35 Đề & gợi ý tập làm văn hay lớp 4

Chia sẻ: Pham Nguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

1.511
lượt xem 418
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nhằm giúp các bạn học sinh lớp 4 củng cố kiến thức và luyện thi tập làm văn, 35 đề và gợi ý tập làm văn hay lớp 4 sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho các bạn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: 35 Đề & gợi ý tập làm văn hay lớp 4

35 ĐỀ VÀ GỢI Ý TẬP LÀM VĂN HAY LỚP 4 §Ò 1 Em ®· tõng gióp ®ì b¹n bÌ ( hoÆc ngêi th©n trong gia ®×nh) mét viÖc, dï rÊt nhá. H·y kÓ l¹i c©u chuyÖn ®ã vµ nªu c¶m nghÜ cña em. Gîi ý a)MB: Giíi thiÖu hoµn c¶nh, nh©n vËt tríc khi x¶y ra c©u chuyÖn: C©u chuyÖn xayra ë ®©u hoÆc diÔn ra trong hoµn c¶nh nµo? Sù viÖc chuÈn bÞ cho c©u chuyÖn b¾t ®Çu lµ g×? b)TB: KÓ l¹i diÔn biÕn c©u chuyÖn tõ lóc më ®Çu ®Õn lóc kÕt thóc: -Sù viÖc më ®Çucho c©u chuyÖn lµ g×? -Nh÷ng sù viÖc tiÕp theo lÇn lît diÔn ra nh thÕ nµo?:KÓ râ tõng hµnh ®éng, chi tiÕt cô thÓ cña viÖc lµm gióp ®ì b¹n hay ngêi th©n cña em: lµm viÖcg×, lµm ntn?,…; nªu râ th¸i ®é, hµnh ®éng cña nh©n vËt kh¸c tríc viÖc lµm c¶u em,… -Sù viÖc kÕt thóc ra sao? c)KB: Nªu c¶m nghÜ cña emvÒ viÖc lµm gióp ®ì b¹n bÌ hay ngêi th©n: ViÖc lµm gióp ®ì ngêi kh¸c ®Ó l¹i cho em nh÷ng suy nghÜ vµ c¶m xóc g×, hoÆc ®Ó l¹i trong em Ên tîng g× khã phai? VD: Mét buæi s¸ng, t«i cïng b¹n bÌ ®ang vui ch¬i tríc nhµ th× mét ®¸m m©y ®en kÐo ®Õn. TÊt c¶ chóng t«i ch¹y véi vÒ nhµ m×nh. Phót chèc, c¬n ma rµo Ëp tíi. Ngåi trong nhµ Êm ¸p, nh×n ra ngoµi ma r¬i l¹nh buèt, t«i chît nhí ra mét ®iÒu: s¸ng nay chÞ t«i ®i häc kh«ng mang ¸o ma. giê nµy còng lµ lóc tan häc ®Õn n¬i. T«i véi ®éi nãn, kho¸c tÊm ni l«ng, tay cÇm ¸o ma, ch¹y véi ®Õn trêng chÞ. Võa vÆnlíp chÞ t«i ®ang cho häc sinh ra. ThÊy t«i, chÞ t«i mõng quýnh, cÇm ¸o ma Æc vµo ngêivµ c¶m ¬n t«i rèi rÝt. Hai chÞ emt«i ra vÒ díi trêi ma xèi x¶. Ch©n chóng t«i bÊm chÆt xuèng ®Êt cho ®ì tr¬n. Giã thæi m¹nh tõng c¬n nh muèn gi»ng chiÕc nãn t«i ®éi trªn ®Çu. Nh÷ng giät ma gâ lép bép xuèng nãn t«i nghe rÊt vui tai. VÒ ®Õn nhµ, trong lßng t«i rÊt vui síng v× ®· gióp ®ì ®îc chÞ cña m×nh. C©u chuyÖn x¶y ra ®· l©u råi nhng ®Õn nay t«i cßn nhí m·i v× ®ã lµ mét kØ niÖm ®Ñp cña chÞ em chóng t«i. =================== §Ò 2 Em ®· tõng tham gia hoÆc chøng kiÕn mét viÖc lµm gióp ®ì em nhá ë ngoµi ®êng hay trong trêng häc. H·y kÓ l¹i c©u chuyÖn ®ã. Gîi ý VD: §i häc vÒ, t«i ®ang tung t¨ng bíc trªn ®êng th× thÊy mét em bÐ g¸i chõng ba, bèn tuæi ®ang bi b« nãi. Bªn c¹nh lµ mét b¹n ®éi viªn cã khu«n mÆt dÔ mÕn, ®ang d¾t em nhá, võa ®i võa trß chuyÖn. Chèc chèc, em bÐ l¹i hái: “MÑ ®©u? MÑ ®©u?”. Ngêi chÞ dÞu dµng ®¸p: “õ, chÞ ®ang dÉn em vÒ víi mÑ ®©y mµ!” Võa nãi, b¹n võa chØ tay vÒ phÝa tríc. Bíc l¹i gÇn, t«i khÏ hái: “Em b¹n ®Êy µ?” B¹n ®ã mØm cêi: “Kh«ng, em nµy bÞ l¹c. M×nh ®ang ®a em ®i t×m mÑ ®©y!” Nãi xong, b¹n bÕ em bÐ lªn, ®i qua ®êng ®Ó ®Õn ®ån c«ng 1
an gÇn ®ã, ch¾c lµ b¹n muèn nhê c¸c chó c«ng an t×m hé mÑ cho em bÐ. Võa hay, lóc Êy cã mét c« tr«ng cßn trÎ, hít h¬ hít h¶i ch¹y l¹i. Em nhá mõng rì reo lªn: -MÑ! MÑ! MÑ ®©y råi! C« nhí con m×nh, vui síng «m chÇm lÊy con vµ ngá lêi c¶m ¬n chó c«ng an. Chó c«ng an vui vÎ ®¸p: “§©y kh«ng ph¶i lµ c«ng cña chóng t«i mµ lµ c«ng cña em ®éi viªn quµng kh¨n ®á nµy ®Êy!” Ngêi mÑ n¾m chÆt bµn tay cña ngêi b¹n g¸i vµ trÇm trå kh«ng ngít: “Quý hãa qu¸! ThËt lµ quý hãa! C« c¶m ¬n ch¸u nhiÒu l¾m!” =================== §Ò 3 Mét ngêi th©n trong gia ®×nh em( «ng, bµ, bè, mÑ, anh, chÞ,) ®· tõng lµm mét viÖc tèt lµm em c¶m ®éng vµ nhí m·i. H·y kÓ l¹i c©u chuyÖn ®ã. Gîi ý H«m nay nhËn ®îc tiÒn, chÞ Nh©n cña t«i sung síng l¾m v× ®©y lµ sè tiÒn ®Çu tiªn do c«ng søc cña chÞ lµm ra. Hai chÞ em bµn víi nhau sÏ mua tËp, mua bót ch× vÏ tranh, mua kÑp tãc, ¨n phë, uèng s÷a, ai còng phÊn khëi. Buæi chiÒu, ba ®i lµm vÒ, ¸o ®Ém må h«i. Nh×n d¸ng gÇy gÇy cña ba trong chiÕc ¸o ¹c mµu cã v¸ ®«i chç, kh«ng ai b¶o ai, hai chÞ em ®Òu nÝn lÆng. Tèi ®Õn, chÞ Nh©n bµn víi t«i: “Chóng m×nh dµnh sè tiÒn nµy mua tÆng ba chiÕc ¸o ®Ó ®i lµm. Em cã ®ång ý kh«ng?” T«i nhÊt trÝ. ThÕ lµ hai chÞ em bÝ mËt mua ¸o tÆng ba. Mãn quµ ®îc chÞ Nh©n gãi cÈn thËn, ®Ñp ®Ï råi ph©n c«ng t«i mang ®Õn tÆng ba. CÇm mãn quµ, ba nh×n hai chÞ em t«i mét c¸ch ng¹c nhiªn. M¸ còng ngì ngµng kh«ng kÐm ba. M¸ giôc ba më ra xem. Khi thÊy chiÕc ¸o, ba m¸ cïng thèt lªn: -å, chiÕc ¸o! Lµm sao c¸c con cã ®îc? Sau khi biÕt râ mäi chuyÖn, ba c¶m ®éng «m c¶ chiÕc ¸o vµ hai chÞ em chóng t«i vµo lßng, nghÑn ngµo nãi: -C¸c con cña ba ngoan vµ cã hiÕ qu¸! ThÕ råi, nh÷ng giät níc m¾t cø long lanh trªn ®«i m¾t cña m¸. ChuyÖn x¶y ra ®· l©u nhng h×nh ¶nh “chiÕc ¸o hiÕu th¶o” vµ g¬ng mÆt th©n th¬ng cña ba m¸ cßn hiÖn t¬i rãi trong t©m trÝ t«i. §ã lµ mét kØ niÖm khã quªn v× nã gióp t«i nhËn ra mét ®iÒu ®Ñp ®Ï: vui biÕt bao khi m×nh biÕt quan t©m ®Õn ngêi kh¸c. ==================== ®Ò 4 Em ®· tõng tham gia hoÆc chøng kiÕn nh÷ng viÖc lµm cã ý nghÜa tèt ®Ñp ë ®Þa ph¬ng m×nh ®ang sèng. H·y kÓ l¹i c©u chuyÖn nãi vÒ viÖc lµm ®ã. Gîi ý Vµo mïa hÌ, ngêi ®Õn xÕp hµng lÊy níc ë vßi níc céng céng phè t«i rÊt ®«ng, thïng xÕp thµnh d·y dµi. Mïa thu Ýt ngêi lÊy níc h¬n. Qua ®«ng l¹i cµng Ýt n÷a. Cã lÏ v× rÐt qu¸, ai còng ngÆÝtm vµ kh«ng hay giéi röa µo µo. Løa tuæi chóng t«i cßn nhiÒu ®øa tinh nghÞch, ch©n kh«ng bÈn mµ ®i qua còng ch×a ch©n vµo röa. Nh÷ng buæi s¸ng tinh m¬, c¸c bµ b¸n rau ë ngo¹i « ®i chî sím còng ®Õn m¸y níc c«ng céng röa rau rÊt l©u. Mét ®ªm trêi rÐt buèt nh kiÕn c¾n, t«i tØnh dËy råi kh«ng sao ngñ tiÕp ®îc. Bçng nghe tiÕng níc ch¶y xÌ xÌ ë m¸y níc ®Çu ngâ, ch¶y m·i nh kh«ng cã ngêi khãa l¹i. t«i nghÜ: “Ch¾c cã cËu nµo qua ®ã nghÞch m¸y råi cø ®Ó thÕ mµ ®i. Hay lµ cã bµ nµo ®i chî sím röa rau c¶i, röa hµnh g× ®©y mµ quªn khãa m¸y l¹i?” T«i véi tung ch¨n nh¶y xuèng,xá véi ®«i dÐp råi më cö bíc ra. Dßng níc vÉnch·úe xÌ. T«i ch¹y ngay ®Õn khãa lu«n m¸y l¹i. Trêi rÐt c¨m c¨m, hai hµm r¨ng 2
va vµo nhau lËp cËp nhng lßngt«i l¹i thÊy vui. T«i bíc vµo nhµ,®Þnh sím mai viÕt ngay tÊm biÓn ®Ó c¹nhvßi níc c«ng céng: “Ai dïng xong níc th× nhí khãa l¹i!” VD 2: Gióp chó th¬ng binh qua ®êng tµu: ë bÕn xe, anh th¬ng binh Êy ®· kh«ng ngít lêi c¶m ¬n vµ khen ngîi mét em bÐ ®· cøu anh qua®êng tµu ho¶. Anh rÊt vui vµ c¶m phôc tÊm lßng dòng c¶m cña em nhá H«m Êy, c¶nh trêi ®Êt thËt tuyÖt ®Ñp. Xa xa, mét líp m©y hång ãng ¶ næi bËt trªn nÒn trêi cao xanh. ¸nh n¾ng vµng nh¹t chiÕu xuèng ®Êt, r¶i trªn c¸nh ®ång lóa xanh rên. Mét anh th¬ng binh ®ang chèng n¹ng bíc ®i. Mét m¾t anh ®· bÞ háng, cßn mét m¾t còng chØ nh×n thÊy lê mê ==================== §Ò 5 H·y kÓ l¹i c©u chuyÖn nãi vÒ mét kØ niÖm ®¸ng nhí gi÷a em vµ ngêi b¹n th©n trong líp häc. Gîi ý H«m Êy, c« gi¸o dÉn vµo líp mét b¹n g¸i vµ nãi víi chóng t«i: “§©y lµ Lan, b¹n míi cña líp ta, c¸c em h·y lµm quen víi nhau ®i”. C¶ líp ng¬ ng¸c nh×n c« bÐ mÆc bé quÇn ¸o cã chç v¸, cã ®øa th× thÇm: “Gím! Ai thÌm lµm b¹nvíi nã chø!” C« gi¸o xÕp Lan ngåi bµn ®Çu víi t«i. Tù dng t«i ngåi c¸ch xa Lan ra. Mét h«m, c« gi¸o gi¶ng bµi tËp to¸n, c«gäi Lan lªn lµm, Lan loay hoay m·i mµ kh«ng gi¶i ®îc. Bçng cã tiÕng nãi tõ cuèi líp vang lªn: “Bµi dÔ thÕ mµ kh«ng lµm ®îc, lµm mÊt ®iÓm thi ®ua cña líp råi ®Êy!” C« gi¸o kh«ng hµi lßng chót nµo, c« gi¸o cho Lan vÒ chç ngåi. Lóc ra vÒ, bän t«i lêm Lan mét c¸i råi ch¹y ®i. Lóc nµy nh×n Lan thËt téi. Ai b¶o lêi häc! ChiÒu h«m Êy, t«i ghÐ vµo cöa hµng mua s¸ch th× thÊy Lan g¸nh níc qua. Nh×n thÊy t«i, b¹n ®i nh ch¹y. Bçng Lan trît ng· l¨n ra cïng hai x« níc. Mét bµ bÐo ch¹y l¹i qu¸t Çm Ü. Lan «m mÆt khãc råi ch¹y nh bÞ ma ®uæi. T«i b¸m theo Lan ®Õn mét ng«i nhµ tåi tµn. B©y giê t«i míi hiÓu r»ng nhµ b¹n nghÌo l¾m! MÑ th× bÞ bÖnh, bè ®i ®¹p xÝch l« ®Ó kiÕm tiÒn nu«i c¶ nhµ. Cßn Lan ph¶i ®i lµm thuª ®Ó cã tiÒn mua thuèc cho mÑ. ThÕ mµ t«i ®· hiÓu lÇm Lan. S¸ng h«m sau, t«i ®emchuyÖn kÓ cho c¸c b¹n trong líp nghe, ai còng xóc ®éng, nhËn ra Æ v« t©mcña m×nh. ThÕ lµ c¶ líp ph¸t ®éng phong trµo: “Gãp tiÒn tiÕt kiÖm, gióp ®ì c¸c b¹n nghÌo vît khã”. Còng tõ håi ®ã, chóng t«i lu«n g¾n bã víi Lan. B©y giê Lan ®· trë thµnh häc sinh giái cña tØnh. Vµ t«i víi Lan ®· trë thµnh ®«i b¹n th©n tõ lóc nµo kh«ng biÕt. ===================== §Ò 6 H·y kÓ l¹i c©u chuyÖn nãi vÒ mét viÖc lµm thÓ hiÖn nÕp sèng v¨n minh, lÞch sù ë ngoµi ®êng hay n¬i c«ng céng (cã thÓ ®èi chiÕu víi viÖc lµm cha v¨n minh, lÞch sù còng x¶y ra ë n¬i ®ã, lóc ®ã). Gîi ý §êng phè buæi s¸ng vµo giê cao ®iÓm, ngêi ®«ng nh níc ch¶y. Xe ®¹p nèi ®u«i nhau kh«ng ngít. Xe m¸y bÊm cßi inh ái. Mét chiÕc xe ca ®i ®ãn kh¸ch, ngêi phô xe ®Ëp tay vµo thµnh xe Çm Çm ®Ó xin ®êng khiÕn dßng ngêi d¹t vÒ hai phÝa. Mét thanh niªn ®i xe ®¹p, ®Ìo hai kÐt bia ®ang gi¬ tay xin ®êng rÏ tr¸i. Bçng “uúnh” mét tiÕng, anh häc sinh l¸ch véi, vµ ph¶i b¸nh sau lµm xe chë bia ®æ nhµo. 3
“Xo¶ng…xo¶ng”, kÐt bia r¬i xuèng mÆt ®êng. Níc bia trµo ra tung tãe. M¶nh chai nhän s¾c v¬ng v·i ra mÆt ®êng. Hai ngêi vµ xe kÐo co nhau m·i mét håi råi còng n©ng xe lªn vØa hÌ. Dßng ngêi vÉn ®i, ch¼ng ai ®Ó ý ®Õn ®o¹n ®êng ®Çy m¶nh chai. Hä chØ nÐ tr¸nh cho b¸nh xe kh«ng ch¹m vµo c¸c m¶nh vì. -¤i dµo, ®Ó thÕ mµ ®i ®îc!-Mét bµ cô b¸n níc ë vØa hÌ thèt lªn. Cô ®¨m ®¾m nh×n ®¸m m¶nh chai trªn ®êng, vÎ ¸i ng¹i. Mét lóc sau, bµ cô quay vµo trong nhµ cÇm chæi vµ hãt r¸c. TÊm lng cßng cña cô chËm r·i ®i xuèng lßng ®êng, ®Õn chç m¶nh chai v¬ng v·i. Cô ngåi xuèng, lÊy chæi quÐt gom l¹i, g¹t m¶nh chai vµo hãt r¸c. Chît bªn kia ®êng cã tiÕng la: -Th»ng NhÉn ®©u, ra gióp bµ mét tay ®i chø! Mét cËu bÐ ë trÇn, mÆc quÇn ®ïi chõng mêi tuæi ch¹y ra. CËu ®ì bµ cô ®øng lªn, d×u cô vµo vØa hÌ. §o¹n, cËu quay trë l¹i bª hãt r¸c chøa m¶nh chai xuèng cuèi phè, ®æ vµo thïng r¸c c«ng céng. TÊt c¶ nh÷ng chuyÖn Êy, em ®øng tríc cöa nhµ ®îc nh×n thÊy tõ ®Çu ®Õn cuèi. Bçng mét c©u hái tù nhiªn hiÖn lªn trong ãc em: “Sao m×nh kh«ng nhanh ch©n cïng ra gióp bµ cô lµm viÖc Êy nhØ?” ========================= §Ò 7 Dùa vµo bµi th¬ díi ®©y, em h·y kÓ l¹i b»ng v¨n xu«i c©u chuyÖn vÒ t×nh b¹n gi÷a Bª Vµng vµ Dª Tr¾ng. Gäi b¹n Tù xa xa thuë nµo Trong rõng s©u xanh th¼m §«i b¹n sèng bªn nhau Bª Vµng vµ Dª Tr¾ng. Mét n¨m trêi h¹n h¸n Suèi c¹n, cá hÐo kh« LÊy g× nu«i ®«i b¹n Chê ma ®Õn bao giê? Bª Vµng ®i t×m cá Lang thang quªn ®êng vÒ Dª Tr¾ng th¬ng b¹n qu¸ Ch¹y kh¾p nÎo t×m Bª §Õn b©y giê Dª Tr¾ng VÉn gäi hoµi: “Bª! Bª!” (§Þnh H¶i) Gîi ý –C¶nh më ®Çu diÔn biÕn: ThÕ råi mét n¨m trêi h¹n h¸n. N¾ng nh thiªu nh ®èt. Tre nøa næ lèp bèp vang ®éng kh¾p rõng. Chim chãc ngõng ca. Suèi ngõng ch¶y. §¸y suèi c¹n kh« ph¬i nh÷ng t¶ng ®¸ lín. C¸i nãng hÇm hËp lµm c©y cèi, mu«ng thó trong rõng chÕt kh¸t. §«i b¹n Bª Vµng vµ Dª Tr¾ng chèc chèc l¹i ®i ra ®i vµo, ngíc m¾t nh×n trêi vÎ sèt ruét. Hä ng¾c ngo¶i chêi ®îi trong sù ®ãi kh¸t giµy vß. Dª Tr¾ng yÕu ®uèi khk«ng cßn søc ®Ó ®øng dËy ®îc n÷a. Bé l«ng tr¾ng xèp, mÞn mµng cña chó xï ra tr«ng thËt téi nghiÖp. §«i m¾t h»ng ngµy tinh nhanh lµ thÕ mµ giê ®©y ®ì ®Én h¼n ®i -C¶nh kÕt thóc c©u chuyÖn: Dª Tr¾ng quyÕt ®Þnh ®i t×m ngêi b¹n th©n thiÕt cña m×nh. HÕt ch¹y lªn ®Çu suèi, Dª Tr¾ng l¹i ®i vµo gi÷a rõng rËm hoang vu.MÆc cho 4
c©y rõng c¶n lèi, mÆc cho gai cµo r¸ch thÞt, lßng th¬ng b¹n khiÕn Dª Tr¾ng quªn c¶ ®au ®ín. Võa ®i, Dª Tr¾ng võa gäi hoµi: “Bª Vµng, Bª Vµng ¬i! B¹n ë ®©u?” ChØ cã tiÕng väng tõ v¸ch nói tr¶ lêi chó. Bçu trêi ¶m ®¹m Bçng m©y ®en ïn ïn kÐo ®Õn. Mwa! Nh÷ng giät ma dÇn dÇn nÆng h¹t. Níc ma hßa cïng níc m¾t ch¶y l· ch· trªn mÆt Dª Tr¾ng. KiÖt søc, chó ng· quþ xuèng, miÖng vÉn gäi trong h¬i thë yÕu ít: “Bª! Bª!”. TiÕng gäi tõ ®¸y lßng Dª Tr¾ng vang väng, mong t×m thÊy ngêib¹n th©n yªu. Bé l«ng cña Dª tr¾ng ít ®Ém díi trêi ma. Tõ ®©y, suèi l¹i ®Çy ¾p níc, khu rõng quª h¬ng råi sÏ l¹i xanh t¬i. Nhng Bª Vµng b¹n cña chó sÏ m·i m·i kh«ng bao giê trë l¹i . ======================= §Ò 8 H·y viÕt th cho b¹n kÓ l¹i mét c©u chuyÖn nãi vÒ c«ng ¬n cña cha mÑ ®íi víi em nh c©u ca dao sau: C«ng cha nh nói Th¸i S¬n NghÜa mÑ nh níc trong nguån ch¶y ra. Gîi ý VD vÒ ®o¹n v¨n kÓ l¹i kØ niÖm vÒ chiÕc ¸o g¾n víi c«ng ¬n cña cha mÑ(phÇn chÝnh cña bøc th) S¸ng h«m sau ®i häc vÒ, m×nh dän dÑp nhµ cöa, nÊu c¬m, chê bè mÑ ®i lµm vÒ ¨n. MÑ võa bíc vµo nhµ, m×nh ®· thÊy trªn tay mÑ nh÷ng bóp len mµu xanh da trêi. Nh×n nÐt mÆt mÑ, m×nh biÕt mÑ rÊt vui. Tõ h«m ®ã, tèi µo còng vËy, bªn ngän ®Ìn lê mê, mÑ lÊy cÆp que ®an, lÊy len ra ®Ó ®an ¸o. M×nh nh thÊy mÑ gÇy bít ®i, nÐt mÆt xanh xao. Cã lÏ mÑ thøc khuya dËy sím nªn míi h¹i søc kháe. MÑ võa ®an xong mét chiÕc ¸o th× hÕt len. MÑ gäi hai chÞ em l¹i. C¸i Na võa mÆc xong ¸o véi ch¹y ®i khoe. MÑ nãi víi m×nh: -MÑ kh«ng ®ñ tiÒn ®Ó mua nhiÒu len ®an ¸o cho c¶ hai con. Nh×n thÊy con kh«ng cã ¸o mÆc ®i häc, mÑ rÊt th¬ng. Nhng nhµ m×nh nghÌo. MÑ cã chiÕc ¸o nµy cña bµ ngo¹i cho mÑ. Nã ®· cò l¹i h¬i dµi. Con mÆc t¹m vËy. Khi nµo cã tiÒn, mÑ sÏ mua cho con chiÕc ¸o kh¸c. M×nh rÊ xóc ®éng tríc tÊm lßng cña mÑ. ThÕ lµ tõ h«m ®ã, m×nh mÆc chiÕc ¸o len cò kÜ ®Ó ®i häc. ChiÕc ¸o tuy kh«ng Êm l¾m nhng m×nh nh thÊy cã vßng tay Êm ¸p cña bµ, cña mÑ «m m×nh suèt mïa ®«ng. ==================== §Ò 9 Lín lªn em sÏ lµm g×? H·y h×nh dung khi em trëng thµnh sÏ ®îc lµm c«ng viÖc m×nh ®· chän vµ viÕt th kÓ l¹i cho b¹n (hoÆc ngêi th©n) biÕt nh÷ng ®iÒu ®ã. Gîi ý §o¹n v¨n kÓ vÒ nh÷ng ®iÒu h×nh dung ®îc khi lµm ngêi chiÕn sÜ h¶i qu©n nh©n d©n ViÖt Nam trong bøc th göi ngêi anh: Em thÊy ®îc h×nh ¶nh ngêi chiÕn sÜ h¶i qu©n qua ®µi truyÒn h×nh. Sau nh÷ng buæi canh g¸c mÖt mái, c¸c có rÊt vui v× ®îc ng¾m c¶nh ®Ñp cña nh÷ng hßn ®¶o trªn quª h¬ng. Em mong muèn khi lín lªn còng ®ùoc lµm nh÷ng c«ng viÖc nh c¸c chó. NghÜ ®Õn lóc ®ã, em sÏ ®îc mÆc bé ®å quÇn xanh ¸o tr¾ng, ®éi chiÐc mò cã dßng ch÷ “H¶i qu©n nh©n d©n ViÖt Nam”. PhÝa trªn mò cã ng«i sao n¨m c¸nh tr«ng rÊt ®Ñp. Em ®îc ®øng trong ®éi tuÇn tiÔu trªn biÓn. Khi mäi ngêi ®· ë vµo vÞ trÝ cña m×nh, tiÕng thuyÒn trëng h« to vang väng vµo v¸ch ®¸ gÇn ®ã: “TÊt c¶ rêi bÕn!” Con tµu lít ra kh¬i, ®Ó l¹i®»ng sau nh÷ng c¸nh tay vÉy chµo t¹m bÞªt cña ®ång ®éi trªn ®¶o. 5
Tµu ®i xa dÇn, cho ®Õn khi em nh×n thÊy hßn ®¶o tiÌn tiªu chØ cßn mê xanh trong s¬ng. Tµu ch¹y qua nh÷ng hßn ®¶o kh¸c ®Ó lµm nhiÖm vô. Khi c¹n thøc ¨n, em cïng ®ång ®éi trªn tµu ®¸nh c¸ ®Ó båi dìng. Mäi ngêi nghÜ ®Õn anh em trªn ®¶o ¨n uèng kham khæ nªn tranh thñ ®¸nh c¸ thËt nhiÒu råi íp ®¸ l¹nh ®Ó chë vÒ. Sau mét tuÇn ®i xa, lóc vÒ doanh tr¹i, anh em trªn ®¶o ïa ra ®ãn chóng em vµ khu©n tõ trªn tµu xuèng nh÷ng sät c¸ ®Çy ======================= ®Ò 10 Dùa vµo cèt truyÖn díi ®©y, em h·y kÓ l¹i c©u chuyÖn cho ®Çy ®ñ vµ râ ý nghÜa. - Hai b¹n nhá ®ang say sa ®¸ bãng trªn ®êng. - Mét chiÕc « t« lao tíi ®óng lóc mét b¹n ®ang m¶i ch¹y theo qu¶ bãng. - §Ó tr¸nh tai n¹n, ngêi l¸i xe ph¶i l¸i chÖch lßng ®êng vµ phanh l¹i; kh«ng may, xe ®©m vµo mét c©y to. - Ngêi l¸i xe bÞ th¬ng, ph¶i ®a vµo bÖnh viÖn. - Hai b¹n nhá ®Õn th¨m vµ hèi hËn vÒ viÖc lµm sai tr¸i cña m×nh. Gîi ý VD vÒ do¹n v¨n kÓ diÔn biÕn cña c©u chuyÖn: Bçng mét chiÕc « t« mµu xanh xuÊt hiÖn. Dòng ®anh m¶i mª ®uæi heo qu¶ bãng, kh«ng ®Ó ý g× tíi chiÕc xe ®ang lao tíi. Ngêi l¸i xe phanh gÊp nhng kh«ng kÞp. Anh ta ph¶i l¸i xe chÖch lßng ®êng lµm xe ®©m ngay vµo gèc c©y to gÇn ®ã. Dòng ho¶ng qu¸, mÆt t¸i mÐt nh kh«ng cßn mét giät m¸u. Nã ®øng nh trêi trång gi÷a ®êng. Ngêi ë hai bªn®êng véi ®æ x« ®Õn bªn chiÕc xe. Ngêi l¸i xe bÞ th¬ng nÆng, ®Çu bª bÕt m¸u tr«ng rÊt th¬ng. MÊy b¸c ®i ®êng véi gäi xe chë ngay ngêi bÞ n¹n ®i cÊp cøu ==================== ®Ò 11 H·y tëng tîng vµ kÓ l¹i c©u chuyÖn ngêi con hiÕu th¶o dùa vµo ®o¹n tãm t¾t cèt truyÖn síi ®©y: Ngµy xöa ngµy xa, cã hai mÑ con sèng bªn nhau rÊt h¹nh phóc. Mét h«m, ngêi mÑ bÞ èm nÆng vµ chØ kh¸t khao ®îc ¨n mét tr¸i t¸o th¬m ngon. Ngêi con ra ®i, vît qua bao nói cao rõng s©u, cuèi cïng anh còng mang ®îc tr¸i t¸o trë vÒ biÕu mÑ. Gîi ý VD vÒ mét dµn ý: a)MB: giíi thiÖu hoµn c¶nh, nh©n vËt tríc khi x¶y ra c©u chuyÖn: ChuyÖn x¶y ra l©u l¾m (ngµy xöa ngµy xa), cã hai mÑ con (nh©n vËt chÝnh) sèng bªn nhau rÊt h¹nh phóc b)TB: KÓ l¹i diÔn biÕ c©u chuyÖn tõ lóc më ®Çu ®Õn khi kÕt thóc-triÓn khai cèt truyÖn. -Sù viÖc më ®Çu cho c©u chuyÖn: Bµ mÑ bÞ èm nÆng ( chó ý kÕt hîp t¶ vµi chi tiÕt vÒ bµ mÑ vµ ho¹t ®éng ch¨m sãc mÑ èm cña ngêi con trai. -DiÔn biÕn nh÷ng sù viÖc tiÕp theo: +Bµ mÑ kh¸t khao ®îc ¨n mét tr¸i t¸o th¬m ngon: chó ý t¶ th¸i ®é vµ ý nghÜ cña ngêi con tríc mong muèn cña mÑ. +Cuéc hµnh tr×nh ®i t×m tr¸i t¸o cña ngêi con: Ngêi con ®i vÒ phÝa nµo? Qua nh÷ng ®©u, gÆp nh÷ng khã kh¨n vµ trë ng¹i g×? Anh ®· lµm c¸ch nµo ®Ó vît qua khã kh¨n trë ng¹i( cã thÓ cã ai gióp ®ì?...) -Sù viÖc kÕt thóc: Ngêi con lÊy ®îc tr¸i t¸o ®Ó m¹ng vÒ biÕu mÑ: Chó ý t¶ th¸i 6
®é vµ tÈmt¹ng cña ngêi con khi cÇm trªn tay tr¸i t¸o th¬m ngon; kÓ v¾n t¾t hµnh tr×nh mang tr¸i t¸o vÒ nhµ. c)KB: KÓ l¹i gi©y phót c¶m ®éng khi ngêi con mang tr¸i t¸o vÒ cho mÑ; suy nghÜ cña em vÒ ngêi con trai hiÕu th¶o trong c©u chuyÖn. ===================== ®Ò 12 Mét chó ong mª m¶i hót nhôy hoa, kh«ng hay biÕt trêi ®ang sËp tèi, ong kh«ng vÒ nhµ ®îc. Sím h«m sau, khi trë vÒ gÆp c¸c b¹n, ong ®· kÓ l¹i c©u chuyÖn nã xa nhµ ®ªm qua. Em h·y tëng tîng vµ kÓ l¹i c©u chuyÖn cña chó ong xa nhµ ®ã. Gîi ý -PhÇn më ®Çu nãi vÒ t×nh huèng x¶y ra c©u chuyÖn (nh ®ª µi cho) -PhÇn chÝnh: nãi vÒ nh÷ng sù viÖc may m¾n, nh÷ng lùc lîng hç trî, gióp ong nghØ ng¬i qua ®ªm: b«ng hoa mêi ong chui vµo gi÷a c¸nh vµ khÐp l¹i thµnh ng«i nhµ cho ong ngñ. HoÆc nãi vÒ nh÷ng khã kh¨n thö h¸ch ®èi víi ong khi trêi tèi, ®ªm vÒ:Ong b¬ v¬ kh«ng cã chç ngñ, ®Õn tró t¹m ë ®©u ®ã nhng l¹i bÞ kÎ kh¸c quÊy rÇy, ®e däa -PhÇn kÕt thóc:Béc lé th¸i ®é biÕt ¬n cña ong ®èi víi ngêi ®· gióp ®ì m×nh hoÆc lóc ong vît qua thö th¸ch råi bay vÒ nhµ khi trêi s¸ng. Chó ý lµm râ ý ngi· cña c©u chuyÖn:Ca ngîi tÊm lßng nh©n hËu cña b«ng hao; bµi häc vÒ ý chÝ vµ nghÞ lùc vît qua thö th¸ch cña b¹n ong =========================== ®Ò 13 Suèt ®ªm trêi ma to giã lín. S¸ng ra, ë tæ chim chãt vãt trªn cµnh cao, con chim lín l«ng c¸nh ít, mÖt mái nhÝch sang bªn ®Ó chó chim nhá më bõng m¾t ®ãn ¸nh mÆt trêi. ChuyÖn g× ®· x¶y ra víi hai con chim trong ®ªm qua? Em h·y h×nh dung vµ kÓ l¹i. Gîi ý VD ®o¹n v¨n viÕt vÒ diÔn biÕn c©u chuyÖn qua lêi “tù kÓ” cña chó chim nhá: Trêi cµng ma to h¬n, giã thæi µo µo ngoµi bôi chuèi, tiÕng sÊm næ vang tai nghe thËt h·i hïng. T«i c¶m thÊy m×nh nh ®ang ®i gi÷a mét b·i chiÕn trêng ¸c liÖt. SÐt ch¹ylo»ng ngo»ng nh mét con r¾n löa. Nh÷ng l·o Õch b©y giê ®ang ngo¸c miÖng gäi nhau tô häp ë mét n¬i hå ao nµo ®ã. Cßn nh÷ng nghÖ sÜ dÕ th× ®ua nhau kÐo vÜ cÇm. Xen lÉn vµo ®ã lµ mét thÕ giíi c«n trïng kªu lo¹n xÞ. Giã cµng næi lªn to h¬n nghe thËt lµ kinh sî. Nh÷ng c©y th«ng kh¸c ®ang r¹p m×nh vËt lén víi giã. Lóc nµy, t«i c¶m thÊy chiÕc tæ cña m×nh máng manh qu¸, ch¾c chØ mét c¬n giã n÷a lµ nã cã thÓ r¬i xuèng ®Êt. T«i sî qu¸ nh¾m nghiÒn m¾t l¹i ======================= §Ò 14 QuyÓn s¸ch, c©y bót, b¶ng con, thíc kÎ, c¸i gät bót ch×, lµ nh÷ng ®å vËt tõng g¾n bã víi th©n thiÕt víi em trong häc tËp. H·y mieu t¶, kÕt hîp nªu kØ niÖm ®¸ng nhí vÒ mét trong nh÷ng ®å vËt th©n thiÕt ®ã. Gîi ý VD më bµi vµ kÕt bµi theo c¸c kiÓu ®· häc: a)MB trùc tiÕp: Chó Thøc, b¹n cña ba em ®· tÆng em mét chiÕc cÆp s¸ch nh©n 7
dÞp ®Çu n¨m häc. Ngay tõ buæi tùu trêng, cÆp ®· trë thµnh ngêi b¹n nhá ®¸ng yªu, lu«n bªn em nh h×nh víi bãng. b)MB gi¸n tiÕp: “H¬ng ¬i! MÑ cã quµ cho con ®©y nµy!” Nghe tiÕng mÑ ngoµi cæng, em véi ch¹y ra cæng ®ãn. MÑ ®i chî vÒ, nÐt mÆt rÊt vui. Mét tay mÑ giÊu sau lng vËt g× ®ã. Em h¸o høc hái mÑ: “MÑ mua cho con thø g× h¶ mÑ?” MÑ cêi ®¸p: “MÑ mua cho con thø mµ con h»ng ao íc.” Em gië líp giÊy bäc ngoµi ra vµ sung síng reo lªn: “ ¤i, chiÕc cÆp míi ®Ñp lµm sao!” - KB kh«ng më réng: ChiÕc cÆp ®· cïng em ®Õn trêng trong h¬n ba n¨m qua vµ chøa ®ùng kØ niÖm víi ngêi cha lµm em kh«ng bao giê quªn. - KB më réng: ChiÕc cÆp ®· chia sÎ víi em bao nçi buån vui trong häc tËp vµ in dÊu mét kØ niÖm ®Ñp. Em coi nã nh ngêi b¹n th©n vµ gi÷ g×n cÆp cÈn thËn ®Ó bè mÑ em khái ph¶i bá tiÒn ra mua c¸i kh¸c. =========================== ®Ò 15 T¶ mét thø ®å ch¬i võa cã h×nh d¸ng ®Ñp võa ho¹t ®éng ®îc lµm em rÊt thÝch thó. Gîi ý VD vÒ ®o¹n v¨n t¶ chiÕc qu¹t ®å ch¬i ch¹y b»ng pin: ChiÕc qu¹t dµi chõng mét gang tay cña em. Qu¹t lµm b»ng nhùa tÝm trong, lèm ®èm nhò tr¾ng tr«ng rÊt ®Ñp. Bªn ngßai chiÕc qu¹t næi bËt nh÷ng h×nh vÏ ngé nghÜnh: mét chó bÐ m¾t ®en l¸y víi ®«i m¸ ®á ®ang cÇm bót l«ng, mét qu¶ bãng ®éi mò chãp cao, trªn ®Ønh g¾n mét b«ng hoa mµu x¹nh da trêi nhôy ®á,… §Çu n¾p qu¹t cã mét sîi d©y mµu vµng dïng ®Ó ®eo vµo cæ. Më n¾p qu¹t ra em thÊy hai c¸nh qu¹t máng nh hai m¶nh giÊy nhá, mµu xanh l¸ c©y nh¹t. C¸nh qu¹t ®îc xÕp nghiªng ®Ó cã thÓ qu¹t giã ra phÝa tríc. Díi hai c¸nh qu¹t cã mét hép ®éng c¬ bÐ tÝ víi nhiÒu d©y ®iÖn xanh ®á ch»ng chÞt. Khi muèn khëi ®éng chiÕc qu¹t, em chØ cÇn bËt c«ng t¾c “on”. §Çu tiªn, ®Ðn bªn trong th©n qu¹t bËt s¸ng. Råi hai c¸nh qu¹t xße ra, quay tÝt, kªu ro ro nghe thËt ªm tai. §a qu¹t lªn ngang m¸, em thÝch thó ®ãn lµn giã m¸t rîi ph¶ vµo mÆt. Khi muèn t¾t qu¹t, em chØ cÇn g¹t nóm c«ng t¾c sang bªn “off”. §Ìn vôt t¾t, c¸nh qu¹t ch¹y chËm dÇn råi dõng h¼n. ======================== §Ò 16 Trong cuéc sèng h»ng ngµy, cã nhiÒu ®å vËt tuy ®¬n gi¶n (®«i dÐp, ®«i giµy, c¸i nãn, chiÕc mò, c¸i «,…) nhng rÊt g¾n bã víi em. H·y miªu t¶ mét trong nh÷ng ®å vËt ®ã. Gîi ý VD bµi v¨n t¶ chiÕc nãn l¸ miÒn Trung: ChiÕc nãn lµ vËt dïng ®îc em yªu thÝch nhÊt. ChiÕc nãn xinh xinhcña em mµul¸ tr¾ng ngµ l¸ng bãng, l¸ nä xÕp chÐo lªn l¸ kia ®Òu ®Æn ®îc kÕt nèi víi nhau b»ng nh÷ng ®êng t¬ tr¾ng. Th©n nãn h×nh chãp. MiÖng nãn trßn vµnh v¹nh vµ loe ra. Gi÷a nãn næi bËt chiÕc quai b»ng lôa hång, hai ®Çu kÕt hai c¸i n¬ nho nhá nh hai c¸nh bím. LËt nãn ra, em ®Õm ®îc mêi s¸u vµnh trßn nh½n ®îc kÕt theo khu«n nãn víi nh÷ng nót th¾t gän gµng. Gi¬ nãn lªn soi qua ¸nh s¸ng, díi líp l¸ máng, em thÊy hiÖn ra h×nh ¶nh c©u Trµng TiÒn, chïa Thiªn Mô. Nãn cßn Êp ñ trong lßng mét bµi th¬ ai ®· viÕt lªn. Chãp nãn næi bËt mét ng«i sao kÕt b»ng chØ ®á. Gi÷a ng«i sao Êy lÊp l¸nh mét ®iÓm s¸ng long lanh nh h¹t kim c¬ng. ChiÕc nãn g¾n bã víi em nh ngêi b¹n hiÒn. Dï ®i xa hay gÇn, nãn che chë m¸i 8
®Çu, gi÷ g×n søc kháe co em. ChiÕc nãn lµ m¸i Êm khi ma tu«n, lµ bãng m¸t khi n¾ng hÌ báng ch¸y. ChiÕc nãn che nghiªng khu«n mÆt, nô cêi khi em muèn dµnh cho b¹n phót gi©y gÆp gì bÊt ngê. Mçi khi ®i ®©u vÒ, nãn n»m óp mÆ vµo têng. Ë ®ã, nãn nh nh×n xuèng gãc häc tËp cña em, lÆng lÏ theo dâi em häc hµnh vµ chê ®îi nh÷ng lÇn gÆp gì. Em yªu quýnh÷ng bµn tay khÐo lÐo ®· t¹o nªn vÎ ®Ñp ®Æc biÖt cña chiÕc nãn. ChiÕc nãn l¸ gi¶n dÞ ®· th¾m ®îm t×nh em. Nãn ®Ñp m·i trong lßng em, dï thêi gian cã nhuém vµng mµu l¸. ========================== ®Ò 17 Ng«i nhµ cña em cã nhiÒu ®å vËt ®îc em coi nh ngêi b¹n th©n (bµn häc, lÞch treo têng, gi¸ s¸ch, tñ nhá ®ùng quÇn ¸o, tñ ®å ch¬i,…) H·y t¶ mét trong sè nh÷ng ®ß vËt ®ã. Gîi ý VD ®o¹n më bµi vµ kÕt bµi t¶ tÊm lÞch treo têng: -MBTT: TÕt ®Õn, nhµ em ®îc c¬ quan mÑ tÆng cho mét tÊm lÞch treo têng b»ng giÊy b×a tuyÖt ®Ñp. Em ng¾m m·i tÊm lÞch råi treo nã lªn têng, gÇn bµn häc cña em. -MBGT: Cïng ®Õm thêi gian, cïng treo trªn têng, thÕ mµ chiÕc ®ång hå lóc nµo còng kªu “TÝch, t¾c!TÝch, t¾c!”, cßn tÊm lÞch b»ng giÊy th× chØ im lÆng lµm viÖc. TÊm lÞch nhµ em in h×nh Hå G¬m vµ Th¸p Rïa gi÷a lßng thñ ®« Hµ Néi, ®îc em coi nh ngêi b¹n th©n thiÕt trong gia ®×nh. -KBKMR: Tèi tèi, tríc khi ngåi vµo bµn häc, em l¹i nh×n tÊm lÞch. Bµ em nh×n theo, hái: “Mai lµ ngµy bao nhiªu ta h¶ ch¸u?” MÑ em th× nh¾c: “G¾ng häc cho tèt con nhÐ! L¹i s¾p hÕt mét tuÇn råi ®Êy!” -KBMR: Mçi lÇn ®a ngãn tay dß theo con sè trªn tÊm lÞch ®Ó biÕt lµ ngµy thø mÊy, em tëng nh nghe thÊy tiÕng lÞch th× thÇm: “Ngµy ®· qua ®i kh«ng cßn c¸ch nµo trë l¹i. thêi gian lµ vµng b¹c, b¹n chí nªn ®Ó phÝ hoµi!” ========================== ®Ò 18 T¶ chiÕc ¸o ®· tõng g¾n bã th©n thiÕt víi em ( hoÆc chøa ®ùng mét kØ niÖm s©u s¾c víi em). Gîi ý VD vÒ ®o¹n v¨n t¶ tÊm ¸o g¾n víi kØ niÖm s©u s¾c: TÊm ¸o Êy kh«ng ph¶i ai mua, ai tÆng vµ kh«ng ph¶i do mét thî lµnh nghÒ nµo may mµ chÝnh ®«i bµn tay khÐo lÐo cña mÑ ®· may cho em. MÑ c¾t chiÕc ¸o bé ®éi cña bè thµnh nh÷ng m¶nh v¶i nhá råi thøc th©u ®ªm kh©u ¸o. Mét ngµy kia, ¸o ®îc may xong, em sung síng mÆc vµo. Chµ! §Ñp qu¸! MÑ khÐo tay thËt! TÊm ¸o mµu xanh l¸ c©y cã hai chiÕc tói xinh xinh vµ cÆp cÇu vai vång vång. Em khoe víi tÊt c¶ b¹n bÌ. Ngµy ngµy tíi líp, em kho¸c trªn ngêi tÊm ¸o th©n yªu. Nhng mét ®iÒu n÷a lµm em quý chiÕc ¸o gÊp béi, ®ã lµ h¬i Êm cña bè vÉn cßn trong ¸o em – h¬i Êm cña ngêi chiÕn sÜ. Vui sao mçi s¸ng tíi trêng, em cïng ¸o vµ b¹n Phîng, b¹n H»ng ®i trªn con ®êng lµng Èm ít h¬ s¬ng. Nh÷ng c¬n giã thæi nhÌ nhÑ lµm tµ ¸o bay lîn, móa h¸t nh nh¾c nhë chóng em mau ®Õn líp. Nh×n ¸o, lßng em vui ph¬i phíi vµ nghÜ ®Õn ngêi cha kÝnh yªu ®ang cÇm sóng b¶o vÖ tõng tÊc ®Êt biªn c¬ng cña Tæ quèc. ========================= §Ò 19 Em ®îc b¹n bÌ hay ngêi th©n tÆng hoÆc mîn mét quyÓn s¸ch ®Ñp. H·y t¶ l¹i quyÓn s¸ch ®ã. 9
Gîi ý VD vÒ hai ®oÆn v¨n më bµi: - MBTT: Nh©n dÞp n¨mhäc míi, d× H»ng dÉn em ®Ðn cöa hµng s¸ch ®Ó mua tÆng em mét bé s¸ch gi¸o khoa líp 4. Nh÷ng cuèn s¸ch míi tr«ng thËt ®Ñp m¾t. Em thÝch nhÊt cuèn TiÕng ViÖt 4 nªn cø cÇm trªntay ng¾m m·i. - MBGT: Sinh nhËt em n¨m nµo còng vui. B¹n bÌ ®Õn tÆng quµ cho em råi ngåi qu©y quÇn bªn em trß chuyÖn vµ ¨n b¸nh kÑo. Em håi hép nhÊt tríc gãi quµ cña Mai, bªnngoµi giÊy bäc cã ghi dßng ch÷: “TÆng Lan mét “vên b¸ch thó”. Võa më ra, em vµ c¸c b¹n cïng reo lªn: A! Cuèn Tõ ®iÓn tranh vÒ c¸c con vËt, thÝch qu¸!” ================== ®Ò 20 T¶ chiÕc ®ång hå treo têng (hoÆc ®ång hå ®Ó bµn, ®ång hå deo tay,) mµ em tõng quan s¸t kÜ. Gîi ý T¶ chiÕc ®ång hå ================== ®Ò 21 H·y miªu t¶ tÊm b¶n ®å ViÖt Nam mµ em tõng quan s¸t ®îc trªn líp hay ë nhµ hoÆc mét n¬i nµo ®ã. Gîi ý VD vÒ ®o¹n v¨n t¶ tÊm b¶n ®å ViÖt Nam: TÊm b¶n ®å ®îc in b»ng giÊy tr¾ng ®Ñp, chiÒu dµi h¬n mét mÐt, bÒ ngang kho¶ng t¸m m¬i ph©n. Nh×n lªn b¶n ®å, em thÊy ®Êt níc ViÖt Nam yªu quý cã d¸ng cong cong h×nh ch÷ S, n»m s¸t ngay bªn bê BiÓn §«ng. TÊm b¶n ®å ®Þa h×nh in nhiÒu kÝ hiÖu vµ mµu s¾c kh¸c nhau. Xanh níc biÓn lµ mµu cña biÓn, xanh l¸ m¹ lµ mµu cña ®ång b»ng, xanh ®Ëm lµ mµu cña rõng nói, Nh×n mµu xanh vêi vîi trªn b¶n ®å, em nh thÊy tiÕng lao xao, r× rÇm cña biÓn. Em m¬ íc trë thµnh mét c« h¶i qu©n tay cÇm sóng ®øng hiªn ngang trªn mòi tµu ®Ó b¶o vÖ vïng biÓn cña Tæ quèc. Nh×n mµu xanh l¸ m¹ cña ®ång b»ng B¾c Bé, ®ång b»ng Nam Bé, em nh thÊy hiÖn ra nh÷ng biÓn lóa xanh tÝt t¾p tËn ch©n trêi Trªn tÊm b¶n ®å ViÖt Nam, næi bËt mét ng«i sao n¨m c¸nh mµu ®á. §ã chÝnh lµ Thñ ®« Hµ Néi th©n yªu, n¬i xa kia vua Lý C«ng Uèn tõng ®Æt tªn lµ Th¨ng Long. §©y còng chÝnh lµ n¬i B¸c Hå kÝnh yªu ®äc b¶n Tuyªn ng«n §éc lËp trªn qu¶ng trêng Ba §×nh lÞch sö =========================== ®Ò 22 H·y miªu t¶ mét c©y ¨n qu¶ ®ang trong mïa qu¶ chÝn (cam, mÝt, v¶i, nh·n, xoµi, sÇu riªng, ch«m ch«m, vó s÷a,…) Gîi ý VD vÒ ®o¹n v¨n t¶ c©y cam ®ang mïa qu¶ chÝn: C©y cam tr«ng thËt thÝch m¾t. Míi ngµy nµo qu¶ cßn nhá, da dµy, nay “chiÕc ¸o Êy” cø máng dÇn, råi tõ mµu xanh nh¹t chuyÓn sang mµu vµng t¬i. §Õn h«m nay, nh÷ng chïm cam ®· vµng h¬m, næi bËt gi÷a khu vên. Nh÷ng qu¶ camvµng ãng, da c¨ng mäng nh mêi gäi mäi ngêi thëng thøc. Chóng nh nh÷ng chiÕc ®Ìn lång nhá treo l¬ löng trªn c©y. Tõng chïm qu¶ ngon lµnh ®ang ®ung ®a nhÌ nhÑ. MÆc 10
nh÷ng cµnh tre chèng lªn, nh÷ng cµnh cam thÊp vÉn xµ thÊp xuèng mÆt ®Êt. Nh÷ng chó “mÆt trêi con” ¸o xanh, ¸o vµng Êy «m Êp biÕt bao “«ng tr¨ng khuyÕt”. L¸ cam rung rinh trong giã nh qu¹t cho “bÐ cam” yªn giÊc ngñ. Nh÷ng cµnh cam kh¼ng khiu ch×a ra nh che chë cho c¸c con. Codn th©n c©y th× kho¸c chiÕc ¸o mµu n©u gi¶n dÞ ®øng trô ®ì cho nh÷ng cµnh chi chÝt qu¶. “TÝch! TÝch!”. MÊy chó chim s©u ®ang nh¶y nhãt trªn cµnh, ®a chiÕc má xinh xinh b¾t s©u cho cµnh l¸. Hai «ng ch¸u ®øng bªn nhau, ng¾m nh×n nh÷ng chïm cam chÝn mäng ======================== ®Ò 23 S©n trêng em hoÆc n¬i em ë thêng cã nhiÒu c©y cho bãng m¸t. H·y miªu t¶ mét c©y mµ em yªu thÝch. Gîi ý VD vÒ ®o¹n v¨n t¶ c©y trµm ë s©n trêng. RÔ c©y trµm nh« lªn khái mÆt ®Êt tr«ng gièng nh nh÷ng con tr¨n ®ang bß. Th©n trµm to ®Õn hai, ba vßng tay em «m l¹i. Vá c©y sÇn sïi, mµu ®en ®Ëm. Vît cao khái mÆt ®Êt chõng hai thíc, th©n trµm chÏ thµnh hai nh¸nh. Mçi nh¸nh l¹i cã nhiÒu cµnh con ch×a ra bèn phÝa v¬n lªn, ®ì nh÷ng chiÕc l¸ nhá mµu xanh cã h×nh tr¨ng lìi liÒm. Nh÷ng cnµh l¸ um tïm ®an xen vµo nhau lµm cho nh÷ng tia n¾ng mÆt trêi khã bÒ xuyªn qua næi. Mïa hÌ, c©y trµm nh chiÕc dï lín che m¸t cho chóng em. Giêi ra ch¬i, em cïng c¸c b¹n qu©y quÇn bªn gèc trµm trß chuyÖn, vui ®ïa. ThØnh tho¶ng vµi c¸nh hoa trµm r¬i nhÑ, ®Ëu lªn nh÷ng m¸i tãc xanh ===================== ®Ò 24 Mçi loµi hoa ®Òu cã vÎ ®Ñp riªng. Em h·y chän t¶ mét c©y hoa mµ em yªu thÝch nhÊt. Gîi ý VD vÒ ®o¹n v¨n t¶ c©y hoa cóc: VÎ ®Ñp cña hoa cóc g¾n liÒn víi mïa thu trong s¸ng, dÞu ªm. Cßn g× ®Ñp h¬n nh÷ng b«ng hoa cóc vµng léng lÉy, trªn c¸nh ®äng li ti nh÷ng giät s¬ng ®ªm, ®ang rung rinh tríc lµn giã sím. Cóc mäc thµnh bôi, th©n mÒm, thanh m¶nh, cïng mµu xanh víi l¸. L¸ cóc to b»ng mÊy ngãn tay, xÎ thµnh nh÷ng ®êng cong mÒm m¹i, mäc so le trªn th©n. C¶ bôi chØ cao ®é n¨m s¸u tÊc, mäc xïm xßa, t¹o nªn mét vÎ ®Ñp rÊt tù nhiªn. §Çu mçi cµnh lµ mét chïm nô víi hµng chôc chiÕc xinh xinh nh nh÷ng cÝc ¸o mµu xanh nh¹t. D¨m ba chiÕc nô hÐ në víi nh÷ng c¸nh vµng e Êp. Hoa cóc ®Ñp nhÊt lµ lóc m·n khai. C¸nh xße trßn, xÕp thµnh nhiÒu líp bao quanh nhôy. Hoa lín, b«ng nä s¸t b«ng kia t¹o thµnh mét m¶ng vµng rùc næi bËt trªn nÒn l¸ xanh, tr«ng tuyÖt ®Ñp. N¾ng cµng lªn, s¾c hoa cµng léng lÉy vµ h¬ng th¬m cµng ngµo ng¹t. MÊy chó ong róc ®Çu vµo hót mËt hoa. Trªn cao, c¸nh bím rËp rên ®ïa víi nh÷ng b«ng hoa t¬i xinh nh nh÷ng g¬ng mÆt ngêi s¸ng niÒm vui ===================== ®Ò 25 Mïa xu©n mang ®Õn cho ta bao nhiªu s¾c mµu cña nh÷ng loµi hoa ®Ñp. H·y miªu t¶ mét c©y hoa thêng në vµo dÞp TÕt trªn quª h¬ng em. Gîi ý VD vÒ ®o¹n v¨n t¶ c©y mai vµng. C©y cao kho¶ng h¬n hai mÐt, rÔ kh«ng uèn lîn trªn mÆt ®Êt nh rÔ phîng. Sê tay vµo th©n c©y, em thÊy vá c©y nham nh¸m. C©y cã nhiÒu cµnh nhá ®u ®a tríc 11
giã nh nh÷ng c¸nh tay vÉy chµo mïa xu©n. L¸ c©y mµu xanh nh¹t lóc cßn non, khi gÇn rông l¹i cã mµu xanh ®Ëm. Còng cã n¨m c¸nh, nhng so víi hoa phîng ®á rùc rì, hoa mai mµu vµng ãng khiªm nhêng h¬n. Mçi c¬n giã tho¶ng qua, nh÷ng c¸nh hoa r¬i nh nh÷ng con bím vµng lîn bay tríc khi r¬i xuèng ®Êt. NhÞ hoa mµu vµng, h¬ng hoa thoang tho¶ng quyÕn rò nh÷ng chó bay chËp chên trªn nh÷ng c¸nh hoa xinh. Hoa në ré b¸o hiÖu n¨m míi b¾t ®Çu. Mäi ngêi chóc nhau gÆp nhiÒu may m¾n bªn nh÷ng cµnh hoa vµng t¬i ®Ñp ============================ ®Ò 26 Em ®· tõng biÕt mét vên rau, vên hoa hay vên c©y ¨n qu¶ tr«ng thËt®epk m¾t. H·y t¶ mét vµi c©y mµ em thÝch trong khu vên ®ã. Gîi ý VD vÒ ®o¹n v¨n t¶ mét vµi c©y trong vên. a) Khu vên nhµ Loan kh«ng réng l¾m. Nã chØ b»ng mét c¸i s©n nhá nhng cã bao nhiªu lµ c©y. Mçi c©y cã mét ®êi sèng riªng, mét tiÕng nãi riªng. C©y lan, c©y huÖ, c©y hång nãi chuyÖn b»ng h¬ng, b»ng hoa. C©y m¬, c©y c¶i nãi chuyÖn b»ng l¸. C©y bÇu, c©y bÝ nãi chuyÖn b»ng qu¶. C©y khoai, c©y dong nãi b»ng cñ, b»ng rÔ,… Ph¶i yªu vên nh Loan míi hiÓu ®îc lêi nãi cña c¸c loµi c©y. Còng trªn mét m¶nh vên, sao lêi c©y ít cay, lêi c©y sung ch¸t, lêi c©y cam ngät, lêi c©y mãng rång th¬m nh mÝt chÝn, lêi c©y chanh chua,… Tr¨m c©y trong vên ®Òu sinh ra tõ ®Êt. §Êt nu«i dìng c©y b»ng s÷a cña m×nh. §Êt truyÒn cho c©y s¾c ®Ñp, mïa mµng. ChÝnh ®Êt lµ mÑ cña c¸c loµi c©y. b)Vên nhµ t«i kh¸ réng víi ®ñ c¸c lo¹i hoa qu¶, nhng t«i thÝch nhÊt mét gãc vên nhá phÝa ®«ng, trång toµn tr¸i c©y. Nã ®îc t«i rµo l¹i nh mét khu vên riªng biÖt. Ngay s¸t chiÕc cæng nhá, mét bôi chuèi ®· træ buång. Nh÷ng tr¸i chuèi cßn non xanh. Nh÷ng chiÕc l¸ phe phÈy nh ®ang reo vui khi thÊy chÞ giã tíi. C¹nh ®ã lµ mét c©y dõa ®îc trång tõ håi ba t«i cßn nhá xÝu. Th©n dõa thËt cao lín. Cßn chÞ bëi th× «m riÕt mÊy®øa con ®Çu träc lãc nh sî nã rít xuèng ®Êt mÊt Mçi lÇn nh×n m¶nh vên nµy, t«i l¹i nhí ®Õn néi t«i, ngêi ®· dµy c«ng vun xíi cho khu vên thªm xanh tèt. ======================== ®Ò 27 Em ®îc biÕt nhiÒu loµi c©y h÷u Ých (c©y l¬ng thùc, cÈyau,c©y ¨n qu¶, c©y lÊy gç, c©y c«ng nghÖp, c©y bãng m¸t). H·y miªu t¶ mét laßi c©y ®· tõng g¾n bã víi cuéc sèng cña ngêi d©n quª em. Gîi ý VD vÒ ®o¹n v¨n t¶ rõng cä ®Êt trung du: Ch¼ng cã n¬i ®©u nh s«ng Thao quª t«i, rõng cä trËp trïng. Th©n cä vót th¼ng trêi hai ba chôc mÐt cao, giã b·o kh«ng thÓ quËt ng·. Bóp cä vuèt dµi nh thanh kiÕm s¾c vung lªn. C©y non võa tråi, l¸ ®· xßa s¸t mÆt ®Êt. L¸ cä xße ra nhiÒu phiÕn nhän dµi, tr«ng xa nh mét rõng tay vÉy, tra hÌ lÊp lãa n¾ng nh rõng mÆt trêi míi mäc. Mïa xu©n, chim chãc kÐo vÒ tõng ®µn. ChØ nghe tiÕng chim hãt lÝu lo mµ kh«ng thÊy bãng chim ®©u. C¨n nhµ t«i ë nóp díi rõng cä. Ng«i trêng t«i häc còng nóp trong rõng cä. Ngµy ngµy ®Õn líp, t«i ®i trong rõng cä. Kh«ng ®Õm ®îc cã bao nhiªu tµu l¸ cä xße « lîp kÝn trªn ®Çu. Ngµy n¾ng, bãng r©m m¸t rîi. Ngµy ma còng ch¼ng ít ®Çu. Cuéc sèng quª t«i g¾n víi c©y cä. Cha t«i lµm cho t«i chiÕc chæi cä ®Ó quÐt nhµ, quÐt s©n. MÑ ®ùng h¹t gièng ®Çy mãm l¸ cä, treo trªn g¸c bÕp, ®Ó gieo cÊy mïa sau. 12
ChÞ t«i ®an nãn l¸ cä, l¹i biÕt ®an c¶ mµnh cä, lµn cä ®Ó xuÊt khÈu. ChiÒu chiÒu ch¨n tr©u, chóng t«i rñ nhau ®i nhÆt nh÷ng tr¸i cä r¬i ®Çy quanh gèc vÒ om, ¨n võa bÐo, võa bïi. Quª t«i cã c©u h¸t: Dï ai ®i ngîc vÒ xu«i C¬m n¾m l¸ cä lµ ngêi s«ng Thao. Ngêi s«ng Thao ®i ®©u, råi còng nhí vÒ rõng cä quª m×nh. ============================== ®Ò 28 Tuæi th¬ cña em thêng cã nh÷ng kØ niÖm g¾n víi mét loµi c©y. H·y t¶ mét loµi c©y ®· tõng ®Ó l¹i Ên tîng ®Ñp ®Ï trong em. Gîi ý VD vÒ ®o¹n v¨n t¶ c©y phîng vÜ ë s©n trêng g¾n víi kØ niÖm tuæi häc trß. Xu©n qua, hÌ tíi, c©y phîng b¾t ®Çu træ b«ng. Hoa phîng mäc thµnh tõng chïm lín. B«ng phîng cã nam c¸nh máng, bèn c¸nh mµu ®á t¬i vµ mét c¸nh mµu ®á xen lÉn mµu tr¾ng. Nhôy hoa dµi vµ cong, ®Çu nhôy cã mét tói phÊn h×nh bÇu dôc. Chóng em thêng ch¬i chäi gµ b»ng nh÷ng nhôy hoa ®ã. KÎ thua, ngêi ®îc ®Òu thÝch thó cêi vang. Khi ve ra r¶ trªn c©y còng lµ lóc phîng në nhiÒu nhÊt. C¶ mét mµu ®á nång nµn nh löa bao phñ kh¾p th©n c©y, lµm rùc s¸ng c¶ mét kho¶ng trêi. Lóc Êy, tr«ng c©y phîng vÜ trÎ h¼n l¹i, bõng bõng søc sèng. Nh×n phîng në, nh÷ng tÊm lßng th¬ d¹i cña chóng em l¹i n¸o nøc nghÜ tíi mét mïa hÌ ®Çy niÒm vui =============================== ®Ò 29 H·y miªu t¶ h×nh d¸ng vµ mét vµi ho¹t ®éng cña mét con vËt nu«i trong nhµ ®îc gäi lµ “gia cÇm” (gµ, vÞt, ngan-vÞt xiªm, ngçng,…) mµ em biÕt. Gîi ý VD vÒ ®o¹n v¨n t¶ h×nh d¸ng vµ ho¹t ®éng cña con gµ trèng: §óng víi c¸i tªn, chó gµ trèng cã bé l«ng vµng mît nh nhung vµ lÊp l¸nh díi ¸nh mÆt trêi buæi s¸ng. §Çu chó h×nh hét xoµi, ®«i m¾t nhá nh hai c¸i nót ¸o. C¸i má mµu vµng tr«ng thËt cøng c¸p. C¸i mµo ®á th¾m ®éi trªn ®Ønh ®Çu cµng lµm cho chó thªm phÇn ®ám d¸ng vµ oai vÖ. Bé l«ng ®u«i võa dµi võa lîn cong, l¹i sÆc sì tùa b¶y s¾c cÇu vång sau c¬n ma. Ch©n gµ trèng næi bËt bé mãng s¾c vµ ®«i cùa to kháe. §ã lµ thø vò khÝ lîi h¹i cña chó mçi khi chó h¨ng m¸u ®¸ nhau víi nh÷ng chó gµ trong xãm. H»ng ngµy, chó gµ trèng cña em ®¸nh thøc c¶ xãm dËy víi tiÕng g¸y quen thuéc “ß ã o! o o … o!”. Lóc chó g¸y, c¸i cæ ph×nh lªn, ngùc ìn ra phÝa tríc vµ c¸nh vç phµnh ph¹ch, tr«ng thËt hiªng ngang nh mét chµng vâ sÜ. TiÕng g¸y cña chó võa cÊt lªn, mäi ngêi ®Òu thøc dËy ®Ó chuÈn bÞ vµo mét ngµy míi. ChÞ c«ng nh©n söa so¹n tíi xëng m¸y, b¸c n«ng d©n r¶o bíc ra ®ång. Cßn chóng em th× s½n sµng kh¨n ¸o vµ cÆp s¸ch ®Ó tíi trêng ========================= ®Ò 30 H·y miªu t¶ h×nh d¸ng vµ mét vµi ho¹t ®éng cña mét con vËt nu«i trong nhµ ®îc gäi lµ “gia sóc”(tr©u, bß, lîn, ngùa, chã, mÌo,…) mµ em biÕt. Gîi ý VD vÒ ®o¹n v¨n t¶ h×nh d¸ng vµ ho¹t ®éng cña con lîn. 13
Con lîn cã níc da tr¾ng hång. Khi míi mang vÒ, nã chØ nhá nh c¸i phÝch. ThÊm tho¾t vµi ba tuÇn, tr«ng nã ®· to b»ng hai c¸i x« óp vµo nhau. Chó lîn nµy cã c¸i mâm dµi tr«ng thËt ngé nghÜnh. Trªn mòi cã hai lç mòi lóc nµo cóng ít. Mâm lîn kh«ng ngít cö ®éng, lóc th× ñi ph¸, lóc t¸p thøc ¨n, lóc th× kªu eng Ðc. Hai tai lîn to b»ng hai tay em côp xuèng. §«i m¾t lóc nµo còng nh ti hÝ, ch¼ng mÊy khi më to. Th©n lîn thon dµi. Em thêng cho nã ¨n no nªn bông lóc nµo còng c¨ng trßn. Mçi lÇn cho lîn ¨n, bao giê nã còng uèng c¹n hÕt níc råi míi ¨n c¸i. Khi ¨n, chiÕc ®u«i cø ngoe nguÈy tá vÎ mõng rì. ThÝch nhÊt lµ lóc lîn ¨n no, em chØ cÇn g·i g·i vµo c¸i lng lµ chó l¹i l¨n kÒnh ra ®Êt, ph¬i c¸i bông tr¾ng hÕu ra tr«ng thËt ngé =========================== ®Ò 31 H·y miªu t¶ h×nh d¸ng vµ ho¹t ®éng cña mét chó chim nhá mµ em tõng cã dÞp tiÕp xóc hoÆc quan s¸t. Gîi ý VD vÒ ®o¹n v¨n t¶ con bãi c¸: Trªn mét cµnh tre m¶nh dÎ, lít xuèng mÆt ao, mét con chim bãi c¸ ®Ëu coi rÊt cheo leo. L«ng c¸nh nã xanh biÕc nh t¬, m×nh nã nhá, má nã dµi, l«ng øc nã mµu hung hung n©u, coi xinh l¹. Nã thu m×nh trªn cµnh tre, cæ rôt l¹i, ®Çu cói xuèng nh kiÓu soi g¬ng. Nã l¼ng lÆng nh vËy kh¸ l©u, ai cung tëng nã nghØ. Vôt mét c¸i, nã lao ®Çu xuèng níc råi l¹i bay vôt lªn, nhanh nh c¾t. Trong c¸i má dµi vµ nhän, ngêi ta thÊy mét con c¸ nhá m×nh tr¾ng nh b¹c, m¾c n»m ngang. Bay lªn cµnh cao, lÊy má dËp dËp mÊy c¸i, nã nuèt xong måi, råi l¹i ®Ëu xuèng trªn cµnh tre nh tríc. =============================== ®Ò 32 T¶ mét con gµ m¸i dÉn ®µn con ®i kiÕm måi víi d¸ng vÎ mét ngêi mÑ ch¨m lµm, lu«n bËn bÞu v× con (cã thÓ dïng phÐp nh©n hãa cho mÑ con nhµ gµ trß chuyÖn víi nhau trong khi kiÕm måi). Gîi ý VD vÒ ®o¹n v¨n t¶ gµ m¸i dÉn ®µn con ®i kiÕm måi: ChÞ gµ m¸i oai vÖ ®i gi÷a ®µn con bÐ nhá. §Õn mét m« ®Êt xèp, chÞ ®a ®«i ch©n nøt nÎ b¸m ®Çy bôi ®Êt ra bíi bíi, måm “côc, côc” gäi con. Díi ch©n chÞ, mét con giun móp mÝp ®ang qu»n qu¹i. Lò gµ con tranh nhau x« tíi, cã con va vµo nhau ng· l¨n quay ra ®Êt råi l¹i ®øng dËy giò giò ®«i c¸nh bÐ xÝu, hèi h¶ lao theo ®µn. Lò “quû con” qu©y quanh ch©n mÑ, tranh giµnh con giun bÐo. Gµ mÑ bÌn lÊy má vµ ch©n xÐ måi ra tõng m¶nh nhá ®Ó ph©n ph¸t cho c¸c con. ¡n xong, gµ mÑ dÉn ®µn con ®Õn bªn mét b¸t sµnh ®ùng ®Çy níc, uèng mét c¸ch ngon lµnh. Cã chó gµ con uèng xong, ngíc ®«i m¾t ®en l¸y lªn nh×n bÇu trêi xanh vµ reo lªn thÝch thó: “¤i, h«m nay trêi ®Ñp qu¸!”. Gµ mÑ mØm cêi nãi víi c¸c con: “B©y giê, mÑ con ta l¹i ®i t×m måi n÷a nhÐ!” ========================== ®Ò 33 Nh×n mÑ con loµi vËt quÊn quýt bªn nhau, ta nghÜ chóng còng cã t×nh c¶m nh ngêi. Em h·y t¶ l¹i c¶nh mÑ con mét loµi vËt trong c¶nh nh vËy. Gîi ý VD vÒ ®o¹n v¨n t¶ hai mÑ con mÌo míp quÊn quýt bªn nhau: 14
¸nh n¾ng vµng rùc rì bao phñ c¶ c¸i s©n réng tríc mÆt nhµ. MÑ con chÞ Míp hÕt nh¶y chç nµy l¹i phèc sang chç nä. N¾ng xuyªn qua c¸c cµnh l¸, chiÕu xuèng tÊm lng thon dµi cña hai mÑ con, khiÕn chóng nh ®îc phñ mét tÊm v¶i hoa tuyÖt ®Ñp. ChÞ Míp lim dim ®«i m¾t vê ngñ gËt, råi bÊt ngê phãng ®Õn «m lÊy con, lµm chó Mun ®ang say sa ch¹y nh¶y giËt b¾n m×nh. Hai mÑ con võa vËt nhau võa sëi n¾ng. N« giìn ch¸n chª, chóng l¹i kÐo nhau ra gèc c©y gi÷a s©n ch¬i trß ®uæi b¾t. Chó Mun võa ®i võa nghÞch ngîm ®a bµn ch©n bÐ xÝu lªnvå ®u«i mÑ. Cø mçi lÇn nh vËy, chÞ Míp l¹iquay l¹i nh×n con råi bÊt ngê hÊt chiÕc ®u«i lªn cao, khiÕn Mun ng· l¨n ra ®Êt. Chó võa ®i v» kªu meo meo giËn dç, nh b¾t ®Òn chÞ Míp. ChÞ ®µnh ph¶i quay ®Çu l¹i, ©u yÕm ®a chiÕc lìi ®á liÕm kh¾p m×nh con nh vç vÒ, xin lçi ============================= ®Ò 34 H·y t¶ mét con vËt sèng díi níc (c¸, t«m, cua, ba ba) mµ em cã dÞp quan s¸t hoÆc nh×n thÊy qua tranh, ti vi Gîi ý VD vÒ ®o¹n v¨n t¶ c¸ ch¸y: Trªn cao nh×n xuèng cã thÓ tr«ng thÊy c¶ bÇy c¸ ch¸y léi thung th¨ng díi níc, da chóng tr«ng xanh h¬n, nh÷ng ®êng v»n vµ nh÷ng chÊm ®á trªn m×nh tr«ng rÊt râ. Kh«ng hiÓu v× sao trong dßng níc ®en thÉm, nh÷ng con c¸ thuéc lo¹i b¬i nhanh tr«ng con nµo lng còng ®á rùc vµ còng cã v»n hoÆc chÊm ®á tÝa. Nhng hÔ lóc nµo chóng ®i kiÕm ¨n hoÆc thËt ®ãi th× hai bªn lên l¹i ph¬i ra nh÷ng ®êng v»n tr«ng gièng nh c¸ m¹ch. Kh«ng biÕt c¸i g× ®· lµm næi lªn nh÷ng ®êng v»n Êy? Sù bùc tøc hay lµ tèc ®é b¬i cña chóng?... ================= ®Ò 35 LÇn ®Çu tiªn em ®îc thÊy mét con vËt l¹ trong vên thó hoÆc qua tranh ¶nh, ti vi,… H·y t¶ l¹i con vËt ®ã. Gîi ý VD vÒ ®o¹n v¨n t¶ con tª tª: Tª tª lµ loµi thó hiÒn lµnh, chuyªn diÖt s©u bä. Tª tª cßn cã tªn lµ gäi lµ con xuyªn s¬n, v× ngêi ta b¶o nã cã thÓ ®µo thñng nói. Bé vÈy cña tª tª mµu ®en nh¹t, rÊt gièng vÈy c¸ g¸y nhng cøng vµ dµy h¬n nhiÒu. Bé v¶y nh mét bé ¸o gi¸p s¾t che kÝn tõ ®Çu xuèng s¸t c¸c ngãn ch©n vµ tËn mót chám ®u«i. Tª tª s¨n måi tr«ng thËt l¹ m¾t. Thøc ¨n cña nã lµ s©u bä, nhng chñ yÕu lµ c¸c loµi kiÕn. MiÖng tª tª nhá, hai hµm chØ cã lîi kh«ng cã r¨ng. Nhng bï l¹i, nã cã c¸i lìi ®Ó b¾t måi rÊt lîi h¹i. Nã thÌ c¸i lìi dµi, nhá nh chiÕc ®òa, xÎ lµm ba nh¸nh, ®ôc thñng tæ kiÕn rèi thß lìi vµo s©u bªn trong. §îi kiÕn b©u kÝn lìi, tª tª rôt lìi vµo måm, tãp tÐp nhai c¶ lò kiÕn xÊu sè. Cø nh thÕ, tª tª ¨n tæ kiÕn nµo thi ¨n k× hÕt míi th«i. §Æc biÖt nhÊt lµ tª tª cã bèn ch©n ng¾n ngñn víi bé mãng cùc s¾c vµ kháe. Khi ®µo ®Êt, nã dói ®Çu xuèng ®µo nhanh nh mét c¸i m¸y. ChØ cÇn chõng nöa phót ®· ®µo ®îc ngËp nöa th©n m×nh nã. Khi Êy, dï cã ba ngêi lùc lìng tóm lÊy ®u«i nã kÐo ngîc còng kh«ng ra. Trong chíp nho¸ng, tª tª ®· Èn m×nh trong lßng ®Êt. Tuy vËy, tª tª còng cã nhîc ®iÓm rÊt bÝ hiÓm. Bao nhiªu ngêi tóm ®u«i kÐo kh«ng ra, nhng chØ cÇn mét c¸i que lïa theo phÝa díi ®u«i khÏ chäc mét nh¸t lµ te tª lËp tøc cuén trßn nh qu¶ bãng l¨n ra ngoµi miÖng lç. 15
==================================================== 16