NGHIÏN CÛÁU - TRAO ÀÖÍI<br />
<br />
<br />
<br />
BAÁC TÖN - TNGÛÚÂI<br />
CÚ SÚÃ,<br />
AÃNG<br />
ÀÙÅ<br />
NÏÌN T<br />
CHO<br />
YÁL LUÊÅN<br />
AÂ CÖNG<br />
AÁC<br />
V TCÖNG TÀOAÂN<br />
NAM VIÏÅ<br />
PHAÅM VÙN HAÂ*<br />
Ngaây nhêån:05/05/2018<br />
Ngaây phaãn biïån:<br />
30/05/2018<br />
Ngaây duyïåt àùng:<br />
15/06/2018<br />
<br />
Toám tùæt:<br />
Cuöåc àúâi vaâ sûå nghiïåp hoaåt àöång caách maång cuãa Chuã tõch Tön Àûác Thùæng caâng dêìn luâi vaâ<br />
cú höåi àïí nghiïn cûáu tòm hiïíu sêu hún vïì nhûäng àoáng goáp to lúán cuãa Baác Tön àöëi vúái Caách maång Viïåt N<br />
Nam noái riïng. Nhên kó niïåm 130 nùm ngaây sinh cuãa Baác Tön (1888-2018), taác giaã xin gûãi túái quñ àöåc giaã <br />
nïìn taãng cho lyá luêån vaâ cöng taác Cöng àoaân Viïåt Nam”.<br />
Tûâ khoáa<br />
: Chuã tõch Tön Àûác Thùæng, cú súã, nïìn taãng, lyá luêån cöng àoaân, Cöng àoaân Viïåt Nam.<br />
<br />
UNCLE TON, WHO SET THE BASE, FOUNDATION FOR THE THEORY AND WORK OF TH<br />
<br />
Abstract: <br />
The life and career of President Ton Duc Thang’s revolutionary activity has gradually retreated into the pa<br />
the opportunity to study more deeply about the great contributions of Uncle Ton. For the Vietnam Revolution in gene<br />
Union in particular. On the occasion of the 130th anniversary of the birth of Uncle Ton (1888-2018), the author would<br />
the article: “Uncle Ton - who laid the foundation, the foundation for the theory and work of the Vietnam Union.”<br />
Keywords: President Ton Duc Thang, foundation, foundation, union theory, Vietnam Trade Union.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
X<br />
uêët thên tûâ cöng nhên, Chuã tõch Tön Àûác Thùæng àaáng, vò àiïìu kiïån an toaân lao àöång vaâ giaãm giúâ laâm<br />
àaä trúã thaânh ngûúâi chiïën sô caách maång trung viïåc trong ngaây. Phong traâo cöng àoaân àaä traãi qua<br />
kiïn, võ laänh tuå cuãa giai cêëp cöng nhên vaâ cuãa caác giai àoaån phaát triïín khaác nhau, nhûng àaáng chuá<br />
nhên dên Viïåt Nam, möåt têëm gûúng mêîu mûåc vïì yá nhêët laâ giai àoaån hònh thaânh giai cêëp vö saãn hiïån<br />
tinh thêìn yïu nûúác, àûác tñnh cêìn kiïåm, liïm chñnh, àaåi, trúã thaânh möåt phêìn cú baãn cuãa chïë àöå tû baãn<br />
chñ cöng vö tû, hïët loâng phuåc vuå caách maång, phuåc vuå chuã nghôa, tûác laâ giai cêëp cöng nhên. Thùæng lúåi cuãa<br />
nhên dên. Trïn cú súã tòm hiïíu caác hoaåt àöång thûåc Caách maång thaáng Mûúâi Nga nùm 1917 àaä dêîn túái<br />
tiïîn, nhûäng kinh nghiïåm phong phuá cuãa Baác Tön thaânh lêåp nhaâ nûúác cöng nöng caách maång àêìu tiïn<br />
trong phong traâo caách maång noái chung vaâ phong traâo trïn thïë giúái. Cuöåc caách maång naây àaä giaãi phoáng<br />
cöng nhên vaâ Cöng àoaân Viïåt Nam noái riïng vúái mong nhûäng ngûúâi cöng nhên thoaát khoãi chïë àöå boác löåt<br />
muöën laâm roä hún vai troâ cuãa Baác Tön àöëi vúái sûå hònh taân baåo, múã ra möåt giai àoaån phaát triïín múái cuãa<br />
thaânh nïìn taãng cho lyá luêån vaâ cöng taác Cöng àoaân phong traâo cöng nhên vaâ cöng àoaân trïn thïë giúái.<br />
Viïåt Nam. Giai cêëp cöng nhên vaâ töí chûác Cöng àoaân Viïåt<br />
Töí chûác cöng àoaân chó xuêët hiïån úã möåt giai àoaån Nam hònh thaânh vaâ phaát triïín ngoaâi nhûäng neát chung,<br />
phaát triïín nhêët àõnh cuãa chuã nghôa tû baãn, do chuã súã giöëng vúái giai cêëp cöng nhên vaâ cöng àoaân caác nûúác<br />
hûäu tû liïåu saãn xuêët boác löåt ngûúâi lao àöång laâm thuïtrïn thïë giúái, coân mang àêåm neát àùåc trûng riïng. Do<br />
möåt caách taân baåo vaâ khöng coá giúái haån. Dêìn dêìnnhu cêìu khai thaác thuöåc àõa lêìn thûá nhêët cuãa thûåc<br />
ngûúâi lao àöång laâm thuï cuäng hiïíu àûúåc ûu thïë cuãa dên Phaáp úã Viïåt Nam, möåt söë nöng dên bõ bêìn cuâng<br />
hoå àöëi vúái chuã súã hûäu tû liïåu saãn xuêët úã chñnh söë hoáa àaä trúã thaânh cöng nhên trong hêìm moã, àöìn àiïìn,<br />
lûúång àöng àaão cuãa hoå: “möåt mònh àún leã seä yïëu, têëtnhaâ maáy cuãa thûåc dên vaâ tû saãn. “Àêy laâ nhûäng<br />
caã cuâng nhau seä taåo nïn sûác maånh”. Sûå hònh thaânh cöng nhên xuêët thên tûâ nöng dên, nhûng àöìng thúâi<br />
töí chûác cöng àoaân mang nghôa laâ chuyïín tûâ sûå phên laåi cuäng coá möåt söë cöng nhên cuäng tûâ nöng dên nhûng<br />
taán, leã loi, bêët lûåc cuãa nhûäng ngûúâi lao àöång laâm<br />
thuï sang àêëu tranh coá töí chûác vò tiïìn lûúng xûáng * Trûúâng Àaåi hoåc Cöng àoaân<br />
<br />
Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc<br />
3 cöng àoaâ<br />
Söë 12 thaáng 6/2018<br />
NGHIÏN CÛÁU - TRAO ÀÖÍI<br />
<br />
<br />
qua con àûúâng trúã thaânh trñ thûác röìi múái trúã thaânhTön àaä choån àïí giaãi phoáng dên töåc. Baác cuäng àaä<br />
cöng nhên coá kyä thuêåt. Baác Tön laâ möåt trong söë nhûäng trûåc tiïëp thêëy àûúåc, chûáng kiïën àûúåc möåt thûåc tïë laâ<br />
ngûúâi tûâ nöng dên qua con àûúâng trñ thûác vaâ trúã ngûúâi lao àöång Phaáp cuäng bõ aáp bûác boác löåt, ngheâo<br />
thaânh ngûúâi súám bûúác vaâo haâng nguä ngûúâi cöng khöí, vaâ sûå boác löåt cuãa giúái chuã Phaáp cuäng rêët taân<br />
nhên cöng nghiïåp hiïån àaåi vaâ tham gia phong traâo baåo. Caách maång thaáng Mûúâi Nga àaä laâm cho tònh<br />
cöng nhên Viïåt Nam” 1 . yïu nûúác, yïu giai cêëp cöng nhên cuãa Baác Tön caâng<br />
Baác Tön sinh ra trong möåt gia àònh coá àiïìu kiïån thïm sêu sùæc.<br />
theo con àûúâng hoåc têåp, úã vuâng àêët An Giang giaâu Sau sûå kiïån keáo laá cúâ àoã phaãn chiïën trïn biïín<br />
truyïìn thöëng yïu nûúác, truyïìn thöëng caách maång nïn Hùæc Haãi, nùm 1920 Baác Tön trúã laåi Saâi Goân laâm thúå<br />
àaä súám gieo trong loâng àöìng chñ möåt tònh yïu nûúác, bònh thûúâng vaâ àaä àem kinh nghiïåm, kiïën thûác hoåc<br />
thûúng dên, cùm gheát sûå chïë àöå boác löåt vaâ nhûäng têåp tûâ thûåc tiïîn àêëu tranh trong nûúác vaâ thïë giúái àïí<br />
bêët cöng trong xaä höåi. Nùm 1906, sau khi hoåc xong têåp húåp àoaân kïët cöng nhên, xêy dûång nïn Cöng höåi<br />
sú hoåc yïëu lûúåc, möåt cêëp hoåc coá thïí trúã thaânh thêìybñ mêåt úã Saâi Goân - Chúå Lúán.<br />
giaáo, hoùåc möåt võ trñ naâo àoá trong böå maáy cai trõ luác Àoá laâ Cöng höåi bñ mêåt àêìu tiïn cuãa giai cêëp cöng<br />
bêëy giúâ, nhûng Baác Tön àaä choån con àûúâng khaác, nhên Viïåt Nam. Àiïìu quan troång hún caã laâ noá rêët<br />
rúâi quï hûúng An Giang yïu dêëu cuãa mònh lïn Saâi phuâ húåp vúái möåt nûúác thuöåc àõa nhû nûúác ta, söë<br />
Goân laâm cöng nhên vaâ sau àoá vaâo hoåc taåi trûúâng lûúång nöng dên chiïëm hún 90% dên cû, lûåc lûúång<br />
Baách Nghïå (Trûúâng thúå maáy AÁ chêu Saâi Goân), tûác cöng nhên coân non treã, múái hònh thaânh vaâ nhoã beá,<br />
laâ Baác quyïët àõnh con àûúâng laâm thúå. Laâm thúå taåilaåi trong àiïìu kiïån bõ chñnh quyïìn thûåc dên nghiïm<br />
Ba Son laâ laâm viïåc trong àiïìu kiïån töí chûác saãn xuêët cêëm. Àiïìu naây khaác hùèn vúái tònh hònh úã caác nûúác<br />
hiïån àaåi luác bêëy giúâ, vúái sûå quaãn lyá theo caách cöng cöng nghiïåp, núi coá phong traâo cöng nhên phaát triïín<br />
nghiïåp Phaáp, trúã thaânh nhûäng cöng nhên cöng nghiïåp, cuâng vúái hoaåt àöång tñch cûåc cuãa caác Àaãng cöång saãn,<br />
möåt lûåc lûúång saãn xuêët tiïën böå múái ra àúâi, àiïìu naây vaâ caác Àaãng xaä höåi dên chuã. Tuy nhiïn, caác nghiïåp<br />
phuâ húåp vúái lyá trñ, tñnh caách cuãa ngûúâi thanh niïnàoaân úã nhûäng nûúác naây cuäng khöng coá sûå liïn kïët<br />
Tön Àûác Thùæng vúái nhiïìu hoaâi baäo, êín chûáa möåtthöëng nhêët. Möåt söë nghiïåp àoaân àûúåc lêåp ra nhûng<br />
tònh yïu maänh liïåt vúái quï hûúng, vúái dên töåc. Baác khöng baão vïå quyïìn lúåi cuãa ngûúâi cöng nhên thûúâng<br />
Tön àaä trúã thaânh ngûúâi thúå coá tay nghïì vaâ thöng goåi laâ “nghiïåp àoaân vaâng”. Trong böëi caãnh àoá, Cöng<br />
thaåo tiïëng Phaáp, ngoaâi ra Baác cuäng rêët quan têm vaâ höåi do Baác Tön laänh àaåo giûä vûäng baãn chêët cuãa giai<br />
tñch cûåc tham gia caác hoaåt àöång xaä höåi àêëu tranh cöng nhên, trung thaânh vúái lúåi ñch cuãa giai cêëp cöng<br />
chöëng laåi nhûäng bêët cöng trong xaä höåi, hoaåt àöångnhên. Chñnh àiïìu naây taåo ra sûác maånh cuöën huát àöng<br />
àaáng chuá yá nhêët cuãa Baác Tön trong thúâi gian naây laâàaão höåi viïn vaâ phaát triïín röång töí chûác höåi ra nhiïìu<br />
tham gia vaâo cuöåc baäi cöng, baäi khoáa cuãa hoåc sinh cú súã khaác trong khu vûåc thaânh phöë.<br />
Trûúâng Baách Nghïå vaâ cöng nhên xûúãng Ba Son phaãn Mùåc duâ trong àiïìu kiïån chûa coá lyá luêån caách maång<br />
àöëi giúái chuã boác löåt ngûúâi lao àöång. Tuy nhiïn, vaâochó àûúâng cho giai cêëp cöng nhên àêëu tranh, maâ<br />
thúâi kyâ àoá, nhûäng ngûúâi cöng nhên chûa tòm ra sûác Cöng höåi trûúãng thaânh tûâ viïåc thöng qua caác hoaåt<br />
maånh cuãa mònh, chûa biïët laâm thïë naâo coá àûúåc sûác àöång thûåc tiïîn. Thûåc tiïîn àoá cuãa höåi do Baác Tön<br />
maånh àïí giaãi phoáng giai cêëp mònh thoaát khoãi sûå boáclaänh àaåo laâ xuêët phaát tûâ chñnh nhu cêìu cuãa nhûäng<br />
löåt. Chñnh vò vêåy caác cuöåc phaãn khaáng coân mangngûúâi thúå, xuêët phaát tûâ thûåc tiïîn tònh caãnh cuöåc àúâi<br />
tñnh àún leã, khöng coá töí chûác vaâ bõ àaân aáp. ngûúâi thúå vaâ dûåa vaâo nhûäng ngûúâi thúå àïí phaát triïín<br />
Àöëi vúái Baác Tön, quaá trònh tòm àûúâng giaãi phoángcöng höåi. Tuy nhiïn, khöng chó coá vêåy, Baác Tön coân<br />
dên töåc, luön gùæn liïìn vúái giaãi phoáng giai cêëp cöng dûåa vaâo nhûäng biïën àöång cuãa tònh hònh Saâi Goân luác<br />
nhên khoãi sûå aáp bûác boác löåt. Ngaây 20/4/1919, ngûúâi bêëy giúâ àïí phaát triïín. Àoá chñnh laâ thúâi cú àïí Baác Tön<br />
thúå maáy Tön Àûác Thùæng àaä cuâng binh lñnh thuãy thuã phaát triïín Cöng höåi. Nhên sûå kiïån cuöåc baäi cöng,<br />
taâu chiïën cuãa Phaáp keáo laá cúâ àoã, phaãn chiïën trïnmñt tinh, biïíu tònh cuãa thuãy thuã mêëy chiïën taâu Phaáp<br />
biïín Hùæc Haãi, àoâi Chñnh phuã Phaáp chêëm dûát canneo àêåu taåi caãng Saâi Goân àoâi tùng lûúng do giaá sinh<br />
thiïåp vaâo nûúác Nga, baão vïå Chñnh quyïìn Xö viïët hoaåt tùng cao. Chñnh quyïìn vaâ chuã taâu khöng cho<br />
non treã, chñnh quyïìn cuãa giai cêëp nöng dên vaâ cöng pheáp àònh cöng trïn taâu, hoå buöåc phaãi xuöëng búâ vaâ<br />
nhên àêìu tiïn trïn thïë giúái. Àöìng thúâi àoá cuäng laâ àaáp laåi àûúåc nhên dên uãng höå, quyïn tiïìn cho hoå àïí mua<br />
lúâi kïu goåi cuãa Caác Maác “Vö saãn têët caã caác nûúác,<br />
àoaân kïët laåi!”. <br />
Bùçng sûå yïu mïën nûúác Nga vaâ caách 1 Vùn Taåo: Baác Tön - ngûúâi chiïën sô lúáp àêìu cuãa phong traâo cöng<br />
maång thaáng Mûúâi vô àaåi, Baác Tön tûâ möåt ngûúâi yïu nhên Viïåt Nam. Höìi kyá: Tön Àûác Thùæng - ngûúâi coång saãn mêîu<br />
nûúác trúã thaânh möåt chiïën sô trïn con àûúâng Caách mûåc, biïíu tûúång cuãa àaåi àoaân kïët, Nxb Chñnh trõ Quöëc gia -<br />
maång vö saãn. Àoá cuäng chñnh laâ con àûúâng maâ Baác 2003.<br />
<br />
4 Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân<br />
Söë 12 thaáng 6/2018<br />
NGHIÏN CÛÁU - TRAO ÀÖÍI<br />
<br />
<br />
thûác ùn tiïëp tuåc baäi cöng. Ngaây 18/8/1920, cuöåc baäi hoaåt àöång cuãa höåi àaä àïì ra. Caác höåi viïn phaãi laâ<br />
cöng giaânh thùæng lúåi. Hún ai hïët, Baác Tön hiïíu roä nhûäng ngûúâi gûúng mêîu vaâ coá loâng yïu thûúng, coá<br />
thúâi cú àöìng thúâi cuâng vúái loâng nhiïåt thaânh yïu nûúác, traách nhiïåm vaâ giuáp àúä lêîn nhau vaâ trïn cú súã àoá Höåi<br />
tònh àöìng nghiïåp vaâ uy tñn cao, Baác Tön dêìn dêìn múái thu huát, têåp húåp àûúåc àöng àaão quêìn chuáng<br />
àoaân kïët àûúåc anh em cöng nhên vaâo Cöng höåi bñ cöng nhên hûúãng ûáng tham gia. Àêy cuäng laâ möåt<br />
mêåt. Nhûäng cú súã àêìu tiïn cuãa Cöng höåi àûúåc thaânh kinh nghiïåm quyá baáu trong cöng taác töí chûác vaâ hoaåt<br />
lêåp úã Caãng Saâi Goân, Xûúãng Ba Son, Xûúãng FACI, àöång cuãa cöng höåi. Búãi leä trong àiïìu kiïån bêìn cuâng<br />
Nhaâ àeân Saâi Goân... hoáa, ngûúâi nöng dên phaãi rúâi boã ruöång vûúân, rúâi quï<br />
Vïì mùåt töí chûác Cöng höåi vaâ caách thûác phaát triïínhûúng, gia àònh vaâ ngûúâi thên ra ài vúái hai baân tay<br />
höåi viïn, tuy khöng coá vùn baãn àiïìu lïå nhûng nhiïåm trùæng, àïí coá tiïìn nuöi söëng baãn thên, hoå buöåc phaãi<br />
vuå chuã yïëu cuãa Cöng höåi chó laâ àoaân kïët giai cêëpbaán sûác lao àöång cuãa mònh, ài laâm thuï cho giúái<br />
cöng nhên, àêëu tranh bïnh vûåc quyïìn lúåi cuãa cöng chuã. Mùåt khaác khi laâm viïåc thò hoå bõ phña chuã eáp<br />
nhên vaâ nhên dên lao àöång, chöëng aáp bûác, boác löåt, buöåc lao àöång cûåc nhoåc, sinh hoaåt trong àiïìu kiïån<br />
chöëng bêët cöng. khoá khùn vaâ bõ boác löåt thêåm tïå. Hoå àún leã àûáng lïn<br />
Mùåc duâ Cöng höåi thaânh lêåp trong àiïìu kiïån bñ àêëu tranh thò bõ àaân aáp daä man vaâ bõ sa thaãi. Trong<br />
mêåt, laåi laâ töí chûác múái hoaåt àöång úã phaåm vi khu vûåc böëi caãnh àoá, hoå cêìn àûúåc sûå baão vïå vïì quyïìn lúåi vaâ<br />
Saâi Goân nhûng Höåi coá tñnh töí chûác chùåt cheä vaâ coá chùm lo àïën àúâi söëng... hoå mong muöën coá núi, coá<br />
nhûäng bûúác ài cuå thïí, roä raâng. Ban àêìu Höåi thaânh möåt chöî àïí nûúng tûåa, giuáp àúä nhau khi öëm àau vaâ<br />
lêåp nhoám trung kiïn göìm coá: Tön Àûác Thùæng, Trêìn khi coá khoá khùn trong cuöåc söëng, àöìng thúâi mong<br />
Trûúng (Saáu Trûúng), Àùång Vùn Sêm (Nhuêån), Trêìn muöën àûúåc baão vïå khöng bõ sa thaãi vaâ boác löåt. Chöî<br />
Vùn Hoâe (Ba Hoâe), Trêìn Ngoåc Giaãi (Thuêån Hoâa), àïí nûúng tûåa cuãa nhûäng ngûúâi cöng nhên Saâi Goân -<br />
Buâi Vùn Thïm (Àõnh), àïí töí chûác laänh àaåo phaát triïín Chúå Lúán luác bêëy giúâ chñnh laâ töí chûác Cöng höåi bñ<br />
höåi viïn. Àêy laâ möåt kinh nghiïåm quyá baáu trong viïåc mêåt do Baác Tön laâm höåi trûúãng. Trïn cú súã àoá Höåi<br />
têåp húåp phaát triïín töí chûác höåi. Höåi khöng thïí phaátàaä têåp húåp àûúåc àöng àaão cöng nhên tham gia vaâ tûâ<br />
triïín àûúåc khi khöng coá nhûäng caán böå noâng cöët ài àoá taåo ra sûác maånh ài àïën àêëu tranh giaânh thùæng lúåi.<br />
àêìu àïí vêån àöång quêìn chuáng noi theo. Àïën nùm Vïì cöng taác àaâo taåo tiïëp tuåc phaát triïín àöåi nguä<br />
1925, sau khi töí chûác höåi phaát triïín xuöëng möåt söë caán böå noâng cöët kïët húåp vúái gêy quyä àïí hoaåt àöång<br />
nhaâ maáy ngay trong caác xñ nghiïåp cuãa thûåc dên Phaáp cuãa Höåi cuäng àûúåc thûåc hiïån rêët chùåt cheä phuâ húåp<br />
hoùåc tû baãn nûúác ngoaâi nhû: Haäng Kroff, Xûúãng Ba vúái àiïìu kiïån hoaåt àöång bñ mêåt. Ngay tûâ khi thaânh<br />
Son, Trûúâng Baá Nghïå, Haäng Faci, Nhaâ àeân Chúå lêåp Cöng höåi bñ mêåt, Baác Tön àaä duâng caác túâ baáo<br />
Quaán, Chúå Rêîy, Haäng rûúåu Bònh Têy, Haäng dêìu Nhaâ caách maång nhû: Ngûúâi cuâng khöí, Nhên àaåo, Àúâi söëng<br />
Beâ, v.v Höåi thaânh lêåp Ban chêëp haânh bùçng caách caácthúå thuyïìn... àïí laâm taâi liïåu cung cêëp thöng tin, kinh<br />
töí höåi úã caác cú súã bêìu ra. Baác Tön (thúå maáy haängnghiïåm hoaåt àöång, caách thûác töí chûác cho caác höåi<br />
Kröëp) laâ Höåi trûúãng, àöìng chñ Nguyïîn Vùn Cên (thúå viïn hoåc têåp, àöìng thúâi thöng qua àoá caác höåi viïn<br />
nguöåi haäng FACI) höåi phoá, Thû kyá Maånh (thúå veä Nhaâ noâng cöët biïn soaån thaânh taâi liïåu àïí tuyïn truyïìn àïí<br />
àeân) àöìng chñ Àùång Vùn Sêm (thúå àiïån nhaâ àeân) thuã giaáo duåc loâng yïu nûúác, yá thûác giai cêëp àïën cöng<br />
quyä vaâ coá sûå phên cöng nhiïåm vuå roä raâng trong Ban nhên. Ngoaâi ra Baác Tön múã möåt gara sûãa chûäa maáy<br />
chêëp haânh höåi, ngoaâi nhiïåm vuå cuãa höåi trûúãng ra coân moác, xe húi úã cêìu Kiïåu (nay laâ phûúâng 13, quêån 3)<br />
coá nhiïåm vuå cuãa höåi phoá vaâ thuã quyä cuãa höåi. vûâa àïí gêy quyä cho Höåi àöìng thúâi cuäng laâ núi tuå hoåp,<br />
Viïåc Höåi àûúåc thaânh lêåp vaâ coá cú cêëu töí chûác trao àöíi kinh nghiïåm hoaåt àöång cho caác höåi viïn cuäng<br />
chùåt cheä, caác võ trñ laänh àaåo thöng qua bêìu cûã vaâ coávûâa àïí tuyïín choån nhûäng thanh niïn töët vaâo daåy<br />
sûå phên cöng cöng viïåc roä raâng àaä phaãn aánh baãn nghïì. Nhiïìu ngûúâi trúã thaânh thúå maáy ài laâm cho caác<br />
chêët cuãa Höåi laâ cuãa nhûäng ngûúâi cöng nhên, do chñnh haäng xûúãng vaâ cú súã cuãa Höåi ngaây caâng phaát triïín.<br />
ngûúâi cöng nhên lêåp ra vúái muåc àñch, àoaân kïët têåp Àêy laâ möåt hònh thûác àaâo taåo cuãa Cöng höåi bñ mêåt<br />
húåp ngûúâi lao àöång àïí baão vïå quyïìn lúåi hoå. “Àöìng rêët hiïåu quaã vaâ phuâ húåp vúái hoaân caãnh luác bêëy giúâ.<br />
thúâi coân laâ möåt minh chûáng khaách quan cho chên lyá Qua àoá hoåc troâ cuãa Baác Tön, nhûäng caán böå lúáp àêìu<br />
vïì caách thûác töí chûác Cöng höåi maâ laänh tuå Nguyïîn AÁi cuãa phong traâo cöng nhên Ba Son sau naây àûúåc kïët<br />
Quöëc àaä àuác kïët àûúåc tûâ phong traâo cöng nhên thïë naåp vaâo Àöng Dûúng Cöång saãn Liïn àoaân.<br />
giúái trong taác phêím Àûúâng Caách mïånh cuãa mònh” 2<br />
. Vïì caách thûác töí chûác àêëu tranh cuäng àûúåc Cöng<br />
Viïåc phaát triïín höåi viïn cuäng tuên thuã theo quy höåi töí chûác rêët chùåt cheä. Do thûåc dên Phaáp raâng<br />
àõnh rêët chùåt cheä. Höåi chó kïët naåp nhûäng con ngûúâi<br />
biïët yïu thûúng àuâm boåc lêîn nhau trong luác khoá khùn, 2 Tön Àûác Thùæng - Möåt con ngûúâi bònh thûúâng - vô àaåi, Nxb Chñnh<br />
bïånh têåt. Àiïìu naây thïí hiïån àuáng muåc àñch tön chó trõ quöëc gia - Sûå thêåt<br />
<br />
<br />
Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc<br />
5 cöng àoaâ<br />
Söë 12 thaáng 6/2018<br />
NGHIÏN CÛÁU - TRAO ÀÖÍI<br />
<br />
<br />
buöåc cöng nhên bùçng nhûäng luêåt lïå nghiïm ngùåt cöng nhên nhaâ maáy nûúác àaá Laruy, cöng nhên nhaâ<br />
nhû luêåt chöëng baäi cöng nïn viïåc töí chûác cho cöng maáy xay xaát gaåo Chúå Lúán, cöng nhên haäng xe húi<br />
nhê n àêëu tranh àùåc biïåt laâ tòm ra nhûäng lyá do baäi cöng Scama Saâi Goân, cöng nhên nhaâ maáy in Chúå Lúán,<br />
maâ vûâa thu huát àûúåc àöng àaão cöng nhên tham gia, cöng nhên àöìn àiïìn cao su Cam Tiïm” 3<br />
.<br />
vûâa traánh sûå àaân aáp daä man cuãa thûåc dên Phaáp. Do Nhû vêåy, tûâ sûå kiïån keáo cúâ àoã trïn chiïën haåm<br />
xûúãng Ba Son laâ möåt nhaâ maáy quên àöåi, chïë àöå quên Phaáp úã biïín Hùæc Haãi nùm 1919, àïën viïåc thaânh lêåp<br />
àöåi quaãn lyá vaâ töí chûác rêët nghiïm. Nhoám noâng cöët Cöng höåi àêìu tiïn cuãa giai cêëp cöng nhên nùm 1920,<br />
Cöng höåi Ba Son àaä lêëy cúá bõ viïn kyä sû quaãn lyá múáilaänh àaåo àònh cöng, àaánh dêëu bûúác ngoùåt quan troång<br />
giaãm thúâi gian nghó trûúác 30 phuát àïí lônh lûúng xuöëng cuãa giai cêëp cöng nhên, chuyïín tònh traång phên taán,<br />
chó coân 15 phuát àïí kïu goåi cuöåc baäi cöng. Ngaây 4/8/ leã loi, bêët lûåc cuãa nhûäng ngûúâi cöng nhên sang àêëu<br />
1925 laâ ngaây lônh lûúng, cöng nhên phaãn àöëi quy àõnh tranh coá töí chûác nùm 1925, àïën viïåc tham gia Höåi<br />
múái cuãa viïn kyä sû Cuöcchian naây vaâ vêîn àoâi nghó 30 Viïåt Nam Caách maång thanh niïn nùm 1927... laâ möåt<br />
phuát nhû quy àõnh trûúác àêy. Sau khi möåt söë cöng quaäng thúâi gian khöng daâi so vúái caã cuöåc àúâi hoaåt<br />
nhên phaãn àöëi bõ àuöíi viïåc, cuöåc baäi cöng toaân nhaâ àöång caách maång cuãa Baác Tön, nhûng àaä àïí laåi cho<br />
maáy nöí ra vaâo saáng ngaây 5/8/1925 vúái ba yïu cêìu: chuáng ta nhûäng baâi hoåc kinh nghiïåm quyá baáu laâm cú<br />
tùng 20% lûúng, àûa nhûäng ngûúâi bõ sa thaãi trúã laåi súã, nïìn taãng cho lyá luêån vaâ nghiïåp vuå cöng taác Cöng<br />
laâm viïåc vaâ giûä nguyïn quy àõnh nghó 30 phuát àïí lônh àoaân Viïåt Nam.<br />
lûúng. Trong quaá trònh baäi cöng nöí ra, baáo chñ Phaáp Ngaây nay, àöåi nguä cöng nhên trñ thûác Viïåt Nam<br />
vaâ möåt söë túâ baáo úã Saâi Goân khi àoá cuäng coá nhûäng baâi<br />
kïë thûâa vaâ phaát huy truyïìn thöëng cha öng, noi gûúng<br />
àùng tin vïì baäi cöng úã Ba Son. Tin tûác vïì àònh cöng Baác Tön vêån duång saáng taåo lyá luêån Maác-Lïnin vaâ Tû<br />
cuäng nhiïìu loaåi, hùm doåa cuäng coá, khñch lïå uãng höåtûúãng Höì Chñ Minh vaâo àiïìu kiïån múái cuãa Viïåt Nam,<br />
cuäng coá. Trong khi àoá Cöng höåi tñch cûåc vêån àöång quyïët têm thûåc hiïån thaânh cöng sûå nghiïåp cöng<br />
cöng nhên viïn chûác caác cöng súã vaâ caác xûúãng maáy úã nghiïåp hoáa, hiïån àaåi hoáa àêët nûúác, xêy dûång àêët<br />
Saâi Goân-Chúå Lúán hûúãng ûáng quyïn goáp tiïìn, gaåo uãngnûúác ta ngaây caâng giaâu àeåp vaâ vùn minh. <br />
höå hún 1000 cöng nhên Ba Son. Trûúác khñ thïë àoá, Danh muåc taâi liïåu tham khaão<br />
giúái chuã phaãi nhûúång böå chêëp nhêån yïu saách cuãa cöng 1. Ban nghiïn cûáu lõch sûã Àaãng Trung ûúng (1977), “Caác töí chûác<br />
nhên. Khöng chó coá vêåy, vúái khöng khñ söi suåc cuãa tiïìn thên cuãa Àaãng”<br />
, Nxb Lao àöång, Haâ Nöåi.<br />
cöng nhên, Baác Tön vaâ caác caán böå noâng cöët Cöng höåi 2. Ban nghiïn cûáu lõch sûã Cöng àoaân Viïåt Nam (1973), “Lõch sûã<br />
tiïëp tuåc baäi cöng àïí keáo daâi thúâi gian sûãa chûäa chiïën phong traâo cöng nhên vaâ Cöng àoaân Viïåt Nam (1860-1945)” ,<br />
haåm cuãa Phaáp chuêín bõ lïn àûúâng sang àaân aáp caách Nxb Lao àöång, Haâ Nöåi.<br />
maång Trung Quöëc. Nhû vêåy, cuöåc baäi cöng cuãa cöng 3. Ban nghiïn cûáu lõch sûã Cöng àoaân Viïåt Nam (1985), “Lõch sûã<br />
nhên Ba Son luác àêìu laâ lyá do kinh tïë, sau khi giaânh phong traâo cöng nhên vaâ Cöng àoaân Viïåt Nam trong khaánh<br />
thùæng lúåi, tiïëp theo sau àoá laâ àêëu tranh mang tñnh chiïën chöëng thûåc dên Phaáp” , Nxb Lao àöång, Haâ Nöåi.<br />
4. Ban nghiïn cûáu lõch sûã Àaãng Trung ûúng (1977), “Caác töí<br />
chñnh trõ, thïí hiïån tònh àoaân kïët quöëc tïë vö saãn. Cuöåc<br />
chûác tiïìn than cuãa Àaãng”, Nxb Lao àöång, Haâ Nöåi.<br />
baäi cöng cuãa cöng nhên xûúãng Ba Son do Cöng höåi 5. Àöî Quang Hûng (1989), “Cöng höåi àoã Viïåt Nam”, Nxb Lao<br />
cuãa Baác Tön töí chûác vaâ laänh àaåo mang möåt yá nghôa àöång, Haâ Nöåi.<br />
rêët quan troång chuyïín nhûäng ngûúâi cöng nhên tûâ traång 6. Dûúng Trung Quöëc (2002), Viïåt Nam nhûäng sûå kiïån lõch sûã<br />
thaái bêët lûåc, àún leã àêëu tranh sang traång thaái àêëu (1919 - 1945), Nxb Giaáo duåc, Haâ Nöåi.<br />
tranh coá töí chûác maånh meä vaâ àaä giaânh àûúåc thùæng lúåi 7. Töíng Liïn àoaân Lao àöång Viïåt Nam (2003), “Lõch sûã phong<br />
khöng chó buöåc phña chuã phaãi giaãi quyïët quyïìn lúåi kinh traâo cöng nhên vaâ Cöng àoaân Viïåt Nam(cuöëi thûá kyã XIX –<br />
tïë cho cöng nhên maâ coân thïí hiïån àûúåc tònh àoaân kïët 1945)”.<br />
quöëc tïë vö saãn. 8. Trêìn Vùn Giaâu: Sûå phaát triïín cuãa tû tûúãng Viïåt Nam tûâ thï kyã XIX<br />
Nùm 1927 Baác Tön àaä gia nhêåp töí chûác Viïåt àïën Caách maång Thaáng “Thaânh<br />
Taám, cöng cuãa chuã nghôa Maác<br />
Nam Caách maång thanh niïn vaâ trúã thaânh thaânh viïn - Lïnin, tû tûúãng Höì Chñ Minh”,<br />
Nxb Chñnh trõ quöëc gia, Haâ Nöåi,<br />
1997, t. 3, tr. 53.<br />
cuãa Kyâ böå Nam Kyâ vaâ Bñ thû Thaânh böå cuãa Viïåt<br />
9. Tónh uãy An Giang, Hoåc Viïån chñnh trõ quöëc gia Höì Chñ Minh:<br />
Nam Caách maång thanh niïn. Vúái sûå laänh àaåo cuãa Chuã tõch Tön Àûác Thùæng vúái caách maång Viïåt Nam vaâ quï<br />
Höåi Viïåt Nam Caách maång thanh niïn, trong àoá coá sûå hûúng An Giang.<br />
àoáng goáp to lúán cuãa Baác Tön, phong traâo àêëu tranh 10. Tön Àûác Thùæng - Ngûúâi Cöång saãn mêîu mûåc, biïíu tûúång cuãa<br />
cuãa cöng nhên Saâi Goân vaâ caác tónh Nam kyâ phaát àaåi àoaân kïët (Höìi kyá), Nxb Chñnh trõ quöëc gia, 2003.<br />
triïín maånh meä. “Trong giai àoaån tûâ 1926-1928, caã<br />
nûúác coá 57 cuöåc àêëu tranh cuãa cöng nhên, thò àa 3<br />
Tön Àûác Thùæng -Möåt con ngûúâi Bònh thûúâng -Vô Àaåi, Nxb Chñnh<br />
phêìn laâ nhûäng cuöåc àêëu tranh cuãa cöng nhên Saâi trõ Quöëc gia-Sûå thêåt -2013, Ngö Quang Laáng, Tön Àûác Thùæng<br />
Goân-Chúå lúán tiïu biïíu nhû caác cuöåc baäi cöng cuãa ngûúâi laänh tuå àêìu tiïn cuãa cöng àoaân Nam Böå.<br />
<br />
6 Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân<br />
Söë 12 thaáng 6/2018<br />