A Cancer Prevention Outreach in Santee

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

58
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

"A concerned husband asked what to do when his wife was found with a mass in the breast". (Tạm dịch "Một người chồng hỏi phải làm gì khi bà vợ có cục ở vú?") Đây là một vấn đề thường gặp, nên xin lạm bàn: Đặt vào địa vị một nguời "bệnh", Tôi có thử vào Google, và đặt câu hỏi như sau "I found a lump in my breast, what should I do ?". Dĩ nhiên có nhiều bài hiện lên ngay tức thì, nhưng liếc qua hai mươi bài đầu tiên, không có bài nào thoả đáng...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: A Cancer Prevention Outreach in Santee

A Cancer Prevention Outreach in Santee "A concerned husband asked what to do when his wife was found with a mass in the breast". (Tạm dịch "Một người chồng hỏi phải làm gì khi bà vợ có cục ở vú?") Đây là một vấn đề thường gặp, nên xin lạm bàn: Đặt vào địa vị một nguời "bệnh", Tôi có thử vào Google, và đặt câu hỏi như sau "I found a lump in my breast, what should I do ?". Dĩ nhiên có nhiều bài hiện lên ngay tức thì, nhưng liếc qua hai mươi bài đầu tiên, không có bài nào thoả đáng lắm, đa số chỉ nhắc đi khá m BS ngaỵ. Lại đặt thử câu hỏi " Work up of a breast lump" (Cách định bệnh - khi có - một cục trong vú) cũng không tìm được một vài articles ngắn gọn đi thẳng vào vấn đề.
Đến khi đặt câu hỏi "Breast lump diagnosis "thì có một số articles khá hơn hiện lên, và đến khi chọn "for health care professionals" thì có được một vài articles đáng để ý, nhưng tin tức cũng chỉ tổng quát mà thôi. Đây chỉ là một cách thử xem dùng In tờ Nét - với lối "tìm kiếm" - search- hiện tại cho những kết quả như thế nào - Dĩ nhiên đối với các chuyên viên, họ phải vào các data bases chuyên môn. (Về phiá bệnh nhân) Các bài này quá khái quát, hoặc lại dùng từ ngữ quá chuyên môn, càng đọc càng thêm khó nghĩ và vẫn bắt buộc b.nhân phải nói chuyện thẳng với y sĩ. (Về phiá y sĩ) các dữ kiện tìm thấy theo lối này hoàn toàn không đủ để định bệnh hay chữa bệnh. Trong tất cả các nhà thương đều có Tumor Boards, và những cases về ung thư đều được đưa ra trình hàng tuần, có sự hiện diện của chuyên viên các ngành: Primary doctors trình bệnh sử, radiologist, nuclear medicine chiếu "phim" cho mọi người xem xét, rồi có ý kiến của các BS Medical oncologist, surgical oncologist, gynecologic oncologist, radiation oncologist, hoặc các subspecialties cuả surgery ear nose and throat, urology, thoracic surgery, etc… Pathologists sau đó sẽ chiếu kính biopsy (histopathology,
cytology etc) cho mọi người thấỵ. Rồi mọi người sẽ bàn bạc về cách chữa trị ... Nói riêng về bệnh vú: điểm khởi đầu thường có thể từ môt trong 3 nguồn gốc: (1) Phim chụp vú hàng năm nói là "đáng nghi ngờ" (suspicious). (2) Bệnh nhân tự khám thấy một cục ở vú, lo ngại, đến y sĩ hỏi ý kiến. (3) Y Sĩ trong khi khám thông thường rờ (palpated) thấy một cục ở vú mà bệnh nhân không rờ thấy. Bước kế tiếp ở tất cả các bnhân này là làm mammogram tức thì, chụp phim theo lối cổ điển (diagnostic mammogram) hoặc trong vòng một năm qua, nay có máy làm digital mammogram, phim rõ hơn, đọc có phần dễ hơn. Sau đó, đến siêu âm cuả vú (ultrasound) để xem vết (lesion) đó có đáng lo ngại hay không. Thật sự ra Radiologist sẽ đọc cả mammogram và Ultrasound so sánh qua lại, và quyết định khuyến cáo có nên làm gì tiếp tục hay không, hoặc chỉ đề nghị chụp phim lại trong vòng 3 hay sáu tháng để theo dõi.
Nếu radiologist khuyến cáo nên tiếp tục "work up" (tìm bệnh), thì bước kế tiếp sẽ là biopsy hoặc aspiration dưới sự hướng dẫn của ultrasound (ultrasound - guided biopsy). Lắm khi phải làm stereotactic needle biopsy (vì có khi không "nhìn" thấy được bằng siêu âm). Nhiều khi biopsy bằng kim (needle aspiration or needle biopsy) thất bại, hoặc biopsy bằng kim rồi mà vẫn còn có nghi ngờ, thì lúc đó gửi sang surgery để cắt hẳn cục ấy ra (open biopsy) (excisional biopsy). Đối với những cases khó, trong hơn một năm qua, nay đã có nhiều nhà thương dùng MRI (magnetic resonance imaging) để "chụp phim" vú. Kinh nghiệm riêng ở vùng này cho thấy hiện nay vẫn còn thiếu radiologists đã được huấn luyện chuyên môn để đọc MRI vú cho nên việc đọc các "phim" này hiện nay vẫn còn hơi chậm (hiện nay tại vùng này, về MRI vú, vì còn hơi mới, cho nên thường cần ý kiến cuả 2 radiologists). MRI có lợi là có khi tìm thấy được những vết (lesions) không "thấy" được bằng digital mammograms hay ultrasound (vì thế làm cho dự tính chữa bệnh (plan of treatment) thay đổi hẳn, đặc biệt là có khi MRI tìm ra thêm
ung thư nữa ở vú BÊN KIA (contralateral breast): trường hợp này thì rõ ràng là chữa trị sẽ khác với ung thư chỉ có ở một bên (bên đây) của vú. Bài trên chỉ nói về cách định bệnh – work up- khi thấy một cục ở vú, mà chưa đả động gì đến vấn đề hạch ở nách (axillary nodes), giải phẫu để lấy hạch ở nách ra (axillary dissection) hoặc vai trò của việc sinh thiết hạch chận cửa (sentinel node biopsy). Còn vấn đề chữa bằng radiation, chemotherapy, hoặc hormonal therapy thì quá rộng lớn, cần nhiều bài khác, và không thể nào nói xuể trong một bài ngắn ngủi này. Note: đây chỉ là một bài viết có tính cách thông tin và rất khái quát, các bệnh nhân cần phải nói chuyện thẳng với y sĩ điều trị hoặc y sĩ chuyên viên ung thư. Bs Nguyễn Tài Mai