Ba trường hợp tìm thấy Amip có roi ở bệnh nhân

Chia sẻ: Le Van Tuong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

79
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chúng tôi báo cáo 3 trường hợp bệnh nhân bệnh polype ở mũi xoang, xét nghiệm dịch chất trong xoang tìm thấy nhiều amip có những thể như roi bao quanh

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ba trường hợp tìm thấy Amip có roi ở bệnh nhân

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Nghieân cöùu Y hoïc BA TRÖÔØNG HÔÏP TÌM THAÁY AMÍP COÙ ROI ÔÛ BEÄNH NHAÂN COÙ POLYP MUÕI-XOANG Traàn Thò Kim Dung*, Phan Anh Tuaán *, Nguyeãn Thanh Lieâm*, Leâ Ñöùc Vinh**, Nguyeãn Ngoïc Minh***, Nguyeãn Höõu Khoâi****, Phaïm Kieân Höõu****, Traàn Vinh Hieån***** TOÙM TAÉT Chuùng toâi baùo caùo 3 tröôøng hôïp beänh nhaân beänh polype ôû muõi xoang, xeùt nghieäm dòch chaát trong xoang tìm thaáy nhieàu amip coù nhöõng theå nhö roi bao quanh, troâng gioáng nhö maët trôøi. Ñaây laø amip laï, thuoäc boä Heliozoida. SUMMARY THREE CASES OF RHINOSINUS AMEBAS ON PATIENTS WITH POLYPOID RHINOSINUSITIS Tran Thi Kim Dung, Phan Anh Tuan, Nguyen Thanh Liem, Le Duc Vinh, Nguyen Ngoc Minh, Nguyen Huu Khoi, Pham Kien Huu, Tran Vinh Hien * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 92 – 95 We report 3 cases of rhinosinus amebas on patients with polypoid rhinosinusitis. They belong to the order Heliozoida. TOÅNG QUAN nhaân ôû giöõa, vaùch ñôn, treân vaùch coù loã thuûng, thöôøng 2 loã(1,6,8). Beänh nhieãm amip töï do ôû ngöôøi khoâng phoå bieán Trong loaøi Acanthamoeba spp. coù caùc gioáng A. nhöng laø beänh nguy hieåm vì noù xaûy ra caû ôû ngöôøi castellanii, A. polyphaga, A. cubertani, A. bình thöôøng vaø ngöôøi suy giaûm mieãn dòch(2). Y vaên ñaõ palestinensis, A. astroyxis.... Theå hoaït ñoäng coù kích ñeà caëp ñeán nhöõng amip naøy laø Balamuthia spp., thöôùc 14 mcm – 40 mcm, coù ty laïp theå vaø 1 nhaân vôùi Naegleria spp., Acanthamoeba spp. tìm thaáy ôû ñaát, nhaân theå ôû chính giöõa, ñaëc bieät teá baøo chaát phoùng ra nöôùc coáng, ñaëc bieät nöôùc ao hoà tuø ñoïng(3,7,9). Söï xaâm caùc chaân giaû gioáng hình gai, thon, daøi. Baøo nang coù nhaäp vaøo heä thaàn kinh trung öông cuûa Balamuthia vaùch ñoâi, kích thöôùc 12 mcm – 16 mcm, cuõng coù loå ôû spp., Naegleria spp., Acanthamoeba spp. ñaõ ñöôïc baùo thaønh baøo nang. caùo trong y vaên khoaûng 400 tröôøng hôïp ôû khaép theá giôùi(2,4,8). Balamuthia spp. gaây beänh ôû ngöôøi laø B. mandrillaris. Theå hoaït ñoäng kích thöôùc töø 12 mcm – Trong loaøi Naegleria spp., gioáng gaây beänh ôû 60 mcm, trung bình 30 mcm, coù moät nhaân. Baøo ngöôøi laø N. fowleri. Theå hoaït ñoäng coù kích thöôùc töø nang coù kích thöôùc töø 6 mcm – 30 mcm, trung bình 20 mcm – 30 mcm, coù moät nhaân vaø moät nhaân theå ôû 15 mcm, vaùch goàm 3 lôùp, gôïn soùng. giöõa nhaân. Teá baøo chaát coù haït coù theå chöùa hoàng caàu, baïch caàu. Trong chu trình phaùt trieån coù khi coù daïng Ngoaøi 3 amíp töï do keå treân trong moâi tröôøng hình quaû leâ coù 2 roi khi aùp suaát thaåm thaáu ôû moâi thieân nhieân coøn coù nhieàu loaïi amíp khaùc, trong soá ñoù tröôøng soáng giaûm. coù boä Heliozoida. Boä Heliozoida thuoäc lôùp truøng Theå baøo nang coù kích thöôùc khoaûng 9 mcm, chaân giaû, coù roi sôïi truïc (axopodium) bao quanh toaû ra troâng gioáng nhö maët trôøi; caùc roi sôïi truïc naøy seõ chæ * Boä moân Kyù Sinh hoïc ÑHYD TP. Hoà Chí Minh ** Boä moân Kyù Sinh hoïc Trung taâm Ñaøo taïo vaø Boài döôõng caùn boä Y teá Tp. HCM *** Khoa Tai Muõi Hoïng Bv An Bình Tp. Hoà Chí Minh **** Boä moân Tai Muõi Hoïng ÑHYD TP. 92 Chuyeân ñeà Y Hoïc Cô Sôû ***** Bv Beänh Nhieät ñôùi TP. Hoà Chí Minh
Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 coù ôû moät hoaëc hai cöïc trong tröôøng hôïp amíp ñang thöôøng sinh saûn taùch ñoâi, ñang baét moài, hoaëc ñang chuyeån Noäi soi: nhieàu polype beân phaûi, ñoä IV. sang daïng chaân giaû. Hình thöùc sinh saûn chuû yeáu baèng CT scan: polype trong xoang haøm, saøng. Maát neáp caùch taùch ñoâi, neáu söï taùch ñoâi khoâng hoaøn toaøn seõ taïo muõi xoang. thaønh nhöõng khuùm amíp. Heliozoida soáng töï do ngoaøi moâi tröôøng, caû moâi tröôøng nöôùc ngoït vaø nöôùc Beänh phaåm sau moå ñem soi töôi: amip coù roi bao maën tuyø theo söï thích nghi cuûa moãi loaøi. Kích thöôùc quanh, thænh thoaûng coù daïng roi ôû moät hoaëc hai cöïc, cuõng raát thay ñoåi trung bình 20 – 50 mcm, nhöng coù raát di ñoäng. Caáy naám aâm tính. nhöõng loaøi lôùn tôùi vaøi traêm mcm(5). Hieän nay vaãn Beänh aùn 2 chöa coù moät baùo caùo naøo veà khaû naêng gaây beänh cuûa Beänh nhaân nam 16 tuoåi. amíp naøy. Ñòa chæ: aáp Bình Thuûy, xaõ Bình Long, huyeän BEÄNH AÙN Chaâu Phuù, An Giang. Beänh aùn 1 Chaån ñoaùn luùc nhaäp vieän: vieâm xoang polype Beänh nhaân nam 56 tuoåi. muõi 2 beân. Ñiaï chæ Khu Phöôùc Thieän – Long Thaønh - Ñoàng Beänh söû: beänh töø naêm 10 tuoåi, thöôøng ngheït Nai. muõi 2 beân, xoå muõi luùc trong, luùc vaøng xanh. Caùch ñaây 2 – 3 thaùng beänh nhaân ñeán khaùm vaø ñieàu trò taïi beänh Nhaäp vieän: 12/10/04 vieän Ña khoa Long Xuyeân vaø coù chæ ñònh moå xoang Moå: 13/10/04. Taïi beänh vieän Ñaïi Hoïc Y Döôïc Tp. (khoâng giaáy xuaát vieän). Beänh nhaân moå laïi taïi beänh HCM. vieän Long Xuyeân laàn 1 nhöng vaãn xoå muõi, ngheït muõi Chaån ñoaùn: U xoang haøm phaûi. sau moå. Beänh söû: Khoaûng 4 naêm tröôùc (2000) beänh nhaân Sau ñoù beänh nhaân ñeán khaùm vaø ñieàu trò taïi beänh thaáy ngheït muõi phaûi. Thænh thoaûng chaûy maùu muõi vieän Ñaïi Hoïc Y Döôïc Tp. HCM cô sôû 1 vaø ñöôïc ñeà phaûi ít. Thöôøng xuyeân chaûy muõi phaûi, muõi trong, nghò moå laïi. thænh thoaûng vaøng xanh. Khoâng nhöùc ñaàu, khoâng Tieàn söû: nhöùc muõi. Beänh nhaân moå taïi beänh vieän Ña khoa Laøm ruoäng chung vôùi gia ñình. Ñoàng Nai, theo moâ taû cuûa beänh nhaân laø phaãu thuaät xoang haøm, nhöng khoâng caét heát khoái u trong muõi vì Thöôøng taém soâng, ao, hoà, vaø tieáp xuùc thöôøng beänh nhaân khoâng ñuû söùc khoûe. xuyeân vôùi ñaát, caùt. Sau ñoù vaãn ngheït, xoå muõi phaûi. Ngaøy caøng ngheït Gia ñình chaên nuoâi: gaø, heo. muõi nhieàu, hæ muõi vaøng xanh laãn maùu ít. Khoâng nhöùc Xeùt nghieäm tieàn phaãu. ñaàu. Khoâng nhöùc muõi. Thænh thoaûng coù soát. Coâng thöùc maùu bình thöôøng. Tieàn söû: CT scan: môø ñaëc 2 beân, coù daáu hieäu moå laàn tröôùc. Baûn thaân: tröôùc ñoù laøm ruoäng. Soát reùt aùc tính caáp Khaùm thöïc theå: muõi bò ñaày cöùu taïi beänh vieân Chôï Quaùn (1975), gaây vieâm gan Noäi soi: polype muõi ñoä IV, 2 beân. caáp, vieâm caàu thaän, laùch to, hoân meâ. Hieän beänh nhaân chaïy xích loâ. Töøng vaøo röøng, loäi suoái, taém soâng. Beänh phaåm (ñöôïc laáy sau phaãu thuaät caét polype vaø naïo saøng tröôùc sau hai beân) ñem soi töôi: amip coù Gia ñình ngheøo duøng nöôùc gieáng ñaøo roi bao quanh, thænh thoaûng coù daïng roi ôû moät hoaëc Xeùt nghieäm: hai cöïc, raát di ñoäng. Caáy naám aâm tính. Tröôùc moå: coâng thöùc maùu trong giôùi haïn bình Beänh aùn 3 Kyù Sinh Hoïc 93
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Nghieân cöùu Y hoïc Beänh nhaân nöõ, 32 tuoåi. BAØN LUAÄN Ñòa chæ: Xuaân Bình – Long Khaùnh – Ñoàng Nai. Soi töôi Nhaäp vieän: 30/ 8 / 04. xuaát vieän 9 / 9 /04. Beänh Caû 3 beänh nhaân ñeán beänh vieän vì coù caùc trieäu vieän An Bình, khoa Tai Muõi Hoïng. chöùng cuûa ñöôøng hoâ haáp treân nhö ngheït muõi, soå muõi. Chaån ñoaùn luùc nhaäp vieän: vieâm xoang, polype Khi noäi soi ñeàu thaáy coù polype muõi. Sau khi naïo muõi 2 beân. xoang, caét polyp, dòch chaát töø xoang ñöôïc cho laøm xeùt Beänh söû: Khoaûng 1 thaùng tröôùc moå, beänh nhaân nghieäm ñeå tìm kyù sinh truøng vaø vi naám. nhöùc ñaàu, beân phaûi nhieàu hôn beân traùi, vuøng oùt. Keát quaû soi töôi vaø caáy khoâng coù vi naám, nhöng Khoâng ngheït muõi, ít xoå muõi, thöôøng xuyeân aùch xì, soi töôi phaùt hieän amip coù roi bao quanh, thænh nhieàu, khaïc ñaøm vaøng xanh, ñuïc thöôøng vaøo buoåi thoaûng coù daïng roi ôû moät hoaëc hai cöïc, raát di ñoäng. saùng, tröa ít hôn. kích thöôùc töø 20 mcm – 25 mcm, neáu tính caû phaàn 2 tuaàn tröôùc moå ñeán khaùm beänh vieän An Bình roi thì ñöôøng kính khoaûng 30 – 40 mcm, hình troøn khoa Tai Muõi Hoïng kyõ thuaät cao, ñöôïc noäi soi, chuïp ñeán hôi baàu duïc coù khoâng baøo beân trong, caùc roi di hình vaø ñieàu trò noäi khoa tai muõi hoïng. Beänh nhaân ñoäng bao quanh toûa ra hình nan hoa troâng gioáng nhö nghó laø do ñaët silicone muõi (khoaûng 12 naêm) ngaøy hình maët trôøi. caøng thaáy thaùp muõi banh roäng, vaø meùo sang 1 beân. Beänh nhaân ñaõ bôm silicone 1 laàn tröôùc, sau ñoù ñaët soùng muõi. Hieän beänh nhaân ngöùa muõi, nhaûy muõi thöôøng xuyeân. Tieàn söû: Baùn quaùn nhaäu, beâ thui khoaûng 5 naêm cho tôùi nay. Beâ thöôøng ñöôïc röûa trong boàn nöôùc ñoïng. Xeùt nghieäm: Tröôùc moå: Coâng thöùc maùu: hoàng caàu bình thöôøng, baïch caàu khoâng taêng. Baïch caàu toan tính: 5,7%, lympho 47,2%, mono 8,9%. IgE toaøn phaàn taêng, 323 UI/ml. IgE ñaëc hieäu aâm tính. Hình aûnh hoïc. CT scan: môø xoang saøng 2 beân. Xoang haøm vaø xoang khaùc daøy nieâm maïc xoang. Noäi soi: polype muõi 2 beân ñoä II. Beänh phaåm ñöôïc laáy sau phaãu thuaät ñem soi töôi: amip coù roi bao quanh, thænh thoaûng coù daïng roi ôû Vôùi nhöõng ñaëc ñieåm nhö vaäy, nhöõng amip naøy coù moät hoaëc hai cöïc, raát di ñoäng. Caáy naám aâm tính. hình daïng khoâng gioáng nhö ba loaøi amip ñaõ moâ taû treân, böôùc ñaàu chuùng toâi xaùc ñònh ñaây laø amíp coù roi thuoäc boä Heliozoida. 94 Chuyeân ñeà Y Hoïc Cô Sôû
Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Trong töông lai, neáu coù ñieàu kieän chuùng toâi seõ toång traïng khoûe, vaán ñeà coù phaûi nhöõng amíp naøy laø nuoâi caáy, nhuoäm, vaø laøm PCR ñeå xaùc ñònh teân loaøi cuï nguyeân nhaân gaây beänh hay khoâng chuùng toâi coøn theå, ñoàng thôøi xem xeùt khaû naêng gaây beänh cuûa loaïi phaûi tieáp tuïc nghieân cöùu. amíp naøy. KEÁT LUAÄN Vaán ñeà ñaët ra laø beänh phaåm töø muõi-xoang thöôøng Ñaây laø nhöõng beänh nhaân bò beänh polyp muõi - xuyeân ñöôïc quan saùt nhöng laïi chæ gaëp nhöõng “amíp xoang, trong löùa tuoåi 16-56, coù tieàn caên taém soâng, ao la”. naøy trong khoaûng vaøi thaùng gaàn ñaây. Nhöõng taùc hoà. Soi tröïc tieáp dòch chaát töø xoang - muõi phaùt hieän nhaân gaây beänh muõi-xoang tröôùc ñaây ñaõ ñöôïc ñeà caäp coù amip coù roi di ñoäng. Böôùc ñaàu keát luaän ñaây laø amíp laø: vi truøng, vi ruùt, naám, dò öùng. Nhöng quaû thaät, thuoäc boä Heliozoida. nhöõng “amíp laï” naøy chöa ñöôïc noùi ñeán ôû ta. Coù theå moâi sinh thay ñoåi, loaïi amíp naøy coù cô hoäi phaùt trieån TAØI LIEÄU THAM KHAÛO vaø coù khaû naêng xaâm nhaäp vaøo ngöôøi? 1 Cogo PE. (2004), Fatal Naegleria fowleri Meningoencephalitis, Italy, Emerg Infect Dis., Caùc ñaëc ñieåm cuûa caùc ca beänh 10(10):1835-7. 2 Schuster FL., Visvesva GS. (2004), Free-living - Tuoåi: trong caû 3 tröôøng hôïp, tuoåi töø 16-56. Theo amoebae as opportunistic and non-opportunistic y vaên beänh thöôøng gaëp ôû treû em vaø ngöôøi treû(7,8). pathogens of humans and animals, Int J Parasitol, 34 (9), pp. 1001-1027. - Phaùi: Coù 2 beänh nam vaø 1 nöõ. 3 Shin HJ, Im KI (2004), Pathogenic free-living amoebae in Korea, Korean J Parasitol, 42(3), pp. 93-119. - Yeáu toá dòch teã: coù tieàn caên taém soâng, ao hoà hoaëc 4 Okuda DT, Hanna HJ, Coons SW, Bodensteiner JB. tieáp xuùc vôùi nguoàn nöôùc ngoït oâ nhieãm. Ñaây laø yeáu toá (2004), Naegleria fowleri hemorrhagic meningoencephalitis: report of two fatalities in thuaän lôïi ñeå amip xaâm nhaäp vaøo ngöôøi. children. Child Neurol., 19(3):231-3. - Laâm saøng: Caùc tröôøng hôïp beänh trong nghieân 5 Kudo RR. (1966), Protozoology, Charles C Thomas. 6 Rojas-Hernandez S, Rodriguez-Monroy MA, Lopez- cöùu naøy coù trieäu chöùng cuûa ñöôøng hoâ haáp treân, polype Revilla R, Resendiz-Albor AA, Moreno-Fierros L muõi – xoang. (2004). Intranasal coadministration of the Cry1Ac protoxin with amoebal lysates increases protection - Xeùt nghieäm: against Naegleria fowleri meningoencephalitis. Infect Immun., 72(8), pp. 4368-75. + Soi töôi dòch chaát töø muõi xoang: thaáy coù amip 7 Sheehan KB, Ferris MJ, Henson JM. (2003), coù roi raát di ñoäng. Detection of Naegleria sp. in a thermal, acidic stream in Yellowstone National Park, J. Eukaryot Microbiol, + Coâng thöùc maùu cuûa caùc tröôøng hôïp treân ñeàu 50(4):263-5. trong giôùi haïn bình thöôøng. Theo y vaên, beänh do 8 Upinder Singh, William a. Petri (2000), Free-living Amebas, Principles and practice of Infectious amip töï do gaây ra thöôøng laøm taêng baïch caàu ña nhaân Diseases, pp. 2811-2817. trung tính(1,7,8). 9 Yoder JS et al (2004), Surveillance for waterborne- disease outbreaks associated with recreational water-- Beänh hoïc United States, 2001-2002. MMWR Surveill Summ., 53(8), pp. 1-22. Veà khaû naêng gaây beänh, theo y vaên thì chöa thaáy moät baùo caùo naøo noùi laø chuùng gaây beänh ôû ngöôøi. Caùc beänh nhaân trong baùo caùo naøy ñeàu coù Kyù Sinh Hoïc 95