Bài giảng Chương VIII: Những vấn đề chính trị – xã hội có tính quy luật trong tiến trình cách mạng xã hội chủ nghĩa

Chia sẻ: Thị Huyền | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:67

Thêm vào BST

Báo xấu

671
lượt xem 82
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Chương VIII: Những vấn đề chính trị – xã hội có tính quy luật trong tiến trình cách mạng xã hội chủ nghĩa với các nội dung chính như: Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa và nhà nước xã hội chủ nghĩa; xây dựng nền văn hóa xã hội chủ nghĩa;... Mời các bạn cùng tìm hiểu và tham khảo nội dung thông tin tài liệu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Chương VIII: Những vấn đề chính trị – xã hội có tính quy luật trong tiến trình cách mạng xã hội chủ nghĩa

CHƢƠNG VIII NHỮNG VẤN ĐỀ CHÍNH TRỊ – XÃ HỘI CÓ TÍNH QUY LUẬT TRONG TIẾN TRÌNH CÁCH MẠNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ths:Nguyễn thị Diệu Phương
CẤU CẤUTRÚC CẤU TRÚC TRÚCBÀI BÀI BÀI GIẢNG GIẢNG GIẢNG I. Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa và nhà nƣớc xã hội chủ nghĩa II. Xây dựng nền văn hóa xã hội chủ nghĩa III. Giải quyết vấn đề dân tộc và tôn giáo
I. XÂY DỰNG NỀN DÂN CHỦ XHCN VÀ NHÀ NƢỚC XHCN 1. Xây dựng nền dân chủ XHCN a) Quan niệm về dân chủ và nền dân chủ Dân chủ: Khái niệm xuất hiện thời Hy Lạp cổ đại, có nguồn gốc từ hai từ ghép lại: Demos -Nhândân Kratos - quyền lực, sức mạnh Dân chủ theo nghĩa gốc là “ quyền lực hay sức mạnh thuộc về nhân dân” coi nhân dân là cội nguồn của quyền lực.
Trong công xã nguyên, mọi thành viên công xã đều bình đẳng trong tham gia các hoạt động xã hội, từ đó xuất hiện nhu cầu: •Cử ra ngƣời đứng đầu để Thông qua điều phối các hoạt động. đạiThội • Phế bỏ ngƣời đứng đầu, nhân dân nếu không thực hiện đúng quy định chung. Đây là hình thức dân chủ sơ khai, chất phát của cộng đồng tự quản trong xã hội chưa có giai cấp
Khi chế độ chiếm hữu tƣ nhân về TLSX ra đời, giai cấp và bất bình đẳng xuất hiện, các hình thức tự quản của xã hội trƣớc đây đã không còn thích hợp, xã hội cần đến những tổ chức chính trị với những công cụ bạo lực, cƣỡng bức để điều chỉnh hoạt động của xã hội, giai cấp và công dân. Quân đội của nhà nước chủ nô Trong điều kiện nhƣ vậy, nhà nước ra đời
Trong xã hội chiếm hữu nô lệ, giai cấp chủ nô đã lập ra cơ quan quyền lực nhằm trƣớc hết bảo vệ lợi ích của mình và sau nữa nhằm đáp ứng nhu cầu ổn định trật tự xã hội. Cơ quan quyền lực đó chính là nhà nước dân chủ đối với chủ nô, thực hiện sự thống trị của thiểu số đối với đại đa số những ngƣời lao động, tức những ngƣời nô lệ. Giai cấp chủ nô chính thức sử dụng thuật ngữ “dân chủ” với nghĩa là nhà nước dân chủ chủ nô có “quyền lực của dân”. * Dân ở đây gồm chủ nô, quý tộc, tăng lữ, thương gia, trí thức, và một số dân tự do, không bao gồm nô lệ mặc dù họ chiếm số đông
Nhƣ vậy, ngay nhà nƣớc đầu tiên trong lịch sử, giai cấp tƣ hữu, áp bức bóc lột (giai cấp chủ nô) đã dùng pháp luật và bộ máy thống trị của mình để chiếm mất quyền lực của đông đảo quần chúng nhân dân lao động là những ngƣời nô lệ. Chợ nô lệ Sau hàng ngàn năm lịch sử, các giai cấp chúa đất phong kiến và giai cấp tƣ sản đã bằng mọi cách tiếp tục chiếm đoạt quyền lực của nhân
*Trong chế độ PK, quyền lực của nhân dân lao động tiếp tục bị giai cấp phong kiến chiếm lấy. Quyền lực XH một lần nữa lại thuộc về thiểu số giai cấp bóc lột *Nhà nƣớc dân chủ TS ra đời, là một nấc thang trong sự phát triển dân chủ GCTS giƣơng cao ngọn cờ dân chủ, nhƣng thực tế quyền lực thực sự vẫn nằm trong tay GCTS-nắm đa số TLSX chủ yếu của XH
CMXHCN Tháng Mƣời Nga làm xuất hiện nhà nƣớc XHCN, nhân dân lao động thực sự dành đƣợc quyền làm chủ thực sự của mìnhN Cách mạng XHCN Tháng Mười Nga Nhà nước XHCN trở thành nhà nước đầu tiên thực hiện quyền lực của nhân dân.
V.I Lênin đã nêu những quan niệm cơ bản về dân chủ : Với tƣ cách là quyền lực của nhân dân, dân chủ là sự phản ánh những giá trị nhân văn, là 1 kết quả của cuộc đấu tranh lâu dài của nhân dân chống lại áp bức, bóc lột, bất công. Với tƣ cách là một phạm trù chính trị, dân chủ gắn với một kiểu nhà nƣớc, một giai cấp cầm 2 quyền và mang bản chất của giai cấp thống trị. Dân chủ là một hệ giá trị phản ánh trình độ phát triển cá nhân và cộng đồng xã hội trong 3 quá trình giải phóng xã hội, tiến tới tự do, bình đẳng.
Nền dân chủ •Trong XH nguyên thủy, dân chủ là quyền lực thuộc về nhân dân đƣợc thực hiện tổ chức tự quản và tự nguyện. •Trong XH có G/C quyền lực của nhân dân đƣợc thể chế hóa bằng chế độ nhà nƣớc, bằng pháp luật. +Dân chủ đƣợc thực hiện dƣới hình thức mới-hình thức nhà nƣớc với tên gọi “ chính thể dân chủ” hay “nền dân chủ”
Hình thái dân chủ gắn với bản chất, tính chất của nhà nƣớc Xuất hiện trong những điều kiện Nền dân chủ lịch sử cụ thể của xã hội có giai (chế độ dân cấp. chủ) Nền dân chủ do giai cấp thống trị đặt ra đƣợc thể chế hóa bằng pháp luật. Nền dân chủ luôn gắn với nhà nƣớc nhƣ là cơ chế để thực thi dân chủ và mang bản chất giai cấp của giai cấp thống trị
xã hội chủ nghĩa Theo các nhà kinh điển: • Đấu tranh cho dân chủ là một quá trình lâu dài. •Dân chủ tƣ sản là bƣớc phát triển của dân chủ nhƣng không thể dừng lại. •Thắng lợi của CMXHCN sẽ cho ra đời nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Sự hình thành dân chủ XHCN đánh dấu bƣớc phát triển mới về chất của dân chủ. Lần đầu tiên trong lịch sử, đã hình thành chế độ dân chủ cho tuyệt đại đa số nhân dân.
Nền dân chủ XHCN có những đặc trƣng cơ bản sau đây: Một là, với tƣ cách là chế độ nhà nƣớc, dân chủ XHCN bảo đảm mọi quyền lực đều thuộc về nhân dân: •Nhà nƣớc XHCN là thiết chế chủ yếu thực thi dân chủ do GCCN lãnh đạo thông qua chính đảng. •Nhà nƣớc bảo đảm thỏa mãn ngày càng cao các nhu cầu và lợi ích của nhân dân, trong đó có lợi ích của GCCN. Đây chính là đặc trƣng bản chất chính trị của dân chủ XHCN. Điều đó cho thấy, dân chủ XHCN vừa có bản chất giai cấp công nhân, vừa có tính nhân dân rộng rãi và tính dân tộc sâu sắc.
Hai là, nền dân chủ XHCN có cơ sở kinh tế là chế độ công hữu về TLSX chủ yếu: •Là chế độ sở hữu phù hợp với quá trình xã hội hóa ngày càng cao của sản xuất •Thỏa mãn nhu cầu không ngừng tăng lên về vật chất và tinh thần của quần chúng NDLĐo động. Đây là đặc trƣng kinh tế của nền dân chủ XHCN. đƣợc hình thành và thể hiện ngày càng đầy đủ cùng với quá trình hình thành và hoàn thiện của nền kinh tế XHCN.
Ba là, nền dân chủ XHCN có sức động viên, thu hút mọi tiềm năng sáng tạo, tính tích cực xã hội của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng xã hội mới. •Mọi công dân đều đƣợc tham gia vào công việc của nhà nƣớc (với nhiều hình thức). •Mọi công dân đều đƣợc bầu cử, ứng cử và đề cử vào các cơ quan nhà nƣớc các cấp. Dựa trên sự kết hợp hài hòa lợi ích Cá nhân-tập thể-xã hội
Bốn là, nền dân chủ XHCH cần có và phải có những điều kiện tồn tại với tƣ cách là một nền dân chủ rộng rãi nhất trong lịch sử nhƣng vẫn là nền dân chủ mang tính giai cấp. • Thực hiện dân chủ rộng rãi với đông đảo quần chúng nhân dân. •Hạn chế dân chủ và thực hiện trấn áp thiểu số giai cấp áp bức, bóc lột và phản động. Trong nền dân chủ XHCN: chuyên chính và dân chủ là hai yếu tố quy định lẫn nhau.
c) Tính tất yếu của việc xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa Dân chủ XHCN vừa là mục tiêu, vừa là động lực của tiến trình CMXHCN: •Dân chủ XHCN phát huy cao độ tính tích cực, sáng tạo của nhân dân, để nhân dân tham gia vào công việc quản lý nhà nƣớc, quản lý và phát triển XH. •Xây dựng nền dân chủ XHCN là quy luật hình thành và tự hoàn thiện của hệ thống chính trị XHCN
+Xây dựng nền dân chủ XHCN nhằm phát triển và hoàn thiện dân chủ: -Là điều kiện, tiền đề thực hiện quyền dân chủ của nhân dân. -Là điều kiện để mỗi công dân sống trong bầu không khí dân chủ +Xây dựng nền dân chủ XHCN cũng chính là quá trình thực hiện dân chủ hóa đời sống xã hội, là yếu tố quan trọng chống lại những biểu hiện của dân chủ cực đoan, vô chính phủ, ngăn ngừa mọi hành vi coi thƣờng kỷ cƣơng, pháp luật.
2. Xây dựng nhà nƣớc xã hội chủ nghĩa a) Khái niệm “nhà nƣớc xã hội chủ nghĩa” Nhà nƣớc XHCN là tổ chức : Thông qua đó, Đảng của GCCN thực hiện vai trò lãnh đạo đối với toàn XH. Là một tổ chức chính trị thuộc kiến trúc thƣợng tầng dựa trên cơ sở kinh tế của CNXH. Là hình thức chuyên chính vô sản đƣợc thực hiện trong thời kỳ quá độ lên CNXH.