Ảnh hưởng các nguyên tố vi lượng Mo, Mn và Cu đến một số chỉ tiêu sinh lý, sinh hóa cây đậu tương trồng trên vùng đất savan ven biển huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế

Chia sẻ: Kinh Kha | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

82
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hạt Đậu tương có giá trị dinh dưỡng cao, cần thiết cho người và gia súc, chiếm địa vị lớn trong nền nông nghiệp thế giới, Đậu tương Việt Nam đã trở thành một nguồn hàng xuất khẩu khá quan trọng. Để tăng sản lượng, ngoài việc mở mang diện tích trồng tỉa, việc xử lí phân vi lượng có ý nghĩa lớn trong tăng cường tính chống chịu của thực vật với môi trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ảnh hưởng các nguyên tố vi lượng Mo, Mn và Cu đến một số chỉ tiêu sinh lý, sinh hóa cây đậu tương trồng trên vùng đất savan ven biển huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế

TẠP CHÍ KHOA HỌC, Đại học Huế, Số 27, 2005 ẢNH HƯỞNG CÁC NGUYÊN TỐ VI LƯỢNG MO, MN VÀ CU ĐẾN MỘT SỐ CHỈ TIÊU SINH LÝ, SINH HÓA CÂY ĐẬU TƯƠNG TRỒNG TRÊN VÙNG ĐẤT SAVAN VEN BIỂN HUYỆN PHÚ LỘC, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ Tr ương Văn Lung, Bùi Trung Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế Lê Thị Trĩ Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế Vùng savan thuộc xã Lộc Tiến, Lộc Vĩnh và Lộc Thủy, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế có điều kiện ngoại cảnh rất khắc nghiệt (chua, mặn, phèn, khô hạn và ngập úng). Việc canh tác trên vùng đất cát pha này gặp nhiều khó khăn, năng suất thấp và đất ngày càng thoái hóa. Do đó, việc nghiên cứu cải tạo vùng đất này là cấp thiết không những nhằm nâng cao thu hoạch sản phẩm mà còn có tác dụng lớn trong cải tạo và bảo vệ môi trường. Trong cải tạo đất, biện pháp sinh học rất quan trọng bằng cách dùng thực vật mà các cây bộ Đậu có ý nghĩa lớn. Hạt Đậu tương có giá trị dinh dưỡng cao, cần thiết cho người và gia súc, chiếm địa vị lớn trong nền nông nghiệp thế giới, Đậu tương Việt Nam đã trở thành một nguồn hàng xuất khẩu khá quan trọng. Để tăng sản lượng, ngoài việc mở mang diện tích trồng tỉa, việc xử lí phân vi lượng có ý nghĩa lớn trong tăng cường tính chống chịu của thực vật với môi trường. I. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 1. Nguồn gốc giống Đậu tương ĐH4 : Giống Đậu tương ĐH4 chọn từ giống Ngọc Lâm đại hoàn của Trung Quốc, đã được viện Cây công nghiệp tuyển chọn và mang tên ĐH4. Đậu tương này nổi bật trong các thí nghiệm khảo sát tập đoàn giống Đậu tương của viện Kĩ thuật nông nghiệp miền Đông Nam Bộ, trường Đại học Cần Thơ và trung tâm Nghiên cứu Khoa học Kĩ thuật nông nghiệp EakmatĐắc Lắc, đồng thời còn được trồng ở huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang đạt năng suất cao và được nhân dân ưa chuộng. 2. Đặc điểm sinh vật học cây Đậu tương ĐH4: Giống Đậu tương ĐH4 có nhiều ưu điểm: Thuộc dạng chín sớm. Thời gian sinh trưởng 90 ngày, vụ hè thu. 1 Thân cây thấp (3040cm), phân cành vừa phải, tán gọn nên có thể trồng dày, mỗi hốc từ 02 03 hạt. Dạng lá hơi dày, màu xanh thẫm, cây con phát triển nhanh và mạnh. Sau khi gieo 2328 ngày, cây ra hoa màu tím, hoa trỗ tương đối tập trung, lông tơ màu vàng, trái chín, hơi vàng, trung bình 25 30 trái/cây, mỗi trái có 03 hạt, hạt to, trọng lượng hạt từ 180 200g, năng suất đạt 2,5 03 tạ/ha. II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Bố trí thí nghiệm: a. Trồng cây trong chậu: Trồng Đậu tương trong chậu theo phương pháp ở [8]. Mỗi đợt thí nghiệm sử dụng 24 chậu trên nền đất cát pha ở xã Lộc Tiến, huyện Phú Lộc, ứng với 04 công thức (mỗi công thức 06 lần lặp lại). Đất được phơi khô, trộn với 1,5 mùn cưa đã lọc để giữ độ ẩm cho đất. Nền phân N, P, K là phân chuồng cho mỗi chậu: + Phân đạm: 0,6g (NH4)2 SO4. + Phân lân: 1,2g Ca(H2PO4)2. + Phân kali: 0,6g KCl. + Phân chuồng: 100g. Mỗi chậu gieo 10 hạt ở độ sâu 2cm, mặt trên rắc một ít mùn cưa, các hạt này đã được xử lý với các nguyên tố vi lượng nghiên cứu. Tất cả 24 chậu được đặt nơi cao, hoàn toàn không có bóng cây che phủ, nhiệt độ trung bình 35370C. b. Xử lí hạt giống: Hạt giống chọn có kích thước đều nhau, các nguyên tố vi lượng Mo, Mn và Cu được chọn để xử lý hạt giống Đậu tương là các muối thuộc loại tinh khiết: M0: (NH4)6 Mo7024.4H20. Mn: MnS04..4 H20. Cu: CuS04. 5 H20. Nồng độ xử lý giống Đậu tương ĐH4 với các phân vi lượng: + Mo ở nồng độ 10 ppm ứng với 18,40 mg (NH4)6 Mo7 024 . 4H20/ lít. + Mn ở nồng độ 04 ppm ứng với 16,24 mg MnS04.. 4 H20/lít. + Cu ở nồng độ 10 ppm ứng với 38,50 mg CuS04. 5 H20/ lít. Tất cả hóa chất sử dụng trong quá trình nghiên cứu đều được pha chế với nước cất. Hạt Đậu tương sau khi chọn và đếm theo yêu cầu cần xử lý, được ngâm vào cốc đốt 100ml với dung dịch formol 2% để trừ nhiễm khuẩn, lúc này vỏ hạt sẽ nhăn. Sau 3 phút, vớt hạt ra, dùng đĩa petri đựng dung dịch vi lượng với nồng độ đã thăm dò, dung dịch này được đổ ngập gấp 03 lần thể tích hạt đậu có trong đĩa và ngâm trong khoảng 02 giờ, lúc này độ trương nước vừa đủ làm hết phần nhăn ở vỏ hạt. Sau đó, các hạt Đậu tương này được gieo vào chậu đất đã chuẩn bị. Trong quá trình sinh trưởng và phát triển, đặc biệt giai đoạn 03 lá và 07 lá tiếp tục phun dung dịch vi lượng ứng cho mỗi công thức. 2. Các chỉ tiêu nghiên cứu: 2 a. Chiều cao của cây: Xác định chiều cao của cây [1]. b. Sức hút nước: Xác định sức hút nước theo phương pháp Sacdacov, dựa vào sự thay đổi nồng độ dung dịch ngâm mô lá để xác định sức hút nước của mô lá trên cơ sở quan sát sự di chuyển của giọt dung dịch màu [1]. c. Hoạt độ enzyme catalase: Xác định hoạt độ enzyme hô hấp catalase theo phương pháp Ermacov (1973) bằng thể tích O2 thải ra khi cho 01g nguyên liệu tác dụng với H202 trong thời gian 03 phút. A= ml 02/01g/03 phút.[8] d. Hàm lượng acid hữu cơ tổng số: Xác định theo phương pháp A. I. Ermacov (1973) [8] dựa trên sự chuẩn độ của dịch chiết bằng dung dịch kiềm 0,1 N với sự có mặt của chất chỉ thị màu phenolphtalein. Trước khi chuẩn độ dịch chiết, cho trao đổi qua cột ion cationid. e. Xác định hàm lượng nitơ tổng số: Bằng phương pháp Kjeldhal [1]. f. Xác định hàm lượng nitơphi protein: Theo phương pháp Plescov và Ermacov [8]. g. Xác định hàm lượng nitơ protein: Theo cách %N2 protein=%N2 tổng số%N2 phi protein. h. Sản lượng: Theo phương pháp cân trọng lượng hạt/cây. 3. Xử lý số liệu: Số liệu thu thập được xử lý theo phương pháp thống kê toán học [6]: III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 1. Ảnh hưởng của Mo, Mn và Cu đến một số chỉ tiêu sinh lý cây Đậu tương: Kết quả một số chỉ tiêu sinh lý cây Đậu tương dưới ảnh hưởng của các nguyên tố vi lượng Mo, Mn và Cu qua giai đoạn 3 lá và 7 lá được thể hiện ở bảng 01. Qua bảng 01, ta nhận thấy: * Nguyên tố vi lượng Mo, Mn và Cu đã tăng chiều cao cây Đậu tương: Mo là 11,65% (giai đoạn 3 lá) và 9,82% (giai đoạn 7 lá), Mn là 11,2% (giai đoạn 3 lá) và 6,14% (giai đoạn 7 lá), Cu là 06,39% (giai đoạn 3 lá) và 3,76% (giai đoạn 7 lá). Bảng 1: Một số chỉ tiêu sinh lí cây Đậu tương dưới ảnh hưởng của Mo, Mn và Cu. Chỉ Giai đoạn 3 lá Giai đoạn 7 lá Công tiêu % % thức x m CV% x m CV% n. cứu so Đc so Đc Chiều Đối chứng (Đc) 22,66 0,87 9,44 100,00 40,70 0,93 5,58 100,00 cao Mo 25,30 0,30 2,85 111,65 44,70 0,86 4,74 109,82 cây Mn 25,20 0,63 6,15 111,20 43,20 0,53 3,03 106,14 3 (cm) Cu 24,11 0,41 4,23 106,39 42,23 0,67 3,85 103,76 Sức Đối chứng (Đc) 6,87 0,84 21,25 100,00 hút Mo 9,63 0,53 9,44 140,17 nước Mn 8,83 0,26 5,09 128,52 (atm) Cu 8,68 0,68 13,59 126,34 * Các nguyên tố vi lượng tác động mạnh mẽ đến quá trình hút nước, do đó ảnh hưởng đến cân bằng nước trong cây Đậu tương. So với đối chứng, ta nhận thấy: Mo làm tăng sức hút nước của Đậu tương lên 40,17%, Mn là 28,52% và Cu là 26,34%. Mo thể hiện tác động nổi bật khi tăng sức hút nước của Đậu tương đến 09,63 atm, tiếp đó là Mn với 8,83 atm và Cu là 08,68 atm. 2. Ảnh hưởng của Mo, Mn và Cu đến một số chỉ tiêu sinh hóa của Đậu tương Bảng 2: Một số chỉ tiêu sinh hóa của Đậu tương dưới ảnh hưởng của Mo, Mn và Cu Chỉ tiêu nghiên cứu Công thức x m CV% % So đối chứng Hàm lượng nitơ tổng Đối chứng 4,99 0,05 02,60 100,00 số Mo 06,83 0,06 2,19 136,87 (mg/g hạt) Mn 06,16 0,05 01,95 123,44 Cu 06,08 0,05 01,97 121,84 Hàm lượng nitơ Đối chứng 3,59 0,03 02,23 100,00 protein Mo 05,24 0,04 01,90 145,96 (mg/g hạt) Mn 04,62 0,03 01,73 128,69 Cu 04,54 0,03 01,76 126,46 Đối chứng 01,39 0,05 08,63 100,00 Nitơ phi protein Mo 01,59 0,07 11,32 114,38 (mg/g hạt) Mn 01,52 0,05 09,21 109,35 Cu 01,54 0,06 11,00 111,51 Đối chứng 25,42 0,16 01,57 100,00 Hoạt độ catalase Mo 36,90 0,31 2,11 145,16 (mlO2/ g lá/ 3/) Mn 31,36 0,13 01,02 123,36 Cu 28,53 0,22 01,85 112,23 Đối chứng 1,77 0,05 07,34 100,00 Acid hữu cơ tổng số Mo 03,41 0,08 5,86 192,65 ( 01đl/g) Mn 02,77 0,05 04,69 156,49 Cu 02,60 0,06 06,15 146,89 4 Kết quả sự biến thiên lượng đạm tổng số, lượng nitơ protein, lượng nitơ phiprotein cũng như hoạt độ catalase và acid hữu cơ tổng số được thể hiện ở bảng 02 cho thấy hiệu lực của các nguyên tố vi lượng Mo, Mn và Cu trong sự trao đổi nitơ cao hơn đối chứng: * Hiệu lực của Mo: Hàm lượng nitơ tổng số tăng 36,87%. Nitơ protein tăng 45,96%. Hàm lượng nitơ phiprotein tăng 14,38%. * Hiệu lực của Mn: Hàm lượng nitơ tổng số tăng 23,44%. Hàm lượng nitơ protein tăng 28,69%. Hàm lượng nitơ phiprotein tăng 09,35%. * Hiệu lực của Cu: Hàm lượng nitơ tổng số tăng 21,84%. Hàm lượng nitơ protein tăng 26,46%. Hàm lượng nitơ phiprotein tăng 11,51%. * Tăng hoạt độ enzyme catalase sẽ tăng cường độ hô hấp và làm tăng acid hữu cơ tổng số, là cơ sở của sự trao đổi chất và năng lượng. * Acid hữu cơ có vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất và năng lượng của thực vật, là sản phẩm của quá trình hô hấp yếm khí và hiếu khí, là chất nhận trực tiếp ammoniac trong quá trình amin hóa, chuyển vị amin để tạo thành acid amin và tổng hợp proteid. Kết quả thực nghiệm cho thấy sự tăng hàm lượng acid hữu cơ tổng số dưới tác động của các chất xử lý Mo, Mn và Cu đều có kết quả dương so với đối chứng: Mo tăng 92,65%, Mn tăng 56,49% và Cu tăng 46, 89%. Qua kết quả nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy: Mo chiếm ưu thế nổi bật nhất, tiếp đó là Mn và sau đó là Cu. 3. Ảnh hưởng của Mo, Mn và Cu đến sản lượng Đậu tương: Thí nghiệm với Đậu tương, đã thu được kết quả khả quan về sản lượng của Đậu tương khi xử lí Mo, Mn và Cu. Bảng 03: Sản lượng hạt (g hạt/ cây) của Đậu tương Công thức x m CV% % So đối chứng Đối chứng 04,32 0,16 09,49 100,00 Mo 06,17 0,30 12,00 142,82 Mn 05,27 0,38 17,83 121,99 Cu 04,98 0,29 14,65 115,27 Từ các số liệu trên, chúng tôi nhận thấy công thức xử lý Mo có chiều hướng tăng sản lượng khá rõ là 42,82%, Mn là 21,99% và Cu là 15,27%. IV. KẾT LUẬN Kết quả quá trình nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy: Mo với nồng độ 10ppm, Mn với nồng độ 04ppm và Cu với nồng độ 10ppm đã có ảnh hưởng đến một số chỉ tiêu sinh lý, sinh hóa nghiên cứu. 5 1. Chiều cao cây Đậu tương ĐH4 ở giai đoạn 03 lá và 07 lá dưới tác động của Mo, Mn và Cu đều vượt xa so với đối chứng: * Giai đoạn 03 lá: Mo tăng 11,65% (x: 25,30), Mn tăng 11,20% (x: 25,20) và Cu tăng 06,39% (x: 24,11). * Giai đoạn 07 lá: Mo tăng 09,82% (x: 44,70), Mn tăng 06,14% (x: 43,20) và Cu tăng 03,76% (x: 42,23). 2. Sức hút nước của Đậu tương ĐH4 dưới tác động các chất xử lý Mo, Mn và Cu đều có kết quả dương so với đối chứng: Mo tăng 40,17% (x: 09,63), Mn tăng 28,52% (x: 08,83) và Cu tăng 26,34% (x: 08,68). Điều đó cho phép dùng các nguyên tố vi lượng trên để nâng cao tính chịu hạn của Đậu tương này trên vùng đất savan ven biển huyện Phú Lộc. 3. Mo, Mn và Cu đều ảnh hưởng mạnh mẽ đến trao đổi nitơ của Đậu tương: * Đối với hàm lượng nitơ tổng số: Mo tăng 36,87% (x: 06,83), Mn tăng 23,44% (x: 06,16) và Cu tăng 21,84% (x: 06,68). * Hàm lượng nitơ protein của Đậu tương dưới tác động của các chất xử lý Mo, Mn và Cu đều có kết quả dương so với đối chứng: Mo tăng 45,96% (x: 05,24), Mn tăng 28,69% (x: 04,62) và Cu tăng 26,46% (x: 04,54). * Mo, Mn và Cu cũng tác động mạnh đến hàm lượng nitơ phi protein của Đậu tương cao hơn so với đối chứng: Mo tăng 14,38% (x: 01,59), Mn tăng 09,35% (x: 01,52) và Cu tăng 11,51% (x: 01,54). 4. Hoạt độ enzyme catalase dưới ảnh hưởng của Mo, Mn và Cu đều tăng so với đối chứng:: Mo tăng 45,16% (x: 36,90), Mn tăng 23,36% (x: 31,36) và Cu tăng 12,23% (x: 28,53). 5. Hàm lượng acid hữu cơ tổng số dưới tác động của các nguyên tố vi lượng Mo, Mn và Cu đều cao hơn so với đối chứng: Mo tăng 92,65% (x: 03,41), Mn tăng 56,49% (x: 02,77) và Cu tăng 46,89% (x: 02,60). 6. Sản lượng hạt của Đậu tương lúc được xử lý Mo, Mn và Cu đều vượt xa so với đối chứng: Mo tăng 42,82% (x: 06,17), Mn tăng 21,99% (x: 05,27) và Cu tăng 15,27% (x: 04,98). 7. Trong các chất xử lý Mo, Mn và Cu , chúng tôi nhận thấy Mo có chiều hướng tác động tốt hơn đến một số chỉ tiêu sinh lý, sinh hoá nghiên cứu, tiếp theo là Mn và sau đó là Cu. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Lê Đức Diên. Thực tập sinh lý học thực vật. Nxb Giáo dục Hà Nội (1963) 2. Nguyễn Danh Đông. Kỹ thuật trồng Đỗ tương. Nxb Nông thôn Hà Nội (1967) 3. Lê Độ Hoàng. Tư liệu cây Đậu tương. Nxb Khoa học và Kĩ thuật Hà Nội (1977) 4. Mộng Hùng. Đời sống cây Đậu tương. Nxb Khoa học và Kĩ thuật Hà Nội (1962) 6 5. Phạm Đình Thái. Kết quả bước đầu của việc nghiên cứu hiệu lực phân vi lượng đối với một số cây trồng, Nghiên cứu sinh lý thực vật, Nxb Khoa học và Kĩ thuật Hà Nội, (1969) 171, 206. 6. Lê Khánh Trai, Hoàng Hữu Như. Ứng dụng xác suất thống kê trong y sinh học, Nxb Khoa học và Kĩ thuật Hà Nội (1979). 7. Lê Thị Trĩ. Bước đầu tìm hiểu ảnh hưởng của các nguyên tố vi lượng Mo, Mn và Cu và chất ức chế quang hô hấp Na 2S03 đến hoạt động quang hợp và trao đổi nitơ ở cây Đậu tương, Luận văn sau đại học, ĐHSP Hà Nội (1981). 8. Klein R.M., Klein D.T. Phương pháp nghiên cứu thực vật Tập 1 (1974). Nguyễn Như Khanh, Phạm Đình Thái dịch. Nxb Khoa học và Kĩ thuật Hà Nội (1983). THE INFLUENCE OF MICROELEMENTS TO SOME PHYSICO BIOCHEMICAL CHARACTER OF THE SOY BEAN TREE WHICH PLANTS IN SAVAN AREA, BY THE SEA IN PHU LOC DISTRICT, THUA THIEN HUE PROVINCE Truong Van Lung, Bui Trung College of Sciences, Hue University Le Thi Tri College of Pedagogy, Hue University SUMMARY With the harsh of external condition in savan area where belongs to Loc Tien, Loc Vinh and Loc Thuy village, Phu Loc district, Thua ThienHue province, the result of the research shows that every microelements such as Mo, Mn and Cu have influence to some physicobiochemical character of the Soybean tree. Consequently, to grow the Soybean in this soil is not only solve the productivity of reaping but also, have a big meaning in the work of environmental improvement and protection. 7