intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Bước đầu nghiên cứu hội chứng đỏ da toàn thân do thuốc

Chia sẻ: Sunshine_3 Sunshine_3 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

61
lượt xem
6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Dị ứng thuốc là một tai biến do thuốc hay gặp và nghiêm trọng. Biểu hiện lâm sàng có khi khá phức tạp [4]. Trong những năm gần đây cùng với sự phát triển của công nghiệp dược trong nước nhiều công ty dược phẩm nước ngoài được phép kinh doanh tại Việt Nam do vậy số lượng và chủng loại thuốc tăng nhanh đến mức chóng mặt. Việc mua bán thuốc dễ dàng và sự lạm dụng thuốc trong cộng đồng đã làm cho tình hình dị ứng thuốc ngày càng gia tăng với nhiều hội chứng phức tạp, trong đó hội chứng đỏ da toàn thân (ĐDTT) chiếm một tỉ...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Bước đầu nghiên cứu hội chứng đỏ da toàn thân do thuốc

  1. TCNCYH 28 (2) - 2004 B−íc ®Çu nghiªn cøu héi chøng ®á da toµn th©n do thuèc NguyÔn V¨n §oµn Bé m«n DÞ øng Tr−êng §¹i häc Y Hµ Néi Nghiªn cøu 169 bÖnh nh©n cã héi chøng §DTT ®iÒu trÞ néi tró t¹i Khoa DÞ øng –MDLS BV B¹ch Mai tõ n¨m 1991-2001 cho thÊy: Kh¸ng sinh lµ nguyªn nh©n chñ yÕu (62,3%) trong sè 12 nhãm thuèc g©y ®á da toµn th©n, "hä" kh¸ng sinh hay gÆp lµ Beta-lactam (77,5%). §DTT th−êng xuÊt hiÖn muén (53,3%). Cã 16 triÖu chøng cña ®á da toµn th©n lµ: ®á da toµn th©n, ngøa, sèt, phï Quincke, bong vÈy… M¸u l¾ng t¨ng, b¹ch cÇu t¨ng vµ cã tæn th−¬ng tÕ bµo gan lµ nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ. Thêi gian ®iÒu trÞ trung b×nh bÖnh nh©n §DTT néi tró lµ: 9,1± 5,2 ngµy. Cã 4 lo¹i thuèc vµ dÞch truyÒn th−êng ®−îc dïng trong ®iÒu trÞ lµ: Solu-medrol, Dimedrol, Vitamin C vµ dung dÞch glucose 5%. Kh«ng cã bÖnh nh©n §DTT nµo tö vong trong thêi gian ®iÒu trÞ néi tró. I. §Æt vÊn ®Ò a) Cã tiÒn sö ®· dïng thuèc g©y dÞ øng (ph−¬ng ph¸p khai th¸c tiÒn sö dÞ øng thuèc DÞ øng thuèc lµ mét tai biÕn do thuèc hay ®−îc ¸p dông theo mÉu khai th¸c tiÒn sö dÞ gÆp vµ nghiªm träng. BiÓu hiÖn l©m sµng cã øng cña Bé m«n DÞ øng vµ Khoa DÞ øng- khi kh¸ phøc t¹p [4]. MDLS BÖnh viÖn B¹ch Mai) Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cïng víi sù ph¸t b) Cã héi chøng §DTT sau khi dïng thuèc triÓn cña c«ng nghiÖp d−îc trong n−íc nhiÒu (héi chøng §DTT gåm mét sè triÖu chøng sau: c«ng ty d−îc phÈm n−íc ngoµi ®−îc phÐp kinh sèt; ngøa; da phÇn lín cña c¬ thÓ hoÆc da toµn doanh t¹i ViÖt Nam do vËy sè l−îng vµ chñng th©n ®á nh− t«m luéc; loÐt hoÆc næi bäng n−íc ë lo¹i thuèc t¨ng nhanh ®Õn møc chãng mÆt. ViÖc kÏ ch©n tay hay nh÷ng nÕp gÊp kh¸c; cã thÓ cã mua b¸n thuèc dÔ dµng vµ sù l¹m dông thuèc tæn th−¬ng gan, thËn hoÆc mét sè c¬ quan kh¸c. trong céng ®ång ®· lµm cho t×nh h×nh dÞ øng thuèc ngµy cµng gia t¨ng víi nhiÒu héi chøng c) Cã ph¶n øng ph©n huû mastocyte phøc t¹p, trong ®ã héi chøng ®á da toµn th©n d−¬ng tÝnh víi thuèc ®· g©y dÞ øng: ph¶n øng (§DTT) chiÕm mét tØ lÖ cao [2]. ph©n huû mastocyte theo ph−¬ng ph¸p Ishimova dùa theo nguyªn t¾c: khi dÞ nguyªn TiÕn hµnh nghiªn cøu héi chøng ®á da ®Æc hiÖu lät vµo c¬ thÓ lÇn thø 2 trë ®i, nã sÏ toµn th©n do thuèc tõ 1/1991 ®Õn 12/2001 kÕt hîp víi kh¸ng thÓ IgE ®· g¾n s½n trªn chóng t«i nh»m mÊy môc ®Ých sau: mµng mastocyte (tÕ bµo mast ®· mÉn c¶m). 1. T×m hiÓu nh÷ng thuèc g©y ®á da toµn th©n. Phøc hîp DÞ nguyªn-Kh¸ng thÓ nµy lµm thay 2. T×m hiÓu mét sè biÓu hiÖn l©m sµng vµ ®æi cÊu tróc mµng còng nh− chuyÓn ho¸ néi xÐt nghiÖm cña héi chøng ®á da toµn th©n. t¹i cña tÕ bµo, lµm gi¶i phãng c¸c ho¸ chÊt 3. Mét sè kÕt qu¶ ®iÒu trÞ héi chøng ®á da trung gian. Dùa vµo tû lÖ sè l−îng tÕ bµo mast toµn th©n. bÞ ph©n huû ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ph¶n øng. II. §èi t−îng vµ ph−¬ng ph¸p 3. Xö lý sè liÖu: nghiªn cøu Ph−¬ng ph¸p thèng kª y häc. 1. §èi t−îng nghiªn cøu: III. KÕt qu¶ TÊt c¶ bÖnh nh©n ®· ®−îc chÈn ®o¸n x¸c 1. C¸c thuèc g©y ®á da toµn th©n ë ®Þnh ®á da toµn th©n do dÞ øng thuèc, ®iÒu trÞ bÖnh nh©n ®iÒu trÞ néi tró t¹i Khoa DÞ øng- néi tró t¹i Khoa DÞ øng -MDLS BÖnh viÖn MDLS. B¹ch Mai tõ 1/1991 ®Õn 12/2001. 1.1.C¸c nhãm thuèc g©y ®á da toµn th©n: 2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu: Víi 207 thuèc g©y §DTT cho169 bÖnh nh©n Håi cøu c¾t ngang chia thµnh c¸c nhãm sau: Kh¸ng sinh chiÕm vÞ 169 bÖnh ¸n ®· ®−¬c chän läc víi c¸c tiªu trÝ hµng ®Çu (62,3%); nhãm h¹ sèt, gi¶m ®au, chuÈn chÆt chÏ sau: chèng viªm kh«ng steroid: 8,2%; thuèc §«ng y: 7,2%. KÕt qu¶ cô thÓ trong b¶ng 1. 35
  2. TCNCYH 28 (2) - 2004 B¶ng 1: C¸c nhãm thuèc g©y ®á da toµn th©n TT Tªn thuèc n Tû lÖ % 1 Kh¸ng sinh 129 62,3 2 H¹ sèt, gi¶m ®au, chèng viªm kh«ng steroid 17 8,2 3 Thuèc §«ng y 15 7,2 4 Chèng ®éng kinh, t©m thÇn 7 3,4 5 Thuèc chèng lao kh«ng ph¶i kh¸ng sinh 5 2,4 6 Thuèc an thÇn, g©y ngñ 4 1,9 7 Thuèc ®iÒu trÞ bÖnh Goutte 4 1,9 8 Thuèc ®iÒu trÞ tiÓu ®−êng 2 1,0 9 Thuèc ®iÒu trÞ bÖnh tim, m¹ch 2 1,0 10 Vac xin 2 1,0 11 Vitamin 2 1,0 12 C¸c nhãm thuèc kh¸c 18 8,7 Tæng céng 207 100,00 1.2 C¸c thuèc kh¸ng sinh vµ "hä" kh¸ng sinh g©y ®á da toµn th©n B¶ng 2. C¸c thuèc vµ "hä" kh¸ng sinh g©y ®á da toµn th©n TT Kh¸ng sinh "Hä" KS n Tû lÖ % 1 Ampicillin 62 41,8 2 Amoxycillin 17 13,2 3 Penicillin Beta-lactam 16 12,4 4 Augmentin (77,5%) 2 1,5 5 Cephalexin 2 1,5 6 Rocephin 1 0,8 7 Gentamycin Aminoglycosid 11 8,6 8 Streptomycin (9,3%) 1 0,8 9 Biseptol Co-trimaxazol 5 3,9 10 Bactrim (5,4%) 2 1,5 11 Clorocid Phenicol 3 2,3 12 Erythromycin Macronid 2 1,5 13 Tetracyclin Cyclin 2 1,5 14 Griseofulvin KS chèng nÊm 1 0,8 15 Lincomycin Lincosamid 1 0,8 16 Rifamycin Rifamycin 1 0,8 Tæng céng 129 100,0 Trong 129 kh¸ng sinh g©y §DTT, Ampicillin hay gÆp nhÊt (41,8%); "hä" KS Beta-lactam chiÕm tû lÖ cao nhÊt (77,5%); Aminoglycosid: 9,3%; Co-trimoxazol: 5,4%. 36
  3. TCNCYH 28 (2) - 2004 2. §Æc ®iÓm l©m sµng trªn bÖnh nh©n 3. KÕt qu¶ xÐt nghiÖm ë ng−êi bÖnh ®á ®á da toµn th©n do dÞ øng thuèc da toµn th©n. 2.1 Mét sè ®Æc ®iÓm ng−êi bÖnh 3.1. C«ng thøc m¸u, m¸u l¾ng: 2.1.1 Tuæi vµ giíi HÇu hÕt bÖnh nh©n cã tèc ®é m¸u l¾ng Trong sè 169 bÖnh nh©n §DTT cã 96 n÷ (56,8%); 73 nam (43,2%); Líp tuæi 20-39 gÆp t¨ng (71,2%). Tû lÖ bÖnh nh©n cã sè l−îng nhiÒu nhÊt (41,4%); líp tuæi tõ 0-19: 24,3%; Ng−êi b¹ch cÇu t¨ng lµ 59,5%; b¹ch cÇu trung tÝnh bÖnh Ýt tuæi nhÊt lµ 2,5 th¸ng; cao nhÊt lµ 98 tuæi. t¨ng lµ 33,3%; −a acid t¨ng lµ 22,2%. 2.1.2 §−êng dïng cña thuèc: 3.2. Sinh ho¸ m¸u vµ n−íc tiÓu §a sè bÖnh nh©n chØ cã 1 ®−êng dïng thuèc (156 bÖnh nh©n = 92,3%); 2 ®−êng 42,9% sè bÖnh nh©n cã tæn th−¬ng gan; dïng thuèc lµ 13 ng−êi (7,7%). 28,9% sè bÖnh nh©n cã tæn th−¬ng thËn; 2.1.3 TiÒn sö dÞ øng thuèc 23,3% sè bÖnh nh©n cã ure huyÕt cao Sè bÖnh nh©n cã tiÒn sö dÞ øng lµ 85 3.3 Ph¶n øng ph©n huû mastocyte ng−êi( 50,29%); Kh«ng cã tiÒn sö dÞ øng lµ 84 ng−êi (49,71%). Sè bÖnh nh©n cã ph¶n øng ph©n huû 2.1.4.Thêi gian xuÊt hiÖn triÖu chøng dÞ øng mastocyte d−¬ng tÝnh lµ 107 ng−êi(63,3%). TriÖu chøng §DTT th−êng x¶y ra muén 4. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ hay gÆp nhÊt lµ sau 01 ngµy (53,3%); thêi 4.1 C¸c nhãm thuèc vµ thêi gian ®iÒu trÞ . gian tõ 6 giê-01 ngµy lµ 22,5%; 3,5% cã biÓu hiÖn dÞ øng tr−íc 01 giê. a) 6 nhãm thuèc vµ dÞch truyÒn dïng diÒu 2.2 BiÓu hiÖn l©m sµng cña héi chøng ®á trÞ cho 169 bÖnh nh©n t¹i Khoa DÞ øng-MDLS da toµn th©n do dÞ øng thuèc lµ: Corticoid, kh¸ng histamin, vitamin, kh¸ng TriÖu chøng ®á da toµn th©n xuÊt hiÖn ë sinh, dÞch truyÒn vµ c¸c thuèc ch÷a triÖu tÊt c¶ 169 ng−êi bÖnh (100%), ngøa: 98,2%; chøng. Trong ®ã 4 lo¹i thuèc vµ dÞch truyÒn sèt: 63,3%; phï Quincke: 40,2%; c¸c triÖu chøng kh¸c xem b¶ng 3. chñ yÕu ®−îc dïng lµ: B¶ng 3. C¸c biÓu hiÖn l©m sµng cña héi - Solu-medrol: 92,8% (166 tr−êng hîp), chøng ®á da toµn th©n thêi gian dïng: 10,6 ± 6,3 ngµy TriÖu chøng n Tû lÖ % - Dimedrol: 63,3% (107 tr−êng hîp), thêi 1 §á da toµn th©n 169 100,0 gian dïng: 8,1 ± 5,2 ngµy 2 Ngøa 166 98,2 - Vitamin C: 59,8% (101 tr−êng hîp), thêi 3 Sèt 107 63,3 gian dïng: 7,9 ± 5,4 ngµy 4 Phï Quincke 68 40,2 - Dung dÞch glucose5%: 57,9% (98 tr−êng 5 Bong vÈy 49 29,0 hîp), thêi gian dïng: 7,7 ± 4,9 ngµy 6 Mµy ®ay 30 17,8 b) Thêi gian ®iÒu trÞ ng−êi bÖnh §DTT do 7 Khã thë 24 14,2 dÞ øng thuèc thay ®æi tuú theo t×nh tr¹ng l©m 8 MÖt mái, ch¸n ¨n 18 10,7 sµng. BÖnh nh©n cã thêi gian ®iÒu trÞ ng¾n 9 LoÐt niªm m¹c 17 10,1 nhÊt lµ 4 ngµy, dµi nhÊt lµ 64 ngµy; thêi gian 10 SÈn 17 10,1 ®iÒu trÞ trung b×nh lµ 9,1 ± 6,1 ngµy. 11 §au bông, 13 7,7 4.2. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ rèi lo¹n tiªu ho¸ Tû lÖ khái bÖnh lµ 98,8%, cã 2 tr−êng hîp 12 Bäng n−íc trªn da 12 7,1 rÊt nÆng ph¶i xin vÒ. Kh«ng cã tr−êng hîp 13 Môn n−íc trªn da 11 6,5 nµo tö vong t¹i Khoa. 14 §au ®Çu, cho¸ng v¸ng 10 5,9 15 Vµng da, vµng m¾t 8 4,7 IV. bµn luËn 16 C¸c triÖu chøng kh¸c 12 7,1 1. C¸c thuèc g©y ®á da toµn th©n 37
  4. TCNCYH 28 (2) - 2004 Nghiªn cøu cña chóng t«i cho thÊy kh¸ng thuèc: Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu cña chóng t«i sinh lµ nhãm thuèc g©y ®á da toµn th©n th× ®−êng uèng chiÕm tû lÖ cao nhÊt (74,6%) chiÕm tû lÖ cao nhÊt (62,3%). Trong nhãm vµ thêi gian xuÊt hiÖn héi chøng ®á da toµn kh¸ng sinh th× “hä” kh¸ng sinh Beta-lactam lµ th©n chñ yÕu sau 01 ngµy (53,3%) phï hîp nguyªn nh©n hµng ®Çu (77,5%). §iÒu nµy víi c¸c nghiªn cøu cña nhiÒu t¸c gi¶ kh¸c phï hîp víi nghiªn cøu cña nhiÒu t¸c gi¶ [3,4,6]. trong n−íc: NguyÔn V¨n §oµn [2], TrÇn V¨n v. kÕt luËn TiÕn vµ §ç ThÞ Hoµ [4]… Trong c¸c thuèc g©y Nghiªn cøu 169 bÖnh nh©n cã héi chøng ®á da toµn th©n, Ampicillin lµ thuèc hay gÆp §DTT ®iÒu trÞ néi tró t¹i Khoa DÞ øng –MDLS nhÊt, cã lÏ v× nh÷ng lý do sau: Trong cÊu tróc BV B¹ch Mai tõ n¨m 1991-2001, cã mét sè cña ph©n tö Ampicillin cã nhãm NH2 , nªn kÕt luËn sau: thuèc nµy rÊt dÔ kÕt hîp víi protein cña c¬ thÓ t¹o thµnh dÞ nguyªn ®Ó g©y dÞ øng; 1. Nh÷ng thuèc g©y ®á da toµn th©n: Ampicilin rÎ tiÒn, dÔ dïng, dÔ b¶o qu¶n vµ sù Thuèc gÆp nhiÒu nhÊt lµ Ampicillin l¹m dông thuèc trong céng ®ång ®· lµm cho (29,9%); Amoxycillin: 8,2%; Penicillin: 7,7%; t×nh tr¹ng dÞ øng víi ampicillin ngµy cµng gia §«ng y: 7,2%… t¨ng t¨ng. Kh¸ng sinh lµ nguyªn nh©n chñ yÕu 2. §á da toµn th©n kh«ng do dÞ øng (62,3%) trong sè 12 nhãm thuèc g©y ®á da thuèc: toµn th©n, "hä" kh¸ng sinh hay gÆp lµ Beta- Héi chøng ®á da toµn th©n kh«ng chØ do dÞ lactam (77,5%). øng thuèc mµ cßn do nhiÒu nguyªn nh©n 2. §Æc ®iÓm l©m sµng vµ xÐt nghiÖm kh¸c nh−: ®á da toµn th©n do liªn cÇu, ®á da * §Æc ®iÓm l©m sµng: toµn th©n do kh«ng dung n¹p vitamin nhãm B - §DTT do dÞ øng thuèc chñ yÕu gÆp ë løa ë trÎ em, ®á da toµn th©n sau bÖnh v¶y nÕn, tuæi 20-39, kh«ng cã sù kh¸c biÖt gi÷a nam vµ ®á da toµn th©n sau bÖnh luput ban ®á hÖ n÷ thèng, ®á da toµn th©n do dÞ øng thøc ¨n…V× vËy ®Ó chÈn ®o¸n ®−îc héi chøng ®á da toµn - §−êng uèng lµ chñ yÕu g©y ®á da toµn th©n do dÞ øng thuèc th× ng−êi thÇy thuèc th©n. ngoµi hiÓu biÕt vÒ chuyªn m«n dÞ øng cÇn - Cã 50,29% bÖnh nh©n cã tiÒn sö dÞ øng. ph¶i cã kiÕn thøc tèt vÒ xÐt nghiÖm vµ l©m - §DTT th−êng xuÊt hiÖn muén (53,3%). sµng. - Ngoµi biÓu hiÖn ®á da toµn th©n cßn cã 3. Mét sè yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn ®á da 15 lo¹i triÖu chøng kh¸c: ngøa, sèt, phï toµn th©n do dÞ øng thuèc Quincke, bong vÈy… - "BÖnh thø nhÊt" (lµ lý do ph¶i dïng * XÐt nghiÖm: M¸u l¾ng t¨ng, b¹ch cÇu thuèc sau ®ã míi m¾c bÖnh dÞ øng thuèc): t¨ng vµ cã tæn th−¬ng tÕ bµo gan lµ nh÷ng nghiªn cøu cña chóng t«i cho thÊy "bÖnh thø thay ®æi ®¸ng kÓ nhÊt chñ yÕu lµ viªm (55,1%), ®iÒu nµy phï 3. §iÒu trÞ : hîp víi nghiªn cøu cña nhiÒu t¸c gi¶ trong vµ - Thêi gian ®iÒu trÞ trung b×nh bÖnh nh©n ngoµi n−íc [2,3,5,7]. V× qu¸ tr×nh viªm ®· lµm §DTT néi tró lµ: 9,1± 5,2 ngµy. thay ®æi tÝnh ph¶n øng cña c¬ thÓ ®Æc biÖt lµ tÕ bµo, tõ ®ã c¬ thÓ trë nªn rÊt nh¹y c¶m víi - Cã 4 lo¹i thuèc vµ dÞch truyÒn th−êng c¸c yÕu tè "l¹" vµ dÔ bÞ dÞ øng. ®−îc dïng trong ®iÒu trÞ lµ: Solu-medrol, Dimedrol, Vitamin C vµ dung dÞch glucose - §−êng vµo cña thuèc g©y dÞ øng vµ thêi 5%. gian xuÊt hiÖn héi chøng §DTT sau dïng 38
  5. TCNCYH 28 (2) - 2004 - Kh«ng cã bÖnh nh©n §DTT nµo tö vong 5. Guin-J.D; Phillips-D (1989) Erythroderma trong thêi gian ®iÒu trÞ néi tró t¹i Khoa DÞ øng- from systemic contact dermatitis: a MDLS tõ n¨m 1991-2001. complication of systemic gentamycin in a patient with contact allergy to neomycin. Cutis. Tµi liÖu tham kh¶o 1989 Jun; 43(6): 564-567 1. NguyÔn N¨ng An (1975) MÊy vÊn ®Ò Y 6. Leenutaphong-V; Kulthanan-K; Pohboon- häc c¬ së trong c¸c ph¶n øng vµ bÖnh dÞ øng. C; Suthipinittharn-P; Sivayathorn-A Nhµ xuÊt b¶n Y häc, Hµ Néi, 30-61 Sunthonpalin-P. (1999) Erythrodermia in Thai 2. NguyÔn V¨n §oµn (1996) Gãp phÇn patients. J-Med-Assoc-Thai. 1999 Aug; 82(8): nghiªn cøu dÞ øng thuèc t¹i Khoa DÞ øng-MDLS 734-738 BÖnh viÖn B¹ch Mai (1999-2001). LuËn ¸n Phã 7. Paupe.J ., Ponvert C (1994) Allergie tiÕn sü y d−îc, Hµ Néi. me'dicameteuse. In: Alle'rgologie pe'diatriquie. 3. GrachevaN.M (1986) BÖnh do thuèc 2e. Edit by Paupe J., Scheinmann P., Blic trong l©m sµng bÖnh dÞ øng. Nhµ xuÊt b¶n Mir, Me'dicin- Sciences Flammanion. Paris, 473- 34-55 483. 4. TrÇn V¨n TiÕn, §ç ThÞ Hoµ (1993) Mét sè nhËn xÐt vÒ nhiÔm ®éc da dÞ øng thuèc ®iÒu trÞ néi tró t¹i ViÖn Da liÔu (5/1991-5/1993). Summary Preliminary studies on erythrodermie syndrome due to medications at Department of Allergology and Clinical Immunology in Bach mai Hospital from 1/1991 to 12/2001 The results showed that: - The erythrodermie always happened when patients used the Ampicillin and Beta-lactam family antibiotic proper or not. - The symptoms of erythrodermie appeared late. - There are 16 clinical signals of erythrodermie; maine clinical symptoms are: erythema, itching, fever, urticaria and Quincke edema. - ESR, white blood cells and enzymes of liver' cells went up, that were maine changes in erythrodermie' blood test. - The period of time to treat in-patients erythrodermie: 9,1±5,2 days. - There are 4 kinds of medications to treat patients: solu-medrol, dimedrol, vitamin C and glucose 5% solution. - No patient died at the Department in that time. 39
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2