5 ngôn ngữ tình yêu phần 3

Chia sẻ: Anh Heomap | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

126
lượt xem 35
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu '5 ngôn ngữ tình yêu phần 3', kỹ năng mềm, tâm lý - nghệ thuật sống phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: 5 ngôn ngữ tình yêu phần 3

Chöông 3 Ngoân ngöõ yeâu thöông thöù 1: LÔØI KHEN NGÔÏI Caäu beù Brad ñaõ ôû laïi vaên phoøng cuûa toâi nhö yeâu caàu cuûa cha meï caäu. Brad ñi ñoâi giaày xaêng ñan maøu ñaát, maëc moät chieác quaàn nhieàu tuùi vaø chieác aùo thun cuûa caäu in doøng chöõ: “Töï do laø coù taát caû keïo haït ñaäu maø baïn muoán”. Toâi thaät söï baát ngôø khi thaáy caäu beù chaêm chuù laéng nghe nhöõng caâu hoûi cuûa toâi vaø thoaûi maùi chia seû suy nghó vaø caûm giaùc cuûa caäu. Tröôùc ñoù, cha meï cuûa Brad phaøn naøn vôùi toâi raèng caäu beù ñaõ trôû neân baát trò vaø laùo xöôïc. Brad ñaõ doïa seõ boû nhaø ra ñi vaø chính lôøi ñe doïa ñoù ñaõ khieán cha meï caäu nhaát quyeát ñöa caäu ñeán vaên phoøng cuûa toâi. Cha caäu taâm söï: “Raát coù theå thaèng beù seõ laøm vieäc ñoù. Thaèng beù chöa bao giôø tieáp xuùc ngöôøi laï neân chuùng toâi lo laø noù seõ gaëp phaûi boïn löøa gaït”. “Vôï choàng toâi ñaõ coá gaéng noùi chuyeän vôùi Brad,” – Meï caäu beù tieáp lôøi. – “nhöng coù veû nhö chuùng toâi luoân baát hoøa vôùi nhau, ñeå roài khi khoâng giöõ ñöôïc bình tónh, chuùng toâi ñaõ noùi ra nhöõng ñieàu khoâng neân noùi. Duø sau ñoù chuùng toâi ñaõ xin loãi Brad vaø coá gaéng giuùp ñôõ chaùu nhöng Brad laïi toû ra raát quaù quaét moãi khi chuùng toâi khoâng ñoàng yù vôùi noù”. Sau phaàn giôùi thieäu ngaén goïn, toâi quaû quyeát vôùi Brad raèng vai troø cuûa toâi khoâng phaûi laø noùi cho caäu bieát vieäc caäu neân laøm maø chæ coù theå giuùp caäu vaø cha meï hieåu nhau hôn maø thoâi. Vì muoán keát baïn vôùi Brad, toâi quyeát ñònh baét ñaàu caâu chuyeän töø nhöõng vaán ñeà hieän taïi thay vì luïc loïi quaù khöù. Toâi noùi vôùi Brad: - Cha meï chaùu noùi raèng chaùu ñang nghó ñeán chuyeän boû nhaø ñi. Lieäu chaùu coù theå noùi cho chuù bieát veà chuyeän ñoù khoâng? - Chaùu khoâng coù yù ñònh boû nhaø ñi ngay baây giôø. - Brad noùi, laéc ñaàu nguaày nguaäy. - Chaùu chæ boû nhaø ñi khi khoâng ai chòu laéng nghe chaùu nöõa thoâi. - Chaùu nghó chaùu seõ theá naøo khi boû nhaø ñi? - Toâi hoûi. - Chaùu coù töôûng töôïng cuoäc soáng cuûa mình seõ nhö theá naøo neáu khoâng soáng chung vôùi cha meï khoâng? - Chaùu seõ ñöôïc töï do laøm nhöõng ñieàu chaùu muoán. - Brad noùi. - Chaùu seõ khoâng phaûi tranh caõi vôùi cha meï veà nhöõng ñieàu nhoû nhaët nöõa. Ñoù laø lyù do khieán chaùu khoâng muoán soáng ôû nhaø. Toâi bieát Brad ñaõ bò toån thöông vì nhöõng töø ngöõ tieâu cöïc vaø ñieàu ñoù chöùùng toû ngoân ngöõ yeâu thöông cô baûn cuûa caäu beù laø lôøi khen ngôïi. Ñaây laø ñieàu thöôøng thaáy ôû haàu heát treû vò thaønh nieân. - Chaùu coù cho raèng cha meï chaùu yeâu thöông chaùu khoâng? - Toâi hoûi. Brad döøng laïi moät chuùt vaø noùi: - Chaùu bieát laø cha meï yeâu thöông chaùu nhöng khoâng hieåu sao thænh thoaûng chaùu khoâng caûm nhaän ñöôïc ñieàu ñoù, nhaát laø trong nhöõng naêm gaàn ñaây. - Khi chaùu coøn nhoû, cha meï ñaõ theå hieän tình yeâu thöông vôùi chaùu nhö theá naøo? - Hoï ñaõ noùi raèng chaùu thaät tuyeät vôøi. - Caäu beù noùi vôùi nuï cöôøi haõnh dieän. - Nhöng chaùu nghó haún baây giôø hoï ñaõ thay ñoåi suy nghó roài. - Theá chaùu coù nhôù moät vaøi ñieàu toát ñeïp maø cha meï noùi vôùi chaùu khoâng? - Coù aï. Moät laàn, khi ñeán xem chaùu thi ñaáu cho moät ñoäi boùng treû, cha chaùu ñaõ noùi raèng chaùu laø caàu thuû tuyeät vôøi nhaát maø oâng töøng bieát. Vaø oâng coøn noùi moät ngaøy naøo ñoù chaùu coù theå chôi boùng chuyeân nghieäp neáu chaùu muoán.
- Chaùu coù chôi boùng ôû tröôøng trung hoïc khoâng? Brad ñaùp lôøi toâi baèng moät caùi gaät ñaàu. - Chaùu chôi ñöôïc nhöng chaùu khoâng nghó mình chôi gioûi ñeán möùc ñoä nhö vaäy. Khi toâi yeâu caàu Brad nhôù laïi nhöõng ñieàu tích cöïc maø meï caäu ñaõ noùi vôùi caäu khi coøn nhoû, Brad ñaõ traû lôøi: - Meï luoân noùi raèng “Meï yeâu con, meï yeâu con raát nhieàu”. Duø ñoâi luùc chaùu nghó meï khoâng thaønh thaät nhöng noù vaãn khieán chaùu caûm thaáy haïnh phuùc. - Meï vaãn coøn noùi nhöõng töø ñoù vôùi chaùu chöù? - Gaàn ñaây thì khoâng. Ñieàu duy nhaát maø meï laøm baây giôø laø pheâ phaùn chaùu. - Vaäy meï noùi gì khi pheâ phaùn chaùu? - Toái hoâm qua, meï chaùu ñaõ noùi raèng chaùu voâ traùch nhieäm. Meï coøn noùi raèng chaùu caåu thaû vaø khoâng bieát leã pheùp. - Vaäy chaùu coù theá khoâng? - Toâi doø hoûi. - Chaùu nghó laø chaùu coù caåu thaû. - Caäu beù chaàm chaäm traû lôøi. - Nhöng chaùu ñaõ khoâng voâ leã neáu cha meï khoâng theo doõi chaùu suoát ngaøy nhö vaäy. - Cha meï coøn pheâ phaùn chaùu ñieàu gì nöõa khoâng? - Moïi thöù. Hoï noùi chaùu daønh quaù nhieàu thôøi gian ñeå noùi chuyeän ñieän thoaïi vôùi baïn beø; khoâng veà nhaø ñuùng giôø; khoâng goïi ñieän thoaïi baùo khi veà treã; khoâng daønh ñuû thôøi gian ñeå laøm baøi taäp veà nhaø; khoâng hoïc haønh nghieâm tuùc ôû tröôøng… Nhö chaùu noùi ñaáy, moïi thöù chaùu laøm ñeàu khieán hoï phieàn loøng. - Vôùi taát caû nhöõng phaùn xeùt ñoù, chaùu caûm thaáy nhö theá naøo veà cha meï cuûa mình? - Coù leõ chaùu seõ tìm caùch thoaùt khoûi hoï vaøo moät ngaøy naøo ñoù. - Brad noùi. - Chaùu ñaõ quaù meät moûi vôùi nhöõng cuoäc caõi vaõ thöôøng xuyeân vaø keùo daøi naøy. Sao cha meï khoâng ñeå chaùu ñöôïc laø chính chaùu cô chöù? Chaùu khoâng nghó mình toài teä ñeán vaäy. Chaùu chæ mong hoï ñeå chaùu ñöôïc töï do thoâi. - Chaùu seõ laøm gì neáu ñieàu ñoù xaûy ra? - Chaùu khoâng bieát. - Brad noùi. - Coù theå chaùu seõ haønh ñoäng nhö nhöõng ñöùa khaùc. Nhöng chaùu seõ khoâng laøm nhöõng vieäc ngu ngoác nhö nghieän huùt hay tham gia caùc troø baïo löïc. Chaùu bieát cha meï luoân lo laéng veà nhöõng ñieàu naøy vaø cho raèng taát caû treû vò thaønh nieân ñeàu nhö vaäy. Nhöng chaùu khoâng ngoác ñeán möùc ñoù. Sao hoï khoâng theå tin chaùu cô chöù? Caûm giaùc troáng roãng Sau ba buoåi troø chuyeän vôùi Brad, toâi keát luaän raèng caäu beù hoaøn toaøn bình thöôøng veà taâm lyù. Vaán ñeà maø caäu ñang ñoái maët chính laø vieäc caäu thieáu thoán tình caûm, xuaát phaùt töø vieäc cha meï caäu ñaõ ngöøng noùi vôùi caäu baèng ngoân ngöõ yeâu thöông. Tröôùc ñaây, khi coøn beù, Brad thöôøng nhaän ñöôïc nhöõng lôøi khen ngôïi vaø yeâu thöông cuûa cha meï vaø chuùng ñaõ trôû thaønh nhöõng kyù öùc toát ñeïp trong loøng caäu beù. Nhöng giôø ñaây, trong suy nghó cuûa caäu, taát caû ñaõ thay ñoåi bôûi vì ñieàu caäu nghe ñöôïc chæ laø nhöõng lôøi noùi caám ñoaùn. Nhöõng gì caäu caûm nhaän ñöôïc luùc naøy laø söï haét huûi. Chieác bình chöùa tình caûm yeâu thöông cuûa Brad ñaày traøn khi caäu coøn nhoû vaø ñaõ troáng roãng khi caäu böôùc sang tuoåi vò thaønh nieân. Toâi chia seû vôùi Brad nhöõng suy nghó cuûa toâi veà vaán ñeà cuûa caäu. Toâi giaûi thích vôùi caäu raèng taát caû chuùng ta ñeàu coù moät bình chöùa tình caûm yeâu thöông. Khi chieác bình ñoù ñaày – töùc laø khi ta caûm thaáy mình ñöôïc nhöõng ngöôøi quan troïng trong cuoäc ñôøi mình yeâu thöông – thì cuoäc soáng cuûa ta luoân trôû neân töôi ñeïp. Khi ñoù, ta coù theå thaûo luaän nhöõng khaùc bieät cuûa mình theo höôùng tích cöïc. Nhöng khi chieác bình yeâu thöông
cuûa ta troáng roãng, nghóa laø khi ta caûm thaáy mình bò haét huûi, thì vieäc thaûo luaän nhöõng khaùc bieät maø khoâng caõi vaõ hay noùi xaáu nhau laø ñieàu raát khoù. Toâi noùi vôùi Brad raèng cha meï cuûa caäu cuõng coù bình chöùa tình caûm yeâu thöông cuûa rieâng hoï vaø cuõng nhö caäu, giôø ñaây, chieác bình tình caûm cuûa hoï ñaõ caïn kieät. Toâi noùi vôùi Brad: “Khi tình caûm trong chieác bình yeâu thöông cuûa cha meï chaùu caïn ñi, hoï seõ coù nhöõng lôøi noùi hoaëc haønh ñoäng khoâng toát ñoái vôùi chaùu”. Toâi quaû quyeát vôùi Brad raèng taát caû ñieàu ñoù coù theå thay ñoåi ñöôïc vaø moái quan heä giöõa caäu vaø cha meï coù theå tích cöïc nhö tröôùc. Toâi coøn khaúng ñònh vôùi Brad raèng ba naêm tieáp theo seõ laø ba naêm ñeïp nhaát cuoäc ñôøi caäu, vaø khi caäu ñaõ vaøo ñaïi hoïc vaø soáng xa nhaø thì coù theå caäu seõ thaáy nhôù cha meï raát nhieàu. Brad cöôøi ñaùp: “Chaùu seõ thích ñieàu ñoù!”. Toâi höùa vôùi Brad seõ tìm caùch giuùp cha meï caäu hieåu ñöôïc nhöõng ñieàu toâi ñaõ noùi vôùi caäu ñoàng thôøi “khích” caäu baøy toû tình yeâu cuûa caäu vôùi cha meï, baát keå caûm giaùc teä haïi maø caäu caûm thaáy veà hoï luùc naøy. - Tình yeâu luoân laø moät löïa choïn ñuùng. - Toâi noùi. - Vaø chuù nghóa raèng neáu choïn noù, chaùu seõ tìm ra caùch giaûi quyeát hôïp lyù nhaát cho vaán ñeà cuûa mình. Haõy nhôù raèng tình yeâu, chöù khoâng phaûi loøng caêm gheùt, laø baïn ñoàng haønh vôùi hoøa bình. Brad gaät ñaàu, mæm cöôøi vaø noùi: - Vaâng! - Sau saùu tuaàn, töùc laø khoaûng thôøi gian chuù duøng ñeå noùi chuyeän vôùi cha meï chaùu, hai chuù chaùu ta seõ gaëp nhau laàn nöõa vaø xem moïi vieäc tieán trieån theá naøo. - Toâi ñeà nghò. - Vaâng! Brad traû lôøi vaø chaøo taïm bieät toâi. Nhöõng ñieàu toâi trao ñoåi vôùi cha meï cuûa Brad cuõng laø ñieàu toâi muoán truyeàn ñaït ñeán caùc baïn trong phaàn coøn laïi cuûa chöông naøy. Cuõng gioáng nhö caùc baïn, cha meï cuûa Brad laø nhöõng baäc cha meï raát taän taâm. Hoï ñaõ hoaøn thaønh xuaát saéc vai troø cuûa mình trong suoát möôøi hai naêm ñaàu ñôøi cuûa con trai mình. Nhöng khi con hoï böôùc vaøo giai ñoaïn tuoåi vò thaønh nieân, hoï ñaõ khoâng ñeå yù ñeán nhöõng thay ñoåi cuûa noù. Hoï caûm thaáy heát söùc khoù khaên trong vieäc giöõ con thuyeàn laøm cha meï cuûa mình khoâng bò chìm khi va vaøo nhöõng taûng ñaù xuaát hieän trong doøng chaûy taâm hoàn treû vò thaønh nieân. Ñoái xöû vôùi treû vò thaønh nieân ñuùng vôùi taâm lyù löùa tuoåi Nhieàu baäc cha meï tieáp tuïc duy trì phöông phaùp nuoâi daïy con maø hoï ñaõ aùp duïng thaønh coâng tröôùc ñaây, baát chaáp vieäc con caùi hoï ñaõ trôû thaønh treû vò thaønh nieân. Ñaây laø moät sai laàm raát nghieâm troïng bôûi luùc naøy, con caùi cuûa hoï khoâng coøn laø treû con nöõa. Chuùng ñang trong thôøi kyø quaù ñoä thaønh ngöôøi lôùn. Luùc naøy, giai ñieäu quan troïng nhaát vang leân trong suy nghó cuûa treû chính laø söï ñoäc laäp vaø ñònh hình ñöôïc caù tính cuûa baûn thaân. Giai ñieäu naøy phaûi ñöôïc hoøa aâm vôùi taát caû nhöõng thay ñoåi sinh lyù, tình caûm vaø tinh thaàn dieãn ra beân trong treû. Khi caùc baäc cha meï khoâng hieåu ñöôïc nhöõng giai ñieäu naøy, maâu thuaãn naûy sinh giöõa hai theá heä laø ñieàu khoâng theå khoâng traùnh khoûi. Xung ñoät taát yeáu seõ xaûy ra khi caû hai khoâng tìm ñöôïc tieáng noùi chung. Ñieàu naøy thöôøng taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán ñôøi soáng tinh thaàn, tình caûm cuûa treû vò thaønh nieân. Keát quaû cuûa nhöõng cuoäc tranh caõi naøy laø khoaûng caùch giöõa cha meï vaø con caùi ngaøy caøng xa. Vì theá, lôøi khuyeân maø toâi daønh cho caùc baäc phuï huynh laø haõy thay ñoåi caùch nhìn nhaän veà con caùi cuûa baïn. Coù theå khi coøn nhoû, con baïn caûm thaáy an toaøn trong tình yeâu thöông noàng aám cuûa baïn nhöng giôø ñaây, taâm hoàn chuùng ñang coù nhöõng bieán ñoäng lôùn vaø chieác bình yeâu thöông cuûa chuùng ñang coù nguy cô bò ñoå vôõ. Coù theå yù ñònh nuoâi daïy cuûa baïn laø toát ñeïp nhöng keát quaû maø baïn thu ñöôïc laïi khoâng nhö mong muoán. Vì theá, baïn haõy thay ñoåi höôùng ñi, neáu khoâng, moïi chuyeän seõ caøng trôû neân toài teä.
Thaät may, raát nhieàu baäc cha meï ñaõ laøm ñöôïc ñieàu maø cha meï cuûa Brad ñaõ laøm – nhaän ra sai laàm vaø kòp thôøi söûa chöõa. Toâi ñaõ giaûi thích vôùi cha meï Brad veà ngoân ngöõ yeâu thöông chính cuûa caäu beù cuõng nhö ñieàu maø hoï ñaõ laøm ñöôïc tröôùc ñaây. Tuy nhieân, trong thôøi gian gaàn ñaây, khi Brad böôùc vaøo giai ñoaïn tuoåi vò thaønh nieân, hoï ñaõ thay nhöõng lôøi khaúng ñònh yeâu thöông baèng nhöõng lôøi keát toäi, thay nhöõng lôøi chaáp nhaän baèng nhöõng lôøi töø choái. Theo ñoù, hoï khoâng chæ laøm caïn kieät chieác bình yeâu thöông cuûa Brad maø hoï coøn ñoå ñaày noù baèng söï oaùn giaän. Sau khi moïi vieäc ñaõ ñöôïc saùng toû, cha cuûa Brad noùi vôùi toâi: “Giôø thì toâi hieåu ñieàu gì ñaõ xaûy ra roài. Nhöng chuùng toâi phaûi söûa chöõa nhö theá naøo ñaây?”. Toâi thaät söï vui möøng tröôùc caâu hoûi naøy cuûa oâng, bôûi vì moät khi ñaõ muoán hoïc hoûi thì con ngöôøi nhaát ñònh seõ laøm ñöôïc! Haõy yeâu thöông vaø chaáp nhaän con treû Böôùc ñaàu tieân maø toâi ñeà nghò vôùi cha meï Brad laø hay daäp taét ngoïn löûa keát toäi. Keá tieáp, haõy toå chöùc moät buoåi hoïp maët gia ñình vaø côûi môû chia seû vôùi Brad noãi loøng cuûa mình. Treân heát, toâi khuyeân hoï haõy noùi vôùi Brad veà tình yeâu thöông maø hoï daønh cho caäu beù cuõng nhö vieäc hoï seõ luoân yeâu thöông chaùu, baát keå nhöõng gì chaùu ñaõ laøm. Tieáp theo, toâi khuyeân cha meï cuûa Brad haõy caån thaän tröôùc khi ñöa ra caùc chæ daãn. - Haõy ñeå chaùu bieát raèng anh chò muoán hoïc caùch laøm vieäc vôùi chaùu qua nhöõng cuoäc troø chuyeän côûi môû. Haõy noùi vôùi chaùu raèng: “Brad! Cha meï muoán ñoái xöû vôùi con nhö moät ngöôøi ñaøn oâng; toân troïng yù kieán vaø caûm xuùc cuûa con. Nhöng ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy ñoøi hoûi raát nhieàu thôøi gian vaø ñoâi luùc chuùng ta seõ maéc phaûi sai laàm trong quaù trình thöïc hieän noù. Tuy vaäy, cha meï muoán noùi vôùi con raèng, cha meï ñang coá gaéng trôû thaønh nhöõng baäc cha meï toát nhaát cuûa con”. Cha meï cuûa Brad ñaõ laøm theo lôøi khuyeân cuûa toâi. Moät thôøi gian sau, hoï ñaõ keå vôùi toâi veà cuoäc hoïp gia ñình laàn ñoù vaø cho bieát noù ñaõ taïo neân moät böôùc ngoaët quan troïng trong moái quan heä giöõa hoï vaø Brad. Duø khoâng quaù laïc quan veà khaû naêng thay ñoåi cuûa hoï nhöng Brad ñaõ bieát tha thöù cho nhöõng sai laàm maø hoï ñaõ phaïm phaûi. Toâi bieát haún khoâng ít baïn seõ phaûn ñoái raèng: “Neáu khoâng chæ ra nhöõng haønh vi sai traùi cuûa con em chuùng ta thì laøm sao ta daïy doã chuùng ñöôïc?”. Moät baø meï ñaõ noùi vôùi toâi: “Tieán só Chapman, coù phaûi oâng ñeà nghò chuùng toâi neân ñeå cho con chuùng toâi laøm baát kyø ñieàu gì maø chuùng muoán?”. Toâi traû lôøi: “Dó nhieân laø khoâng”. Treû vò thaønh nieân luoân caàn nhöõng giôùi haïn vaø caùc baäc cha meï neân ñaët ra cho chuùng nhöõng giôùi haïn caàn thieát. Nhöng beân caïnh vieäc ra leänh, chuùng ta coøn coù moät caùch hay hôn ñeå thuùc ñaåy treû vò thaønh nieân töï nguyeän laøm vieäc. Chuùng ta seõ thaûo luaän vieäc naøy chi tieát hôn ôû Chöông 12, khi thaûo luaän veà moái quan heä giöõa tình yeâu vaø traùch nhieäm. Ñieàu chuùng ta noùi ñeán ôû ñaây laø laøm theá naøo ñeå giöõ chieác bình yeâu thöông luoân traøn ñaày. Nhöõng lôøi noùi coäc caèn, söï keát aùn, tranh caõi roõ raøng khoâng phaûi laø caùch ñeå duy trì tình caûm. Nhöõng haønh ñoäng naøy khoâng chæ taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán treû vò thaønh nieân maø coøn phaù huûy ngoân ngöõ yeâu thöông caên baûn cuûa treû. Haàu heát treû vò thaønh nieân ñeàu vaät loän vôùi yù thöùc veà caù tính cuûa baûn thaân. Chuùng so saùnh baûn thaân vôùi nhöõng ñöùa treû cuøng trang löùa veà maët cô theå, trí oùc, vaø xaõ hoäi. Nhieàu treû vò thaønh nieân ñaõ keát luaän raèng chuùng khoâng theå “ñaït tôùi chuaån” nhö nhöõng ñöùa treû khaùc. Theo ñoù, chuùng thöôøng caûm thaáy töï ti vaø luoân töï traùch baûn thaân mình. Coù theå noùi, ñaây laø giai ñoaïn maø con ngöôøi caàn nhieàu lôøi noùi yeâu thöông vaø khaúng ñònh nhaát. Ñeán ñaây, toâi nhôù ñeán moät caâu tuïc ngöõ Do Thaùi coå: “Caùi cheát vaø söï soáng ñeàu naèm ôû söùc maïnh cuûa chieác löôõi”. Laøm caùch naøo ñeå chaáp nhaän con treû? Vaäy chuùng ta neân noùi gì vôùi nhöõng ñöùa con tuoåi vò thaønh nieân cuûa mình? Toâi xin ñeà xuaát moät soá caùch laáp ñaày taâm hoàn cuûa con baïn nhö sau:
Lôøi khen ngôïi Tröôùc tieân laø haõy söû duïng nhöõng lôøi khen taëng. Lôøi khen phaûi gaén lieàn vôùi vieäc ghi nhaän nhöõng thaønh quaû maø con baïn ñaõ ñaït ñöôïc. Haõy chuù yù ñeán nhöõng vieäc laøm ñuùng cuûa treû vaø töôûng thöôûng cho treû baèng nhöõng lôøi khen. Coù hai yeáu toá quan troïng trong vieäc ñöa ra lôøi khen ñoái vôùi treû vò thaønh nieân. Ñaàu tieân laø söï chaân thaät. Treû vò thaønh nieân luoân tìm kieám vaø chôø ñôïi tính trung thöïc vaø söï chính tröïc ôû ngöôøi lôùn. Baïn coù theå taâng boác chuùng khi chuùng môùi ba tuoåi nhöng vieäc laøm naøy seõ khoâng coù keát quaû khi chuùng ñaõ möôøi ba tuoåi. Neáu baïn noùi vôùi con baïn raèng: “Con ñaõ doïn deïp phoøng cuûa mình raát toát” trong khi noù khoâng heà laøm nhö vaäy thì ñoù thaät söï laø moät ñieàu nhaïo baùng ñoái vôùi trí thoâng minh cuûa treû. Ñieàu naøy ñem ñeán ñaëc ñieåm thöù hai maø baïn caàn chuù yù khi khen treû vò thaønh nieân: Haõy khen cuï theå. Nhöõng lôøi khen chung chung nhö: “Con ñaõ doïn deïp phoøng cuûa mình raát toát” thöôøng hieám khi coù taùc duïng. Söï thaät thì lôøi khen chæ coù taùc duïng trong nhöõng tröôøng hôïp cuï theå. “Con ñaõ loaïi boû veát oá caø pheâ ra khoûi taám thaûm raát toát”; “Caùm ôn con vì ñaõ cho quaàn aùo baån vaøo thuøng maùy giaët; ñieàu ñoù thaät söï coù ích khi meï giaët ñoà saùng nay”; “Caùm ôn con vì ñaõ caøo laù treân saân vaøo thöù baûy. Nhìn thaät laø goïn gaøng”… laø nhöõng lôøi khen thöôøng mang laïi hieäu quaû cao ñoái vôùi treû vò thaønh nieân. Vì theá, haõy taäp quan saùt vaø nhaän ra nhöõng vieäc laøm cuï theå nhö vaäy. Barry, con trai cuûa Bob, chôi trong ñoäi boùng chaøy ôû tröôøng trung hoïc. Hoâm tröôùc, caäu beù ñaõ coù moät ngaøy teä haïi khi chôi boùng. Tuy ñoäi cuûa caäu ñaõ thua nhöng trong traän ñaáu ñoù, Barry ñaõ coù moät cuù phaùt boùng hoaøn haûo. Khi Barry trôû veà nhaø, em trai caäu baét chuyeän: - Cha noùi raèng ñoù laø vaùn ñaáu hay nhaát maø cha töøng xem. - Em ñang noùi ñeán caùi gì vaäy? - Barry hoûi. - Cuù phaùt boùng cuûa anh! - Em trai caäu traû lôøi. Cha cuûa Barry böôùc vaøo phoøng. - Ñuùng vaäy. - OÂng noùi. - Cha seõ nhôù maõi vaùn ñaáu ñoù. Duø ñoäi cuûa con ñaõ thua nhöng cha thaät söï aán töôïng vôùi cuù phaùt boùng cuûa con. Ñoù laø cuù phaùt boùng ngoaïn muïc nhaát maø cha töøng thaáy! Con ñaõ chôi cöø nhö moät caàu thuû chuyeân nghieäp, con trai aï. Barry ñi ra vôùi nuï cöôøi haïnh phuùc. Coù theå thaáy, nhöõng lôøi khen taëng cuûa ngöôøi cha ñaõ laøm ñaày chieác bình yeâu thöông cuûa Barry. Roõ raøng, cha cuûa Barry ñaõ laøm chuû ñöôïc ngheä thuaät khen ngôïi treû vò thaønh nieân. Beân caïnh ñoù, baïn cuõng neân chuù yù ñeán ñieåm thöù ba khi khen ngôïi treû: Neáu khoâng theå khen ngôïi keát quaû, haõy khen ngôïi noã löïc. Chaúng haïn, khi ñöùa con möôøi ba tuoåi cuûa baïn caét coû trong vöôøn nhaø khoâng saïch seõ, thay vì nhìn vaøo phaàn coû chöa ñöôïc doïn saïch, baïn haõy chuù yù ñeán coâng söùc maø noù ñaõ boû ra. Haõy noùi vôùi thaèng beù raèng: “Nathan, con ñaõ tieán boä raát nhieàu trong vieäc caét coû. Vaø cha raát vui tröôùc noã löïc naøy cuûa con!”. Khi ñoù, chieác bình yeâu thöông cuûa caäu beù ñaõ ñöôïc ñoå ñaày bôûi caäu nhaän ra raèng cha caäu raát yeâu thöông caäu vaø coâng söùc cuûa caäu ñöôïc ghi nhaän. Coù ngöôøi ñaõ hoûi toâi: “Nhöng neáu chuùng ta khoâng chæ ra nhöõng choã coù chöa ñöôïc caét thì laøm sao thaèng beù tieán boä ñöôïc?”. Caâu traû lôøi cuûa toâi laø: “Haõy ñôïi thôøi gian”. Chaéc chaén laø sau hai giôø caét coû, chaúng ai caûm thaáy khích leä khi nhaän ñöôïc lôøi cheâ bai, traùch cöù caû. Ñieàu ñoù chæ khieán con baïn gheùt vieäc caét coû hôn maø thoâi. Khi ñöôïc töôûng thöôûng baèng nhöõng lôøi khen, treû seõ caûm thaáy coâng söùc vaø noã löïc cuûa mình ñaõ ñöôïc ghi nhaän vaø treû seõ coù ñoäng löïc ñeå hoaøn thaønh noù toát hôn vaøo laàn sau. Treû vò thaønh nieân caàn ñöôïc nghe nhöõng lôøi khen töø cha meï. Theá nhöng, ñieàu ñaùng buoàn laø nhieàu phuï huynh ñaõ quaù chuù taâm ñeán thaát baïi, thieáu soùt cuûa treû maø khoâng thaáy ñöôïc nhöõng haønh ñoäng tích cöïc, ñaùng khen cuûa chuùng. Haäu quaû laø chieác bình yeâu thöông cuûa con hoï bò troáng roãng. Vaäy neân, duø ñieàu gì xaûy ra
chaêng nöõa thì haõy tieáp tuïc tìm nhöõng haønh ñoäng tích cöïc cuûa treû vaø trao cho chuùng nhöõng lôøi khen ngôïi, khaúng ñònh. Lôøi yeâu thöông Moät caùch quan troïng khaùc ñeå noùi nhöõng lôøi khaúng ñònh vôùi treû vò thaønh nieân laø noùi nhöõng lôøi yeâu thöông. Neáu lôøi khen taäp trung vaøo nhöõng haønh vi toát cuûa treû thì söï yeâu meán laïi taäp trung vaøo chính baûn thaân chuùng. Caâu noùi yeâu thöông chöùa ñöïng söùc maïnh nhieàu nhaát chính laø nhöõng töø raát ñôn giaûn: “Cha/meï yeâu con”. Ba töø naøy luoân thích hôïp vaø toû roõ taùc duïng duø coù theå coù luùc con caùi baïn khoâng muoán nghe nhöõng lôøi ñoù khi coù söï hieän dieän cuûa caùc baïn cuûa chuùng. Thöïc teá, treû vò thaønh nieân khoâng ñöôïc laéng nghe nhöõng lôøi noùi yeâu thöông töø cha meï thöôøng xuyeân seõ traûi qua nhöõng chaán thöông caûm xuùc saâu saéc khi tröôûng thaønh. Trong vaøi naêm gaàn ñaây, toâi thöôøng noùi chuyeän vôùi moät soá vaän ñoäng vieân chuyeân nghieäp veà caùc vaán ñeà hoân nhaân gia ñình. Moät laàn, moät vaän ñoäng vieân boùng baàu duïc ñaõ taâm söï vôùi toâi: “Tieán só Chapman aï! Toâi chöa bao giôø nghe cha toâi noùi caâu ‘Cha yeâu con’ caû. Toâi muoán ñöôïc oâm laáy cha moät laàn vaø noùi vôùi oâng ba töø thieâng lieâng ñoù bieát bao!”. Laàn ñoù, toâi thaät söï xuùc ñoäng khi nhìn thaáy ñoâi maét ngaân ngaán nöôùc cuûa anh. Toâi bieát mình coù theå noùi vaøi lôøi yeâu thöông vaø oâm anh aáy nhöng chaéc chaén chuùng seõ khoâng bao giôø thay theá ñöôïc lôøi noùi vaø haønh ñoäng cuûa ngöôøi cha. Lôøi noùi yeâu thöông cuõng coù theå taäp trung vaøo veû beà ngoaøi hoaëc tính caùch cuûa treû. “Toùc cuûa con hoâm nay thaät tuyeät” coù theå laø trôû neân ñaëc bieät ñoái vôùi moät ñöùa treû möôøi saùu tuoåi khi noù ñang phaân vaân khoâng bieát mình coù “nhìn ñöôïc” hay khoâng. “Con thaät maïnh meõ” coù theå laø nhöõng lôøi laøm thay ñoåi taâm traïng cuûa moät caäu con trai möôøi laêm tuoåi ñang quaù quan taâm ñeán nhöõng nhöôïc ñieåm treân khuoân maët mình. Haõy tìm nhöõng ñaëc ñieåm hình theå noåi troäi cuûa treû ñeå khen ngôïi. Ñoù laø moät caùch theå hieän tình caûm yeâu thöông raát hieäu quaû. Nhöõng lôøi yeâu thöông coù theå cuõng taäp trung vaøo tính caùch cuûa treû. “Cha thaät haïnh phuùc khi con maïnh meõ nhö vaäy. Coù theå con cho raèng mình khaù nhuùt nhaùt nhöng cha thaáy con raát côûi môû vôùi moïi ngöôøi, ñaëc bieät laø khi con troø chuyeän”. Haõy noùi nhöõng caâu noùi tình caûm vaø coù aûnh höôûng saâu saéc ñeán taâm hoàn treû. Chuùng seõ mang ñeán cho con baïn caûm giaùc coù giaù trò, ñöôïc thöøa nhaän vaø ñöôïc yeâu thöông. Ñoái vôùi moät soá baäc cha meï, vieäc theå hieän tình caûm yeâu thöông thöôøng khoâng deã daøng. Vì theá, toâi khuyeân caùc baïn neân coù moät cuoán soå tay vaø ghi vaøo ñoù nhöõng caâu noùi yeâu thöông maø baïn taâm ñaéc. Baïn cuõng coù theå töï nghó ra nhöõng caùch boäc loä tình caûm rieâng vaø thænh thoaûng thöïc haønh chuùng vôùi con mình. Noùi nhöõng lôøi ghi nhaän tröôùc maët gia ñình Nhöõng lôøi khen ngôïi, khaúng ñònh vaø yeâu thöông thöôøng coù yù nghóa lôùn hôn neáu chuùng ñöôïc noùi khi coù söï hieän dieän cuûa ngöôøi khaùc. Chaúng haïn, moät ngöôøi cha noùi veà coâ con gaùi mình nhö sau: “Moïi ngöôøi coù thaáy con gaùi toâi toái nay chôi boùng tuyeät khoâng? Con beù ñaõ thöïc hieän hai cuù ñaùnh raát tuyeät vôøi vaø giuùp ñoäi giaønh chieán thaéng ñaáy!”. Chaéc chaén coâ con gaùi khoâng chæ haøi loøng veà traän ñaáu maø coøn haïnh phuùc hôn raát nhieàu tröôùc lôøi khen ngôïi cuûa cha. Ñieàu naøy coù yù nghóa saâu saéc vôùi coâ beù hôn khi ngöôøi cha chæ noùi ñieàu ñoù vôùi rieâng coâ. Lôøi ghi nhaän laø moät trong naêm ngoân ngöõ yeâu thöông chính cuûa treû vò thaønh nieân. Noù seõ töôùi maùt taâm hoàn treû vaø giuùp treû laáy laïi ñöôïc caûm giaùc töï tin. Vaø trong taát caû caùc ngoân ngöõ yeâu thöông cuûa treû vò thaønh nieân, khoâng gì quan troïng hôn nhöõng lôøi khaúng ñònh töø cha meï chuùng. Treû vò thaønh nieân noùi gì? Haõy laéng nghe nhöõng lôøi taâm söï cuûa treû vò thaønh nieân ñeå hieåu roõ hôn veà nhu caàu tình caûm cuûa caùc em.
Matt, 17 tuoåi, thaønh vieân cuûa ñoäi ñoâ vaät: “Khi con thaéng, khoâng coù gì quan troïng hôn laø nghe cha noùi raèng: ‘Con laøm toát laém, con trai’. Vaø khi con thua, khoâng gì coù ích hôn laø nghe oâng noùi: ‘Con ñaõ theå hieän heát khaû naêng cuûa mình. Nhaát ñònh laàn sau con seõ thaéng’”. Bethany, 13 tuoåi: “Chaùu bieát meï chaùu yeâu chaùu nhieàu laém. Baø ñaõ noùi vôùi chaùu raát nhieàu laàn veà ñieàu ñoù. Chaùu nghó raèng cha cuõng nhö vaäy, duø cha chaúng noùi ra ñieàu ñoù”. Ryan, 15 tuoåi, soáng trong khu phoá coå ôû Chicago: “Chaùu khoâng coù cha, nhöng buø laïi, chaùu coù tình yeâu cuûa meï. Meï ñaõ noùi vôùi chaùu laø baø töï haøo veà chaùu vaø luoân khuyeán khích chaùu haõy töï laøm ñieàu gì ñoù”. Yolanda, 18 tuoåi: “Vaøi thaùng nöõa chaùu seõ vaøo ñaïi hoïc. Chaùu nghó mình laø coâ gaùi may maén nhaát treân ñôøi naøy. Cha meï chaùu ñeàu yeâu thöông chaùu. Trong nhöõng naêm thaùng khoù khaên cuûa tuoåi vò thaønh nieân, hoï ñaõ luoân luoân khuyeán khích chaùu. Cha chaùu noùi raèng: ‘Con luoân tuyeät vôøi nhaát!’ vaø meï noùi raèng: ‘Con coù theå trôû thaønh baát cöù ai maø con muoán.’ Chaùu chæ hy voïng laø mình coù theå giuùp nhöõng ngöôøi khaùc cuõng nhö caùch boá meï ñaõ giuùp chaùu”. Judith, 14 tuoåi: “Meï chaùu boû ñi khi chaùu 4 tuoåi neân chaùu khoâng coù nhieàu kyù öùc veà baø. Sau ñoù, cha chaùu ñaõ keát hoân vôùi moät ngöôøi khaùc vaø chaùu xem baø nhö meï ruoät cuûa mình. Khi chaùu thaát voïng veà baûn thaân, baø ñaõ noùi vôùi chaùu raèng baø yeâu chaùu bieát bao, vaø baø keå chaùu nghe nhöõng ñieàu toát ñeïp veà baûn thaân chaùu maø chaùu ñaõ khoâng nhaän ra. Chaùu khoâng theå vöôït qua nhöõng khoù khaên nhö vaäy maø khoâng coù baø”. Coù theå thaáy, ñoái vôùi treû vò thaønh nieân, ngoân ngöõ tình yeâu cuûa lôøi ghi nhaän luoân coù yù nghóa quan troïng. Khi cha meï thöôøng xuyeân noùi nhöõng lôøi naøy, chieác bình yeâu thöông cuûa treû seõ luoân ñaày traøn.