Bài 1: Phương pháp tư duy tích cực

BÀI 1: PHƯƠNG PHÁP TƯ DUY TÍCH CỰC<br /> Nội dung<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Mục tiêu<br /> <br /> Khái quát và bản chất của tư duy;<br /> Sau khi kết thúc bài học, sinh viên sẽ:<br /> Tư duy tích cực;<br />  Xác định được sự cần thiết của tư duy tích cực.<br /> Một số phương pháp rèn luyện tư duy  Chỉ ra được những phương pháp rèn luyện tư<br /> tích cực.<br /> duy tích cực.<br />  Vận dụng được những phương pháp tư duy để<br /> rèn luyện cho bản thân suy nghĩ tích cực.<br /> Hướng dẫn học<br /> <br /> Sinh viên đọc trước tài liệu tham khảo chương<br /> trình đã cung cấp.<br /> <br /> PPH101_Bai1_v1.0018109225<br /> <br /> 1<br /> <br /> TÌNH HUỐNG DẪN NHẬP<br /> Một buổi chiều đầy nắng, một ông già mù ngồi ở quảng trường, nơi có nhiều người đi lại.<br /> Trước mặt ông là một cái ống bơ để đựng tiền lẻ. Bên cạnh ông là một tấm biển nhỏ với<br /> dòng chữ: “I’m blind. Please, help me”. Có rất nhiều người đi qua chỗ ông già và nhìn thấy<br /> tấm biển đó nhưng chỉ có một vài người cho ông ít đồng xu lẻ.<br /> Một cô gái ăn mặc sang trọng đi qua, song cô quay lại, cầm tấm biển lên, lấy bút viết cái gì<br /> đó vào mặt sau của tấm biển và quay mặt sau đó về phía trước. Ngay sau đó, rất nhiều người<br /> đi qua, đọc tấm biển và không ngần ngại cho ông già tiền, thậm chí có những người cho rất<br /> nhiều tiền.<br /> Câu hỏi: Theo bạn, cô gái đã viết gì vào tấm biển? Tại sao kết quả lại thay đổi như vậy?<br /> <br /> PPH101_Bai1_v1.0018109225<br /> <br /> 2<br /> <br /> Đặc điểm tuy duy của não bò sát, não thú và não người<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Não bò sát:<br /> o Phản ứng tức thời không tính toán;<br /> o Bảo vệ ta trước những thương tổn sinh lý;<br /> o Kiểm soát hoạt động sinh lý;<br /> o Bản năng sinh tồn (không logic, suy luận).<br /> (Bò sát: thạch sùng, cá sấu…).<br /> Não thú: Trung khu cảm xúc<br /> Bộ máy điều khiển: hệ thống miễn dịch, các hoóc-môn, giấc ngủ.<br /> (Động vật có vú: chó).<br /> Não người: dùng để suy nghĩ, tư duy<br /> o Vậy điều gì quyết định đến trí tuệ của con người?<br /> o Nó căn cứ vào cấu trúc của bộ não và tư duy bằng não bộ của chúng ta.<br /> Khái niệm và bản chất của tư duy<br /> Khái niệm tư duy<br /> <br /> Khi các bạn quyết định lựa chọn trường đại học để thi, các bạn sẽ căn cứ vào các yếu tố<br /> nào?  Chính là các bạn sử dụng tư duy để đưa ra quyết định.<br /> Khi các bạn xác định ra trường mình muốn làm việc ở đâu? Làm công việc gì?  Cũng<br /> chính là quá trình các bạn dùng tư duy để suy nghĩ và đưa ra quyết định.<br /> Tư duy là cái gì? Quá trình tư duy diễn ra ở đâu?: Quá trình này diễn ra tại não bộ, thông<br /> qua tổ hợp của hệ thần kinh trung ương.<br /> Tư duy là một hoạt động của hệ thần kinh trong não bộ.<br /> Tư duy không phải là hoạt động duy nhất của hệ thần kinh mà nó chỉ là một trong số các<br /> hoạt động của hệ thần kinh.<br /> Tư duy não bộ được phân chia thành 2 vùng rõ rệt: Não trái và não phải và con người có<br /> xu hướng ưu ái một bên hơn là tận dụng cả 2 bên để tư duy.<br /> Vậy thì theo bạn, bạn là người tư duy não trái hay tư duy não phải  cách tư duy được thể<br /> hiện thông qua tính cách và hành động của bạn.<br /> <br /> <br /> Người có xu hướng tư duy não trái: suy luận logic, để ý đến chi tiết, nắm bắt sự kiện và<br /> quy luật, sử dụng ngôn ngữ và từ ngữ tốt, suy nghĩ về hiện tại, quá khứ và thực tế. Thích<br /> khoa học và vạch ra các chiến lược, phương pháp  khuynh hướng phân tích, suy luận.<br /> <br /> Người có xu hướng não phải là những người quan tâm đến cảm xúc, thích các kí hiệu,<br /> hình ảnh và quan tâm đến hiện tại và tương lai. Thích triết học, tôn giáo, hăng hái nhiệt<br /> tình và sẵn sàng chấp nhận thử thách  khuynh hướng thiên về trực giác, giàu trí tưởng<br /> tượng và có cái nhìn tổng thể. Có xu hướng thiên về nghệ thuật.<br /> Nếu như phần não bò sát và não thú giúp chúng ta sống sót và sinh tồn theo bản năng thì<br /> phần cuối cùng này chính là phần quyết định đến sự phát triển hay trí tuệ của chúng ta thông<br /> qua tư duy.<br /> <br /> <br /> PPH101_Bai1_v1.0018109225<br /> <br /> 3<br /> <br /> Ở đây có thể thấy, để phát triển và làm giàu được trí tuệ không chỉ nhìn nhận các sự việc<br /> hành động một cách đơn thuần mà phải có sự liên kết suy luận, tính toán, dự đoán... Những<br /> hoạt động này chính là những hoạt động tư duy có được thông qua sự kết nối các mối liên<br /> hệ liên kết với nhau trong hệ thần kinh.<br /> Có 2 phương pháp để ghi nhớ:<br />  Ghi nhớ bằng việc lặp đi lặp lại và cuối cùng hình thành phản xạ tự nhiên.<br />  Ghi nhớ thông qua sự liên kết các sự việc, hành động, đánh giá sự tương quan tương<br /> đồng cũng như tìm được sự liên kết với nhau giữa các yếu tố, đó chính là dư duy.<br /> o Tư duy không phải là sự ghi nhớ mặc dù nó giúp cho sự hoàn thiện ghi nhớ;<br /> o Tư duy không phải hoạt động kiều khiển cơ thể mà chỉ là giúp cho định hướng điều<br /> khiển hay định hướng hành vi;<br /> Tư duy không phải là giấc mơ mặc dù có thể xuất hiện trong một số giấc mơ và có<br /> những điểm giống như một giấc mơ.<br /> Tư duy chính là một hình thức hoạt động của hệ thần kinh thể hiện thông qua việc tạo các<br /> liên kết giữa các phần tử đã ghi nhớ được chọn lọc và kích thích chúng hoạt động để thực<br /> hiện nhận thức về thế giới xung quanh, định hướng hành vi phù hợp.<br /> Bắt đầu từ sự ghi nhớ chính là kinh nghiệm, tri thức hay trí tuệ có được, hệ thần kinh bắt<br /> đầu hoạt động xác định xem đối tượng này là đối tượng nào? Tuy nhiên có những đối tượng<br /> phức tạp hoặc có thành phần ẩn hay không liên quan đến đối tượng ghi nhớ thì lúc đó tư<br /> duy trong ghi nhớ bắt đầu hoạt động để trả về đối tượng trong sự ghi nhớ các thành phần<br /> đúng của nó, bổ sung thành phần thiếu, phân biệt và tìm mối quan hệ, tác động đối với các<br /> thành phần khác. Đây là quá trình nhận thức lý tính, nó khác với nhận thức cảm tính <br /> Nhận thức lý tính giúp con người đánh giá chính xác, đúng đắn và từ đó đưa ra hành vi<br /> chính xác hơn.<br /> Suy nghĩ ảnh hưởng đến cảm giác, ảnh hưởng đến lời nói và hành động, ảnh hưởng đến cơ<br /> thể (mệt mỏi, vui vẻ…); mối quan hệ; bầu không khí.<br /> o<br /> <br /> Ảnh hưởng của suy nghĩ đối với cơ thể:<br />  Khi bạn buồn bạn cảm thấy cơ thể như thế nào?<br />  Khi bạn quá nhiều sức ép về số lượng công việc phải làm, bạn phải hoàn thành quá<br /> nhiều công việc?<br />  Theo bạn thì có bao nhiêu phần trăm những bệnh thuộc về thể chất có nguồn gốc từ<br /> tinh thần?<br />  Khi bạn bị ốm, người yêu tới thì thấy thế nào?<br /> Khái niệm tư duy<br />  Quan điểm duy vật biện chứng: Tư duy là mặt nhận thức của ý thức<br />  Theo hướng tiếp cận thực tế: Tư duy là thái độ sống với môi trường bên ngoài<br /> Bản chất của tư duy<br /> Điều kiện của tư duy<br /> <br /> <br /> Điều kiện cơ bản:<br /> <br /> PPH101_Bai1_v1.0018109225<br /> <br /> 4<br /> <br /> Hệ thần kinh phải có năng lực tư duy, thể hiện ở 3 yếu tố (kinh nghiệm, sáng tạo và<br /> trí tuệ)<br /> o Hệ thần kinh đã được tiếp nhận kinh nghiệm, tiếp nhận kiến thức.<br />  Điều kiện riêng: Đối với mỗi loại hình cần có những nền tảng kinh nghiệm và kiến thức<br /> nhất định.<br /> Vì vậy, điều quan trọng nhất phải lựa chọn phương pháp tư duy thích hợp.<br /> o<br /> <br /> Phân loại tư duy<br /> <br /> Người ta thống kê rằng mỗi ngày trí óc ta sản sinh ra khoảng 30.000 đến 50.000 ý nghĩ.<br /> Trong con số khá lớn này, liệu có bao nhiêu ý nghĩ là có ích và bao nhiêu đã làm mất năng<br /> lượng một cách vô ích? Để phân loại chúng, người ta chia ý nghĩ thành bốn nhóm như sau:<br />  Tư duy tích cực: Suy nghĩ có tác động tốt đến cả mình và người khác.<br />  Tư duy tiêu cực: Suy nghĩ bi quan có tác động xấu đến mình và người khác.<br />  Tư duy lãng phí: Suy nghĩ về quá khứ hay những điều vượt ngoài tầm kiểm soát.<br /> (Tại sao lại thế? Giá như…; bao gồm: sự nghi ngờ, hối tiếc, ảo tưởng lo lắng về những<br /> việc nhỏ nhặt).<br />  Tư duy cần thiết: Suy nghĩ để lập kế hoạch cho ngày làm việc của mình.<br /> (Tôi cần gặp người ấy vào giờ này; Tôi phải đi đến nơi đó…).<br /> Lối tư duy góp phần quyết định chất lượng cuộc sống của mỗi chúng ta. Tất cả các ý nghĩ<br /> sinh ra dù cần thiết hay không, dù tiêu cực hay tích cực thì nó cũng làm ảnh hưởng đến cảm<br /> xúc, lời nói và hành động. Và vô hình chung nó cũng sẽ ảnh hưởng hoặc tốt hoặc xấu đến<br /> chúng ta tùy theo điểm xuất phát của nó thuộc loại tư duy nào.<br /> Một số phương pháp tư duy<br /> <br /> Tư duy theo lối mòn<br /> Câu chuyện: Con voi và sợi dây thừng<br /> “Khi đi ngang qua chỗ mấy con voi đang đứng, người đàn ông đột ngột dừng lại. Anh bối rối<br /> vì nhận thấy loài vật to lớn này bị trói buộc chỉ bởi sợi dây thừng bé xíu buộc vào chân trước<br /> - không xiềng xích, cũng chẳng có chuồng giam. Rõ ràng là, vào bất cứ lúc nào, những con<br /> voi này cũng có thể dứt đứt dây chạy thoát. Nhưng vì lý do nào đó, chúng không hề làm vậy.<br /> Trông thấy người quản tượng đứng gần đó, anh bèn tiến lại và hỏi tại sao những con voi lại<br /> chỉ đứng đó mà không cố gắng tháo chạy. "À." - Quản tượng thủng thẳng trả lời - "Ngay từ<br /> khi lũ voi còn rất nhỏ và bé hơn thế này nhiều, chúng tôi đã dùng loại thừng cỡ này để buộc<br /> chúng lại rồi. Ở tuổi ấy, thế là đủ để giữ chúng. Khi lớn lên, lũ voi vẫn tiếp tục tin rằng chúng<br /> không thể thoát khỏi sợi dây. Chúng cho rằng lúc này sợi dây thừng vẫn có thể trói buộc<br /> mình, nên chẳng bao giờ cố tìm cách 'đào tẩu' cả." Nghe vậy, người đàn ông kinh ngạc vô<br /> cùng. Bất cứ lúc nào, những con vật này cũng có thể dứt đứt dây chạy mất; nhưng vì chúng<br /> tin rằng mình không làm được, nên chúng vẫn mắc kẹt lại đây, bị trói buộc chỉ bởi sợi dây<br /> thừng bé nhỏ.<br /> <br /> Thông điệp về niềm tin giống như đám voi kia, có bao nhiêu người trong chúng ta sống<br /> trên đời với ý niệm rằng mình không thể làm điều gì đó, đơn giản chỉ vì trong quá khứ, ta<br /> đã từng thất bại việc đó một lần?<br /> <br /> PPH101_Bai1_v1.0018109225<br /> <br /> 5<br /> <br />