40 Gương Thành Công
Connie Mack
Bạn đã nghe tên Cornelius Mc. Gillicuddy? Chắc chắn có, vì về môn
dã cầu, ông là người nổi danh nhất. Từ năm 1883, ông thành một nhà nghề,
lúc thì chơi, lúc thì điều khiển. Người ta gọi ông là Connie Mack, và trong
giới dã cầu, ai cũng mến ông.
Ông là người có công nhất với môn dã cầu. Khi ông vô nghề thì
môn đó là một trò chơi tàn nhẫn, ồn ào, xấu xa. Nhờ những quy tắc và
gương tốt của ông nó biến thành một môn thể thao lương thiện, có ích, một
môn thể thao toàn quốc của một trăm rưởi triệu người.
Ông sanh năm 1862, hồi mà Lincoln làm Tổng thống. Hiện nay
ông còn chơi banh hay hơn nhiều thanh niên, mặc dầu ông đã chơi từ... năm
nào, chính ông cũng không nhớ nữa, chỉ biết là trên bảy chục năm rồi.
Trong một cuộc phỏng vấn, ông bảo tôi rằng đời ông chỉ là một vụ
nghỉ dài hạn. Luôn luôn ông ngạc nhiên tại sao người ta lại trả tiền cho bọn
người lớn chơi một trò chơi rất vui, là trò dã cầu kia chứ.
Năm ông hai mươi tuổi thì thân phụ ông mất, ông phải vô làm
trong một xưởng đóng giày để nuôi gia đình. Mỗi tuần ông lãnh được mười
Mỹ kim và ông phải đi bộ năm cây số sáng chiều để tiết kiệm một cắc xe
đem về đưa cho mẹ.
Ông ghét đóng giày và chỉ thích dã cầu, và ông đã quyết định một
cách khôn là làm cái gì mình thích để kiếm ăn. Nhưng bà cụ không muốn
vậy, bà cụ tức giận, mà không phải vô lý vì cả gia đình trông cậy ở ông, mà
ông đóng giày còn có tiền công nhất định, chứ chơi dã cầu thì có ai trả cho
ông xu nào không? Không, tuyệt nhiên không. Vậy thì trong nhà lấy gì chi
tiêu? Ngày nay mỗi lần nhớ lại hồi đó, ông Connie cũng tự hỏi mình sao lại
liều lĩnh như vậy.
Mới đầu nhập đội East Brookfield trong liên đoàn Massachusetts.
Không người nào trong đội được lãnh lương vì đội không kiếm được tiền
đều đều. Lại coi khỏi phải trả tiền. Họ chơi trên một khu đất hoang và khi
chạy họ thường đạp nhầm những vỏ hộp, mảnh sắt, yên ngựa quá rách. Chơi
xong họ xin tiền khán giả nhưng họ chưa chìa nón ra thì đám đông đã tan
như tuyết dưới ánh nắng. Mỗi chiều thứ bảy, Connie cũng chia được ít cắc
bạc mà khán giả thương tình liệng vào nón. Chỉ được vậy thôi. Khi nào quĩ
của đội nghèo quá thì đội tổ chức một hội đồng quê vào coi phải trả tiền.
...Vậy thì bí quyết thành công của Connie Mack trong việc điều
khiển dã cầu là ở đâu? Eddie Collins người đã chơi lâu năm trong đội của
ông, biết rõ bí quyết đó. Collins bây giờ là phó hội trưởng và nhà dìu dắt
Liên đoàn Boston, bảo rằng Connie thành công không nhờ sự hiểu biết rộng
thuật chơi dã cầu mà nhờ hiểu lòng người. Ông biết hướng dẫn, khuyến
khích bạn đồng đội. Khó mà kiếm được một người trên khắp thế giới có tài
giúp người khác dùng hết khả năng của họ như ông.
Ông gốc gác ở Ái Nhĩ Lan, cho nên người ta có thể ngờ rằng đó là
một thiên tư của ông. Nhưng sự thực thì ba năm đầu trong nghề, ông đã thất
bại thảm hại. Đội của ông đứng hàng thứ sáu, rồi thụt xuống hàng thứ bảy,
sau cùng xuống hàng cuối. Connie Mack khác người ở chỗ không cho rằng
thất bại là tại các bạn chơi dở. Ông tự nhận lỗi về mình, vì ông không biết
điều khiển. Sau ba năm dìu dắt một đội dã cầu rất quan trọng ông xin thôi,
trở về chơi trong đội Milwaukee để có thì giờ và cơ hội nghiên cứu vấn đề
này: làm sao cho người trong đội chơi như ý muốn của ông.
Rồi ông lại vào những đội quan trọng hơn, khéo dìu dắt và lập
được những đội chơi hay nhất thời đó. Trước khi đội danh tiếng New York
Yankees ra đời, thì không đội nào chiếm được nhiều giải vô địch trong xứ và
giải vô địch thế giới như của ông.
Tài lớn nhất của ông là gợi được lòng hăng hái của người khác.
Bạn hỏi tôi bằng cách nào ư? Có gì đâu? Ông bẩm sinh có lòng yêu người.
Ông rất tự nhiên. Mỗi lời ông đều phát từ đáy lòng ra. Ông nói với tôi:
- Luôn luôn tôi rán tìm một lời để khen mỗi bạn.
Không khi nào ông làm cho các bạn ông thất vọng. Ông rán dùng
lời khuyên, như khuyến khích, chứ không chỉ trích, rầy la, để họ chơi hay
hơn. Đây là một thí dụ: Khi Eddie Collins mới ở trường ra nhập đội
Athletics thì chưa biết gì về thuật nhào vào banh, Connie bảo Eddie:
- Anh đã thấy Cobb nhào vào banh chưa? Hắn nhào khá đấy phải
không?
Eddie đã thấy lần nào đâu, nhưng từ đó để ý nhận xét, tập tành
mỗi ngày, mỗi giờ cho được như Cobb và rốt cuộc thành ra chơi giỏi vào
hạng nhất.
Connie cũng cho biết một quy tắc rất quan trọng nữa trong việc
dìu dắt người là không bao giờ vạch lỗi của ai trước mặt những bạn khác
hoặc người lạ. Ông nói:
- Chỉ trích ai trước mặt người khác thì không gây được thiện chí
mà chỉ gây lòng phản động.
Lại thêm kinh nghiệm dạy ông rằng phải đợi ít nhất là hai mươi
bốn giờ rồi mới nên vạch lỗi lầm cho các bạn đồng đội. Mới đầu ông không
hành động như vậy, hễ trận nào thua thì ông chỉ trích bằng giọng chua chát
ngay khi các bạn mới chơi xong và đương thay đồ. Sau ông thấy rằng mới ở
sân banh ra, ông khó giữ được miệng lắm, nên quyết định chơi xong về nhà
liền, đợi hôm sau mới gặp các bạn và thảo luận.
Ông cũng tránh sự bắt người khác làm theo ý ông mà để các cầu thủ
già tự giải quyết vấn đề của họ tùy ý họ. Ông nhận thấy rằng điều tốt cho
người này không nhất định tốt cho người khác.
Chẳng hạn năm 1913, sau khi ăn giải vô địch trong xứ rồi mà còn
lâu mới mãn mùa chơi, ông định cho hai cầu thủ, Plank và Benoder nghỉ
ngơi trước khi dự vào cuộc tranh giải vô địch thế giới. Ông cho họ nghỉ
mười ngày để họ tự ý muốn làm gì thì làm.