YOMEDIA
Bài giảng Chuyển hóa Lipid - BS. Trần Kim Cúc
Chia sẻ: AndromedaShun _AndromedaShun
| Ngày:
| Loại File: PPT
| Số trang:106
46
lượt xem
7
download
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
Bài giảng Chuyển hóa Lipid - BS. Trần Kim Cúc. Sau khi học xong bài này, học viên có thể: trình bày được sự hấp thu, tiêu hóa Lipid và các yếu tố ảnh hưởng; trình bày được quá trình oxi hóa acid béo bão hòa có số C chẵn và acid béo không bão hòa có 1 liên kết đôi; trình bày được sự tạo thành các thể ceton và sự oxi hóa chúng trong tế bào;... Mời các bạn cùng tham khảo!
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Chuyển hóa Lipid - BS. Trần Kim Cúc
- LOGO
CHUYỂN HÓA LIPID
BS.Trần Kim Cúc
- MỤC TIÊU BÀI GIẢNG
1. Trình bày được sự hấp thu, tiêu hóa Lipid và các yếu tố
ảnh hưởng.
2. Trình bày được QT OXH acid béo bão hòa có số C chẵn và
AB ko bão hòa có 1 LK đôi.
3. Trình bày được sự tạo thành các thể ceton và sự OXH
chúng trong TB.
4. Trình bày được QT thoái hóa và tổng hợp Triglycerid và
Cholesterol.
5. Trình bày QT chuyển hóa chuyên biệt ở 1 số mô: mỡ, gan
và ảnh hưởng của các hormon đối với chuyển hóa Lipid.
- 1. ĐẠI CƯƠNG
- 1.1. CÁC DẠNG LIPID TRONG CƠ THỂ
1.1.1 Lipid dự trữ:
Chủ yếu là TG, tham gia cấu tạo lớp mỡ dưới da, lớp
mỡ bao quanh 1 số cơ quan bảo vệ cơ thể, tích trữ
và cung cấp NL.
Lượng Lipid dự trữ có thể thay đổi theo:
Chế độ ăn
Hoạt động thể lực
Sự tích tuổi
Khi ăn dư thừa TA, nhất là glucid lượng mỡ dự trữ .
Khi đói: mỡ dự trữ được OXH cung cấp NL cho cơ
thể hoạt động.
- Nhu cầu lipid trong TA / ngày ~ 60 -100g đối với người
trưởng thành. Lipid chỉ chiếm tối đa 30% tổng số calo
cần thiết cho cơ thể /ngày.
Mỡ dự trữ > 30% trọng lượng cơ thể yếu tố nguy cơ:
bệnh tiểu đường, tim mạch, xương khớp.
Sự phân bố mỡ dự trữ trong cơ thể có liên quan đến
bệnh tật.
Mỡ tập trung nhiều ở bụng tỉ số vòng eo /
vòng hông (Waist Hip Ratio) cũng là 1 yếu tố nguy cơ.
- 1.1.2. Lipid màng:
Chủ yếu là PL, CT, glycolipid tham gia cấu
trúc màng TB, màng bào quan trực tiếp ảnh
hưởng đến tính đặc thù chủng loại, tính miễn
dịch của mô, cơ quan.
Lipid màng có tỉ lệ ko thay đổi, chiếm ~ 10%
trọng lượng khô của tổ chức.
- 1.1.3. Lipid vận chuyển (lipid hòa tan)
Ko tan /H2O được vc /máu dưới dạng kết hợp với
protein như:
- Phức hợp AB với Alb
- Giữa CT, PL, TG với các apoprotein tạo các hạt
lipoprotein.
- Giữa các hormon steroid với protein màng.
Các dạng lipid trên có liên quan mật thiết với nhau trong
chuyển hóa. Các TP lipid có thể trao đổi với nhau nhờ:
Sự vc của các lipid hòa tan
Protein vận chuyển đặc hiệu
- 1.2. VAI TRÒ SINH HỌC CỦA LIPID
1. Tạo, tích trữ và cung cấp E (TG cung cấp 20 - 40 % tổng
E cần thiết cho cơ thể)
2. Nhiệm vụ cấu trúc (CN tạo hình): TG cấu trúc màng TB
và màng bào quan (PL, Sphingolipid, Glucolipid)
3. Một nhóm các nội tiết tố quan trọng có bản chất là lipid:
các hormon Steroid / vỏ thượng thận, của tuyến sinh
dục,... được tạo nên từ Cholesterol.
4. Nhiệm vụ bảo vệ: lớp mỡ dưới da giữ to cho cơ thể, tránh
bay hơi.
- 5. Hòa tan được 1 số Vit quan trọng (A, D, E, K)
6. Cung cấp 1 số AB cần thiết (a.Linoleic, a.Linolenic,
Arachidonic,...)
E được cung cấp từ nguồn TA tỉ lệ
Đạm 1: Lipid 1: Glucid 4 CH lipid bình thường
Có 2 nguồn Lipid: nguồn ngoại sinh từ TA (dầu TV
và mỡ ĐV) và nguồn nội sinh được biến đổi từ
các chất Glucid trong các bữa ăn.
- Lipid ĐV và TV được cung cấp qua TĂ hầu hết là TG.
Nhu cầu:
Người lớn: 60 - 100g /ngày
Trẻ em : 30 - 80g / ngày
Dạng dự trữ chủ yếu: TG ở tổ chức mỡ dưới da.
Lượng lipid dự trữ thay đổi theo chế độ ăn và trạng
thái cơ thể.
Bình thường lượng lipid dự trữ có thể cung cấp E cho
cơ thể hđộng nhẹ từ 20 – 30 ngày.
Lipid trong các mô mỡ thay đổi theo thời gian từ
10 – 20 ngày.
- 1.3. TIÊU HÓA VÀ HẤP THU LIPID
1.3.1. Tiêu hóa
Trong miệng: Lipid ko bị phân giải vì ko có enzym phân
giải lipid.
Trong dạ dày: có thể bị thủy phân do ở đây có 1 lượng
nhỏ Lipase.
Trong ĐK lipid đã được nhũ tương và pH ko quá acid,
lipase dạ dày có thể thủy phân 1 phần TG, đặc biệt là trẻ
còn bú, lipid trong sữa đã ở dang nhũ tương và pH dịch
vị cao hơn. Nhưng ở người lớn, sự thủy phân lipid ở dạ
dày ko đáng kể.
- Ở RN (hành tá tràng): dưới t/dụng của Acid
mật, muối mật các hạt mỡ được tiếp xúc
nhiều hơn với enzym thủy phân lipid có trong
dịch ruột, dịch tụy.
Dưới t/dụng của những enzym này, các lipid bị
thủy phân dần giải phóng ra các TP cấu tạo.
Như vậy quá trình tiêu hóa lipid thực chất là
quá trình thủy phân lipid.
- Sự thủy phân Triglycerid ở RN ko hoàn toàn
tạo thành một hh các SP trung gian gồm TG,
DG, MG, acid béo và glycerol được hấp thu ở
màng ruột.
Dạng MG được hấp thu nhiều nhất.
Những triglycerid / TĂ có acid béo ko no hoặc
acid béo chuỗi ngắn < 10C (có trong sữa và bơ)
dễ được tiêu hóa và hấp thu.
- 1.3.2. Sự hấp thu lipid
1.3.2.1. Sự nhũ tương hóa lipid:
Lipid được nhũ tương hóa bởi các MM có trong dịch mật
các hạt nhỏ li ti. Dịch mật do TB gan tiết ra, dự trữ ở
túi mật và đổ vào tá tràng sau bữa ăn.
Dịch mật gồm: các Muối Mật, Sắc tố mật và Cholesterol
tự do.
Các acid mật kết hợp với glycin hay taurin tạo thành MM.
Acid mật có 4 loại:
a. cholic a.deoxycholic
a.deoxycholic a.chenodeoxycholic
- Các nhóm phân cực và ko phân cực của acid
mật dễ xen vào các hạt lipid có 3 tdụng:
Làm sức căng mặt ngoài
Làm cho các hạt lipid tách ra thành các
hạt nhỏ dưới dạng nhũ tương bền vững.
Tăng S bề mặt để lipase dễ tiếp xúc.
- 1.3.2.2. Sự thủy phân lipid
Thủy phân TG: lipase do tuyến tụy tiết ra, được hoạt hóa
bởi acid mật, có t/dụng thuỷ phân LK este của acid béo và
glycerol trong TG.
Lipase tách các AB khỏi TG với tốc độ khác nhau tuỳ
thuộc vị trí của AB trong ptử TG.
Do lipase chỉ đặc hiệu với LK 1 và 3 của TG trước khi
thuỷ phân 2 - monoglycerid (MG) cần sự vc AB sang vị trí
C-1 của glycerol.
Các AB ở vị trí 1 và 3 được tách ra đầu tiên, AB ngắn
(butyrat) được tách ra trước những AB dài (palmitat).
- Tóm lại: Sự thuỷ phân TG ở hành tá
tràng ko hoàn toàn nên sẽ tạo ra một hỗn
hợp các SP trung gian gồm: TG, DG, MG,
glycerol và AB.
- Thuỷ phân phospholipid: 4 loại phospholipase, mỗi loại
thuỷ phân một LK este của ptử phospholipid.
Phospholipase A1 (PLA1 - có trong các lysosome và
màng của lách, não, gan và đặc biệt nhiều trong dịch
tụy) cắt LK este của chức alcol ở C-1.
Phospholipase A2 (PLA2 - có ở nọc độc rắn, dịch tụy)
cắt LK este của chức alcol ở C-2.
Phosphodiesterase (có trong TB ruột) đặc hiệu với LK
phosphodieste.
Thủy phân Sterid: Các sterid thường là các
cholesterolester được thủy phân nhờ Cholesterol
esterase giải phóng AB và cholesterol.
- Hỗn hợp Lipid ở ruột (là 1 nhũ tương gồm AB, TG, DG,
MG, PL,...) được hấp thu qua niêm mạc ruột, sự hấp
thu khác nhau tùy theo kích thước phân tử của chúng:
Glycerol và các AB mạch C ngắn < 10C sẽ theo
TM cửa về gan.
AB lưu thông trong máu dưới dạng kết hợp với
albumin.
AB chuỗi dài, DG, MG được dùng để tái tạo lại
TG ở màng ruột.
Thêm tài liệu vào bộ sưu tập có sẵn:
Báo xấu
LAVA
ERROR:connection to 10.20.1.98:9315 failed (errno=111, msg=Connection refused)
ERROR:connection to 10.20.1.98:9315 failed (errno=111, msg=Connection refused)
Đang xử lý...
Thêm vào BST
Báo xấu
