YOMEDIA
Y ÁN VỀ TIÊU HOÁ - TIÊU CHẢY DO TỲ THỔ BỊ TỔN THƯƠNG
Chia sẻ: Nguyen Uyen
| Ngày:
| Loại File: PDF
| Số trang:6
96
lượt xem
5
download
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
Năm 1951, khoảng tháng 6, 7 một thanh niên ở làng Châu Lỗ, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang (Hà Bắc) đến mời tôi chữa bệnh cho ông bố anh ta. Ông ta bị tiêu chảy đã hơn 1 tháng. Lúc bắt đầu bị sốt, kém ăn, ngày đêm tiêu chảy 6 - 7 lần. Đã lấy thuốc ở một thầy thuốc cùng làng, uống tới 12 thang, sốt nóng tuy đã bớt nhưng ăn càng kém, tiêu ra phân không tiêu, còn nguyên cả thức ăn, ngày đêm tiêu tới 10 lần, có lần lẫn cả máu,...
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Y ÁN VỀ TIÊU HOÁ - TIÊU CHẢY DO TỲ THỔ BỊ TỔN THƯƠNG
- Y ÁN VỀ TIÊU HOÁ
TIÊU CHẢY DO TỲ THỔ BỊ TỔN THƯƠNG
(Trích trong ‘ Tử Siêu Y Thoại' của Nguyễn Tử Siêu, Việt Nam).
Năm 1951, khoảng tháng 6, 7 một thanh niên ở làng Châu Lỗ, huyện
Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang (Hà Bắc) đến mời tôi chữa bệnh cho ông bố anh
ta. Ông ta b ị tiêu chảy đã hơn 1 tháng. Lúc bắt đầu bị sốt, kém ăn, ngày đêm
tiêu chảy 6 - 7 lần. Đã lấ y thuốc ở một thầy thuốc cùng làng, uống tớ i 12
thang, sốt nóng tuy đã bớt nhưng ăn càng kém, tiêu ra phân không tiêu, còn
nguyên cả thức ăn, ngày đêm tiêu tớ i 10 lần, có lần lẫn cả máu, có lần chỉ
như nước vo gạo... lạ i thay một thầy thuốc khác, tưởng là bớt không ngờ lại
thêm chứng đau bụng, người gầy trơ xương, không ngồi dậy được n ữa. Rồi
thầy ấy bỏ không chữa... Khi tôi tới khám, coi tình hình đúng như lờ i người
con nói. Nhưng nhận định về tinh thần, tuy bị bệnh đã lâu mà tinh thần vẫn
còn vượng, mạch Phù, Huyền mà Tiểu. Nhân nhớ lại trong thiên ‘Mạch Yếu
Tinh Vi Luận’ (Tố Vấn) có ghi: "Bệnh đã thành mà chuyển biến, nếu do
phong sẽ biến thành hàn nhiệt”. Lại ghi: “ Bị phong lâu sẽ là chứng tiêu
chảy”. Vì phong do mộc hóa, phong bị quá lâu thì T ỳ th ổ bị thương mà tiêu
ra nước và phân không tiêu, tức là ‘sôn tiết’. Trong thiên ‘Âm Dương
Ứng Tượng Đại Luận’ (Tố Vấn) cũng ghi: " Mùa xuân bị thương về phong,
- sang mùa hè sẽ mắc bệnh sôn tiết "... cũng thuộc về loại bệnh này. Và địa
thế làng này rất trũng, khí ẩm thấp quá nhiều, phả i dựa vào hoàn cảnh để
điều trị, tôi liền cắt bài (Nhân sâm, Khương hoạt, Độc hoạt, Sài hồ, Tiền hồ,
Xuyên khung, Chỉ xác, Cát cánh, Phục linh, Cam thảo), thêm Trần bì, Sinh
khương và gạ o (sao vàng)...
Mỗi thang 140g (35 ch ỉ), sắc cho uống. Uống liên tiếp 3 thang trong 3
ngày, các chứng hậu khỏi tới 6 - 7 phần mười. Liền đổ i đơn cho uống bài
Thanh Thử Ích Khí Thang Gia Giảm (Hoàng kỳ, Thương truật, Nhân sâm,
Trạch tả, Thần khúc, Quất bì, Bạch truật, Mạch môn, Đương quy, Chích
thảo, Thanh bì, Hoàng bá, Cát căn, Ngũ vị, Sinh khương, Đại táo), mỗi
thang đều thêm 1 nhúm gạo sao vàng. Uống thêm 5 thang nữa, bình phục
như thường.
TIÊU CHẢY PHÂN TRẮNG DO PHẾ NHIỆT (Tả Bạch)
(Trích trong ‘ Cuộc Đời Và Kinh Nghiệm Người Thợ Già Trị
Bệnh’ của Lê Đức Thiế p Việt Nam).
Khoảng năm 1934, một em bé trai ngoài 2 tuổ i, b ị chứng tiêu chảy,
đái ít, khát nước. Người nhà cho uống nước, em uống ừng ực, hai tay
choàng ra vơ cả bát (chén) vào miệng nhai, nhai không có nước, trỗ i người
lên dẫy dụa la khóc, khó mà bế được em khi đang khát. Cho uống vào thì
- muốn ói mà không ói được (ói khan). Một lát lại tiêu chảy ra phân trắng như
sữa, như nước vo gạo mà vọt vồng cầu chảy ra như dội, tiêu xong xỉu đi vài
phút, lại trỗ i lên đòi nước, lại ỉa, liên tiếp như vậ y. Bệnh đã hơn một ngày.
Khi tôi bước vào phòng thấy quây kín, lạ i đốt một lò sưởi lớn giữa phòng,
khói mù, nóng nực. Ấn tay vào bụng em thấy không đầ y, không cứng, biết là
không phải bụng đau. Liền đó, em tiêu vọt ra phân trắng. Sờ vào mình em,
thấy nóng hâm hấp, tay chân cũng ấ m. Xem qua chỉ tay, thấy màu đỏ, đi
cong quẹo qua phong quan và đã thò đầu lên vùng khí quan. Xem xong, tôi
quay qua nói với ông b ố rằng: "Bệnh của cháu nặng lắ m, nếu ch ữa
thuốc mà lầm một ly sẽ nguy. Ông bà có bằng lòng để... ". Tôi chưa nói dứt
câu, bà mẹ đã nói ngay: “Chúng tôi biết bệnh cháu nặng lắm rồi, từ hôm qua
đến nay, đã uống mấy thứù thuốc mà không bớt chút nào, bệnh còn nặng
hơn, giờ có thầ y, xin thầy chữa cho cháu “.
Tôi nói: " Nếu vậ y, xin ông bà cho bỏ ngay bếp sưởi, mở cửa cho
thoáng và bảo người vo ngay nước gạo tẻ để cho em uống mấy miế ng. Rồi
bảo người đi đào rễ cây Dâu tằm ăn, vì quanh nhà có sẵn. Trong lúc người
nhà đi đào rễ dâu, tôi cầm đèn lạ i bàn tìm nước để mài thuốc cho cháu uống.
Nước chưa thấ y, lại thấy ngay vài ba cái bát còn dính thuốc, toàn mùi Mộc
hương và gừng với mấy chai dầu nóng. Tôi nói với ông bố: Những loại
thuốc ch ữa bệnh này đều là giết người. Sau đó có nước, tôi liền mài Hoạt
- thạch, Cam thảo cho uống. Rễ Dâu đem về, rửa sạch đất, cạo vỏ vàng ở
ngoài, bóc bỏ lõi, chỉ lấ y vỏ rễ, cắt nát, chừng một nắm tay nhỏ (1 0g). Gạo
tẻ 1 muỗng (5 - 6 g), Cam thảo vài miếng. Cho tất cả vào siêu, đổ vài chén
nước, đun mau cho chín, rót ra, để nguội. Em đang khát đó, cho em uống, cứ
cho uống đến thích. Nếu h ai tay nó cầm lấy chén thì khi nào nó bỏ chén ra
sẽ thôi. Em uống xong chén nước thuốc đó, nằ m ngay trong lòng mẹ rồi
ngủ một giấc ngon, khi th ức dậy, mở hai mắt sáng tỉnh táo nhưng coi có vẻ
mệt mà không đòi nước, không tiêu nữa, lại đái nhiều. Tuy vậy vẫn rót thuốc
cho em uống. Bệnh như bão táp, chỉ một thang thuốc đó mà khỏi hoàn toàn.
Kể từ lúc tôi tới khám và có thuốc cho em bé uố ng, rồi em uống được
khỏi bệnh, chỉ trong vòng 1 giờ, đã đem lại không khí vui mừng cho toàn
thể gia đình. Sau đó, cho cháu uống thêm ‘Sâm Mạch Thang' (Nhân sâm 4g,
Mạch môn 4g, Ngũ vị tử 4g, Cam thảo 4g), dùng 3 thang để lấy lại sức.
Về bệnh này, tôi suy xét như sau: Trong chứng tả bạch (tiêu chảy
phân trắng ), màu t trắng là sắc của Phế, thuộc kim, do đó, chứng này gọi là
tả bạch hoặc Phế tả cũng là một.
Tại sao Phế lạ i tả ? Vì trẻ nhỏ hít thở phải khí nắng hoặc cho chơi
ngoài trời nắng vào lạ i tắm ngay nước lạnh, khí nóng chạ y vào (cả m thử),
lại cho ăn đồ ăn nóng hoặc sữa mẹ nóng làm cho Phế nhiệt gây ra tiêu chảy.
Tại sao Phế nhiệt lạ i gây ra tiêu chảy? Vì nóng của Phế chảy nhựa trắng
- (kim) ra cũng như kim khí bỏ vào lò lửa, kim khí chảy ra. Tại sao Phế tả mà
lại tiêu nhiều như vậy ? Vì Phế và Đại trường cùng đồng khí (kim khí), Phế
tả thì Đạ i trường cũng tả. Hai tạng phủ hợp nhau thì tiêu nhiều vậy? Tại sao
phát khát ? Vì khi ấy Tỳ thổ khô nóng không đủ sức để s inh kim. Nay lại
thủy tả ra nhiều thì Phế kim cũng khô cạn nên phải đòi n ước. Nếu lúc đó
không xét kỹ, cứ thấy tiêu chả y là bảo Tỳ tả rồi cho uống thuốc loại ôn Tỳ,
lợi thủy vào thì càng khô cạn hơn, làm cho lưỡi khô, môi héo đen. Ngoài ra
kim không sinh thủy thì Thận hỏa ở dưới cũng xung lên. Tại sao tiếng khóc
khàn? Vì Phế thuộc kim, kim chủ âm thanh. Khi đã tiêu ra nhiều thì thủy
khô cạn, thủy khô cạn thì Phế hết dầu nên tiếng khóc phải khan. Tại sao lại
tiểu ít ? Vì Phế kim đã tả ra nhiều thì Phế khí suy, không lưu hành mạnh mẽ,
vì vậy tiểu ít (chư bệnh tiêu thủy bất đa, giai do Phế khí bất hành - tất cả các
bệnh tiểu ít (bài tiết nước ít) hết thảy đều do Phế khí không thông). Hơn n ữa,
đã tiêu ra nhiều thì còn nước đâu mà tiểu, điều đó dễ hiểu thôi.
Tôi cho u ống Hoạt thạch, Cam thảo là lấy ý nghĩa "thiên nhất sinh
thủy' để tả th ử khí, tả Phế nhiệt và sinh thủy cho Phế hết khát. Tiếp đó cho
uống Tang bạch bì, Ngạnh mễ, Cam thảo (thiếu vị Địa cốt bì so vớ i nguyên
phương trong sách ‘Y Học Nhập Môn’, quyển 7, mục Phương Thư), vì trong
đêm khuya thiếu thuốc. Bắt mở cửa phòng, bỏ lò sưởi để kh ứù uẩn nhiệt cho
nhẹ thở. Cho uống nước vo gạo để giải những chất ôn nhiệt đã uống trước.
- Đã giả i độc, sinh thủy, tả hỏa và bổ Phế khí thì Phế nhuận mát, hết
khát, Phế khí lưu hành điều hòa thì đái nhiều và tất nhiên không tiêu chảy
nữa..
Thêm tài liệu vào bộ sưu tập có sẵn:
Báo xấu
LAVA
ERROR:connection to 10.20.1.98:9315 failed (errno=111, msg=Connection refused)
ERROR:connection to 10.20.1.98:9315 failed (errno=111, msg=Connection refused)
Đang xử lý...
Thêm vào BST
Báo xấu
