intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Ảnh hưởng của một số tính chất lý, hóa học của đất đến thành phần và phân bố của giun đất tại vườn quốc gia Tam Đảo

Chia sẻ: Nguaconbaynhay Nguaconbaynhay | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

23
lượt xem
0
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết nghiên cứu thành phần loài và phân bố của giun đất tại các sinh sản nghiên cứu; thành phần loài và độ phong phú của giun đất nhân tác tại khu vực nghiên cứu; độ phong phú của giun đất tại các sinh cảnh nghiên cứu.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Ảnh hưởng của một số tính chất lý, hóa học của đất đến thành phần và phân bố của giun đất tại vườn quốc gia Tam Đảo

29(2): 26-34 T¹p chÝ Sinh häc 6-2007<br /> <br /> <br /> <br /> ¶nh h−ëng cña mét sè tÝnh chÊt lý, hãa häc cña ®Êt ®Õn<br /> thµnh phÇn vµ ph©n bè cña giun ®Êt t¹i V−ên quèc gia Tam §¶o<br /> <br /> Huúnh ThÞ Kim Hèi, V−¬ng T©n Tó<br /> ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt<br /> NguyÔn C¶nh TiÕn Tr×nh<br /> Tr−êng ®¹i häc Khoa häc tù nhiªn, §HQGHN<br /> <br /> V−ên quèc gia Tam §¶o n»m trong vïng vµ Tµi nguyªn sinh vËt.<br /> sinh th¸i §«ng B¾c, cã ®Þa h×nh rÊt dèc, céng MÉu ®Êt ®−îc lÊy øng víi c¸c hè ®µo ®Þnh<br /> thªm l−îng m−a h»ng n¨m lín. Bªn c¹nh ®ã, l−îng cña giun ®Êt theo c¸c ®é s©u kh¸c nhau:<br /> viÖc ph¸t triÓn du lÞch, x©y dùng vµ ho¹t ®éng A1: tÇng 0 - 10 cm, A2: tÇng 11 - 20 cm vµ A3:<br /> s¶n xuÊt cña ng−êi d©n, ®Æc biÖt t¹i khu du lÞch tÇng s©u h¬n 20 cm. C«ng viÖc ph©n tÝch c¸c chØ<br /> Tam §¶o, ®· g©y ra nh÷ng t¸c ®éng kh«ng nhá tiªu: pH, hµm l−îng chÊt h÷u c¬ (%OM), hµm<br /> cho th¶m thùc vËt còng nh− m«i tr−êng ®Êt t¹i l−îng N, P, K tæng sè, thµnh phÇn c¬ giíi cña<br /> ®©y. C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu d−íi ®©y kh«ng chØ ®Êt ®−îc tiÕn hµnh t¹i ViÖn Quy ho¹ch N«ng<br /> bæ sung dÉn liÖu vÒ sù ®a d¹ng thµnh phÇn loµi, nghiÖp theo c¸c ph−¬ng ph¸p th«ng dông.<br /> sù ph©n bè cña giun ®Êt mµ ®· tõng b−íc ®i s©u<br /> t×m hiÓu mét sè ®Æc ®iÓm sinh häc, sinh th¸i cña II. kÕt qu¶ vµ th¶o luËn<br /> giun ®Êt trong mèi liªn hÖ gi÷a chóng víi c¸c<br /> tÝnh chÊt lý, ho¸ häc cña ®Êt t¹i c¸c khu vùc 1. Thµnh phÇn loµi vµ ph©n bè cña giun ®Êt<br /> nghiªn cøu. Tõ ®ã lµm c¬ së cho viÖc qu¶n lý, t¹i c¸c sinh c¶nh nghiªn cøu<br /> sö dông vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng hÖ sinh th¸i ®Êt<br /> t¹i khu vùc nghiªn cøu. §· thu ®−îc t¹i c¸c sinh c¶nh nghiªn cøu ë<br /> V−ên quèc gia Tam §¶o 38 loµi giun ®Êt thuéc<br /> I. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 5 gièng, 4 hä; trong ®ã, gièng Pheretima<br /> MÉu giun ®Êt ®−îc thu ë V−ên quèc gia Kinberg, cã sè loµi ®· gÆp cao nhÊt (34 loµi -<br /> Tam §¶o (tØnh VÜnh Phóc) vµo th¸ng 10/2005 chiÕm 89,47% so víi tæng sè loµi ®· gÆp). TÝnh<br /> t¹i 6 sinh c¶nh sau: ®Êt tù nhiªn (rõng nguyªn riªng t¹i ®Êt tù nhiªn ®· gÆp 19 loµi giun ®Êt,<br /> sinh (RNS), rõng thø sinh (RTS) vµ ®Êt hoang) trong ®ã 17 loµi thuéc gièng Pheretima; sè liÖu<br /> vµ ®Êt nh©n t¸c (®Êt trång c©y l©u n¨m t−¬ng øng t¹i ®Êt nh©n t¸c lµ 25 loµi vµ gièng<br /> (§TCLN), ®Êt trång c©y ng¾n ngµy (§TCNN) Pheretima ®· gÆp 22 loµi (c¸c b¶ng 1, 2, 3). §Æc<br /> vµ v−ên quanh nhµ (VQN)). biÖt, loµi Pheretima xuongmontis Thai et<br /> Samphon tr−íc ®©y ®· gÆp t¹i vïng nói cao cña<br /> MÉu vËt ®−îc thu trong c¸c hè ®µo ®Þnh n−íc CHDCND Lµo [6] vµ trong ®ît nghiªn cøu<br /> l−îng theo ph−¬ng ph¸p cña Ghiliarov M. S., nµy, chóng t«i còng ®· thu ®−îc loµi nµy t¹i sinh<br /> 1975: hè ®µo cã kÝch th−íc 50 × 50 cm ®−îc c¶nh §TCNN.<br /> ®µo theo ®é s©u cña phÉu diÖn ®Êt, víi c¸c líp<br /> ®Êt dµy 10 cm cho ®Õn khi kh«ng cßn thu ®−îc Trong sè 38 loµi giun ®Êt thu ®−îc, cã 18<br /> mÉu ®éng vËt. MÉu ®Þnh tÝnh ®−îc thu ®ång thêi loµi ®· ®−îc ghi nhËn trong c«ng tr×nh nghiªn<br /> víi ®Þa ®iÓm cña hè ®Þnh l−îng ®Ó bæ sung cøu cña Th¸i TrÇn B¸i vµ NguyÔn V¨n C¶nh,<br /> thµnh phÇn loµi. Sau ®ã, mÉu vËt ®−îc ®Þnh h×nh 2001 [1]. Tæng sè loµi giun ®Êt gÆp t¹i ®Êt nh©n<br /> cè ®Þnh trong phãc-ma-lin 4%. ViÖc ®Þnh lo¹i vµ t¸c (25 loµi) cao h¬n so víi ®Êt tù nhiªn (19<br /> ph©n tÝch sè liÖu vÒ giun ®Êt dùa theo c¸c tµi loµi). Cã 6 loµi gÆp trong c¶ 2 sinh c¶nh lµ:<br /> liÖu chuyªn ngµnh. MÉu vËt ®−îc l−u gi÷ t¹i Pheretina digna, Ph. domosa, Ph. infantiloides,<br /> phßng Sinh th¸i M«i tr−êng ®Êt, ViÖn Sinh th¸i Ph. penichaetifera, Ph. triastriata vµ<br /> <br /> 26<br /> Pontoscolex corethrurus. Cã 6 loµi: Pheretima Ph. morrisi, Ph. tschiliensis vµ Dichogaster<br /> grandipapillata, Ph. guillemi, Ph. tuberculata, modigliani chØ gÆp trong c¸c hè ®µo ®Þnh tÝnh.<br /> <br /> B¶ng 1<br /> Thµnh phÇn ph©n lo¹i häc cña giun ®Êt t¹i c¸c sinh c¶nh nghiªn cøu<br /> ë v−ên quèc gia Tam §¶o<br /> Sè loµi<br /> STT Hä Gièng<br /> §Êt tù nhiªn §Êt nh©n t¸c TÝnh chung<br /> 1 Glossoscolecidae Pontoscolex 1 1 1 2,63%<br /> 2 Ocnerodrilidae Ocnerodrilus 1 1 2,63%<br /> Pheretima 17 22 34 89,47%<br /> 3 Megascolecidae<br /> Dichogaster 1 1 2,63%<br /> 4 Octochaetidae Ramiella 1 1 2,63%<br /> Tæng 4 5 19 25 38 100%<br /> <br /> B¶ng 2<br /> Thµnh phÇn loµi vµ ®é phong phó cña giun ®Êt trong ®Êt tù nhiªn<br /> t¹i khu vùc nghiªn cøu<br /> RNS (N = 5) RTS (N = 5) §Êt hoang (N = 5)<br /> S<br /> Loµi, ph©n loµi A1 A2 A1 A2 A1 A2<br /> TT<br /> n’ p’ n’ p’ n’ p’ n’ p’ n’ p’ n’ p’<br /> I. MEGASCOLECIDAE<br /> Mich., 1900<br /> 1. Pheretima Kinberg,<br /> 1867<br /> 1 Pheretima angusticauda<br /> 14,29 7,00<br /> Thai, 1982<br /> 2 Ph. brevicapitata Thai,<br /> 3,23 31,39<br /> 1984(1)<br /> 3 Ph. chaubinhensis Do et<br /> 14,29 7,35<br /> Tran, 1994<br /> 4 Ph. digna Chen, 1946 + 16,13 6,03<br /> 5 Ph. domosa Chen, 1946 14,29 11,06 20,0 29,77<br /> 6 Ph. elongata Perrier,<br /> 20,0 51,68<br /> 1872<br /> 7 Ph. exilis Gates, 1935(1) 6,45 6,37<br /> 8 Ph. grandipapillata<br /> +<br /> Thai, 1984<br /> 9 Ph. guillemi Mich.,<br /> +<br /> 1894(1)<br /> 10 Ph. hiepcatana Do et<br /> 16,67 15,22<br /> Tran, 1994<br /> 11 Ph. infantiloides Thai,<br /> 16,13 8,42 10 10<br /> 1984(1)<br /> 12 Ph. leucocirca Chen,<br /> 16,67 56,29<br /> 1933(1)<br /> <br /> 27<br /> 13 Ph. papulosa papulosa<br /> 28,57 69,46 16,67 8,93 50,0 14,97<br /> Rosa, 1896<br /> 14 Ph. penichaetifera Thai,<br /> + 16.67 9.48<br /> 1984<br /> 15 Ph. triastriata Chen,<br /> 14,29 3,27 20,0 6,56<br /> 1946(1)<br /> 16 Ph. tuberculata Gates,<br /> +<br /> 1935(1)<br /> 17 Ph. vuongmontis Thai,<br /> 50,0 85,03<br /> 1984(1)<br /> II. GLOSSOSCOLECIDAE<br /> (Mich., 1900)<br /> 2. Pontoscolex Schmard,<br /> 1856<br /> 18 Pontoscolex corethrurus<br /> 12,90 23,11<br /> (Muller, 1856)(1)<br /> III. OCTOCHAETIDAE<br /> Gates, 1959<br /> 3. Ramiella Stephenson,<br /> 1921<br /> 19 Ramiella bishambari<br /> 6.45 4.09<br /> (Stephenson, 1914)<br /> Pheretima non 14,29 1,86 40,0 11,99 33,33 10,08 38,71 20,60<br /> Tæng sè l−îng, tæng sinh<br /> 7,00 12,10 5,00 4,30 6,00 7,43 2,00 3,55 31,00 3,55 3,00 0,12<br /> khèi<br /> MËt ®é TB (con/m2)/Sinh<br /> 5,60 9,68 4,00 3,44 4,80 5,95 1,60 2,84 24,80 2,84 2,40 0,10<br /> khèi TB (g/m2)<br /> Tæng sè loµi, ph©n loµi 10 3 4 2 6 1<br /> Ghi chó: A1. tÇng 0 - 10 cm; A2. tÇng 11 - 20 cm; A3. tÇng s©u h¬n 20 cm; N. sè hè ®µo ®Þnh l−îng; +. loµi<br /> gÆp trong mÉu ®Þnh tÝnh; TB. trung b×nh; n’. ®é phong phó vÒ sè l−îng (%); p’. ®é phong phó vÒ sinh khèi<br /> (%), (1). loµi ®· gÆp trong c«ng tr×nh nghiªn cøu cña Th¸i TrÇn B¸i vµ NguyÔn V¨n C¶nh, 2001 [1].<br /> B¶ng 3<br /> Thµnh phÇn loµi vµ ®é phong phó cña giun ®Êt trong ®Êt nh©n t¸c<br /> t¹i khu vùc nghiªn cøu<br /> §TCLN (N = 5) §TCNN (N = 5) VQN (N = 5)<br /> S<br /> Loµi, ph©n loµi A1 A2 + A3 A1 A2 A3 A1 A2<br /> TT<br /> n’ p’ n’ p’ n’ p’ n’ p’ n’ p’ n’ p’ n’ p’<br /> I. MEGASCOLECIDAE<br /> Mich., 1900<br /> 1. Pheretima Kinberg,<br /> 1867<br /> 1 Pheretima acidophila<br /> 0,50 0,49<br /> Chen, 1946<br /> 2 Ph. arrobusta Thai,<br /> 7,46 13,56<br /> 1984<br /> 3 Ph. arrobustoides Thai,<br /> 0,50 4,77 3,33 9,84 16,67 14,99<br /> 1984<br /> 28<br /> 4 Ph. californica Kinberg,<br /> 19 9,59<br /> 1866(1)<br /> 5 Ph. cupreae Chen,<br /> 1,49 3,31<br /> 1946(1)<br /> 6 Ph. digna Chen, 1946* 0,5 0,05 3,33 0,05<br /> 7 Ph. domosa Chen,<br /> 2,99 1,7<br /> 1946*<br /> 8 Ph. exigua exigua<br /> + 9,09 0,61<br /> Gates, 1932<br /> 9 Ph. exigua taybacana<br /> 50 2,21 36,5 15,39 51,67 4,99 16,67 0,53 16,42 4,08 9,09 0,56<br /> Thai, 1984<br /> 10 Ph. exilisaria Thai,<br /> 18,18 4,32<br /> 1984(1)<br /> 11 Ph. glabra Gates,<br /> 8,33 0,43<br /> 1932(1)<br /> 12 Ph. infantiloides Thai,<br /> 4,50 1,21 28,36 1,59 9,09 0,58<br /> 1984*(1)<br /> 13 Ph. javanica Kinberg,<br /> 1,67 2,20<br /> 1867<br /> 14 Ph. khami Thai, 1984 18,18 78,12<br /> 15 Ph. manicata manicata<br /> 6 9,38 10 2,42 2,99 0,94<br /> Gates, 1931(1)<br /> 16 Ph. morrisi Beddard,<br /> +<br /> 1982(1)<br /> 17 Ph. penichaetifera Thai,<br /> 2 6,96<br /> 1984*<br /> 18 Ph. robusta Perrier,<br /> 50 97,79 1 22,21 18,33 79,78 58,33 84,05 5,97 27,27 9,09 0,56<br /> 1872(1)<br /> 19 Ph. triastriata Chen,<br /> 0,5 0,3<br /> 1946*(1)<br /> 20 Ph. tschiliensis Mich.,<br /> +<br /> 1938<br /> 21 Ph. wui Chen, 1935(1) 8 13,71<br /> 22 Ph. xuongmontis Thai et<br /> 0,5 0,45 5 0,67<br /> Samphon, 1990<br /> 2. Dichogaster Beddard,<br /> 1988<br /> 23 Dichogaster modigliani<br /> +<br /> (Rosa, 1986)(1)<br /> II.GLOSSOSCOLECIDAE<br /> (Mich., 1900)<br /> 3. Pontoscolex<br /> Schmard, 1856<br /> 24 Pontoscolex corethrurus<br /> 0,5 0,06<br /> (Muller, 1856)*(1)<br /> III. OCNERODRILIDAE<br /> Beddard, 1891<br /> <br /> 29<br /> 4. Ocnerodrilus Eisen,<br /> 1878<br /> 25 Ocnerodrilus occidentalis<br /> 0,5 0,001<br /> Eisen, 1878(1)<br /> Pheretima non 100 100 19,5 15,41 6,67 0,06 34,33 47,56 27,27 15,26<br /> Tæng sè l−îng, tæng sinh<br /> 2 0,94 5 15,51 20 76,64 6 106,48 12 61,13 67 39,86 11 10,88<br /> khèi<br /> MËt ®é TB (con/m2), sinh<br /> 1,6 0,75 3,20 12,41 16 61,31 48 85,19 9,6 48,91 53,6 31,88 8,8 8,7<br /> khèi TB (g/m2)<br /> - 2 16 7 4 9 6<br /> Tæng sè loµi, ph©n loµi<br /> 2 18 12<br /> Ghi chó: gièng b¶ng 2; *. loµi còng gÆp trong ®Êt tù nhiªn.<br /> <br /> Theo c¸c b¶ng nµy th× sù ph©n bè cña giun lµ 5,60 con/m2 vµ 9,68 g/m2; t−¬ng øng ë tÇng A2<br /> ®Êt theo chiÒu s©u cña phÉu diÖn thÓ hiÖn ë sè lµ 4,00 con/m2 vµ 3,44 g/m2. T−¬ng tù nh− vËy, t¹i<br /> l−îng loµi giun ®Êt gi¶m rÊt râ rÖt ë c¸c tÇng ®Êt ®Êt RTS, ë tÇng A1 lµ 4,80 con/m2 vµ 5,95 g/m2 vµ<br /> s©u so víi tÇng A1. ë tÇng A2 lµ 1,60 con/m2 vµ 2,84 g/m2; t¹i ®Êt<br /> Trong ®Êt tù nhiªn, sè l−îng loµi giun ®Êt hoang lµ 24,80 con/m2 vµ 2,84 g/m2 ë tÇng A1 vµ ë<br /> gÆp cao nhÊt t¹i ®Êt RNS (11 loµi), gi¶m t¹i ®Êt tÇng A2 lµ 2,40 con/m2 vµ 0,10 g/m2.<br /> hoang (6 loµi) vµ thÊp nhÊt t¹i ®Êt RTS (5 loµi) Sè liÖu ë b¶ng 3 cho thÊy mËt ®é cña giun<br /> (b¶ng 2). Cßn trong ®Êt nh©n t¸c, sè l−îng loµi ®Êt trong ®Êt nh©n t¸c ®Òu gi¶m theo chiÒu s©u<br /> giun ®Êt gi¶m tõ §TCNN (18 loµi) -> VQN (12 cña phÉu diÖn (ngo¹i trõ t¹i ®Êt §TCLN) cßn vÒ<br /> loµi) -> §TCLN (2 loµi) (b¶ng 3). sinh khèi trung b×nh cña giun ®Êt chØ cã VQN lµ<br /> cßn gi¶m theo chiÒu s©u cña phÉu diÖn, cßn t¹i<br /> 2. §é phong phó cña giun ®Êt t¹i c¸c sinh<br /> ®Êt §TCLN vµ §TCNN, sinh khèi trung b×nh ë<br /> c¶nh nghiªn cøu tÇng ®Êt s©u l¹i cao h¬n so víi tÇng A1. §iÒu<br /> Sinh c¶nh RNS trong c¸c hè ®µo ®Þnh l−îng nµy lµ do cã mét sè loµi cã kÝch th−íc c¬ thÓ lín<br /> ë tÇng A1 ®· gÆp 5 loµi giun ®Êt, trong ®ã tËp trung t¹i tÇng ®Êt nµy.<br /> Pheretima papulosa papulosa lµ loµi gÆp phong ë c¸c hè ®µo ®Þnh l−îng t¹i ®Êt §TCLN chØ<br /> phó nhÊt (n’ = 28,57; p’ = 69,46) vµ ë tÇng A2 gÆp 2 loµi giun ®Êt lµ Ph. exigua taybacana vµ<br /> ®· gÆp 3 loµi, trong ®ã Ph. elongata lµ loµi gÆp Ph. robusta ë tÇng A2 vµ tÇng A3; trong ®ã, Ph.<br /> phong phó h¬n (n’ = 20; p’ = 51,68). robusta lµ loµi cã kÝch th−íc c¬ thÓ lín nªn cã<br /> Trong c¸c hè ®µo ®Þnh l−îng t¹i sinh c¶nh ®é phong phó vÒ sinh khèi cao (p’ = 97,79).<br /> RTS ë tÇng A1 ®· gÆp 4 loµi giun ®Êt, trong ®ã Trong khi ®ã, t¹i ®Êt §TCNN ë tÇng A1 vµ tÇng<br /> Ph. leucocirca lµ loµi gÆp phong phó h¬n (n’ = A2, Ph. exigua taybacana lµ loµi gÆp phong phó<br /> 16,67; p’ = 56,29) vµ ë tÇng A2 ®· gÆp 2 loµi, nhÊt vÒ sè l−îng vµ Ph. robusta lµ loµi gÆp<br /> trong ®ã Ph. vuongmontis lµ loµi gÆp phong phó phong phó nhÊt vÒ sinh khèi; ë tÇng A3, Ph.<br /> h¬n vÒ sinh khèi (p’ = 85,03). robusta lµ loµi gÆp phong phó h¬n c¶ vÒ sè<br /> Trong c¸c hè ®µo ®Þnh l−îng t¹i sinh c¶nh l−îng vµ sinh khèi.<br /> ®Êt hoang ®· gÆp 6 loµi giun ®Êt ë tÇng A1, ë tÇng A1 t¹i ®Êt VQN, Ph. infantiloides lµ<br /> trong ®ã Pheretima infantiloides lµ loµi gÆp loµi gÆp phong phó h¬n vÒ sè l−îng vµ Ph. robusta<br /> phong phó h¬n vÒ sè l−îng cßn Ph. gÆp phong phó h¬n vÒ sinh khèi; cßn ë tÇng A2,<br /> brevicapitata lµ loµi gÆp phong phó h¬n vÒ sinh Ph. khami lµ loµi gÆp phong phó h¬n.<br /> khèi; ë tÇng A2, chØ gÆp duy nhÊt loµi Ph.<br /> infantiloides. 3. ¶nh h−ëng cña mét sè tÝnh chÊt lý, ho¸<br /> Theo sè liÖu ë b¶ng 2, mËt ®é vµ sinh khèi häc cña ®Êt ®Õn thµnh phÇn vµ ph©n bè<br /> trung b×nh cña giun ®Êt trong ®Êt tù nhiªn ®Òu cña giun ®Êt t¹i khu vùc nghiªn cøu<br /> gi¶m theo chiÒu s©u cña phÉu diÖn ®Êt; cô thÓ, t¹i Sèng trong ®Êt, giun ®Êt chÞu sù t¸c ®éng cña<br /> ®Êt RNS mËt ®é vµ sinh khèi trung b×nh ë tÇng A1 c¸c yÕu tè m«i tr−êng cña ®Êt, tuy nhiªn th«ng<br /> 30<br /> qua ho¹t ®éng cña m×nh, giun ®Êt còng cã vai trß qu¶ nghiªn cøu vÒ thµnh phÇn lý, ho¸ häc cña ®Êt<br /> c¶i t¹o m«i tr−êng ®Êt n¬i chóng sinh sèng. KÕt t¹i khu vùc nghiªn cøu ®−îc tr×nh bµy ë b¶ng 4.<br /> B¶ng 4<br /> Mét sè tÝnh chÊt lý, hãa häc cña nÒn ®Êt vµ chØ sè ®Þnh l−îng<br /> cña giun ®Êt t¹i khu vùc nghiªn cøu<br /> Sinh c¶nh RNS RTS §Êt hoang §TCLN §TCNN VQN<br /> ChØ tiªu A1 A2 A1 A2 A1 A2 A1 A2 A1 A2 A3 A1 A2<br /> C¸t (2-0,02 mm) 28,74 35,20 46,32 47,05 18,66 14,45 14,48 10,28 30,82 31,94 16,98 43,78 31,96<br /> Thµnh Limon (0,02-0,002 mm) 47,95 44,55 39,40 36,43 48,09 49,35 51,02 49,05 47,86 47,73 47,59 37,48 34,44<br /> phÇn SÐt (< 0,002mm) 23,31 20,25 14,28 16,52 33,25 36,20 34,50 40,67 21,32 20,33 35,43 18,74 33,60<br /> c¬<br /> giíi Tªn gäi ®Êt ThÞt ThÞt SÐt SÐt SÐt SÐt<br /> ThÞt ThÞt<br /> SÐt SÐt<br /> nÆng ThÞt ThÞt nÆng nÆng ThÞt<br /> theo thµnh phÇn pha nÆng trung nÆng pha pha pha pha<br /> pha pha<br /> pha<br /> nÆng<br /> pha<br /> c¬ giíi b×nh limon limon limon limon limon thÞt<br /> limon limon limon<br /> pHKCl 3,81 3,79 4,06 4,14 4,20 4,18 4,08 4,09 5,96 5,95 4,31 5,74 4,62<br /> Hµm l−îng %OM 10,51 6,49 11,02 8,61 3,44 2,53 2,76 2,07 4,71 3,10 1,89 2,58 1,78<br /> Hµm l−îng Nts(%) 0,487 0,324 0,560 0,369 0,224 0,168 0,162 0,145 0,291 0,173 0,140 0,156 0,112<br /> Hµm l−îng P2O5ts(%) 0,162 0,131 0,155 0,138 0,172 0,134 0,079 0,102 0,392 0,231 0,145 0,103 0,094<br /> Hµm l−îng K2Ots(%) 0,89 0,84 1,08 1,12 1,34 1,33 1,18 1,26 1.67 1,68 1,72 1,28 1,31<br /> MËt ®é (con/m2) 5,60 4,00 4,80 1,60 24,80 2,40 1,60 3,20 160 48,00 9,60 53,60 8,80<br /> Sinh khèi TB (g/m2) 9,68 3,44 5,95 2,84 2,84 0,10 0,75 12,41 61,31 85,19 48,91 31,88 8,70<br /> Tæng sè loµi ®· gÆp 10 3 4 2 6 1 - 1 16 7 4 9 6<br /> <br /> <br /> a. ¶nh h−ëng cña thµnh phÇn c¬ giíi (TPCG) ®iÓm kh¸c. §iÒu nµy chøng tá kÕt cÊu ®Êt cña<br /> cña ®Êt ®Õn giun ®Êt c¸c lo¹i ®Êt thÞt nµy trong khu vùc nghiªn cøu<br /> thÝch hîp cho nhiÒu loµi giun ®Êt sinh sèng.<br /> ViÖc ®µo hang lµm ®−êng ®i cña giun ®Êt<br /> gióp ®Êt ®−îc x¸o xíi, t¬i xèp, ®ång thêi sù bµi b. ¶nh h−ëng cña mét sè tÝnh chÊt ho¸ häc cña<br /> tiÕt cña giun ®Êt d−íi d¹ng ph©n giun lµm cho ®Êt ®Êt ®Õn giun ®Êt<br /> cã kÕt cÊu viªn. Tuy nhiªn, møc ®é chÆt cña ®Êt<br /> ¶nh h−ëng lín ®Õn ®Æc ®iÓm h×nh th¸i - sinh th¸i C¸c nghiªn cøu tr−íc ®©y ®· chØ ra r»ng 3<br /> cña giun ®Êt, mËt ®é vµ sinh khèi cña giun ®Êt. yÕu tè: pH, hµm l−îng %OM vµ hµm l−îng Nts<br /> cã quan hÖ rÊt mËt thiÕt víi nhau [4, 6]. §é chua<br /> Tõ b¶ng 4, ta thÊy tÊt c¶ c¸c sinh c¶nh cña ®Êt cã ¶nh h−ëng ®Õn sù ph©n bè cña giun<br /> nghiªn cøu ®Òu cã TPCG kh¸ nÆng. Trong ®ã, ë ®Êt. §a sè giun ®Êt sèng ë m«i tr−êng ®Êt trung<br /> ®Êt RTS, tÇng A1 cã TPCG nhÑ nhÊt (thÞt trung tÝnh; nÕu ®Êt qu¸ chua hoÆc qu¸ kiÓm sÏ ¶nh<br /> b×nh) cßn ®Êt cã TPCG nÆng nhÊt lµ ®Êt sÐt pha h−ëng kh«ng tèt ®Õn thµnh phÇn loµi còng nh−<br /> limon gÆp ë c¸c sinh c¶nh ®Êt hoang, §TCLN sù ®a d¹ng vÒ sè l−îng, sinh khèi cña giun ®Êt.<br /> vµ §TCNN (tÇng A3). Cµng xuèng s©u theo Bªn c¹nh ®ã, hµm l−îng %OM vµ hµm l−îng Nts<br /> chiÒu s©u cña phÉu diÖn, TPCG cña ®Êt cµng ph¶n ¸nh møc ®é “giµu cã” vÒ thøc ¨n cña giun<br /> nÆng (thÓ hiÖn ë hµm l−îng sÐt (%) cµng chiÕm ®Êt. KÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ mét sè tÝnh chÊt ho¸<br /> −u thÕ). §iÒu nµy ®· ¶nh h−ëng ®Õn sù ph©n bè häc cña ®Êt t¹i khu vùc nghiªn cøu ®−îc tr×nh<br /> cña giun ®Êt theo chiÒu s©u cña phÉu diÖn. T¹i bµy ë b¶ng 4 vµ sù biÕn ®éng cña 3 yÕu tè pH,<br /> hÇu hÕt c¸c sinh c¶nh nghiªn cøu, sè l−îng loµi, hµm l−îng %OM vµ hµm l−îng Nts ®−îc biÓu<br /> mËt ®é, sinh khèi trung b×nh cña giun ®Êt ë tÇng diÔn ë h×nh 1.<br /> A1 cao h¬n ë c¸c tÇng s©u h¬n. ë nh÷ng ®iÓm<br /> B¶ng 4 vµ h×nh 1 cho thÊy: pH cña ®Êt t¹i c¸c<br /> nghiªn cøu cã kiÓu ®Êt thÞt nÆng vµ ®Êt thÞt nÆng<br /> sinh c¶nh dao ®éng tõ rÊt chua ®Õn gÇn trung tÝnh<br /> pha limon, cã sè loµi giun ®Êt cao h¬n so víi c¸c<br /> 31<br /> (tõ 3,79 ë tÇng A2 t¹i ®Êt RNS ®Õn 5,96 ë tÇng c¸c sinh c¶nh ®Êt nh©n t¸c cã pH cao h¬n so víi<br /> A1 t¹i ®Êt §TCNN). T¹i 6 sinh c¶nh nghiªn cøu, c¸c sinh c¶nh ®Êt tù nhiªn.<br /> 12 0,6<br /> <br /> 10 0,5<br /> <br /> 8 0,4<br /> 5,96 5,95<br /> 5,74<br /> 6 4,62 0,3<br /> 3,81 4,06 4,14 4,2 4,18 4,08 4,09 4,31<br /> 3,79<br /> 4 0,2<br /> <br /> 2 0,1<br /> <br /> 0 0<br /> A1 A2 A1 A2 A1 A2 A1 A2 A1 A2 A3 A1 A2<br /> RNS RTS §Êt hoang §TCLN §TCNN VQN<br /> pHKCl Hµm l−îng %OM Hµm l−îng Nts(%)<br /> <br /> H×nh 1. BiÕn ®éng cña pH, hµm l−îng %OM vµ hµm l−îng Nts t¹i c¸c sinh c¶nh nghiªn cøu<br /> <br /> Hµm l−îng %OM vµ Nts cã biÕn ®éng tû lÖ l−îng Nts cña ®Êt t¹i tÊt c¶ c¸c sinh c¶nh ®Òu tõ<br /> thuËn víi nhau. Hµm l−îng %OM cña ®Êt t¹i tÊt kh¸ cho ®Õn giµu (hµm l−îng Nts trung b×nh<br /> c¶ c¸c sinh c¶nh ë tÇng ®Êt trªn lu«n cao h¬n trong ®Êt lµ 0,1%) vµ hµm l−îng Nts ë tÇng A1<br /> c¸c tÇng ®Êt phÝa d−íi. §Êt t¹i hai sinh c¶nh lu«n lín h¬n ë tÇng A2.<br /> RTS vµ RNS cã hµm l−îng %OM cao nhÊt Tõ kÕt qu¶ trªn, ta thÊy sè l−îng loµi, mËt<br /> (11,02% vµ 10,51%) do 2 sinh c¶nh nµy cã líp ®é vµ sinh khèi trung b×nh cña giun ®Êt t¹i hÇu<br /> th¶m môc kh¸ dµy ®−îc h×nh thµnh tõ l¸, cµnh, hÕt c¸c sinh c¶nh ®Òu gi¶m theo chiÒu s©u cña<br /> th©n c©y.… Cßn t¹i 2 sinh c¶nh VQN (tÇng A2) phÉu diÖn t−¬ng øng víi sù gi¶m cña pH, hµm<br /> vµ §TCNN (tÇng A3) cã hµm l−îng %OM ë l−îng %OM vµ hµm l−îng Nts. §iÒu nµy ®−îc<br /> møc nghÌo bëi tÇng ®Êt kh¸ s©u nªn c¸c ho¹t thÓ hiÖn râ h¬n ë h×nh 2.<br /> ®éng canh t¸c Ýt t¸c ®éng ®Õn tÇng ®Êt nµy. Hµm<br /> <br /> 180 12<br /> 160 10<br /> 140<br /> 120 8<br /> 100 6<br /> 80<br /> 60 4<br /> 40 2<br /> 20<br /> 0 0<br /> A1 A2 A1 A2 A1 A2 A1 A2 A3 A1 A2 A1 A2<br /> RNS RTS §Êt hoang §TCNN VQN §TCLN<br /> §Êt tù nhiªn §Êt nh©n t¸c<br /> <br /> MËt ®é Sinh khèi §é pH %OM<br /> <br /> H×nh 2. Mèi t−¬ng quan gi÷a pH vµ hµm l−îng %OM víi mËt ®é, sinh khèi trung b×nh<br /> cña giun ®Êt t¹i c¸c sinh c¶nh nghiªn cøu<br /> <br /> Tõ b¶ng 4 vµ h×nh 2, ta thÊy trong ®Êt tù cña giun ®Êt l¹i thÊp h¬n so víi sinh c¶nh ®Êt<br /> nhiªn, sè l−îng loµi giun ®Êt t¹i sinh c¶nh RNS hoang. §iÒu nµy cã thÓ do ®Þa h×nh rÊt dèc vµ cã<br /> lµ cao nhÊt, øng víi ®Êt ë ®ã cã hµm l−îng nhiÒu sái ®¸ cña sinh c¶nh RTS, ®©y lµ nh÷ng<br /> %OM vµ hµm l−îng Nts cao nhÊt. Riªng t¹i sinh ®iÒu kiÖn bÊt lîi cho giun ®Êt.<br /> c¶nh RTS, n¬i cã hµm l−îng %OM vµ hµm Còng tõ b¶ng 4 vµ h×nh 2, ta thÊy trong ®Êt<br /> l−îng Nts cao h¬n nh−ng sè l−îng loµi, mËt ®é nh©n t¸c sè l−îng loµi, mËt ®é vµ sinh khèi cña<br /> 32<br /> giun ®Êt gi¶m tõ sinh c¶nh §TCNN -> VQN -> sè l−îng loµi, mËt ®é vµ sinh khèi cña giun ®Êt ë<br /> §TCLN; trong ®ã, t¹i sinh c¶nh §TCNN, sè tÇng A1 cña sinh c¶nh §TCLN l¹i thÊp h¬n so<br /> liÖu t−¬ng øng lµ ë tÇng A1: 16 loµi, 160 víi sinh c¶nh VQN. §iÒu nµy cã thÓ lµ do c©y<br /> con/m2, 61,31g/m2; ë tÇng A2: 7 loµi, 48 con/m2, trång (chÌ, th«ng...) kÕt hîp víi ®é chÆt cña ®Êt<br /> 85,19 g/m2 vµ ë tÇng A3 (duy nhÊt ë sinh c¶nh ë sinh c¶nh nµy quyÕt ®Þnh ®Õn sù kh¸c biÖt<br /> nµy cßn thu ®−îc mÉu giun ®Êt ë tÇng nµy): 4 trªn.<br /> loµi, 9,6 con/m2, 48,91 g/m2. T¹i sinh c¶nh nµy, Hµm l−îng P vµ K tæng sè trong nghiªn cøu<br /> pH, hµm l−îng %OM vµ hµm l−îng Nts ®Òu cao cña chóng t«i ¶nh h−ëng ®Õn giun ®Êt kh¸ râ rÖt,<br /> h¬n so víi c¸c sinh c¶nh kh¸c ë ®Êt nh©n t¸c ë ®Æc biÖt t¹i c¸c sinh c¶nh trong ®Êt nh©n t¸c vµ<br /> cïng mét tÇng ®Êt. MÆc dï cã hµm l−îng %OM ®−îc thÓ hiÖn ë h×nh 3.<br /> vµ hµm l−îng Nts cao h¬n nh−ng pH còng nh−<br /> <br /> 180 2<br /> 160 1,8<br /> 140 1,6<br /> 120 1,4<br /> 100 1,2<br /> 80 1<br /> 0,8<br /> 60 0,6<br /> 40 0,4<br /> 20 0,2<br /> 0 0<br /> A1 A2 A1 A2 A1 A2 A1 A2 A3 A1 A2 A1 A2<br /> RNS RTS §Êt hoang §TCNN VQN §TCLN<br /> §Êt tù nhiªn §Êt nh©n t¸c<br /> MËt ®é Sinh khèi Hµm l−îng P2O5ts(%) Hµm l−îng K2Ots(%)<br /> <br /> H×nh 3. Mèi t−¬ng quan gi÷a hµm l−îng P2O5 vµ K2O víi mËt ®é, sinh khèi trung b×nh<br /> cña giun ®Êt t¹i c¸c sinh c¶nh nghiªn cøu<br /> <br /> B¶ng 4 vµ h×nh 3 cho thÊy hµm l−îng Pts t¹i §TCNN (18 loµi) -> ®Êt VQN (12 loµi) -> ®Êt<br /> hÇu hÕt c¸c sinh c¶nh ®Òu ë møc giµu; t¹i hÇu hÕt §TCLN (2 loµi). Sè l−îng loµi giun ®Êt gi¶m rÊt<br /> c¸c sinh c¶nh, hµm l−îng chÊt nµy ®Òu gi¶m theo râ rÖt ë c¸c tÇng ®Êt s©u so víi tÇng A1.<br /> chiÒu s©u cña phÉu diÖn (trõ §TCLN). T−¬ng Pheretima xuongmontis Thai et Samphon lµ loµi<br /> øng víi sù gi¶m nµy, sè l−îng loµi, mËt ®é vµ lÇn ®Çu gÆp ë khu vùc nghiªn cøu t¹i ViÖt Nam.<br /> sinh khèi trung b×nh cña giun ®Êt t¹i hÇu hÕt c¸c 2. Pheretima exigua taybacana vµ Ph.<br /> sinh c¶nh còng gi¶m theo; ë ®Êt nh©n t¸c ®iÒu robusta lµ 2 loµi gÆp phæ biÕn vµ phong phó h¬n<br /> nµy rÊt râ. Nh− vËy, hµm l−îng Pts cã t−¬ng quan t¹i c¸c sinh c¶nh nghiªn cøu.<br /> tû lÖ thuËn víi sù ph©n bè cña giun ®Êt theo chiÒu<br /> s©u cña phÉu diÖn. Hµm l−îng Kts dao ®éng tõ 3. MËt ®é vµ sinh khèi trung b×nh cña giun<br /> 0,8 - 2% vµ ng−îc víi hµm l−îng Pts, hµm l−îng ®Êt ®Òu gi¶m theo chiÒu s©u cña phÉu diÖn.<br /> chÊt nµy t¨ng dÇn theo chiÒu s©u cña phÉu diÖn. Riªng hai sinh c¶nh §TCLN vµ §TCNN, sinh<br /> Do ®ã, nã cã t−¬ng quan tû lÖ nghÞch víi sù ph©n khèi trung b×nh ë tÇng ®Êt s©u cao h¬n so víi<br /> bè theo chiÒu s©u cña giun ®Êt. tÇng A1.<br /> 4. Thµnh phÇn c¬ giíi, pH, hµm l−îng %OM<br /> III. KÕt luËn vµ hµm l−îng Nts cña ®Êt ¶nh h−ëng ®Õn sù ph©n<br /> bè theo c¸c tÇng ®Êt kh¸c nhau cña giun ®Êt, thÓ<br /> 1. §· thu ®−îc t¹i c¸c sinh c¶nh nghiªn cøu hiÖn ë sù gi¶m vÒ sè l−îng loµi, mËt ®é vµ sinh<br /> 38 loµi giun ®Êt thuéc 5 gièng, 4 hä; trong ®ã, khèi trung b×nh cña giun ®Êt t¹i hÇu hÕt c¸c sinh<br /> gièng Pheretima cã sè loµi gÆp cao nhÊt (34 loµi c¶nh theo chiÒu s©u cña phÉu diÖn. C¸c yÕu tè<br /> - chiÕm 89,47%). Sè l−îng loµi giun ®Êt trong nµy cßn ¶nh h−ëng ®Õn sù ph©n bè cña giun ®Êt<br /> ®Êt tù nhiªn gi¶m tõ ®Êt RNS (11 loµi) -> ®Êt theo sinh c¶nh.<br /> hoang (6 loµi) -> ®Êt RTS (5 loµi). Trong ®Êt 5. Sù biÕn ®éng cña hµm l−îng P cã tû lÖ<br /> nh©n t¸c, sè l−îng loµi giun ®Êt gi¶m tõ ®Êt thuËn víi sù biÕn ®éng vÒ sè l−îng loµi, mËt ®é<br /> 33<br /> vµ sinh khèi cña giun ®Êt; trong khi hµm l−îng V−¬ng T©n Tó, 2005: §a d¹ng giun ®Êt<br /> K tæng sè th× ng−îc l¹i víi hµm l−îng P tæng sè. trong mèi t−¬ng quan víi mét sè tÝnh chÊt<br /> ®Êt ë v−ên quèc gia Xu©n S¬n, Phó Thä:<br /> Tµi liÖu tham kh¶o 177 - 179. Nh÷ng vÊn ®Ò nghiªn cøu c¬ b¶n<br /> trong khoa häc sù sèng. Nxb. Khoa häc vµ<br /> 1. Th¸i TrÇn B¸i, NguyÔn V¨n C¶nh, 2001: Kü thuËt. Hµ Néi.<br /> T¹p chÝ Sinh häc, 23(3B): 3-10. Hµ Néi. 5. Samphon Keungphachanh, 1990: Khu hÖ<br /> 2. Ghiliarov M. S., 1975: Ph−¬ng ph¸p nghiªn giun ®Êt n−íc Céng hßa D©n chñ Nh©n d©n<br /> cøu ®éng vËt kh«ng x−¬ng sèng ë ®Êt Lµo. LuËn ¸n tiÕn sü sinh häc.<br /> (mesofauna): 12-29. Nxb. Khoa häc, 6. Lª V¨n Khoa vµ cs., 2000: Ph−¬ng ph¸p<br /> Matxc¬va (tiÕng Nga). ph©n tÝch ®Êt - n−íc - ph©n bãn vµ c©y trång.<br /> 3. Lª V¨n TriÓn, 1995: Khu hÖ giun ®Êt miÒn Nxb. Gi¸o dôc, Hµ Néi.<br /> §«ng b¾c ViÖt Nam. LuËn ¸n tiÕn sü sinh häc. 7. TrÇn K«ng TÊu, 2005: VËt lý thæ nh−ìng<br /> 4. Huúnh ThÞ Kim Hèi, NguyÔn §øc Anh, m«i tr−êng. Nxb. §¹i häc quèc gia Hµ Néi.<br /> <br /> <br /> Effects of some physic - Chemical characteristics<br /> of the soil on earthworms at the TamDao national park,<br /> Vinhphuc province<br /> <br /> <br /> Huynh Thi Kim Hoi, Vuong Tan Tu,<br /> Nguyen Canh Tien Trinh<br /> <br /> <br /> Summary<br /> <br /> This paper presents the effects of a number of soil characteristics on earthworms at the Tamdao national<br /> park, Vinhphuc province in October 2005. Earthworms and soil samples collected in different biotopes of the<br /> natural and anthropogenic lands. The results showed as following:<br /> 1 - 38 earthworm species belonging to five genera, four families was found in this area. Among these<br /> species, 18 species were found in natural lands and 25 species in anthropogenic lands. Among these genera,<br /> Pheretima Kinberg was the dominant genus with the highest species number (34 species). Typically,<br /> Pheretima xuongmontis Thai et Samphon was the new record for Vietnam. Among these earthworm species,<br /> Pheretima exigua taybacana Thai and Ph. robusta Perrier were the abundant species.<br /> 2 - Among soil characteristics, the structure, the acidity and the phosphorus contents have barely<br /> relationships with the composition, the density and biomass of earthworm species.<br /> <br /> Ngµy nhËn bµi: 25-3-2006<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 34<br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2