Xây dựng công ty đột
phá: Bài học từ Apple
Làm thế nào để chinh phục thị trường thế giới, vươn mình ra biển lớn và
ghi danh mình trên bảng xếp hạng các doanh nghiệp lớn trên thế giới
như Fortune 500, Fortune 1000 là nỗi niềm trăn trở suy tư của không ít
doanh nhân Việt.
Kinh tế Việt Nam và kinh tế thế giới đang ở trong giai đoạn đầy thách thức và
khó khăn, với sự suy giảm tăng trưởng trên toàn cầu, khủng hoảng nợ công ở
châu Âu, tình trạng thất nghiệp tăng lên ở mức báo động ở Hy Lạp, Tây Ban
Nha và thậm chí ở Mỹ.
Việt Nam cũng không tránh khỏi vòng xoáy của cơn bão khủng hoảng với số
lượng lớn doanh nghiệp ngừng hoạt động, phá sản, lãi suất cho vay cao, nợ
xấu trong lĩnh vực bất động sản và ngân hàng tăng.
Bức tranh kinh tế thế giới có nhiều gam màu tối, nhưng ở đâu đó chúng ta vấn
nhìn thấy những điểm sáng, mà điển hình là Apple.
Tại sao Apple và một số doanh nghiệp khác vẫn thành công bất chấp khủng
hoảng? Làm thế nào để biến một công ty sắp phá sản như Apple trở thành
công ty có giá trị vốn hóa đứng hàng đầu và được yên mến trên toàn thế giới?
Chúng ta học được gì từ Apple để xây dựng công ty của mình đột phá trên thị
trường?
Sau đây là những yếu tố quyết định thành công của Apple:
Vai trò xây dựng và thực hiện chiến lược xuất chúng của Steve Job
Apple có được thành công như ngày hôm nay, một phần là nhờ vai trò to lớn
của Steve Jobs.Ngoài việc xây dựng chiến lược, tạo ra các sản phẩm mang
tính đột phá và hướng đến người dùng, Steve còn kết hợp được các phòng
ban, các cá nhân xuất sắc của công ty thực hiện chiến lược một cách xuất sắc.
Kết quả là Apple cho ra đời hàng loạt sản phẩm bán chạy “như tôm tươi” như:
Macbook, Iphone, Ipad, Ipod...
Nhìn vào các doanh nghiệp Việt, chúng ta có thể thấy dường như vai trò điều
hành doanh nghiệp của các CEO vẫn chưa được đặt đúng vị trí .
Đâu đó chúng ta vẫn thấy sự can thiệp quá mức của HĐQT vào việc điều
hành, hay chủ tịch HĐQT kiêm nhiệm luôn CEO. Thậm chí chủ tịch HĐQT
là người đề ra chiến lược cho công ty và CEO là người thực hiện.
Chúng ta cũng ít thấy các CEO của doanh nghiệp Việt đưa ra chiến lược kinh
doanh rõ ràng trong dài hạn, và quan trọng hơn nữa là việc thực thi chiến lược
đó như thế nào.
Thậm chí các CEO Việt ngày nay có xu hướng thuê các công ty tư vấn chiến
lược làm thay việc của mình trong khi lương của họ nhận được lại quá cao.
Steve Jobs và một số CEO khác ở Mỹ chỉ nhận lương tượng trưng 1
USD/năm nhưng họ có quyền chọn cổ phiếu (stock option), và tiền thưởng rất
lớn căn cứ vào hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
Đây cũng là một giải pháp đảm bảo quyền lợi và trách nhiệm của CEO phải
gắn với hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
Bài học: Nên tách bạch giữa vai trò điều hành và giám sát giữa HĐQT và
CEO. Giao nhiệm vụ xây dựng và thực hiện chiến lược với các tiêu chí cụ thể
gắn trách nhiệm và quyền lợi của CEO với hiệu quả hoạt động của doanh
nghiệp
Không ngừng sáng tạo và đổi mới
Trung bình từ 6 tháng đến 1 năm là Apple tung ra sản phẩm mới. Kết quả đó
chỉ có thể có được bằng sự sáng tạo và đổi mới không ngừng trong một môi
trường sáng tạo và của những cá nhân xuất sắc và đầy nhiệt huyết.
Trên hết là việc CEO Steve Jobs thấy được vai trò quan trọng của bộ phận
thiết kế (Design) và nghiên cứu phát triển (R&D) đồng thời đặt ra mục tiêu và
cả áp lực to lớn để các bộ phận này sáng tạo ra những sản phẩm tuyệt vời.
Ngược lại ở các doanh nghiệp Việt Nam dường như vẫn chưa quan tâm nhiều
lắm đến vai trò của Design và R&D, nên chi phí đầu tư cho công việc này có
khi còn thấp hơn cả chi phí tiếp khách và chi phí quan hệ.
Bài học: Để tạo ta được các sản phẩm Việt mang tính đột phá, vai trò của
Design và R& D phải được đặt lên hàng đầu và tất nhiên phải đầu tư nhiều
tiền bạc và công sức vào nó.
Luôn hướng đến hiệu quả hoạt động xuất sắc (Operation Exellence)
Để hướng tới hiệu quả hoạt động xuất sắc, Apple đã nỗ lực để đưa sản phẩm
mới ra thị trường nhanh nhất có thể với chi phí hợp lý nhất, doanh thu và lợi
nhuận cao nhất.
Chiến lược thuê ngoài (outsourcing) quá trình chế tạo và phát triển chuỗi
Apple Store chính là giải pháp hoàn hảo cho vấn đề đó. Chúng ta thấy
Samsung cung cấp chip, Sharp cung cấp màn hình, Foxconm lắp ráp sản
