YOMEDIA
ADSENSE
Vài mẹo nhỏ khi tính tích phân bằng phương pháp tích phân từng phân
592
lượt xem 157
download
lượt xem 157
download
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
Tài liệu về vài mẹo nhỏ khi tính tích phân bằng phương pháp tích phân từng phân...
AMBIENT/
Chủ đề:
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Vài mẹo nhỏ khi tính tích phân bằng phương pháp tích phân từng phân
- www.MATHVN.com VÀI MẸO NHỎ KHI TÍNH TÍCH PHÂN BẰNG PHƯƠNG PHÁP TÍCH PHÂN TỪNG PHẦN LÊ ANH DŨNG (Gv THPT Chuyên Huỳnh Mẫn Đạt, Rạch Giá, Kiên Giang) udv uv vdu , nếu Khi tính tích phân bằng công thức tích phân từng phần vdu ta chọn u, v một cách khéo léo thì thành phần sẽ đơn giản và việc tính tích phân sẽ đơn giản hơn. Bài viết này trao đổi với các bạn một số kĩ năng khi tính tích phân bằng phương pháp tích phân từng phần. 1. Tách tích phân thành 2 phần, từng phần 1 phần sao cho phần còn lại khử vdu Thí dụ 1: Tìm nguyên hàm I = e 2 x (x 2 4x 1)dx Bình thường ta đặt u = x2 + 4x + 1 thì phải tích phân từng phần 2 lần; để tránh điều này, ta thêm bớt, để thành phần vdu khử hết phần còn lại. du 2xdx u x 2 ; nên vdu= xe 2 x dx sẽ khử hết xe2x do đó ta thêm vào u : 1 2x dv e dx v e 2x 2 + 3x để phần còn lại chỉ còn xe2x. Lời giải. I = e 2 x (x 2 4x 1)dx e 2 x (x 2 3x)dx e 2 x (x 1)dx du (2x 3)dx u x 2 3x Đặt , chọn v 1 e 2 x dv e 2 x dx 2 1 1 e 2 x (x 2 3x) e 2 x (2x 3)dx e 2 x (x 3)dx Khi đó: I = 2 2 1 3 1 3 e 2 x (x 2 3x) e 2 x dx e 2 x (x 2 3x) e 2 x C = 2 2 2 4 Thí dụ 2: Tìm nguyên hàm sau I e x (x 3 4x 2 1)dx u x 3 du 3x 2 dx Tương tự ví dụ trên ; nên vdu= 3x 2 e x dx sẽ khử hết 3x2ex dv e x dx v e x do đó ta thêm vào u : x2 để phần còn lại còn lại 3x2 u x 3 x 2 du (3x 2 2x)dx ; nên vdu=(3x 2 +2x)e x dx sẽ khử hết 2xex do đó ta lại dv e x dx v e x thêm vào u: -2x để phần còn lại chỉ còn 2x. Lời giải. I e x (x 3 x 2 2x)dx e x (3x 2 2x 1)dx 1 www.mathvn.com
- www.MATHVN.com u x 3 x 2 2x du (3x 2 2x 2)dx Đặt: , chọn dv e x dx v e x I e x (x 3 x 2 2x) e x (3x 2 2x 2)dx e x (3x 2 2x 1)dx e x (x 3 x 2 2x) e x dx e x (x 3 x 2 2x 1) C Trên cơ sở đó, ta có thể sử dụng sơ đồ sau để tìm thành phần u cho bài toán tính tích phân từng phần của hàm số eax b (a n x n a n 1 x n 1 ... a1 a 0 )dx an an-1 an-2 a1 hệ số của đa thức _ _ n/a (n-2)/a (n-1)/a x x bn - 3 bn - 1=an bn - 2 hệ số của đa thức của u b n 1 a n k2 b k a k 1 b a k 1 (Nhân lên, lấy hệ số của đa thức trừ rồi hạ xuống) 1 e (x 5 4x 3 x 1)dx 2x Thí dụ 3: Tính I = 0 Ta lập sơ đồ sau ngoài nháp để tính u 0 -4 0 1 1 hệ số của đa thức _ 1 3 5 1 n=5, a =2 2 2 2 2 x 3 5 5 1 - 1 hệ số của đa thức của u - 2 2 2 2 www.mathvn.com
- www.MATHVN.com Trình bày: 5 5 1 1 5 3 3 3 e x 5 x 4 x 3 x 2 x dx e 2x x 4 5x 3 x 2 x 1 dx 2x I= 2 2 2 2 2 2 0 0 5 du 5x 4 10x 3 3x 2 3x u x 5 5 x 4 x 3 3 x 2 5 x Đặt 2 2 2 2, v 1 e2x dv e dx 2x 2 1 1 5 5 5 1 5 3 3 3 I e 2x x 5 x 4 x 3 x 2 x e 2x x 4 5x 3 x 2 x dx 2 0 0 2 4 2 2 2 2 2 1 5 3 3 e 2x x 4 5x 3 x 2 x 1 dx 2 2 2 0 1 1 5 1 5 3 1 e 2x x 5 x 4 x 3 x 2 x e 2x dx 2 0 0 4 2 2 2 1 1 1 5 3 5 1 1 e 2x x 5 x 4 x 3 x 2 x e 2 40 8 2 2 2 2 8 x 2 ln x 2x 2 2 dx Thí dụ 4: Tính tích phân I = ln 3 x e 1 x 1 Chú ý: (x 2 1) ' 2x; (ln 4 x)' = 4. ln 3 x , ta tách I thành 2 tích phân để khử vdu x e e x 1 3 x2 1 3 2 Lời giải. I = x ln 4 x + 2 ln x dx = x ln 4 xdx + 2 ln x dx e 1 1 1 x x 3 du 4 ln x dx Đặt u ln x chọn 4 x dv xdx v 1 (x 2 1) 2 x 2 1 ln 4 x e e e x 1 x2 1 2 ln x dx 2 ln x dx 1 2 Suy ra I = 1 1 2 x x x 2 1 ln 4 x e e2 1 1 2 2 2. Thêm hằng số cho v 3 www.mathvn.com
- www.MATHVN.com Trong các bài toán du có chứa mẫu số, thường ta chọn cho v một hằng số C thích hợp để thành phần vdu khử bớt phân số. 1 Thí dụ 5: Tính tích phân I = (2x 1) ln(x 3 1)dx 0 2 3x 2 du 3x dx u ln(x 3 1) Lời giải. Đặt x3 1 (x 1)(x 2 x 1) , chọn dv (2x 1)dx v x 2 x 1 Bình thường ta lấy v = x2 – x, nhưng ở đây ta chọn C = + 1 mục đích là khử bớt mẫu số trong vdu. 1 3x 2 Khi đó: I = (x x 1)ln(x +1) 1 2 3 dx x 1 0 0 2 1 1 x 1 1 dx ln 2 3 x x ln x 1 3 2ln 2 = ln 2 3 x 1 2 0 2 0 /4 ln(sin x cos x) Thí dụ 6: Tính tích phân dx cos 2 x 0 cos x sin x Đặt u = ln(sin x cos x) du = dx sin x cos x sin x cos x 1 dx chọn v tan x + 1 v= 2 cos x cos x Bình thường ta hay lấy v = tanx nhưng ở đây ta thêm C = 1 để khử mẫu /4 cos x sin x /4 Khi đó: I = (tan x 1) ln(sin x cos x ) 0 dx cos x 0 3 /4 = 2 ln 2 ( x ln cos x ) 0 ln 2 42 3. Cách chọn thành phần dv Để tìm v, ta phải tìm nguyên hàm của dv. Trong trường hợp dv không có trong bảng nguyên hàm cơ bản, ta phải tách tích để lấy được nguyên hàm của dv theo biến số mới . π 4 x2 (x sin x cos x) Thí dụ 7: Tính tích phân dx 2 0 1 Để giảm bậc mẫu thì phải nằm trong thành phần dv; để tìm được (x sin x cos x) 2 nguyên hàm theo biến xsinx + cosx ta cần có d(xsinx + cosx) =– xcosxdx 4 www.mathvn.com
- www.MATHVN.com π π x cos x 4 4 2 x x (x sin x cos x) dx . Lời giải. dx (x sin x cos x) 2 2 cos x 0 0 u x x sin x cos x du dx Đặt cos 2 x cos x chọn x cos x d(x sin x cos x) dv v 1 dx (x sin x cos x) 2 (x sin x cos x) 2 x sin x cos x π π 4 π π 4 2π x dx 4 tan x 0 Khi đó I = 4 π4 4π cos x(x sin x cos x) 0 cos 2 x 0 1 3 x 8 dx (x Thí dụ 8: Tính tích phân 1) 2 4 0 Để giảm bậc lớn ở dưới mẫu, ta có thể dùng tích phân từng phần. Để khử bậc 2 dưới mẫu 1 phải nằm ở dv. Nhưng để lấy được nguyên hàm theo x4 thì ta cần (x4)’ = 4x3. thì ( x 1) 4 2 u x 5 du 5x 4 dx 1 d(x 4 1) , chọn Đặt x 3 dx 11 dv (x 4 1) 2 4 (x 4 1) 2 v 4 4 x 1 1 1 1 3 3 8 5 x4 x dx x 5 (x x 3 Vậy I = dx 1) 2 4(x 4 1) 0 1 4 4 4 0 0 1 1 1 1 3 3 3 x4 1 1 2(x 2 1) 2(x 2 1) dx dx 1 dx 1 4 = x 1 x 1 4 0 0 0 1 1 dx x 1 ln x 1 3 1 1 ln 3 1 3 1 Ta có 1 2(x 1) 4 x 1 0 3 1 2 34 0 1 3 π 1 2(x dx Đặt x = tant. Ta tính được Tính 1) 2 12 0 3 1 π 1 1 ln Vậy I = 3 1 12 34 Cuối cùng chúng tôi xin đưa ra một số bài tập để các bạn tự luyện tập Tính các tích phân sau: 5 www.mathvn.com
- www.MATHVN.com ln(1 x) x 3 2x 2 3x 1 1 2 2) dx. dx 1) x2 e2 x 1 0 e 2 ln 4) esin x (1 x cos x)dx 3 xdx 3) 0 1 1 sin x 1 2 1 (x 2 1)3 dx 5) 6) dx x (1 cos x)e 0 0 _ HẾT_ 6 www.mathvn.com
ADSENSE
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
Thêm tài liệu vào bộ sưu tập có sẵn:
Báo xấu
LAVA
AANETWORK
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn