Ảnh hưởng của một số môi trường dinh dưỡng đến sinh trưởng và phát triển của rau cải xanh trồng bằng kỹ thuật thủy canh

Nguyễn Thúy Hà<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 85(09)/2: 151 - 154<br /> <br /> ẢNH HƯỞNG CỦA MỘT SỐ MÔI TRƯỜNG DINH DƯỠNG<br /> ĐẾN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN CỦA RAU CẢI XANH<br /> TRỒNG BẰNG KỸ THUẬT THỦY CANH<br /> Nguyễn Thúy Hà*<br /> Trường ĐH Nông Lâm - ĐH Thái nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Sản xuất rau theo phƣơng thức truyền thống, chất lƣợng rau không đƣợc đảm bảo, lợi ích của<br /> ngƣời tiêu dùng đang ngày càng giảm bởi trong rau nhiều chất độc hại và vi khuẩn gây bệnh cho<br /> con ngƣời. Để khắc phục đƣợc những hạn chế của phƣơng pháp canh tác rau truyền thống, chúng<br /> tôi tiến hành nghiên cứu ảnh hƣởng của một số môi trƣờng dinh dƣỡng đến sinh trƣởng và phát<br /> triển của rau cải xanh trồng bằng kỹ thuật thủy canh tại Thái nguyên. Nhằm xác định môi trƣờng<br /> dinh dƣỡng thích hợp cho rau cải xanh sinh trƣởng và phát triển tốt, đạt năng suất cao trồng bằng<br /> kỹ thuật thủy canh. Kết quả thí nghiệm cho thấy, công thức 1 pha dung dịch dinh dƣỡng theo<br /> Hoagland và Amon là môi trƣờng thích hợp cho cải xanh sinh trƣởng và phát triển tốt, năng suất<br /> cao đạt 45kg/15 m2, hiệu quả kinh tế đạt 225.000 đ/15m2/vụ.<br /> Từ khóa: Rau an toàn, thủy canh, cải xanh, môi trường dinh dưỡng, truyền thống.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ*<br /> Nhƣ chúng ta đã biết sản xuất rau theo<br /> phƣơng thức truyền thống, chất lƣợng rau<br /> không đƣợc đảm bảo, lợi ích của ngƣời tiêu<br /> dùng đang ngày càng giảm bởi trong rau<br /> nhiều chất độc hại và vi khuẩn gây bệnh cho<br /> con ngƣời. Trồng rau theo phƣơng pháp thủy<br /> canh là phƣơng pháp trồng cây không dùng<br /> đất. Các nguyên tố dinh dƣỡng đƣợc cung cấp<br /> cho cây trồng dƣới dạng dễ tiêu thông qua<br /> dung dịch. Đây là phƣơng pháp mới có khả<br /> năng khắc phục đƣợc những hạn chế của<br /> phƣơng pháp canh tác rau truyền thống, chất<br /> lƣợng rau đƣợc đảm bảo an toàn.<br /> Trồng rau bằng kỹ thuật thủy canh đã phát<br /> triển ở nhiều nƣớc trên thế giới, ở Việt Nam<br /> đã bƣớc đầu phát triển tuy nhiên đối với Thái<br /> Nguyên có rất ít nghiên cứu. Xuất phát từ<br /> thực tế trên chúng tôi nghiên cứu đề tài<br /> Nghiên cứu ảnh hƣởng của một số môi trƣờng<br /> dinh dƣỡng đến sinh trƣởng và phát triển của<br /> rau cải xanh trồng bằng kỹ thuật thủy<br /> canh.Với mục đích xác định môi trƣờng dinh<br /> dƣỡng thích hợp cho rau cải xanh sinh trƣởng<br /> và phát triển tốt, đạt năng suất cao.<br /> Dƣới dây chúng tôi xin trình bày tóm tắt kết<br /> quả đạt đƣợc.<br /> *<br /> <br /> VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG<br /> PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Vật liệu<br /> - Giống cải xanh có xuất xứ từ Pháp.<br /> - Các môi trƣờng dinh dƣỡng.<br /> Địa điểm và thời gian nghiên cứu<br /> Khu công nghệ cao - Khoa Nông học Trƣờng ĐH Nông lâm Thái Nguyên. Từ tháng<br /> 8 - tháng 9 năm 2010.<br /> Nội dung và phương pháp nghiên cứu<br /> - Nghiên cứu ảnh hƣởng của một số môi<br /> trƣờng dinh dƣỡng đến khả năng sinh<br /> trƣởng, phát triển cải xanh trồng bằng kỹ<br /> thuật thủy canh.<br /> Thí nghiệm đƣợc bố trí theo khối ngẫu nhiên<br /> hoàn chỉnh với 3 công thức, 3 lần nhắc lại.<br /> Diện tích cho mỗi ô thí nghiệm là 5m2 (20 hộp).<br /> Các công thức thí nghiệm:<br /> Công thức 1: Dung dịch dinh dƣỡng pha theo<br /> công thức Hoagland và Amon.<br /> Công thức 2: Dung dịch dinh dƣỡng pha theo<br /> công thức Hewit.<br /> Công thức 3: Dung dịch dinh dƣỡng pha theo<br /> công thức Steiner.<br /> - Các chỉ tiêu sinh trƣởng, phát triển đo đếm<br /> theo phƣơng pháp quan trắc.<br /> <br /> Tel: 0912.973.729; Email:Hatram377@yahoo.com<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 151<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Thúy Hà<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> - Phƣơng pháp theo dõi sâu bệnh hại theo<br /> Viện Bảo vệ thực vật<br /> - Kết quả thí nghiệm đƣợc sử lý trên chƣơng<br /> trình máy tính IRRISTAT<br /> KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> Ảnh hưởng của các loại dung dịch đến số lá<br /> của rau cải xanh<br /> 1. Động thái ra lá của rau cải xanh<br /> Lá là cơ quan quang hợp của cây trồng, đồng<br /> thời là nơi dự trữ các chất dinh dƣỡng. Đối với<br /> cải xanh lá là bộ phận quan trọng bởi lá chính<br /> là sản phẩm thu hoạch. Số lá trên cây là chỉ<br /> tiêu quan trọng quyết định tới năng suất cải<br /> xanh. Tốc độ ra lá nhanh hay chậm phụ thuộc<br /> vào nhiều yếu tố song yếu tố dinh dƣỡng là<br /> yếu tố quan trọng nhất. kết quả theo dõi ảnh<br /> hƣởng của các dung dịch đến động thái ra lá<br /> rau cải xanh đƣợc trình bày tại bảng 1.<br /> Số liệu bảng 1 cho thấy thời gian sau trồng<br /> tăng thì số lá trên cây cũng tăng. Số lá cải<br /> xanh đạt cao nhất vào 35 ngày sau trồng biến<br /> động từ 7,07-7,4 lá/cây. Tuy nhiên kết quả<br /> phân tích về động thái ra lá của rau cải xanh ở<br /> 3 công thức thí nghiệm cho thấy, ở các lần<br /> theo dõi thì P đều lớn hơn 0,05. Nhƣ vậy, sai<br /> khác về số lá rau cải xanh ở các công thức<br /> dinh dƣỡng khác nhau là không có ý nghĩa.<br /> Hay các công thức khác nhau đều cho số lá<br /> rau cải xanh nhƣ nhau.<br /> <br /> 85(09)/2: 151 - 154<br /> <br /> 2. Ảnh hưởng của các loại dung dịch đến<br /> đường kính tán của rau cải xanh<br /> Kết quả theo dõi ảnh hƣởng của các loại dung<br /> dịch đến đƣờng kính tán của rau cải xanh<br /> trình bày tại bảng 2.<br /> Số liệu bảng 2 cho thấy, đƣờng kính tán cải<br /> xanh tăng dần qua các kỳ theo dõi. Tuy nhiên<br /> mức tăng trƣởng động thái đƣờng kính tán ở<br /> các thời điểm khác nhau và ở các công thức<br /> khác nhau có sự biến động khác nhau.<br /> Dựa vào giá trị P ta thấy, 15 ngày sau trồng,<br /> sự khác nhau đƣờng kính tán rau cải xanh ở<br /> các công thức không có ý nghĩa. Ở các lần<br /> theo dõi tiếp theo 20, 25, 30 ngày sau trồng,<br /> đƣờng kính tán cao nhất là công thức 1 cao<br /> hơn chắc chắn công thức 2 và 3 ở mức tin cậy<br /> 95%. Đến ngày thu hoạch (35 ngày sau trồng)<br /> đƣờng kính tán ở công thức CT1 đạt lớn nhất<br /> là 33,33cm, tiếp theo là công thức CT2<br /> (30,87cm ) và có đƣờng kính tán thấp nhất<br /> công thức CT3 (28,9cm).<br /> Tình hình sâu hại trong các công thức<br /> thí nghiệm<br /> Trong quá trình theo dõi về tình hình sâu<br /> bệnh trong thí nghiệm, chúng tôi nhận thấy<br /> xuất hiện sâu tơ, tuy nhiên không thấy xuất<br /> hiện loại bệnh hại nào.<br /> <br /> Bảng 1. Ảnh hƣởng của các dung dịch đến động thái ra lá của rau cải xanh<br /> Đơn vị tính: lá<br /> Công thức<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> P<br /> CV (%)<br /> <br /> 10<br /> 4,40<br /> 4,52<br /> 4,40<br /> > 0,05<br /> 1,5<br /> <br /> 15<br /> 5,07<br /> 5,13<br /> 5,13<br /> > 0,05<br /> 2,6<br /> <br /> Ngày sau trồng<br /> 20<br /> 25<br /> 5,93<br /> 6,53<br /> 5,93<br /> 6,53<br /> 5,80<br /> 6,27<br /> > 0,05<br /> > 0,05<br /> 2,3<br /> 1,6<br /> <br /> 30<br /> 7,33<br /> 7,07<br /> 6,80<br /> > 0,05<br /> 1,5<br /> <br /> 35<br /> 7,40<br /> 7,20<br /> 7,07<br /> > 0,05<br /> 2,4<br /> <br /> Bảng 2. Động thái tăng trƣởng đƣờng kính tán của rau cải xanh<br /> Đơn vị tính: cm<br /> Công thức<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> P<br /> LSD05<br /> <br /> 10<br /> 14,17<br /> 13,67<br /> 13,70<br /> > 0,05<br /> ns<br /> <br /> 15<br /> 15,83<br /> 15,33<br /> 15,40<br /> > 0,05<br /> ns<br /> <br /> Ngày sau trồng<br /> 20<br /> 25<br /> 18,63<br /> 22,20<br /> 17,70<br /> 20,87<br /> 17,47<br /> 19,83<br /> < 0,01<br /> < 0,01<br /> 0,5<br /> 0,94<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 152<br /> <br /> 30<br /> 27,00<br /> 25,20<br /> 23,53<br /> < 0,01<br /> 1,13<br /> <br /> 35<br /> 33,33<br /> 30,87<br /> 28,90<br /> < 0,01<br /> 1,45<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Thúy Hà<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> CV(%)<br /> <br /> 2,6<br /> <br /> 16<br /> <br /> 1,2<br /> <br /> 2<br /> <br /> 85(09)/2: 151 - 154<br /> 2<br /> <br /> 2.1<br /> <br /> Bảng 3. Mật độ sâu tơ hại rau cải xanh trong các công thức thí nghiệm<br /> Công thức<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> P<br /> CV(%)<br /> <br /> Sâu tơ (con/cây)<br /> 0,53<br /> 0,47<br /> 0,27<br /> > 0,05<br /> 9<br /> <br /> Qua theo dõi diễn biến sâu hại rau trong thí<br /> nghiệm cho thấy, sâu tơ xuất hiện vào khoảng<br /> 25 - 30 ngày sau trồng, tuy nhiên mật độ thấp<br /> biến động từ 0,27-0,53 con/cây. Với mật độ này<br /> nhỏ hơn so với ngƣỡng kinh tế nên ảnh hƣởng<br /> ít đến năng suất của rau cải xanh, cách phòng<br /> trừ chủ yếu bằng thủ công. Kết quả xử lý số liệu<br /> cho thấy, mật độ sâu tơ giữa các công thức<br /> không có sự sai khác ở mức tin cậy 95%.<br /> Ảnh hưởng của các loại dung dịch đến các<br /> yếu tố cấu thành năng suất và năng suất<br /> của rau cải xanh<br /> Kết quả theo dõi ảnh hƣởng của các loại dung<br /> dịch đến các yếu tố cấu thành năng suất và<br /> năng suất của rau cải xanh đƣợc trình bày tại<br /> bảng 4.<br /> Số liệu bảng 4 cho thấy, khối lƣợng trung<br /> bình/cây của các công thức khác nhau chắc<br /> chắn ở mức tin cậy 95%. Trong đó CT1 có<br /> khối lƣợng trung bình/cây lớn nhất đạt<br /> 50g/cây, tiếp theo là CT2 (47,67g/cây) và<br /> thấp nhất là CT3 chỉ đạt 45,87g/cây.<br /> Cũng số liệu bảng trên cho thấy các công thức<br /> khác nhau cho năng suất thực thu khác nhau.<br /> Công thức 1 cho năng suất thực thu cao nhất đạt<br /> <br /> 3 kg/m2, tiếp theo Công thức 2 đạt 2,86 kg/m2.<br /> và thấp nhất là Công thức 3 là 2,75 kg/m2.<br /> Sơ bộ hạch toán hiệu quả kinh tế<br /> Trong sản xuất rau bằng kỹ thuật thủy canh,<br /> việc tìm ra loại dinh dƣỡng phù hợp để giúp<br /> cải xanh sinh trƣởng, phát triển tốt nhằm tăng<br /> năng suất dẫn đến tăng hiệu quả kinh tế là mục<br /> tiêu chính cần đặt ra trong công tác nghiên<br /> cứu. Các công thức thí nghiệm đƣợc tiến hành<br /> trong các điều kiện giống nhau nhƣng khác<br /> nhau về loại dung dịch dinh dƣỡng của cây,<br /> dẫn đến năng suất khác nhau. Thí nghiệm đƣợc<br /> bố trí vào tháng 8 bởi vậy cải xanh thu vào thời<br /> điểm trái vụ nên giá bán cao trung bình 15.000<br /> đ/kg. Kết quả đánh giá sơ bộ hiệu quả kinh tế<br /> đƣợc trình bày tại bảng 5.<br /> Sơ bộ hạch toán hiệu quả kinh tế trồng rau cải<br /> xanh bằng kỹ thuật thủy canh ở các công thức<br /> thí nghiệm cho thấy: Pha dung dịch dinh<br /> dƣỡng theo Hoagland và Amon cho lợi nhuận<br /> cao nhất đạt 225.000 đ/15m2/vụ, tiếp theo pha<br /> dung dịch dinh dƣỡng theo Hewit (193.500<br /> đ/15m2/vụ) và thấp nhất pha dung dịch dinh<br /> dƣỡng theo Steiner (168.750 đ/15m2/vụ).<br /> <br /> Bảng 4. Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của rau cải xanh<br /> Công thức<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> P<br /> LSD05<br /> CV (%)<br /> <br /> NSTT (kg/m2)<br /> 3<br /> 2,86<br /> 2,75<br /> < 0,01<br /> 0,1<br /> 3<br /> <br /> Khối lượng cây (g)<br /> 50,00<br /> 47,67<br /> 45,87<br /> < 0,01<br /> 1,17<br /> 1,7<br /> <br /> Bảng 5. Hiệu quả kinh tế của rau cải xanh trong các công thức thí nghiệm<br /> Đơn vị tính: đ/15m2/vụ<br /> Công Thức<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> <br /> Tổng thu<br /> 675.000<br /> 643.500<br /> 618.750<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> Tổng chi<br /> 450.000<br /> 450.000<br /> 450.000<br /> <br /> Thu - Chi<br /> 225.000<br /> 193.500<br /> 168.750<br /> <br /> Trong 3 công thức thí nghiệm, công thức 1<br /> (pha dung dịch dinh dƣỡng theo Hoagland và<br /> 153<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Thúy Hà<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 85(09)/2: 151 - 154<br /> <br /> [3]. Nguyễn Khắc Thái Sơn (1996), Nghiên cứu ảnh<br /> hưởng của một số loại dung dịch khác nhau đến sự<br /> sinh trưởng và phát triển của một số cây rau - quả<br /> trong ký thuật thủy canh, Luận văn Thạc sỹ khoa học<br /> nông nghiệp.<br /> [4].Trần Khắc Thi và CS (2005), Kỹ thuật trồng rau<br /> sạch, rau an toàn và chế biến rau xuất khẩu, Nxb<br /> Thanh Hóa.<br /> <br /> Amon) cải xanh sinh trƣởng và phát triển tốt,<br /> cho năng suất thực thu cao nhất là 3 kg/m2, hiệu<br /> quả kinh tế đạt 15.000đ/m2.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [1]. Đƣờng Hồng Dật (2007), Sâu bệnh hại rau và<br /> biện pháp phòng trừ, Nxb Nông nghiệp.<br /> [2]. Nguyễn Thúy Hà (2010), Bài giảng trồng rau<br /> công nghệ cao, Trƣờng Đại học Nông lâm Thái<br /> Nguyên.<br /> <br /> SUMMARY<br /> IMPACT OF SOME NUTRIENT MEDIUMS<br /> ON THE GROWTH AND DEVELOPMENT OF GREEN VEGETABLES GROWN<br /> BY HYDROPONIC TECHNIQUES<br /> Nguyen Thuy Ha*<br /> College of Agiculture and Forestry - TNU<br /> <br /> The utilization of traditional methods in vegetable production results in the quality of vegetables is not<br /> guaranteed and the benefit of consumers is decreasing because there are many toxic substances and bacteria<br /> in vegetables, which bring harmful effects on human health. In order to overcome the limitations of<br /> traditional methods in vegetable cultivation, we researched the effects of nutrient mediums on the growth<br /> and development of green vegetables grown by hydroponic techniques in Thai Nguyen. The purpose of the<br /> research was to determine suitable nutrient mediums for the growth and development of green vegetables<br /> with high yield. The results of the experiment showed that the treatment 1 used the Hoagland and Amon<br /> nutrient solution which created the suitable medium for the growth and development of green vegetables<br /> with high yield (45kg/15m2) and high economic efficiency (225,000 VND/15m2/crop).<br /> Key words: Safe vegetables, hydroponic, green vegetables, nutrient mediums, traditional.<br /> <br /> *<br /> <br /> Tel: 0912.973.729; Email:Hatram377@yahoo.com<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 154<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br />