÇu cô thÓ cña tiªu häc thuËt, tiÕng Anh cho môc tiªu<br /> ng−êi häc; khai th¸c ph−¬ng ph¸p luËn nghÒ nghiÖp. Trong ®ã, tiÕng Anh víi t−<br /> VÒ m« h×nh d¹y vµ häc... 39<br /> <br /> c¸ch ng«n ng÷ h¹n hÑp chó träng khÈu tr.3) th× viÖc øng dông m« h×nh ESP<br /> ng÷, lèi nãi th«ng dông; tiÕng Anh cho trong d¹y vµ häc tiÕng Anh lµ mét<br /> môc tiªu häc thuËt ®¸p øng nhu cÇu cña h−íng ®i t−¬ng ®èi bÒn v÷ng vµ lµ gi¶i<br /> ng−êi häc ë nh÷ng tr×nh ®é kh¸c nhau, ph¸p ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña viÖc d¹y<br /> chñ yÕu lµ bËc ®¹i häc vµ sau ®¹i häc; vµ häc tiÕng Anh ë n−íc ta.<br /> tiÕng Anh cho môc tiªu nghÒ nghiÖp lµ 2. Ph©n tÇng ngµnh vµ l−ìng ph©n trong ®µo t¹o<br /> trung t©m cña ®−êng h−íng chuyªn chuyªn ng÷ tiÕng Anh<br /> biÖt, kh¸ ®a d¹ng, phong phó, gåm tiÕng<br /> Anh doanh nghiÖp, tiÕng Anh ngµnh Ngoµi gi¶ng d¹y vµ häc tiÕng Anh<br /> Kinh tÕ, tiÕng Anh ngµnh LuËt, tiÕng theo m« h×nh ESP, cßn cã nh÷ng ®Þnh<br /> Anh ngµnh Y, v.v... Tõ c¸c lo¹i h×nh nãi h−íng ®µo t¹o chuyªn ng÷ tiÕng Anh<br /> trªn, ®−êng h−íng ESP thÓ hiÖn râ sù qua c¸ch tiÕp cËn triÖt ®Ó ph©n tÇng vµ<br /> cam kÕt vµo chÝnh môc tiªu cña ng−êi l−ìng ph©n (trong ®ã møc ®é triÖt ®Ó cao<br /> häc vµ c¸c yªu cÇu chñ yÕu mang tÝnh h¬n c¸c ph©n tÇng ngµnh vµ l−ìng ph©n<br /> tiÒn ®Ò liªn quan ®Õn 3 b×nh diÖn: ng−êi víi ng−êi ®i ®Çu lµ GS. Lª Quang<br /> häc, néi dung vµ ng−êi d¹y. Thiªm).<br /> <br /> M« h×nh ESP b¾t ®Çu tõ vÊn ®Ò TiÕp cËn triÖt ®Ó ph©n tÇng ngµnh<br /> chuÈn vµ ng÷ n¨ng ®Ých, chó träng ®Õn vµ l−ìng ph©n, ph©n biÖt tr−êng chuyªn<br /> nhu cÇu cña ng−êi häc tiÕng Anh ®Ó ng÷ vµ kh«ng chuyªn ng÷, ph©n biÖt<br /> v−¬n tíi môc tiªu rót ng¾n kho¶ng c¸ch ®µo t¹o tiÕng Anh chuyªn ngµnh vµ<br /> gi÷a tr×nh ®é hiÖn t¹i vµ ng÷ n¨ng ®Ých tiÕng Anh c¬ b¶n. Trong tiÕng Anh<br /> cña häc viªn. Anh ng÷ chuyªn ngµnh s− chuyªn ngµnh cßn ph©n chia theo<br /> ph¹m lµ mét h×nh thøc cña ESP, cã t¸c nh÷ng môc ®Ých nghÒ nghiÖp vµ ngµnh<br /> dông n©ng cao kh¶ n¨ng ®¸p øng thùc chuyªn m«n. Theo T. Hutchinson vµ A.<br /> tÕ cña qu¸ tr×nh ®µo t¹o. §Ó thùc hiÖn Water, cã thÓ chia tiÕng Anh chuyªn<br /> viÖc d¹y vµ häc theo m« h×nh ESP, ngµnh thµnh 6 ph¹m vi ph©n ngµnh:<br /> ng−êi d¹y cÇn x¸c ®Þnh nhu cÇu ®Ých tiÕng Anh Khoa häc (ES), tiÕng Anh<br /> cña ng−êi häc, tøc lµ “tr−íc khi thùc sù C«ng nghÖ (ET), tiÕng Anh Th−¬ng m¹i<br /> gi¶ng d¹y, gi¶ng viªn cÇn thu thËp (EB), tiÕng Anh Kinh tÕ (EE), tiÕng Anh<br /> th«ng tin, ph©n tÝch vµ t×m hiÓu râ c¸c Khoa häc x· héi (ESS), tiÕng Anh Khoa<br /> cø liÖu ®· thu thËp ®−îc ë céng ®ång häc nh©n v¨n (ESH).<br /> ®Ých vÒ yªu cÇu cô thÓ cña ng−êi trong GS. Lª Quang Thiªm cßn cã c¸ch<br /> cuéc...” (3, tr.15). Sau ®ã, ng−êi d¹y cÇn l−ìng ph©n tri thøc víi ng«n ng÷, tøc<br /> bæ sung, ®iÒu chØnh ng÷ liÖu vµ ph−¬ng ph©n biÖt ng«n ng÷ vµ tri thøc chuyªn<br /> ph¸p gi¶ng d¹y dùa trªn mét sè tiªu chÝ m«n vÒ khoa häc c«ng nghÖ trong tiÕng<br /> khoa häc vµ cã gi¶i ph¸p bæ trî kiÕn Anh chuyªn ngµnh. C¸ch ph©n chia nµy<br /> thøc chuyªn m«n cÇn thiÕt. gióp ng−êi d¹y vµ ng−êi häc cã ®Þnh<br /> Trong ®iÒu kiÖn thùc tÕ ë ViÖt Nam h−íng tÝch lòy vµ phèi hîp víi c¸c<br /> hiÖn nay khi ®ang ngµy mét “®æi míi chuyªn gia thuéc khoa häc ngoµi ng«n<br /> toµn diÖn d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ trong hÖ ng÷ trong nghiªn cøu ®µo t¹o ng«n ng÷<br /> thèng gi¸o dôc quèc d©n, triÓn khai chuyªn ngµnh. Kh«ng chØ dõng l¹i ë ®ã,<br /> ch−¬ng tr×nh d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ míi ph©n tÇng ngµnh vµ l−ìng ph©n trong<br /> ë c¸c cÊp häc, tr×nh ®é ®µo t¹o...” (4, ®µo t¹o chuyªn ng÷ tiÕng Anh cßn<br /> 40 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 2.2012<br /> <br /> nh»m ®¸p øng “môc ®Ých ®µo t¹o Anh chuyªn ngµnh cµng ®¹t hiÖu qu¶<br /> chuyªn s©u cho tiÕng Anh chuyªn bÊy nhiªu.<br /> ngµnh...” (5, tr.23). Tõ kÕt qu¶ kh¶o s¸t vµ th¨m dß<br /> C¸ch tiÕp cËn ph©n tÇng ngµnh vµ kh¸ch quan 150 c¸n bé c«ng chøc c«ng<br /> l−ìng ph©n triÖt ®Ó sÏ t¹o thµnh “bøc t¸c t¹i c¸c ngµnh nghÒ kh¸c nhau,<br /> tranh nhËn thøc vµ vËn dông cho tõng nghiªn cøu cña t¸c gi¶ §ç ThÞ Xu©n<br /> ph¹m vi vµ vÞ trÝ tiÕng Anh chuyªn Dung ®· chØ ra r»ng nhu cÇu sö dông<br /> ngµnh cô thÓ, ®a d¹ng, cã tÝnh x¸c ®Þnh tiÕng Anh trong c¸c chuyªn ngµnh lµ<br /> h¬n...” (5, tr.23), ®¸p øng nhu cÇu cÇn kh¸c nhau vµ r»ng, mét sè c¬ quan c«ng<br /> thiÕt, cÊp b¸ch trong gi¸o dôc ®µo t¹o së cã nhu cÇu sö dông tiÕng Anh rÊt cao<br /> tiÕng Anh ë ViÖt Nam hiÖn nay. §−êng vµ rÊt th−êng xuyªn nh−ng ë mét sè c¬<br /> h−íng nµy kh«ng nh÷ng phï hîp víi quan kh¸c th× Ýt cã nhu cÇu dïng tiÕng<br /> ph−¬ng ph¸p luËn ng«n ng÷ häc víi Anh. Tõ ®ã, dùa theo nhu cÇu häc tiÕng<br /> chøc n¨ng luËn, tri nhËn luËn, dông Anh cña tõng ngµnh nghÒ mµ c¸c khãa<br /> häc, liªn ng÷ giao v¨n hãa, mµ cßn phï häc tiÕng Anh chuyªn ngµnh sÏ ®¹t hiÖu<br /> hîp víi yªu cÇu c¶i c¸ch, chÊn h−ng nÒn qu¶ cao h¬n.<br /> gi¸o dôc còng nh− ®¸p øng nh÷ng yªu Tµi liÖu häc tËp còng lµ mét nh©n tè<br /> cÇu ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc. gãp phÇn n©ng cao tr×nh ®é tiÕng Anh<br /> 3. D¹y vµ häc tiÕng Anh chuyªn ngµnh theo nhu<br /> chuyªn ngµnh cho ng−êi häc, do ®ã gi¸o<br /> cÇu x· héi<br /> tr×nh cÇn ®−îc biªn so¹n theo phong<br /> c¸ch giao tiÕp víi nhiÒu ho¹t ®éng, cã<br /> §©y còng lµ m« h×nh ®−îc nhiÒu khèi kiÕn thøc phong phó nh»m môc<br /> nhµ nghiªn cøu quan t©m. T¸c gi¶ §ç ®Ých rÌn luyÖn kü n¨ng toµn diÖn vµ g¾n<br /> ThÞ Xu©n Dung coi tiÕng Anh chuyªn víi t×nh h×nh thùc tÕ. Cho nªn, t¸c gi¶<br /> ngµnh lµ mét lo¹i tiÕng Anh ®Æc biÖt víi ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh− tiÕp cËn<br /> kiÕn thøc vµ kü n¨ng thùc hµnh ®Òu tµi liÖu d¹y häc hiÖn ®¹i, chó träng ®µo<br /> nh»m môc ®Ých phôc vô mét chuyªn t¹o vµ båi d−ìng gi¸o viªn cã bµi b¶n vµ<br /> ngµnh ®Æc biÖt nµo ®ã (kinh tÕ, y häc, th−êng xuyªn. Bªn c¹nh ®ã, ng−êi d¹y<br /> luËt häc, kiÕn tróc, v¨n hãa...). Mét cÇn gióp ng−êi häc nhËn thøc râ vÒ t¸c<br /> ng−êi häc tiÕng Anh chuyªn ngµnh dông vµ ®éng c¬ cña viÖc häc tiÕng Anh<br /> thµnh c«ng tøc lµ cã thÓ ¸p dông vèn chuyªn ngµnh theo nhu cÇu.<br /> tiÕng Anh cña m×nh vµo lÜnh vùc chuyªn<br /> Dï ®· cã nhiÒu gi¶i ph¸p vÒ ®−êng<br /> m«n mµ b¶n th©n ng−êi ®ã quan t©m.<br /> h−íng d¹y vµ häc tiÕng Anh chuyªn<br /> Cho nªn, “gi¶ng d¹y tiÕng Anh vµ tiÕng<br /> ngµnh nãi trªn, kh«ng Ýt nhµ nghiªn<br /> Anh chuyªn ngµnh ®Ó phôc vô c«ng viÖc<br /> cøu vÉn tá ra b¨n kho¨n tr−íc kú väng<br /> t−¬ng lai cña ng−êi häc” (6, tr.37).<br /> vµ thùc tÕ cña viÖc d¹y – häc ngo¹i ng÷<br /> Ph©n tÝch nhu cÇu ng−êi häc lµ yÕu c¨n b¶n vµ chuyªn ngµnh. §ã lµ b¨n<br /> tè ®¶m b¶o viÖc ®µo t¹o theo nhu cÇu x· kho¨n vÒ n¨ng lùc ngo¹i ng÷ cña ng−êi<br /> héi vµ ®ã lµ tiªu chÝ quan träng cña mét häc, vÒ kh¶ n¨ng giao tiÕp b»ng ngo¹i<br /> khãa häc tiÕng Anh chuyªn ngµnh. ng÷ cña ng−êi d¹y, vÒ ch−¬ng tr×nh häc,<br /> Ph©n tÝch nhu cÇu cµng tÝch cùc, chÝnh s¸ch gi¸o khoa vµ kiÓm tra, ®¸nh gi¸.<br /> x¸c bao nhiªu th× viÖc ®¸p øng nhu cÇu Ngoµi ra, do ph−¬ng ph¸p d¹y vµ häc<br /> cña ng−êi häc trong c¸c khãa häc tiÕng ngo¹i ng÷ chuyªn ngµnh cã kh¸c víi<br /> VÒ m« h×nh d¹y vµ häc... 41<br /> <br /> viÖc d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ phæ th«ng, tµi Thùc tÕ qu¸ tr×nh häc ngo¹i ng÷<br /> liÖu th−êng mang tÝnh ®Æc thï nªn ®ßi chuyªn ngµnh cho thÊy, ý thøc häc tËp<br /> hái ng−êi häc cã tr×nh ®é ngo¹i ng÷ c¬ vµ tr×nh ®é tiÕp thu cña sinh viªn cßn<br /> b¶n ë møc ®é t−¬ng ®−¬ng B1. V× vËy, rÊt h¹n chÕ. Sinh viªn kh«ng ®am mª<br /> “Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o nªn mÒm dÎo häc, th¸i ®é øng phã lµ chñ yÕu. NhiÒu<br /> trong quy ®Þnh chuÈn ngo¹i ng÷; c¸c sinh viªn kh«ng cã ®éng c¬ häc tËp râ<br /> tr−êng, tïy theo n¨ng lùc cña m×nh, cÇn rµng, chØ mong ®¹t ®iÓm 5 ®Ó khái häc<br /> tæ chøc ®a d¹ng c¸c h×nh thøc ®µo t¹o l¹i. Bªn c¹nh ®ã, sinh viªn c¸c khèi tù<br /> ngo¹i ng÷ víi nhiÒu cÊp ®é kh¸c nhiªn vµ kü thuËt th−êng cã th¸i ®é häc<br /> nhau...” (7, tr. 28). tËp tÝch cùc vµ kh¶ n¨ng tiÕp thu cao<br /> h¬n sinh viªn khèi x· héi (xem thªm: 8).<br /> 4. T¨ng c−êng ®éng c¬ häc tËp ngo¹i ng÷ chuyªn<br /> Do vËy, phong c¸ch, ng«n ng÷ cña ng−êi<br /> ngµnh cho sinh viªn<br /> d¹y vµ kh«ng khÝ líp häc cã t¸c ®éng<br /> Tr−íc yªu cÇu cña x· héi, nhiÒu vÊn ®Õn ®éng c¬ häc tËp cña ng−êi häc.<br /> ®Ò ®−îc ®Æt ra nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ Ng−êi d¹y gãp phÇn h×nh thµnh ®éng c¬<br /> viÖc d¹y häc ngo¹i ng÷ ë c¸c tr−êng ®¹i cña ng−êi häc qua c¸c ho¹t ®éng s−<br /> häc, cao ®¼ng. ViÖc häc ngo¹i ng÷ ph¹m nh− gi¶ng d¹y, ®¸nh gi¸, t¨ng<br /> chuyªn ngµnh lu«n cÇn mét ®éng c¬ bÒn c−êng tÝnh tù chñ cho ng−êi häc... Ngoµi<br /> v÷ng, cÇn ®−îc t¨ng c−êng. Nguyªn ra, ng−êi d¹y cÇn gióp ng−êi häc nhËn<br /> nh©n dÉn ®Õn yªu cÇu bøc thiÕt ph¶i thøc ®Çy ®ñ vÒ môc ®Ých sau cïng cña<br /> ®−a ra nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ viÖc d¹y vµ viÖc häc ngo¹i ng÷ ®Ó hä cã niÒm tin vµ<br /> häc ngo¹i ng÷ lµ do mét sè m©u thuÉn tiÕn tíi môc tiªu, môc ®Ých häc tËp. Mét<br /> nh− m©u thuÉn gi÷a yªu cÇu chuÈn ®Çu ®iÓm cÇn nhÊn m¹nh lµ tÝnh tù chñ cña<br /> ra vµ khèi l−îng d¹y chÝnh khãa; m©u ng−êi häc. Nh−ng tÝnh tù chñ l¹i cã mèi<br /> thuÉn gi÷a yªu cÇu n©ng cao hiÖu qu¶ quan hÖ qua l¹i víi ®éng c¬ häc tËp, cho<br /> vµ viÖc tæ chøc d¹y häc theo ®Æc thï cña nªn ng−êi häc cµng tù chñ th× cµng cã<br /> m«n häc; m©u thuÉn gi÷a yªu cÇu n©ng ®éng c¬ häc tËp vµ ng−îc l¹i, cµng cã<br /> cao vÒ ngo¹i ng÷ c¬ b¶n vµ ngo¹i ng÷ ®éng c¬ häc tËp th× sÏ cµng tù chñ. §iÒu<br /> chuyªn ngµnh. Mét trong nhiÒu gi¶i nµy ®· ®−îc hai nhµ t©m lý ng−êi Mü E.<br /> ph¸p ®−îc ®−a ra lµ tõ c¸ch tiÕp cËn Deci vµ R. Ryan kh¼ng ®Þnh vµo thËp<br /> ng«n ng÷ häc øng dông ®Ó nghiªn cøu niªn 80 cña thÕ kû tr−íc qua lý thuyÕt vÒ<br /> ®−êng h−íng t¨ng c−êng ®éng c¬ häc tËp sù tù quyÕt (Self-determination theory).<br /> ngo¹i ng÷ chuyªn ngµnh cho sinh viªn.<br /> §Ò ¸n Ngo¹i ng÷ 2020 ®Õn nay ®· ®i<br /> Trong d¹y vµ häc ng«n ng÷ cã ba ®−îc nöa qu·ng ®−êng nh−ng nh÷ng<br /> lo¹i ®éng c¬ phæ biÕn: ®éng c¬ bªn trong, kÕt qu¶ ®¹t ®−îc vÉn cßn kh¸ khiªm<br /> ®éng c¬ bªn ngoµi vµ ®éng c¬ mang tÝnh tèn. §· cã nhiÒu nhãm gi¶i ph¸p mang<br /> s− ph¹m. Trong ®ã, ®éng c¬ bªn trong tÝnh ®ét ph¸ ®−îc ®−a ra nh−: x¸c ®Þnh<br /> liªn quan tíi niÒm vui häc tËp cña ng−êi ®èi t−îng, ®Þa b¶n −u tiªn; gi¶i ph¸p vÒ<br /> häc; ®éng c¬ bªn ngoµi liªn quan tíi lîi ch−¬ng tr×nh, gi¸o tr×nh,... Tuy nhiªn,<br /> Ých thùc tÕ, cô thÓ mµ ng−êi häc mong theo chóng t«i, ®èi t−îng cÇn −u tiªn<br /> muèn cã ®−îc qua viÖc häc ngo¹i ng÷; ®Æc biÖt ph¶i lµ ®éi ngò gi¸o viªn vµ häc<br /> ®éng c¬ mang tÝnh s− ph¹m cã tõ líp viªn, bëi hä chÝnh lµ chñ thÓ cña qu¸<br /> häc vµ qu¸ tr×nh häc tËp. tr×nh d¹y vµ häc ngo¹i ng÷.<br /> 42 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 2.2012<br /> <br /> §éi ngò gi¸o viªn ®ãng vai trß then 5. Lª Quang Thiªm. TiÕp cËn triÖt ®Ó<br /> chèt trong tiÕn tr×nh ®æi míi vµ n©ng ph©n tÇng ngµnh vµ l−ìng ph©n<br /> cao hiÖu qu¶ d¹y ngo¹i ng÷. Hä còng lµ trong ®Þnh h−íng ®µo t¹o chuyªn<br /> nh÷ng ng−êi gióp t¹o ®éng c¬ ®óng ®¾n ng÷ tiÕng Anh. T¹p chÝ Ng«n ng÷ &<br /> cho ng−êi häc. §éng c¬ häc tËp râ rµng §êi sèng, 2011, sè 12.<br /> vµ kÕ ho¹ch häc tËp chi tiÕt, phï hîp sÏ 6. §ç ThÞ Xu©n Dung. D¹y vµ häc tiÕng<br /> gióp häc viªn tiÕt kiÖm thêi gian, t¨ng Anh chuyªn ngµnh theo nhu cÇu x·<br /> tÝnh hiÖu qu¶ vµ trë nªn yªu thÝch viÖc héi. T¹p chÝ Ng«n ng÷ & §êi sèng,<br /> häc hoÆc nhËn thÊy viÖc häc cã ý nghÜa 2011, sè 12.<br /> vµ cÇn phÊn ®Êu vµ qua ®ã, gãp phÇn<br /> 7. TrÇn Quang H¶i. D¹y – häc ngo¹i<br /> t¹o ra cho x· héi nguån nh©n lùc cã<br /> ng÷ c¨n b¶n vµ chuyªn ngµnh:<br /> tr×nh ®é chuyªn m«n cao, ngo¹i ng÷<br /> m©u thuÉn gi÷a kú väng vµ thùc<br /> thµnh th¹o ®Ó b¾t kÞp víi hiÖn ®¹i hãa,<br /> tÕ. T¹p chÝ Ng«n ng÷ & §êi sèng,<br /> toµn cÇu hãa.<br /> 2011, sè 12.<br /> 8. §ç ThÞ Xu©n Dung, C¸t Ngäc Duy<br /> TµI LIÖU THAM KH¶O Anh. D¹y vµ häc tiÕng Anh chuyªn<br /> 1. NguyÔn Hång H¶i. VÒ viÖc d¹y vµ häc ngµnh trong t×nh h×nh míi: Th¸ch<br /> b»ng tiÕng Anh t¹i mét sè chuyªn thøc vµ gi¶i ph¸p. T¹p chÝ Khoa häc<br /> khoa bËc ®¹i häc ë ViÖt Nam hiÖn (§¹i häc HuÕ), 2010, sè 60.<br /> nay. T¹p chÝ Th«ng tin Khoa häc x· 9. Lª ViÕt Dòng. T¨ng c−êng ®éng c¬<br /> héi, 2011, sè 1. häc tËp ngo¹i ng÷ chuyªn ngµnh cho<br /> 2. Ph¹m ThÞ §øc. VÒ ph¹m trï ®éng c¬ sinh viªn c¸c tr−êng ®¹i häc vµ cao<br /> häc tËp cña häc sinh trong giai ®o¹n ®¼ng. T¹p chÝ Ng«n ng÷ & §êi sèng,<br /> hiÖn nay. T¹p chÝ Nghiªn cøu gi¸o 2011, sè 12.<br /> dôc, 1994, sè 10-11. 10. Niemec C. P., Ryan R.M. Autonomy,<br /> 3. Th¸i Duy B¶o. §−êng h−íng ®µo t¹o competence, and relatedness in the<br /> tiÕng Anh chuyªn biÖt cho chuyªn classroom: Applying self-<br /> ngµnh tiÕng Anh - T¹i sao kh«ng? determination theory to educational<br /> T¹p chÝ Ng«n ng÷ & §êi sèng, 2011, practice. Theory and Research in<br /> sè 12. Education, 2009, vol 7(2), p. 133-<br /> 4. Phan V¨n Hßa. D¹y vµ häc tiÕng 144.<br /> Anh theo c¸c môc ®Ých cô thÓ ë 11. Ryan R. M., Connell J. P. Perceived<br /> ViÖt Nam giai ®o¹n 2010 – 2020 tõ locus of causality and<br /> gãc nh×n thùc tiÔn vµ h−íng chiÕn internalization: Examining reasons<br /> l−îc cña §Ò ¸n ngo¹i ng÷ quèc gia. for acting in two domains. Journal<br /> T¹p chÝ Ng«n ng÷ & §êi sèng, of Personality and Social<br /> 2011, sè 12. Psychology, 1989, vol.57, p.749-761.<br />