B GIÁO D C & ðÀO T O<br />
TRƯ NG Cð CN& QT SONADEZI<br />
------------------BÀI Gi NG: CƠ H C K T C U<br />
ThS. VÕ XUÂN TH NH<br />
<br />
I/. Khái ni m v k t c u siêu tĩnh:<br />
1/. ð nh nghĩa: h siêu tĩnh là h mà trong tr ng<br />
thái không bi n d ng n u ta ch dùng các<br />
phương trình cân b ng tĩnh h c thì không th<br />
xác ñ nh ñư c t t c các ph n l c liên k t và n i<br />
l c trong h<br />
<br />
Chương 5<br />
<br />
2/. B c siêu tĩnh<br />
<br />
PHƯƠNG PHÁP L C VÀ CÁCH TÍNH<br />
H PH NG SIÊU TĨNH<br />
<br />
B c siêu tĩnh chính b ng s liên k t thanh<br />
th a trong h ngoài s liên k t c n ñ h BBH<br />
<br />
1<br />
<br />
2<br />
<br />
B<br />
<br />
Ví d<br />
<br />
II/. Tính k t c u siêu tĩnh b ng phương pháp l c<br />
<br />
D<br />
D’<br />
<br />
1/. Công th c tính b c siêu tĩnh<br />
Trư ng h p n i ñ t<br />
1T+2K+3H+Co>3D<br />
<br />
n= 1T+2K+3H+Co-3D<br />
Công th c tính b c siêu tĩnh n theo s chu vi kín<br />
<br />
A<br />
<br />
V= 2<br />
<br />
n=3V-K<br />
<br />
K=5<br />
<br />
V: s chu vi kín<br />
K : s kh p ñơn có trong h<br />
<br />
C<br />
(B) kh p b i = 2 kh p ñơn<br />
(C) kh p ñơn = 1<br />
(D) kh p ñơn = 1<br />
(D’) kh p ñơn =1<br />
---------------- ---------------c ng = 5 kh p ñơn<br />
<br />
n= 3V – K = 3x2 – 5 =1<br />
3<br />
<br />
2/. N i dung c a phương pháp l c<br />
<br />
ði u ki n ñ h cơ b n tương ñương v i h<br />
th c là : chuy n v t i các v trí c a liên k t th a<br />
Xk b lo i b ph i b ng không ∆ k = 0<br />
<br />
a/. H cơ b n:<br />
H cơ b n là h BBH ñư c suy ra t h siêu<br />
tĩnh ñã cho b ng cách lo i b ñi t t c ho c m t<br />
s liên k t th a<br />
P<br />
<br />
P<br />
<br />
4<br />
<br />
b/. Phương trình chính t c<br />
δ11 X 1 + δ12 X 2 + ...δ1n X n + ∆1P + ∆1t + ∆1∆ + ∆1z = 0<br />
<br />
x1<br />
x3 x2<br />
<br />
δ 21 X 1 + δ 22 X 2 + ... + δ 2n X n + ∆ 2 P + ∆ 2t + ∆ 2 ∆ + ∆ 2 z = 0<br />
..........................................<br />
δ n1 X 1 + δ n 2 X 2 + ... + δ nn X n + ∆ nP + ∆ nP + ∆ n∆ + ∆ nz = 0<br />
<br />
“h siêu tĩnh “<br />
<br />
“h cơ b n “<br />
5<br />
<br />
6<br />
<br />
Chú ý : khi ch n h cơ b n cho h siêu tĩnh ch u<br />
các chuy n v cư ng b c Z t i các g i t a ta c n<br />
chú ý:<br />
<br />
X1<br />
<br />
+ ñ i v i các liên k t th a không có chuy n v<br />
cư ng b c có th lo i b và thay th b ng các<br />
l c Xk<br />
X1<br />
+ ñ i v i liên k t th a có chuy n v cư ng b c ta<br />
qui ñ nh: ch ñư c phép c t b và thay th c p l c<br />
Xk ngư c chi u nhau và không ñư c phép lo i b<br />
<br />
X1<br />
<br />
7<br />
<br />
b/. Cách tính các s h ng<br />
<br />
+ ñ i v i thanh hai ñ u kh p (không có ngo i l c<br />
tác d ng ), ñư c c t thanh và thay th c p l c Xk<br />
ngư c chi u nhau mà không ñư c lo i b<br />
<br />
X1<br />
<br />
8<br />
<br />
∆ kP , δ km<br />
<br />
ð i v i nh ng trư ng h p có th áp d ng cách “<br />
nhân bi u ñ ”, ta có :<br />
<br />
X1<br />
<br />
δ km = (M k )(M m ) + (N k )(N m ) + (Qk )(Qm ) + ∑ R jk<br />
<br />
EA ≠∝<br />
<br />
j<br />
<br />
δ kk = (M k )(M k ) + (N k )(N k ) + (Qk )(Qk ) + ∑ R jk<br />
j<br />
<br />
R jm<br />
cj<br />
<br />
R jk<br />
cj<br />
<br />
9<br />
<br />
M k , N k ,Qk , R jk Là l c u n, d c, c t và ph n l c t i<br />
g i ñàn h i th j do l c xk =1 gây ra<br />
trong h cơ b n<br />
<br />
M m , N m ,Qm , R jm Là l c u n, d c, c t và ph n l c t i<br />
g i ñàn h i th j do l c xm =1 gây<br />
ra trong h cơ b n<br />
Cj<br />
<br />
10<br />
<br />
Chú ý:<br />
Các ñ i lư ng 1/EJ; 1/EF; 1/GF tuy không vi t<br />
trong bi u th c nhưng c n hi u ng m là v n t n<br />
t i , khi tính ph i thêm các ñ i lư ng ñó vào<br />
Trong bi u th c không vi t d u<br />
<br />
∑<br />
<br />
nhưng cũng c n hi u là ph i nhân bi u ñ trong<br />
toàn h<br />
<br />
H s ñàn h i th j<br />
11<br />
<br />
12<br />
<br />
* Thay ñ i nhi t ñ<br />
<br />
* T i tr ng<br />
<br />
)(<br />
<br />
∆ kp = (<br />
<br />
Mk M o<br />
p<br />
<br />
)+ ( )( )+ ( )( )+ ∑ R<br />
Nk N o<br />
p<br />
<br />
Qk Q o<br />
p<br />
<br />
∆ kt = ∑<br />
<br />
R jp<br />
jk<br />
<br />
j<br />
<br />
α<br />
(t2m − t1m )Ω(M k ) + ∑ αtcmΩ(N k )<br />
h<br />
<br />
* Ch t o chi u dài thanh không chính xác<br />
<br />
cj<br />
<br />
∆ k∆ = ∑ N ik ∆ i<br />
<br />
M o , N o ,Q o Là các bi u ñ n i l c do riêng t i<br />
p<br />
p<br />
p<br />
tr ng gây ra trên h cơ b n<br />
<br />
i<br />
<br />
∆ i ; N ik ñ dôi c a thanh th<br />
<br />
i khi thanh ñư c ch<br />
t o dài hơn chi u dài thi t k và l c d c<br />
trong thanh th i do Xk=1 gây ra trong h<br />
cơ b n<br />
<br />
13<br />
<br />
14<br />
<br />
q=5KN/m<br />
<br />
Ví d 1 :<br />
q=5KN/m<br />
<br />
EJ<br />
<br />
B<br />
<br />
C<br />
<br />
C<br />
<br />
B<br />
X1<br />
<br />
1<br />
3<br />
<br />
ω = lh<br />
<br />
6m<br />
<br />
3EJ<br />
<br />
A<br />
C 4<br />
4<br />
<br />
A<br />
<br />
B<br />
<br />
xc =<br />
<br />
A<br />
A<br />
1 1<br />
2<br />
1<br />
160<br />
δ11 = × ×4×4× ×4+<br />
×4×6×4 =<br />
EJ 2<br />
3<br />
3EJ<br />
3EJ<br />
<br />
B<br />
<br />
M1<br />
<br />
4x4,5=18<br />
<br />
18<br />
<br />
B<br />
<br />
4m<br />
<br />
90<br />
<br />
18 − (−72) 5 × 6<br />
+<br />
= 30kN<br />
6<br />
2<br />
18 − (−72) 5 × 6<br />
=<br />
−<br />
=0<br />
6<br />
2<br />
0 − 18<br />
=<br />
= −4,5kN<br />
4<br />
<br />
QCA<br />
<br />
EJ<br />
<br />
QCB<br />
<br />
4,5<br />
<br />
+<br />
+<br />
<br />
Q<br />
<br />
2kN/m<br />
2EJ<br />
4m<br />
<br />
EJ<br />
6m<br />
<br />
N<br />
<br />
30<br />
<br />
15<br />
<br />
16<br />
<br />
1<br />
3<br />
<br />
ω = lh<br />
<br />
2kN/m<br />
<br />
2EJ<br />
<br />
Mp<br />
<br />
4,5<br />
<br />
Ví d 2<br />
<br />
2EJ<br />
<br />
72<br />
<br />
Mo<br />
p<br />
<br />
M1 × X1<br />
<br />
QAC =<br />
<br />
Ví d 2<br />
<br />
6m<br />
<br />
B<br />
<br />
3EJ<br />
<br />
A<br />
<br />
o<br />
Mp<br />
<br />
x1=1 ∆ = −1 × 1×90×6×4 = −240<br />
1p<br />
3EJ 3<br />
160<br />
240<br />
× X1 −<br />
=0<br />
EJ<br />
3EJ<br />
X1 = 4,5KN<br />
<br />
C<br />
6m<br />
<br />
1<br />
l<br />
4<br />
<br />
90<br />
<br />
"HCB”<br />
4m<br />
<br />
EJ<br />
<br />
C<br />
<br />
X1<br />
<br />
2EJ<br />
<br />
X2 4m<br />
<br />
EJ<br />
<br />
6m<br />
<br />
2kN/m<br />
<br />
6m<br />
<br />
X1<br />
<br />
2EJ<br />
6m<br />
x1=1<br />
<br />
H cơ b n<br />
<br />
2EJ<br />
EJ X2<br />
6m<br />
<br />
36<br />
xc =<br />
<br />
4m<br />
<br />
6<br />
<br />
6<br />
<br />
M1<br />
<br />
1<br />
l<br />
4<br />
<br />
o<br />
Mp<br />
<br />
x2=1<br />
<br />
M2<br />
<br />
864<br />
180<br />
∆1 p =<br />
EJ<br />
EJ<br />
− 144<br />
1<br />
1 1<br />
−1026<br />
δ12 = δ 21 =<br />
∆2 p = −<br />
× × 36× 6× 4,5 + ×36× 4× 6 =<br />
EJ<br />
EJ<br />
EJ<br />
2EJ 3<br />
<br />
<br />
δ 11 = δ 22 =<br />
<br />
17<br />
<br />
18<br />
<br />
2kN/m<br />
<br />
Phương trình chính t c<br />
2EJ<br />
<br />
180<br />
144<br />
864<br />
X1 −<br />
X2 +<br />
=0<br />
EJ<br />
EJ<br />
EJ<br />
180<br />
1026<br />
− 144<br />
X1 +<br />
X2 −<br />
=0<br />
EJ<br />
EJ<br />
EJ<br />
<br />
2EJ<br />
EJ<br />
<br />
X1 =<br />
<br />
M2<br />
<br />
31<br />
−2<br />
kN ; X 2 = kN<br />
3<br />
6<br />
<br />
4<br />
<br />
36<br />
<br />
6x31/6<br />
<br />
− 8 X 1 + 10 X 2 − 57 = 0<br />
<br />
M1<br />
<br />
6m<br />
<br />
6m<br />
<br />
5 X 1 − 4 X 2 + 24 = 0<br />
<br />
6x(-2/3)<br />
<br />
X1=1<br />
<br />
4m<br />
<br />
X2=1<br />
<br />
5<br />
<br />
Mp 1<br />
<br />
Mo<br />
p<br />
<br />
41/6<br />
<br />
2/3<br />
<br />
31/6<br />
+<br />
<br />
Qp<br />
<br />
19<br />
<br />
Np<br />
<br />
20<br />
<br />
Ví d 3:<br />
3m<br />
<br />
6m<br />
<br />
EJ<br />
<br />
3m<br />
4EJ<br />
<br />
X3<br />
<br />
X3<br />
X1<br />
<br />
EJ<br />
<br />
6m<br />
<br />
X2<br />
<br />
X1=1<br />
<br />
6<br />
X1<br />
<br />
X2<br />
<br />
6m<br />
<br />
12m<br />
<br />
M1<br />
<br />
H cơ b n<br />
X2=1<br />
<br />
6<br />
<br />
M2<br />
<br />
21<br />
<br />
P=20kN<br />
3m<br />
<br />
6m<br />
<br />
EJ<br />
<br />
4EJ<br />
<br />
P<br />
<br />
3m<br />
<br />
X3=1<br />
<br />
1<br />
<br />
1<br />
<br />
M3<br />
22<br />
<br />
60<br />
<br />
60<br />
<br />
4/. Phép ñơn gi n hoá khi tính h siêu tĩnh theo<br />
phương pháp l c<br />
<br />
EJ<br />
<br />
M<br />
<br />
12m<br />
<br />
o<br />
p<br />
<br />
a/. H cơ b n ñ i x ng<br />
+ 20<br />
<br />
22,5<br />
37,5<br />
11,28<br />
<br />
-<br />
<br />
+<br />
<br />
5,36<br />
Q<br />
<br />
Mp<br />
23<br />
<br />
24<br />
<br />
•V i h ñ i x ng, ch u t i tr ng ñ i x ng .<br />
Ta ch n h cơ b n ñ i x ng và s có c p n<br />
l c ph n ñ i x ng b ng không. Các bi u ñ M<br />
và N ñ i x ng, Q ph n ñ i x ng<br />
P/2<br />
P/2<br />
P/2<br />
P/2<br />
<br />
•V i h ñ i x ng, ch u t i tr ng ph n ñ i<br />
x ng , ta v n ch n h cơ b n ñ i x ng, lúc<br />
n y c p n l c ñ i x ng b ng không . Các<br />
bi u ñ M và N ph n ñ i x ng, Q ñ i x ng<br />
<br />
X2<br />
<br />
X1<br />
<br />
P/2<br />
<br />
a<br />
<br />
a<br />
<br />
X1<br />
<br />
a<br />
<br />
a<br />
<br />
X’2<br />
<br />
Ta có : X’2=0<br />
X’2<br />
<br />
X2<br />
<br />
P/2<br />
<br />
a<br />
<br />
P/2 P/2<br />
X’1<br />
<br />
P/2<br />
<br />
P/2<br />
<br />
X’1<br />
<br />
X’2<br />
<br />
X’2<br />
<br />
X’1<br />
<br />
Ta có : X’1=0<br />
<br />
X’1<br />
25<br />
<br />
Ví d :<br />
<br />
•ð i v i t i tr ng b t kỳ trên h ñ i x ng ta có<br />
th phân ra t i tr ng ñ i x ng và ph n ñ i x ng<br />
P<br />
<br />
P/2<br />
<br />
26<br />
<br />
2kN/m<br />
<br />
P/2<br />
2EJ<br />
<br />
a<br />
<br />
a<br />
<br />
a<br />
<br />
2EJ<br />
<br />
x1<br />
<br />
4m<br />
<br />
EJ<br />
<br />
“HCB”<br />
<br />
x2<br />
<br />
6m<br />
<br />
6m<br />
<br />
P/2<br />
<br />
X’2<br />
X’1<br />
<br />
a<br />
P/2<br />
<br />
28<br />
<br />
36<br />
<br />
M0<br />
P<br />
<br />
6<br />
<br />
X’1=1<br />
<br />
X’1=1<br />
<br />
M0<br />
P<br />
<br />
'<br />
'<br />
δ12 = δ 21 = 0<br />
<br />
6<br />
<br />
1 1<br />
72<br />
× × 6× 6× 4 =<br />
2EJ 2<br />
EJ<br />
<br />
X’1=1<br />
<br />
M 1'<br />
6<br />
<br />
X’2=1<br />
<br />
X’2=1<br />
<br />
Tính<br />
<br />
6<br />
<br />
X’1=1<br />
<br />
M 1'<br />
<br />
Lúc nào ta cũng có :<br />
<br />
δ '22 = 2<br />
<br />
X’1<br />
<br />
“HCB” ch n<br />
<br />
27<br />
<br />
36<br />
<br />
'<br />
δ11 = 2<br />
<br />
X’2<br />
<br />
a<br />
<br />
X’2=1<br />
<br />
X’2=1<br />
<br />
12<br />
<br />
M 2'<br />
<br />
1 1<br />
1<br />
648<br />
× × 6 × 6 × 4 + ×12 × 4 ×12 =<br />
2EJ 2<br />
EJ<br />
EJ<br />
<br />
∆'1P = -<br />
<br />
29<br />
<br />
1 1<br />
162<br />
× × 36 × 6 × 4,5 = 2EJ 3<br />
EJ<br />
<br />
∆'2 P = +<br />
<br />
12<br />
<br />
M 2'<br />
<br />
1<br />
1<br />
1<br />
1890<br />
× × 36 × 6 × 4,5 +<br />
× 36 × 4 × 12 =<br />
2EJ 3<br />
EJ<br />
EJ<br />
<br />
30<br />
<br />