Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ: Phần 2

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:76

Thêm vào BST

Báo xấu

108
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần 2 Tài liệu Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ giới thiệu đến bạn đọc thông tin của Bác qua các nội dung sau: Bác Hồ về nước - Bác lãnh đạo cuộc kháng chiến; Tuổi trẻ trong sự nghiệp chống Mỹ cứu nước; Tên, bí danh, bút danh, cùng những sáng tác thơ văn của Bác. Hi vọng Tài liệu sẽ góp phầncung cấp chút ít tư liệu tới bạn đọc những nét chính về thân thế và sự nghiệp của Bác Hồ, qua từng giai đoạn lịch sử.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ: Phần 2

BÁC H ồ YỀ Nước BÁC LẢNH ĐAO c u ô c KHÁNG CHIẾN T ậ p tư liệ u c ủ a H u ỳ n h đ ă tớinhủng ưanqcuốicùng. Gking Huỳnh vui vé /ĩẳn ỉẽn. Huỳnh nói: “C hặng đường về n ư ớ c " của người í/ìanh niên N guyễn Tất Thành ■lúc đó đ ã /ả đổng chi Nguyẻn Á i Quốc ■m à các đồng chí cộng sả n đ á quen gọi vừa kừìh yéu. vừa gần gũi bằng mội từ “Bác"; chặng đường đã íởi cột mốc bién giới có s ố ỉ 08. Nhứng ngày về nước đầu Uẽn ấy, ghi Lừ nhửnt; Irang hồi kỷ của đổng chí Lẽ Quảng Ba, lõm Lẩl n h ư sau: Có n ăm đỏng chi lã: Phũng Chí Klẽn, Thế An, Cáp, Lộc và Lẽ Q uảng Ba từ Nậm Quang theo B ác Hồ về aưđc, ngày 8 tháng 2 năm Ỉ941. TYƯỚC dó. ngày 27 ứiãng 1 năm 1941. một lờp huấn luyện cho 43 anh em từ Tĩnh Tây về làng Nặni Quang vửa làm lẻ mãn khóa trong khu rừng vắng vé. Dưởi lá cờ đỏ sao vàng năm cánh, mọi người ngồi quanh một. õng già mặc bộ áo chàm dãn lộc Nũng, có chòm rãu đen điểm vài sỢi bạc. ổníí fíià đó chinh la dồng chi Hổ Quang. Cạnh đo còn có các anh Phùng Chí Kiên, Lám Bá Kiệt và Dương Hoài Nam, là các giảng viẽn của lớp. 73
Các học viên dưỢc p h â n cõng trở về các làn g b ản có cơ sớ của m inh đ ể gãy dựng phong trào. Anh Lẽ Quảng Ba ở iại dể c h u ẩn bị đưa lã n h lỊi vể nưởc. Ngày 7 th á n g 2 n ã m 1941, đồng chí T h ế An, liẽn lạc viên l ừ Cao Bằng sang gặp Lé Q uảng Ba báo tin cơ sở đã chuẩn bị xong. Đồng chí Hồ Q uang quyết định sán g mai lê n đường vé nước. T ất cá mọỉ người ă n cơm sớm, đi ch ảo từ b iệ t b ã con. Mặc bộ áo quẩn c h à m Nũng, B ác n h ư gẩy hdn. Gương m ặ l sạ m sưdng gió. trõng Người vẫn d á n g vẻ ung dung diễm tĩnh. Người cảm m ột cây gậy nhỏ, chỉ khi xuống dốc mới chống, còn trẽ n suốt n h ữ n g con đường mòn ìượn giữa các nếp núi lỉếp nối nhau ở vùng biên giỡi hưởng về Cao Bằng, Người bước mau lẹ, dẻo như th an h niên. Qua chín giờ, m ặ t trờỉ đ â ló h ắ n giữa n ẻ n trời xanh. Đi mộl ch ặn g nữa thì gặp m ột lảng nhỏ khoảng, năm sáu mái n h à sàn. Đó là làng Pò Vấn. m ộl ¡ảng có cơ sở cách m ạng của ta và Trung Quốc. VưỢL lên m ột đoạn dốc ngắn rồi xuống một sườn núl dài lởm chởm đ á. mọi người n h ìn ra cây sii mọc không xa cột mốc 108, trống giổng m ột tấ m bia. Đồng chí Hồ Quang đứng lại. Người cúi đọc n h ữ n g chữ Phãp và chữ H án k h ắc sâu ở cả hai m ặ t đa. Người hướng tá m m ắ t nhĩn vọng hỏi lâu về giải d ấ l Tổ quốc trùng điệp. T h ấ p th o á n g dưới x a m ộ t cụm nhài nhỏ Lrong lũng ngỏ, và h o a đào, hoa m ai, hoa bioioc C'ã 74
trá n g thơm mùi huệ... vã cáy sỉ. cây bàng, cáy bưởi, cây ổi. chuối rừng. Rồi m ộ t d ã y g h ế d á Ihiẽn n h iê n đú h ĩn h dáng. Ngưdi đứng đỏ. n hin th ậ t lâu k h o ản g Irời đ ấ t củ a Tổ quốc b iế t bao d ẹ p đẽ, nhưng cũng d ả y đau Ihương. Người dang nghĩ n h ữ n g gi Irong giây p h ú t lịch sử đó. Ai n ấy lặng yên chờ đỢi... Tới trưa thỉ dồng chí Lê Quảng Ba d ả n mọi người lới n h ả ống Mày I/i, người dân lộc Nùng, một cơ sờ cách m ạng củ a ta... Như m ộ t người n h ả vừa di x a vẻ, Bác ngồi uống nước, trò chuyện ih á n m ật vởi ông Mảy Li. C hợt Bác quay sa n g dổnổ chí Lé Quáng Ba nói nhỏ; - Ta nh iều người, n ê n ở trong núi Lhôi. Máy Lì nghe rõ. n ă n nỉ: - Cụ và cãc bác ở nhà đảy tiện hdn, khõng sao dâu mã. Bủc cảm ơn chủ n h à , nhưng nói dứt khoát: - Thõỉ, sâ u s á n (ở rửng) Ông Mảy Li d à n h p h ải chỉ tỡi m ột cáí hang kin đáo. thưởng chỉ tới đó n ế u có thổ phỉ lởi đãy. Õnfí Máy Li đi trước d à n lối. Leo lẽn m ộ l đ o ạ n đ á lởm chởm, ch ắng x a lắm. là tới cửa hang. Nắng rọi qua kẽ lá, lấ p loãng Irong hang. Dữ nhỏ, h a n g đủ rh ỗ rho mấy ngưởí, Phia trong, kế vách hang lã mội- th á p dá Lhiẽn n h iê n cao hdn đầu người. (Chí m áy ngày sau, mới ớ dó, Bác đã Lạc nhũ đ á này Ih ả n h iượng Các Mác).
Gió khô lản h lạn h vi VTil cứa hang. H ang thõng ra niộl con đường kin đáo, d ẫ n sang b ẽ n kia b iên giới. Ngưởi dịa phương gọi tên hanß là Cốc Bó, có nghĩa là “dầu nguốn". Hì hục tiếp đỏ ông Máy Li m ang Lới b ố n Lấm vãn dài khấp k h ển h và m ột lấm CÓI rách, Ván kẻ lẽ n chỏ lõm phỉa trong dể Bác nằm. Còn mọi người lóL CÓI, cắt lá m ạy léc lãm đệm n ằ m cho dỡ lạn h và dỡ đau lưng, ở phía ngoải n ề n hang b ằ n g phẳng, Xong rỗi Bác gọi các dỗng chỉ Phùng Chí Kiên vã Lẽ Quanß Ba cùng đi xem địa th ế quanh hang. B ác nhanh nhẹn, tươi Lỉnh, tưởng như lừ sản g lới lúc đó chưa trảỉ qua m ộl cuộc h à n h trĩnh vấl vả. Mọi người rửa m ặ t b ê n m ội ngọn suối. Bỗng n hiên Bác nói; - Minh võía n ả y ra cái ỷ hay; dõng suối n ả y của la đẹp quá, trong xanh như ngọc, lại b á t nguồn lử đây, n é n đ ặ t lê n lã Suô'i Lênin. Côn ngọn núi h ù n g vì phía sau. b ê n phải kia, chúng ta gọi là n ú i C ác Mác, cãc dóng chi th ấy có dưỢc không? Ai nấy cũng cười tá n đồng ý kiến của b ác. Rồi Bác vượt sang bẽn kia suối. Nơi cửa khe cạn có m ộ t phiến đả chông chẻnh. Bác ngồi ưỡm vào m ột h ỏ n d á ữiấp, hai khuỷu t.ay đ ặ t lẽn đá. Bác nói: - Phiến đá chông ch ên h m à vững như b à n thạch, diinfi lãm b ả n viết được dây. Sau dó ỏng Máy Li cho mưỢn chiếc n ỗ i gang cùng m áy cái b á t sản h . Anh Lộc n ấ u bữa cơm d ầ u tiẽn ở bở suối, cách h a n g không xa. 76
TưỢỉg C áĩ Mác, do Ngưyển A i Quốc tac ở hang Cốc SÖ, CâO Bàng Lềnn. do Nguyên Á i Quốc đ â t tên ỏ Pảc Bó. Cao Bằng 77
Đêm ấy n h iều sưdng. Ngoài trời giả lạr.h. Đêm dầu tiên trở về Tổ quốc sau b a mươ ba n ă m bôn ba, Ironfí h a n g Cốc Bỏ nảy, Bác Hồ đang nghĩ dến bao điẻu, d an g suy tin h m ộl chương trinh h in h dộng cho nước n h à sớm giành lạí Độc lập. Tự dc... Có lè Hòa và H uỳnh đ ã phãn cóng từ íruôc nêr Huỳnh írinh bày đ ến đây, Hòa tiếp luôn phdn những ngày đ ỉu ííẽn trở vè nước và ớ Pác Bó cúa Bác Hồ. Tuy nhiên Hòa írầng‘ứ ng XỪI lỏi các bạn ràng thời gian sđ p xếp các iư liệu quá g íp rút nên có Lhể chỉ n ê u được mộl s ố n ét tiéu biểu uà /chônc khỏi không thiếu SÓL Các bạn nói ngay ỉà nhừng buổi sinh /icạí bổ ich như th ế n à y sê còn tổ chức nhiều íán liếp theo, có tĩiếu gì sẽ bổ sung sau. Hòa trình báy luôn: Ngày 8 th á n g 2 n á m 1941, sau hơn bc mươi n ã m h o ạ t động ở các nước ngoái, Bác Hồ đã cua cột mốc 108 biên giới Việl-Trung trở vẻ Tổ quốc, dén ở tại Pác Bó, Trường Hà huyện Hà Quảng, tỉn h Cac Bằng. Người trực tiếp chỉ d ạ o công tá c xãy dự!g đoàn th ể cứu quốc ở Cao Bằng, mò các lớp đảo tạo cán bộ. Từ 10 đ ế n 19 th á n g 5 n ã m 1941, Người ứiay n ậ t Quốc tế Cộng s ả n , triệu tậ p và chủ tri Hội nghị Truig ương lầii Ihử 8 c ủ a Đ ảng C ộng s ả n Đông Dưcíng nở ra bước ngoặt lởn cho cách m ạn g Đông Dưdng và cách m ạng Việt Nam. Tạl Hội nghị. Người xác định nhệm vụ giải phóng d ã n Lộc lã nhiệm vụ bức thiết n h ã c ủ a cách m ạn g Đóng Dưdng lúc đó. Nđỉ h ọ p Hội nghị là Khuổi Nậm. khu rừrặ ngay Pảc Bõ. Cũng tại Cao Bảng, theo sàng kiến củ, Người, đã 78
Lhảnh lặp Mặl trậ n Việl Minh và r a dờỉ lờ b á o Vỉệt Nam Độc Lặp. Thảng 4 năm 1942, Người xuống khu căn cứ Lam Sơn thuộc đ ịa p h ậ n hai huyện Hòa An và Nguyẽn Binh. Đến th án g 7 nãm 1942, Người chỉ Ihị m ở c ă n cứ cách m ạng Cao Bằng, nối lién các khu căn cử Bắc Sơn - Võ Nhai và chỉ thị cho các lực lượng cách m ạ n g Việt. Nam thực hỉện việc p h á i Iriến lực lượng vẻ p h ía Nam. Pác Bó ]ả m ộ l lả n g nhỏ n ằ m s á t b iê n giới Việt Trung, Khi mới vể, Người ờ tạỉ hang Cốc Bó. sau đó chuyển sang lá n K h u ổ ỉ Nặm. m ộl chiếc lá n dơn sơ, s à n nứa, vách quây lá đao rừng. Gản lá n là h a n g Sĩ Liếng, nơi c ấ t giấu truyén đơn và lải liệu bí m ật. Bẽn trái hang là bãi đ ấ t Còi Rạo, địa đ iểm mở lớp quân chỉnh khỏa 1. Trong nhửng ngày ỡ Pác Bỏ, bữ a ă n của Ngườỉ rấ t đ ạm bạc, chí có rau măng, ch ảo b ẹ. cá suối hoậc it IhỊL rang m ặ n vởi ỞL nhưng Ngưởi vẫn say sưa làin việc suốt ngày. Vớỉ bí danh “Già T hu’', Người trực tiếp chí dạo công tàc xây dựng các đoản thể cửu quốc ở Cao Bằng, ở cảc lỡp huấn luyện đào tạo cán bộ, lược dịch quyến ‘Lịch sử Đảng Cộng sản Liên x ỏ ”. Để liên ỉạc với các lực lượng cách m ọ n g ở Trung Quốc, ngày ¡3 Ihdng 8 n ã m 1942, Người từ Cao Bằng sang Trung Quổc với d a n h nghĩa dại biểu của Việt Nam Độc lập DồníỊ m inh vả Phân bộ Quốc tế chống xâm lược của Việt Nam đ ế tra n h thủ sự ủng hộ quốc lể. Khi đ ế n Túc Vinh (một Ihị irấ n thuộc huyện Tĩnh Táy. tính 79
Q uảng Tây) Người bị chinh quyền địa phướng củ;3 Tưởng Giđi T h ạ c h b ắ t giam ngây 29 th á n g 8 n ã m 1942. Trong hơn m ộl năm , Người lần lượt bị giái qua khoảng 30 n h à lũ của 13 huyện ở LỈnh Q uáng Tây. Trong thời gian nảy. Người dă viết lậ p tho' “Ngục trung Nhật ký" (Nhặt ký trong lù) b ằ n g chữ H ãn. Tập Ihơ gỏm hơn 100 bãi, dược ghl vào một. cuốn sổ tay, bìa m âu xanh, trang dầu cõ vẽ hình hai c á n h tay bị xich kẽm theo 4 câu thđ: Thăn thể tại ngục trung, Tính Ihần Tại ngục ngoại Dục íhành đại s ự nghiệp Tinh thản cánh yểu đ ạ i dịch là: Thán thể ở trong lao, Tính thần ở ngoài lao. Muốn nén s ự nghiệp lớn Tũih íh ần càng phải cao). “Ngục trung N hật ký" là m ội lá c p h ẩ m vãn h ọ c lớn. lẽn án c h ế độ n h ã tủ hà k h ác của Tường Giỡi T h ạch vả Ihể hiện tinh Lhần chịu dựng gian khổ. k h á c phục khó khản, tinh th ầ n lạc quan cách m ạ n g và lin h cảm n h ả n đạo của tác giả. Mãi đến ngày 13 tháng 9 n ă m 1943. chính quyền Tưổng Giới Thạch mới ư ả lự do lại cho Người. T háng 7 n ã m 1944. sau m ột thởỉ gian được Lự do vã 80
h o ạt động ở Trung Quốc. Người về lại Cao Bàng, ở tại Pác Bỏ. Tronc Ihời gian này Người chí thị lioãn cuộc khởi nghỉa do liên lính Cao-Bắc-Lạng dự dịnh tổ chức và chỉ ihị lặp dội Việt Nam Tuyên Truyén Giải Phóng Quân ngày 22 th á n g 12 n á m 1944, lại khu rửng Sam Cao Ihuộc tổng Hoàng Hoa T hám , huyện Nguyên Bình, Cao Bằng. Sau đó Người đi Cỏn Minh, Trung Quốc vả vé lại Pác Bó vảo dảu năm 1945. Từ Iháng 5 n ảm 1945, Người rởỉ Cao Bằng vé Tân Trào, T uyên Quang chuẩn bị cho cuộc Tổng khởi nghĩa. T ân Trào ở Hà Tuyên lả m ộ t thung lũng nhỏ. xung quanh có núi cao và rừng cãy. Tại đây diẽn ra Hội nghị to àn quốc lần Ihứ h a i củ a Đ âng (ngày 13 Iháng 8 năm 1945) dể quyết định Tổng khởi nghĩa vả Đại hội Quốc d ã n (ngảy 16 Ihãng 8 n ă m 1945) bdu ra ủ y ban dãn (.ộc giái phông... Trong thời gian này, Người ớ tại nhà củ a Chủ Lịch ViệL Minh xã, sau đó chuyến dến Nã Lừa, khu rừng cách làng Ikm . Người ở trong m ột lán nhỏ b ẽ n sườn nũi dài 4m. lỢp lả cọ. b ẽ n trong đ ặ t chiếc c h õ n g tre. Người íhư ờ ng m ặ c q u á n áo m à u ch àm , chống gậy di th ă m đồng bào và dưỢc mọi người gọi là “dồng chí già". (Hiên nay. khu di lích c ách m ạng Tản Trào, đình Hồng Thái địa diểm làm việc củ a Trung ưđní? Đảng và C hính phú Irong k h án g c h icn chống Pháp, còn cây si v à cãy đ a lịch sử cùng n h ữ n g di tích vể hoạt, dộng của Người). 81
Ngày 19 Iháng 8 n ă m 1945, Tổng khởi nghĩa Ihắnịí Iđl ớ Hả Nội. Cách m ạng thánfi Tám nố ra, m ặc dù lúc đó đ a n g ốm, Người quyếl Lảm Irở vể thủ đỏ để kịp củng Trung ương Đ ảng Cộng s á n Đông Dương v à ủy b a n D ãn lộc Gỉái phóng Việl Nam quyết định những v ấ n dề lớn về nội Irị và ngoại giao của đ â l nước sau khí Tổng khởi nghĩa th án g lỢi. Trẽn đường vể Hả Nội. Người còn rấ l yếu, có lức phải dùng cáng. Ngày 25 th ủ n g 8 n ăm 1945. Người vẻ d ến lảng Gạ. Phú Gia, h u y ện Từ Liêm, nghĩ tạ m Irong gia dinh m ột nỏng dán. Đảy là lầ n đảu tiê n Người d e n Hà Nội. Ngày 26 th ãn g 8 , Người vào nội th à n h . Npày m ùng 2 th á n g 9 n ă m 1945, Người thay m ặt Chính phủ Lăm thời và n h â n d â n cả nước đọc bản T u y ê n Ngôn Độc Lập lịch sử tại cuộc mil tinh củ a hơn 50 v ạ n n h ả n d ã n lổ chức lại Q uảng Trường Ba Đinh Hà Nội. Với lời tuyên bố dõng dạc Irứớc th ế giới của Người; '...Niiàc V iệtN o m có q u ỵền h ư ờ n g tự d o v ầ d ộ c lậ p , u à s ự th ậ tđ ã ũ ĩà n h m ộ ln ư â c tự do dộc lập'..., n g à y 2 l h á n g 9 đ ã Lrở th à n h ngày Quốc K h án h củ a nước V iệt Nam, md r a m ộ t kỷ nguyên mới c ủ a d à n tộ c V iệ t Nam, kỷ nguyên của dộc lập tự do và chủ nghĩa xả hội. Đó lả th à n h quả VÎ đại củ a n h â n d â n V iệt Nam trong cuộc đấu Iranh lâu dài. gian khổ, m à Ngưdí - Chủ tịch Hồ Chí M inh - vớj tư cách m ộl lãnti tụ, một công d â n - đ ã vạch ra con đường vinh quang ấy. Người d â n Hà Nội dự ngảy Quốc K hánh m ù n g 2 82
Ihãng 9 năm 1945. Ihường n h á c lại từng chi Uéì quang c á n h chung và nhát, lã hinh ả n h Chú lịch Hổ Chi Minh và liếng nói của Người Irong ngày Ihiẽníí liẻnfỉ dó của Tổ quốc. Mộl phụ nữ 'rhủ dô k ể lại như sau: “....Đỗnổ bào ngoại th à n h tử n ám cửa ô kéo vể lấ p n ập, Các cô dãn quân k h ă n vuỏng mỏ quạ, ảo nău, quần đen. nai nil gọn gàng, đi Irong tiếng hõ. Đoàn phụ nữ nội th ả n h , á o dài đii màu, q u ầ n tr á n g Iha thướl. Đội n ữ du kích ở chiến khu vẻ, k h ă n áo m àu châm , vai đeo sủng, nom rấ l hùng dũng. Các em thiếu nhi, quẩn xanh, ão trắng, tiến thec tiếng Lrống ếch n hịp nhàng. Các đội tự vệ, Lhanh niẽn ddu đội mũ calô, vai vác gươm, vai vác gậy. bước di hiên ngang. Rồi dến đoãn c á c \'ị sư sãi mũ ni, ão cà s a m àu váng, m àu nâu; đoàn các vị cha cố. bà xơ, Loàn m ột m àu d en hoặc tráng. Gần n ăm mươi vạn người vui mừng k éo lời quảng Irường Ba Đình dự ngày ỉẻ lịch sử trọng đ ại. Quáng trưởng c h ậ t ních người, cờ, k h ẩ u hiệu, tưng bừng náo nhiệL. Lễ dãi đ ặ l trẽn bục gỗ cao, b ẽn dưỡi là dội danh dự bonß súng hướng vào quảng Irường. GIỞ khai m ạc đ ã dến. Đoàn dại biểu của C hính phủ C ách m ạng Lâni Ihời bước lẽn iễ đãi. Nhạc Tiến quán c a nổi lẽn hìing trâng. Lá cờ đỏ sao vãng từ lử lẽn cao rồi lung bay cuồn cuộn la/ớc gió Lhu lồng lộnịỊ. trong á n h nắng vãng rực rờ- Bãc Hồ bước ra giữa tiếng hoan hỏ vang lừng cả «3
quảng trường. Bác glơ tay vảy chão đổng bảcD 7à ra hiệu cho mọi người glữ tr ậ t tự rồi b ắ t đ á u đọc bản Tuyên Ngôn Độc Lập: ... T ấ í cả các d ã n tộc trén th ế giới đ ều sừih ra b u ih đảng, dãn tộc nào cũag có quyền sống, quyền sung sường ưú quyền lựdo..." ... mọi người ngắm n h ìn Bác, vừa ngạc nh iên , vừa xúc động. Bác gầy quá. Người m ặc bộ q u ằn áo kaki giản dị. Quen sống ở Hà Nộỉ ai n ấ y cứ tưởng vị Chủ tịch nước sẽ phải trịn h trọng trong bộ ãu phục s a n g trọng, th ắ t ca-vál, đi giày véc-ni bóng nhoáng. Giọng Bác r ấ t ấm , tiếng Bác khí thì đ a n h thép tố cáo tội ác của bọn thực d â n Pháp Irong 80 n ă m cai trị nưởc ta; lúc lại xót x a với những khổ cực m ả n h ả n dân ta phải chịu đựng. B ất ngở, Bác hỏi: “Tôi n ó i đồng báo có nghe rỗ không?" Cả biển người ỏ q u ả n g trường dồng Ih an h : “Có!". Nghe Bác hỏi. m ọi ngưởỉ rưng rưng m ộ t n iề m xúc dộng. Bác k ếl thúc b ả n Tuyên ngôn b ằn g m ội lởi tuyên bố: ...“Chinh phủ lâ m th d i của nưỡc v iệ t Nam D ân chủ Cộng hồa trịn h trọ n g tu y ê n b ố v ớ i t h ế g ỉđ ỉ rầng: nưỡc V iệt Nam c ó q u y ền hưổng tự do và độc lập , và sự th ậ t đà trử th à n h m ộ t nưđc tự đo độc lập. &4
Toàn th ể dãn tộ c V iệt Nam q u y ết đem tấ t c ả tinh th ần và ỉực lượng, tin h m ạng vá của cảỉ để giữ vübg quyền tự do, độc lập ấy". Cả quảng trường vanß lẽn liếní? hỏ: “V iệt Nam dộc lập m uôn n ám i” “ủ n g hộ m ặt trận V iệt Minh!" “Chủ tịc h Hồ Chí Minh m uỗn năm!" « * « Khai irường năm học ] 945-ỉ 946 ấ L Ị, Irong không khi liửig bừng nhộn nhịp niềm uui cứa nhĩíng ngáy Cách m ạng tháng Tám thànhcõng ưà uừa dưỢc d ự lẻ Quốc K hánh đ ẩ u tiên tại quảng Inlờng B a Đừĩh Hà Nội. nghe Chủ tịch Hồ Chí Mữih đọc bản Tltyên ngôn Độc lập liclì sử. thì học sinh cả núỡc đ ã nhận đưỢc "Thư gủs cá c học sin h ” n h ã n ngây khai trường của Bác. Các em học sừih. Ngày hõm nay ỉà ngàii khai Iníờng d á u tiên ở nứởc Việt Nam Dãn cỉiủ Cộng /lòa Tôi đ á ätöng tượng ihấy iniớc m ắt cái cdnh nhộn nhíp âửig b ứ \g của ngày lựu Lniờng ở klìắp các nơL Các em hết Ihdy đ ề u vui vè Lii sa u m ấy Iháng giời nghỉ học, sũ u bao nhieu cuộc chuyền bien khác thường, các em ỉại được gặp íhẩy. gặp bạit. ^7uửlg sung siỂfíìg hơn nữa, (ừ g 0 p h ú l này giđ đi các em bál đ â u được nhận một nẻn qíáo dục hoàn toán Việt Nani Trước đ â y cha aiilì các em. uă mới năm ngoái cả các em nứa. đ â p h d ic h ịu n/ĩậa mội nền học oấnnô lệ. nợhữi là nó chỉ đà o tạo nén nlìữnợ kẻ làm tay sai. làm lỗi lở cho m ột bọn 85
thực dãỉi người Pháp. Ngày nay càc em đưỢc cái m ay m án hơì\ cíia anh là đưỢc hấp Ihụ mộL nền giáo d ụ c của một nước độc lập. mộí nền giáo d ụ c nó s ẽ đào lạo các em nén nìiĩing njười cõng dđn hữu ích cho nước ViệL Nam. một nền qiáo d ụ c làm ph á t triển hoàn íoàn những nãnq lực sá n có của các em. Các em điíỢc hưởng sự m ay m án dó là nhở sự hy sinhcủa biết bao dồng bào các em. Vặy các em nqhỉ sao? Các em phái làm thế Jiào d ể đ ền bù lại cõng lao của người khác d ã không tiếc thân và tiếc của đ ể chiếm lại nền dộc lập cho nước niiã. Các em hãy lỉghe lời tói, lời củ a một người anh lớn lúc náo củng ân cần mong mỏi cho các em được giỏi qíang. Trong aăm học tớiđáụ, các em h â y cốgáng, siêng năng học Lập, ngoan ngoãn, nqhe Lhầy, y ê u bạn. S a u 80 nãm giời nô lệ làm cho nưỡc nhá bị yếu /lèn, ngày nay chúng ta cần ph ải xăy dựng lại cơ đ ồ m á tổ tiên đ ể ỉạ ich o d ĩú n ợ ta. làm sao cho chúng ta [heo kịp các nưỡc khác Irén hoàn cđu- Trong cõng cuộc kiến ỉhíết đó, nitôc nhà ừõng mong chờ đợi ở các em rất nkiều. Non sõng ViệLNam có trở nén tươi đ ẹp hay không, d ã n tộc Việt Nam có bước íôi đài uinh quang d ể s á n h ưai với các cường quốc nđm châu dưỢc hay khõng, chinh là nlĩờ m ộ tp lìầ n lớii ở cõng học íập của các e m Đối riêng uới các em lớn, tôi k h u yê n Ihêm một diều này: chúng ta d ã đ á n h đuổi bọn thực dâi\. chúng la d ã giành diỉỢc độc ỉập. Nhưng giậc Pháp còn idm le quay lạ í Chủng ỷ uào kẻ kfiác mạnh hơn m à g ã y sự ưới ia. Tất nhiên chúng sẽ bị bại, ui tã ìc ã quốrrìân fn đnàn k ế tr h ạ tc h ẽ và một ỉòng chiến đấu cho giang sơn Tổ quốc. Phải sd n sánp mồ chống với quàn giặc cướp niiớc, d ấ y lá bổn p h ậ n củ a mỗi cõng dán. Các em lớn chưa hổn phải đến tuổi ọánh uác những công việc nặng nhọc 86
ấy, riíuửig các em cũng nên. ngoài giỡ học ở iniờng. tham gia uào các Hội cứu quốc đ ể íập luyệii tỉiêm cho quen uởi đời sống chiến s i ưà d ề giúp dỡ một uõì uiệc nhẹ nhàng ironq CIIỘCplìòììg Ihú đ ấ l nước. Tõi d ã th à n h Ihực k h u yê n nhú cđc em. Mong rầng tĩ/iữag ỉờí nói cù a íõi diföc các em ktôn luõiì glũ n/iớ. Ngáy hõm nay, nháii buõi tựu (nỉờng của các em. lõi chỉ biỂÌ chúc các em một rìám đ á y vui ưé ưà đ â ụ kếL CỊud lốt dẹp. Chào các em ihăn yêu HỒ CHỈ Vừa nghe đ ọ c xong bức thư Bác Hồ gủi các em học sừỉh nỉián ngày khai Irường đ ả u liên năm ỉ 945. cả nỉìóm sinh hoại tìianh nién bỗng muốn nói lén điều gì đó. Hòa uuí vẻ c/ủ điníi. Mộí bạn giơíaụ nói ngay: “Bọn tòi cà m ấy ý kiến. Tõixin irình bày cám iưởng đ ầ u tién này. Đó là đoạn... Non sóng Việt Nam có trở nén vé vang hay không..." H òađờ lời: "Vảnp, Lồixinđọc toàn văn doạn viết đó: “Non sông Việt Nam có trở n ê n tutfi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có buỡc tới dài vinh quang dể sánh Vẽd vdi các c u ân g quốc n ă m ch âu đưỢc hay không, ch ín h lả nhở m ột phần Iđn ở công học tập của cấc em ”. Toàn yứn c ả u m à b ạ n ũửa nhác đó bọn tói đã từng đưỢc ag/ie nhiều iẳn, bíỂí tá c ù a Bác Hổ. nhưiig b á y giờ mới biết chắc chán xu ấ l x ủ là ỏ bức lỉiư nhăn ngày khai íníờng nđm ỉ 945. Như vậy. đ ú n g íà lời d(ĩn dò ỉịch sú: uà sớm nh ấ l cù a B ác Hỏ cho llìiếu nhi học sin h ViệL Nam. phải không ạ? - Dủng, rấi dúiìg! 1. HỔ C hí M inh: T o ả n lậ p , t,4, Ir.32-33. 87
ĐỢi các bạn lấng dần, Hòa nóứ - ở Ihưgửí lìọc sừih năm 1945 này, Bác Hồ có báo sởm cho tuồi trẻ chúng la một diều cđn cdnh giác. Tôi dọc tnỉôc các bạn, tôi?ánđượcnêulẽn. Đỏ í à c â u ...“NhưnggiỢc Pháp côn lăm le quay lại..". Quả tíĩế. ngay trong tháng 9, ngày 23. cuộc chiến đấu chổng giặc Pháp được đ ế quốc A nh ảng hộ. đ ã phải liến /lành ở S à i Gòn. Hòa ‘liếp: • Các bạn cố th ể cố nghe một số câu như thế này qua một bàí ca hồi đó: T iến g súng vang sõng núi miền Nam Ằ m d ấ t nước Việt Nam Tiếng sủng uang dội khắp non sõng, Giục ta ra tranh dấu... ” Cuộc chiến đấu chống thực d ân Pháp khởi h ẩ n tại m iền Nam b ắ t đẩu ngày 23, thì ngày 2 6 th á n g 9 n ă m 1945, Chủ t ị c h Hồ Chí M inh dã có th ư gửi dỏng bào Nam Bộ, n h ư sau; “Hỡi đồng bào Nam Bộ! “Nưởc La ưừa tranh q u yền độc lặp, thi đ ã g ặ p n ạ n ngoại xăm . Khi còn chiến Iranh ưới NhậL Lhi bọn thực d ã n Pháp hoặc đ ấ u hàng hoậc c h ạ y trốn. Nay Dừa h ế t chiến tranh thi bọn thực dân Pháp hoặc bi m ật hoặc cõng khai mò lại. Trong 4 năm, họ đ ã bán nước ía hai lần. Nay họ lợi m uốn thống trị d ă n ía lần nữa. Tôi chdc ưả đỏng hào cả míởc đ ều chríc váo lòng kiên quyêĩ ái quốc của dồng bào N am Bộ. C húng ta n ên nhớ lời nói oanh liệl của nhà d ạ i cách m ạng Pháp: “Thà chếc tự do hơn sống nõ lệ'.
Tôi chác và đồng bào Nam Bộ cũng chác ràng Chính phủ và toàn quốc đồnq bào sẻ hết s ú t giúp nhĩừig chiến si ưà nhân dán hiện hy sứìh tranh đấu đ ể giữ ưững nền độc lặp của nước nhà. Tõi chắc uà lất cả dồng bào đ ều C ÌIỔ C răng những người ưã những d â n tộc yêu chuộng bũĩh đ ẩ n g tự do írẽn th ế giới d ều dồng tình với chúng ta. Chúng ta nhấl định thắng lợi ưi chúng ta có lực lượng đoán kết của cả quốc dăn. Chúng ta n h ấ t đừih ¿hắng lợi ưì cuộc tranh đ ấ u củ a chúng la lá chính đáng. Tôi chỉ muốn dặn đổng báo Nam Bộ mộí lờv “Đóì với những người Pháp bị bắt trong lúc chiến Iranh, la p h ả i canh phòng cẩn thận, nhưng phải đối đái uới họ cho khoan hồng. Phải làm cho íhếgiới tníớc hết là làm CỈIOd â n Pháp biết rằng: Chúng ta là quang m inh chm h đại. Chúng la chỉ đòi quyển dộc lập tự do, chứ chúng ta không ưỉ tư ih ù tư oán, làm cho th ế giới biết ràng chúng la lá một d á n lộc ưứn mừih, văn minh hơn bọn đi giết người cướp nước. Nước Ncun độc lập muón năm Đồng bào Nam Bộ muôn năm H à Nội. ngày 26 tháng 9 ndm 1945 HỔ CHÌ MỈNH Tì\ủy liếp Hòa đọc một số Irang viẽì, Ihuậl lại những ngày đ ầ u Nam Bộ khàng chiến. Nghe theo lời kêu gọi của Bác. của Chinh phủ, íhanli niên nam n ữ bừng bừng khí Ihế “N am liến'. Chiều chiều, trên săn ga Hànq cỏ của Hà Nội rộn rịp cảnh liển đưa những đoàn làu 1. H ổ C h í M inh: T o à n tập, t.4, lr.2 7 -2 8 . 89
chd nhũng người con ụèu quí vào Nam giếl qiũc. (¡iCia những lởi ccv ... 'T a muốn băng min/i tớiphiỉơng Nam. X é xá c quăn tham tứn... ■' Cỗri thời gian ấ y thì Hèi N ộiđiư àocuộc đấu Iranh chinh trị phức lạp. quyếí liệt uới giặc ngoài. Ihủ Irong... Bác ra chỉ tíĩị: mọi người p h á i bình linh, không đ ể bọn chủng kh iêu khicìi. phái d ìờ Ihời cơ. đỢi lệnh cù a chừìhphủ... Đẩu nám 1946, b ả Nguyễn Thị Định, Lrong Ban Chấp h ã n h đoàn Phụ n ữ Cứu quốc tỉnh Bến Tre. kể lại: ...■'I'oi dược cử di Irong phái đoàn Nam Bộ ra m iền Bác báo cáo với Hố Chủ Lịch và Chinh phủ vẻ tĩnh hĩnh sau Hiệp đ ịn h Sơ bộ 6 '3 n ă m 1946, vả xỉn vũ khi trang bị cho Nam Bộ. Đ oàn chúng tỏi Iheo đường biển dí lừ Bến Tre đ ế n Phú Yên. Tữ Phú Yên c h ú n g tôi ngồi xe lửa ra Hà Nội. Bước c h â n xuống đ ấ l Hà Nội, lòng tòi xõn xao, náo nức. Tôi là con gái m iệt vườn, gán 26 luốỉ dầu chưa đi r a khỏi tỉn h Bến Tre. Ngây nay nhở cách m ạng, tõl đưỢc đ ế n T h ủ .đ ô của Tổ quốc, bỡ ngỡ đủ Ihử, chỉ có m ộ i diều làm tôi quen ngay là lìn h cảm đ ầ m ấ m ru ộ t th ịt c ủ a d ồ n g b ào Hả Nội, đ ồ n g b ã o m ỉẻn Bắc. Chiều th á n g Năm, n ắ n g h è rực rỡ. C hünß lõi danß ngồi chuyện trỏ th â n m ặ t tại nhà a n h Đ ặng Thai Mai. hồi dó là Bộ Irướng Bộ Giáo dục, thì nghe Liếng õ lô d ậ u trước cổng. Một ô n g giã phúc h ậ u , người dong d ỏ n g cao. th o ă n th o ắ t bư đc vào. Đ úng là B ác rồi! Giống h ệ t n h ư trong ả n h m à tôi d ã Ihấy. Tỏi dứng ỉm 90
D ạ i b iểu h ọ c sin h Trường trung h ọ c Trư ng Vương, Hà NÔI c h ú c m ừng sin h n h ậ t N gườ i (1 9 .5 .1 9 5 6 ) nhin Bác! ói! ưởc mơ củ a tôi ngờ đ âu sớm Lhãnh hiện thực. Lản dảu Liên gặp B ác m ộ t c ách r ấ t b ấ t ngờ, lấ l c ả chúng lôi h ế t sức c ả m dộng bdi dõi mắL củ a Bác, đôi m ắ t sá n g ngời, đầy ý chĩ k iê n quyết, n hư n g đồng thời cũng th ả n thương trĩu m ế n , h iể n h ậ u võ b iên . Bác ung đung iươi vui Irong bộ q u ầ n áo k ak i giản đị. Bác cười n ìể m nở và b ắ t ta y từ ng người rỗi ngỗi b ẽ n c ạ n h tôi. Gặp Bác! Chúng tõl vừa xúc động trước tấ m lòng thiídng yêu chăm sóc của vị C ha già d ã n lộc, vửa sửng sốt vả bối rối vể sự th iế u só t củ a đoàn. Khi vừa ở chiến khu ra, chúng tôi nghĩ ngay rằ n g trong chương trình của đoàn ớ Thủ dô, m ột việc p h ải là m Irước tiên 91
là d en chảo Hồ Chứ tích. Sau m ộl chuyến di đưởng dài vấl vá. chunß tỏi vừ a đ ế n Hà Nội hõm trước, c h ư a kịp dến nơi Bác, thi B ác d ã dến th ảm chúng lôi. B á c hỏi Ihảm sức khỏe từng dồng chỉ trong doàn. T ấ t cả dều nghẹn ngào... Những ngây di đường, anh chị e m trong doàn bàn nhau ch u ẩn bị gặp Bãc sẽ báo cáo n h ữ n g gi, Kiêng Lõi cũng sá p xép trong ốc những dlểm vẻ tinh hình của phụ nđ Nam Bộ dể báo cảo với Bác. Nhưng đ ế n lúc Bác cho tôi được nói Lrước Lhì b ao đ iẻu dã chuẩn bị để bảo cảo với Bác b iế n đi đâu m a l. T h ấ y lỏi vản chưa h ế l xúc động, Bác cười vui và gợí lừ n g ý dể tôi có Ihể nhớ m à b áo cáo lại. Bảc nói dịu d à n g , lòng lõĩ như ấm lẽn. Tỏi bĩnh tinh d ầ n và lắng n g h e từng cảu hỏi cặn kẽ của Bác m ả Irá lờl Bãc. Bảc chăm chú nghe chúng lôi báo cáo. Bỏng hai giọt nưởc mắL chảy trên gò m á Bác. ổi! Suốt dời tôi khống bao giò' quẽn những giọl nước m ắ t ấy. Những giọt nước m á t của Bác đọng lại m ái m ải trong tã m hổn tôi. Tôi nghĩ đó là m ộl linh Ihương bao la củ a Người d à n h cho dồng bào Nam Bộ. Bác nhìn chúng tôi rấ t trìu m ến , và giọng Bác ấ m áp: “Đổng b ảo và ch iến sì đang r a sức k h ắ c p h ụ c khỏ khăn, Ihiếu Ihốn để kháng chiến. Chinh phủ vã đồng bão cá nước h ế t sức cùng chiến sĩ vã n h ã n d ã n Nam Bộ hiện đang anh dũng dấu tranh để giữ võíng độc lặ p dân tộc. Chủng La n h ất định thắng lỢi, vì cuộc dấu Ira n h của chúng ta là chính nghĩa". Giọng Bác càng x úc động: “C ác cô. các chú vẻ báo với n h à n d ã n m iền Nam th â n yêu rằng: Lòng già Hồ. 92