Bài 18. HIỆU ỨNG ĐÔP-LE

Chia sẻ: Kata_5 Kata_5 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

102
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nhận Bàiết được thế nào là hiệu ứng Đôp-le. - Giải thích được nguyên nhân của hiệu ứng Đôp-le. - Vận dụng được công thức tính tần số âm mà máy thu ghi nhận được khi nguồn âm chuyển động, máy thu đứng yên và khi nguồn âm đứng yên cịn my thu chuyển động.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài 18. HIỆU ỨNG ĐÔP-LE

Bài 18. HIỆU ỨNG ĐÔP-LE I. Mục tiêu: - Nhận Bàiết được thế nào là hiệu ứng Đôp-le. - Giải thích được nguyên nhân của hiệu ứng Đôp-le. - Vận dụng được công thức tính tần số âm mà máy thu ghi nhận được khi nguồn âm chuyển động, máy thu đứng yên và khi nguồn âm đứng yên cịn my thu chuyển động. II. Chuẩn bị: - Bộ thí nghiệm tạo hiệu ứng Đôp-le bằng cách cho nguồn âm quay quanh một quỹ đạo trịn trong mặt phẳng nằm ngang. - Hai hình vẽ phĩng to để lập luận về sự thay đổi bước sóng âm khi nguồn âm hay máy thu chuyển động, suy ra sự thay đổi tần số âm. III. Tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động 1. (10’) Kiểm tra bài cũ – Nêu vấn đề mới: 1) Gio vin: + Nu cu hỏi kiểm tra: - Bài tập trắc nghiệm đ chuẩn bị trn phiếu học tập. - Cu hỏi với nội dung: các đại lượng đặc trưng của âm. Liên hệ giữa cường độ âm và mức cường độ âm; ngưỡng nghe và ngưỡng đau. + Yêu cầu HS phân tích, lựa chọn phương án đúng.
- Một người chạy tiến lại một ôtô đang đứng yên sẽ nghe thấy âm do cịi ơtơ pht ra to hơn. - Chỉ nghe thấy cịi ơ tơ pht ra to hơn khi ô tô đó chuyển động tiến về phía người đó 2) Học sinh: - Trả lời cu hỏi kiểm tra. - Phn tích, tìm hiểu vấn đề mới. Hoạt động 2. (10’) Tìm hiểu Hiệu ứng Đôp-le Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung -Yêu cầu HS đọc SGK mục thí nghiệm. -Nghe v Rút ra nhận xt. *TN cho thấy: -GV thực hiện TN, HS +Nguồn lại gần, HS nghe -Khi nguồn âm chuyển động lại quan st TN v Rút ra nhận to hơn. gần máy thu, âm nghe to hơn. xt. -Khi nguồn âm chuyển động ra +Cho HS nghe âm do một xa máy thu, âm nghe nhỏ hơn. nguồn phát ra, sau đó cho +Nguồn ra xa, HS nghe nguồn chuyển động trịn nhỏ hơn. *Sự thay đổi tần số sóng do đều. nguồn sóng chuyển động t ương đối so với máy thu gọi là hiệu +HS Rút ra nhận xt. ứng Đốp-le. +Có sự thay đổi tần số -Nu cu hỏi: của sóng khi nguồn chuyển động ? Nghe to hoặc nhỏ hơn
cho thấy có sự Bàiến đổi gì của m -GV thơng bo. Hoạt động 2. (20’) Giải thích hiệu ứng Đôp-le. -GV nêu vấn đề, gợi ý: Gọi v: tốc độ truyền sóng từ nguồn âm phát với tần số f (tốc So sánh tần số sóng độ dịch chuyển của một đỉnh người quan sát nghe sóng) Nghe GV phn tích, gợi ý được trong trường hợp v trả lời cu hỏi. nguồn âm đứng yên và v  f người quan sát đứng yên với tần số sóng trong -Gọi vM: tốc độ của máy thu. trường hợp người quan sát lại gần nguồn âm. -Nu cu hỏi gợi ý: 1) Nguồn đứng yên, máy thu chuyển động: H1 . Nguồn âm đứng yên, người quan sát đứng a) Máy thu lại gần nguồn: quan yên, tốc độ truyền của -Nguồn đứng yên, người sát thấy chiều chuyển động của sóng âm là v, tần số sóng đỉnh sóng và máy thu ngược quan sát đứng yên. xác định thế nào? chiều. v f H2 . Nếu người quan sát + Tốc độ dịch chuyển của đỉnh  chuyển động lại gần sóng so với máy thu: nguồn âm với tốc độ vM v + vM. thì tốc độ dịch chuyển -Người quan sát lại gần của đỉnh sóng so với nguồn âm, vận tốc vM thì + Qung đường đỉnh sóng trong
người quan sát bằng bao tốc độ dịch chuyển của thời gian t: (v + vM)t đỉnh sóng so với người nhiêu? + Số bước sóng đ dịch chuyển quan sát là: v + vM. trong thời gian t: H3 . Xác định qung đường mà đỉnh sóng lại  v  vM  t gần người quan sát trong  -Qung đường một đỉnh thời gian t. sóng di chuyển trong thời + Gọi f’: tần số sóng máy thu H4 . Số lần đỉnh sóng (số gian t: (v + vM)t được (số bước sóng qua tai người bước sóng) qua tai người quan sát trong 1 giây)  v  vM  t trong thời gian t?   v  vM  t v với   f ' H5 . Trong 1 giây có bao  v  vM  t f t nhiêu đỉnh sóng đi qua t tai người? Số lượng này  v  vM  f f '  f’ > f -là tần số sóng mà tai là gì? v người nghe được. b) My thu ra xa nguồn: Tốc độ dịch chuyển của đỉnh sóng so với máy thu. v – vM. H6 . Trường hợp máy thu ra xa nguồn, có điều gì  v  vM  f Do đó: f '  khc với kết quả trn? v  f’ < f 2)Nguồn âm chuyển động, máy thu đứng yên: +Nguồn đứng yên. H7 . Trường hợp nguồn âm chuyển động lại gần -Một chu kì T, đỉnh sóng truyền
máy thu. Xác định: Thảo luận, tham khảo được trong một chu kì qung SGK. Trả lời cu hỏi gợi đường vT. -Qung đường một đỉnh ý. sóng truyền trong một *Trong thời gian T, nguồn di chu kì khi nguồn đứng chuyển một khoảng vST lại gần yên. my thu. -Trong một chu kì, qung H8 . Vào thời điểm t = 0, đường truyền: -Khoảng cách giữa hai đỉnh sóng trong thời gian t: nguồn phát đỉnh sóng A1 +Nguồn đứng yên: vT. truyền với tốc độ v, sau (v – vS)T (v > vS). Cùng lúc một chu kì, nguồn cch +Nguồn lại gần my nguồn phát ra một đỉnh sóng cũng đỉnh A bao nhiêu? thu:vST. truyền trong môi trường với tốc H9 . Nguồn âm phát ra -Lúc nguồn đứng yên, độ v và khoảng cách giữa 2 đỉnh là: (v – vS)T. một đỉnh sóng A2 sau đó, đỉnh sóng A . 1 khoảng cách A1A2 xác A1 A2 = (v – vS)T định thế nào? Nhận xt gì -Nguồn di chuyển T, về bước sóng khi nguồn đỉnh SÓNG A2. Với A1 A2 = ’, ta cĩ: chuyển động vế phía A1 A2 = (v – vS)T = ’. máy thu? v v f '   '  v  vS  T v f ' ff  v  vS  *Trong thời gian T, nguồn âm chuyển động ra xa người quan sát. Thực hiện tính tốn, t ìm Bước sóng mới được tạo thành: kết quả. ’ = (v + vS)T. Do đó H10 . Trường hợp nguồn âm chuyển động ra xa
máy thu, bước sóng mới v f ' ff  v  vS  được tạo thành thế nào? Hoạt động 3. (5’) Vận dụng – Củng cố. * GV tổng hợp kiến thức:  v  vM  1) Nguồn đứng yên, máy thu chuyển động f '  f v My lại gần: dấu +. My ra xa: dấu -. v 2) Nguồn chuyển động vận tốc vS, máy thu đứng yên: f '  f  v  vS  My lại gần: dấu -. My ra xa: dấu + v  vM 3) Cĩ thể dng một công thức chung cho hai trường hợp: f '  f v  vS f: tần số m pht ra. f’: tần số âm thu được. máy đứng yên: vM = 0. Nguồn đứng yên: vS = 0 * Hướng dẫn HS chuẩn bị cho tiết học sau.
IV. Rút kinh nghiệm – Bổ sung.