Đề bài: "Ông già và Biển cả" là một bản anh hùng ca ca ngợi tư thế ngạo nghễ hào <br />
hùng của con người trên thế giới này. Hãy phân tích đoạn trích "Đương đầu với <br />
đàn cá dữ" để làm nổi bật tinh thần đó<br />
<br />
Bài làm<br />
<br />
Ơnixt Hêminguây (1899 1961) là một cây bút văn xuôi nổi tiếng của Mỹ. Ngoài số hơn <br />
năm mươi truyện ngắn, đầy sức hấp dẫn, trong đó có các truyện xuất sắc như Tuyết trên <br />
đỉnh Kilimangiaro, Hạnh phúc ngắn ngủi của Francis Macomber, Năm mươi ngàn đô la... <br />
Hêminguây còn sáng tạo nên những thiên tiểu thuyết nổi tiếng thu hút sự chú ý của nhiều <br />
nhà nghiên cứu phê bình văn học và công chúng độc giả: Mặt trời vẫn mọc (1926), Giã từ <br />
vũ khí (1929), Chuông nguyện hồn ai (1940), Ông già và biển cả (1952).<br />
<br />
Ông già và biển cả góp phần đem lại niềm vinh quang cho Hêminguây. Năm 1953, <br />
Hêminguây được trao giải Pulitzer, và năm 1954 nhà văn được nhận giải thưởng Nobel. <br />
Tác phẩm này là sự tiếp nối, phát triển một bước cao hơn, là sự thể hiện tập trung nhất, <br />
sinh động nhất nguyên lý "tảng băng trôi", nghệ thuật độc thoại nội tâm và những tìm tòi, <br />
đổi mới khác về kỹ thuật tiểu thuyết của Hêminguây Đương đầu với đàn cá dữ phản ánh <br />
chặng cuối cùng trong việc săn bắt cá của ông lão khi sắp tới bờ. Đây là đoạn trích tiêu <br />
biểu thể hiện rõ nét nội dung sâu sắc và nghệ thuật độc đáo của tác phẩm Ông già và <br />
biển cả.<br />
<br />
Mở đầu đoạn trích Đương đầu với đàn cá dữ, Hêminguây tạo nên bức tranh cụ thể: khung <br />
cảnh trời tối, "hơi lạnh ban đêm" lan tỏa khắp biển cả bao la, khiến ông lão "tê cứng cả <br />
người, mình mẩy chỗ nào cũng đau nhức", toàn thân "mệt rã rời". Sau ba ngày hai đêm <br />
ròng rã trên biển, vật lộn với sóng gió, săn bắt cá, chống cự với đàn cá mập, ông lão <br />
Xantiagô đã suy kiệt sức lực, sống trong tâm trạng lo âu và có phần rệu rã tinh thần.<br />
<br />
Nhà văn sử dụng nghệ thuật đối lập một cách có dụng ý trong việc thể hiện trạng thái <br />
tâm lý của ông lão: "Mình chỉ mong sao không còn phải đánh nhau với chúng nữa. Mình <br />
hết lòng mong mỏi là không còn phải đánh nhau với chúng nữa". Sự láy lại một câu nói, <br />
một ý nghĩ bộc lộ rõ sự mong mỏi lẫn nỗi ám ảnh, lo lắng của nhân vật. Nhưng cái diều <br />
luôn ám ảnh lão, điều lão không chờ đợi lại xảy ra: "vào quãng nửa đêm", ông lão một lần <br />
nữa phải "kháng cự một cách tuyệt vọng" với đàn cá dữ. Có lúc "chiếc thuyền con chòng <br />
chành trên những cái lưng cá mập". Bằng chi tiết miêu tả gián tiếp, qua cảm giác của <br />
nhân vật, người đọc nhận thấy kẻ thù của ông lão là cá một đàn cá đông đúc và dữ tợn. <br />
Trong đêm tối, ông lão chỉ nhìn thấy, "những vệt nước do những chiếc vi cá mập xẻ dọc <br />
ngay trên mặt biển và những đường lân tinh lấp lánh kéo theo đằng sau đuôi". Những hàm <br />
răng cá mập liên tiếp táp ngoạm con cá kiếm. Kẻ thù của ông lão tụm nhau cả lại ở phía <br />
sau, "khi thì con nọ tiếp con kia, khi thì cả bẫy một lượt" đâm bổ vào con mối.<br />
<br />
Trong khi đó, ông lão chỉ có một mình tay không vũ khí. kiệt sức và buộc vào trận với nỗi <br />
ám ảnh, "lão biết rõ sự chiến đấu của lão là vô ích". Đã vậy, bóng đêm dường như cũng <br />
vào hùa với đàn cá dữ, chở che chúng. Trong tình thế bất lợi, ông lão vẫn kiên trì chống <br />
trả, nhưng đó là một sự cố gắng tuyệt vọng: "lão vụt nháo nhào", lão "tháo ngay chiếc tay <br />
lái và nắm chắc cả hai tay mà vụt túi bụi ra bốn phía", lão lại "hoa cái tay lái lên quật <br />
đúng vào hàm răng con cá mập", '’lão quật liên hồi hai bậc, ba bận, mười bận". Qua ngôn <br />
ngữ người kể chuyện ta biết một chuỗi hành động liên tiếp của nhân vật hướng vào lũ cá <br />
mập. Song, đây không phải là những đòn tiến công chủ động, có tính toán mà là sự chống <br />
trả, sự đối phó bị động của ông lão. Sự "ra đòn" của ông lăo không mảy may khiến đàn cá <br />
mập khiếp sợ. "Chúng đâm bổ vào xác con cá. Mỗi lần ngoạm xong một miếng, chúng lại <br />
lùi ra rỗi quay trở lại, những miếng thịt chúng vừa dứt được lấp lánh dưới nước"<br />
<br />
Bằng nghệ thuật tương phản, Hêminguây đã dựng nên bức tranh sinh động về cuộc chiến <br />
đấu không cân sức giữa ông lão và đàn cá dữ. Cuộc tấn công dữ dội của đàn cá mập để <br />
giành lấy con cá kiếm và sự chống trả liên tiếp, gắng gượng của ông lão được khắc họa <br />
một cách sắc nét qua ngôn ngữ người kể chuyện vừa giản dị, ngắn gọn, vừa khách quan. <br />
Sự kết hợp giữa kể và tả có vai trò tạo nên sức gợi hình, gợi cảm. Để nhấn mạnh, tô <br />
đậm tình thế bất lợi và sự :Hồng cự "tuyệt vọng", "vô ích" của ông lão, nhà văn hướng <br />
vào thể hiện cảm nhận của nhân vật về sự việc xảy ra qua các cụm từ "chợt thấy", "hiểu <br />
rằng", "có cảm giác", "cảm thấy". Với cảm giác nhạy bén, ông lão nhận ra đàn cá rất <br />
đông khi chỉ nhìn những vệt nước và đường lân tinh được tạo nên bởi vi và đuôi cá. Ông <br />
lão "nghe rõ" cả tiếng những hàm răng cá mập táp con cá kiếm. Tay lão "chợt thấy" có <br />
một vật gì ngoạm lấy cái chày và giật phát đi. Sau đó, lão "cảm thấy’ một mùi vị kỳ dị <br />
trong mồm.<br />
<br />
Hoàn toàn đơn độc ngoài biển khơi, trong trạng thái sức khỏe suy sụp, lại phải đương <br />
đầu với đàn cá dữ trong đêm tối, dường như toàn thân ông lão căng ra, tất cả các giác quan <br />
tập trung cao độ, để theo dõi, chống đỡ với kẻ thù. Những biểu hiện kế tiếp nhau của <br />
cảm giác, thị giác, thính giác, xúc giác và vị giác của ông lão góp phần tạo nên sự gia tăng <br />
tính chất bi đát của nhân vật trong trận chiến đấu bất đắc dĩ này<br />
<br />
Ngoài ngôn ngữ người kể chuyện, những lời độc thoại nội tâm của Xanchiagô có ý nghĩa <br />
quyết định trong việc khắc họa hình tương nhân vật và tạo nên "mạch ngầm văn bản" <br />
Lời độc thoại nội tâm đầu tiên biểu lộ tâm trạng lo âu. sư mệt mỏi của ông lão trước khi <br />
diễn ra cuộc đọ sức với đàn cá mập. Những độc thoại nội tâm còn lại tập trung ở phần <br />
sau của đoạn trích và lần lượt xuất hiện khi Xanchiagô đã thất bại trước những đợt tân <br />
công con cá kiếm của lũ cá mập hung dữ.<br />
<br />
Không bảo vệ được con cá kiếm và lại bị thương, ông lão nhổ nước bọt xuống biển và <br />
nói: "Cho chúng mày nuốt đi lũ cá mập kia. Nuốt dị đó tưởng tượng là vừa giết được một <br />
con người". Lời độc thoại này vừa giàu sắc thái biểu cảm vừa mang ý nghĩa hài hước. <br />
Ngôn ngữ độc thoại ở đây vừa thể hiện sự thách thức, vừa biểu hiện sự khinh bỉ của ông <br />
lão đối với kẻ thù. Sắc thái hài hước của lời "đối thoại" cho thấy, khi đã "nếm mùi thất <br />
bại", ông lão trở nên bình tĩnh hơn, coi đó là chuyện bình thường. Suy nghĩ như vậy, lão <br />
phần nào cảm thấy thanh thản và gắng đưa con thuyền về bến một cách an toàn.<br />
<br />
Lời độc thoại nội tâm tiếp sau đó lại mang sắc thái khác. Ông lão tự nhủ: "Ngẫm cho <br />
cùng thì gió cũng là bạn tốt của ta. Hoặc nói cho đúng hơn, đôi khi cũng là bạn tốt. Và <br />
biển cả nữa biển cả với những bạn hữu và kẻ thù của ta. Lão lai nghĩ: Và cả chiếc <br />
giường ta nằm nữa. Chiếc giường là bạn của ta đấy! Chỉ cái giường thôi! Ôi được nằm <br />
trong giường dễ chịu biết bao!". Suy nghĩ của ông lão rất giản dị, đời thường, đậm chất <br />
trữ tình khi nói về những cái gần gũi, thân thiết. Sắc thái hài hước đượm về chua chát ẩn <br />
chứa trong sự tương phản giữa suy nghĩ mộng mơ và thực tế bi đát trước mắt. "Thua trận <br />
liểng xiểng" trong cuộc chống cự với lũ cá mập, hiện tại đàn cá dữ chưa chịu buông tha, <br />
vẫn xông tới "ngậm vào bộ xương" cá kiếm, lão lại nghĩ tới sự nghỉ ngơi trên chiếc <br />
giường thân thuộc. Trong lúc một mình đơn độc ngoài biển khơi, bị đàn cá mập tấn công <br />
tứ phía, bị màn đêm bao phủ, ông lão lại muốn biến tất cả từ gió, biển cả... thành bạn bè. <br />
Lời độc thoại thể hiện đầy đủ hơn, sinh động hơn tính cách nhân vật. Ông lão từng trải <br />
qua nỗi cô đơn và tự vượt lên trên sự cô đơn<br />
<br />
Trong các lời độc thoại nội tâm của ông lão Xantiagô, lời độc thoại cuối cùng mang hình <br />
thức của đối thoại. Ông lão nghĩ suy, tìm ra nguyên nhân sự thất bại của mình và ông nói <br />
to lên: "Không, không có cái gì cả. Ta đã đi quá xa!". Rõ ràng ở đây không chỉ là câu chữ <br />
đơn thuần trên văn bản: ông lão đã đi quá xa bờ mà lời thoại còn mang ý nghĩa sâu xa: ông <br />
lão thất bại vì đuổi theo một kỳ vọng quá lớn, vượt ra khỏi giới hạn của con người.<br />
<br />
Ông già và biển cả không đơn thuần là chuyện săn bắt cá, chuyện ông già với biển cả. <br />
Ngay hành động bắt cá cũng không được miêu tả một cách cụ thể với những chi tiết sinh <br />
động, sắc nét. Trong Đương đầu với đàn cá dữ, ngoài những chi tiết tả thực cuộc chống <br />
cự tuyệt vọng của ông già Xanchiagô, những lời độc thoại nội tâm và độc hoại mang <br />
dáng dấp đối thoại của nhân vật tạo nên tầng nghĩa ẩn dụ triết lý. Cuộc săn bắt cá của <br />
ông lão là một ẩn dụ về hành trình đầy gian khổ của con người để thực hiện khát vọng <br />
lớn lao. Nhân vật Xanchiagô là một kiểu anh hùng trong sáng tác của Hêminguây. Hình <br />
tượng nhân vật này vượt ra ngoài khuôn khổ của nó và trở thành một biểu tượng về con <br />
người: Ông già và biển cả là thiên anh hùng ca về con người.<br />