BÀI GIẢNG KHÍ NÉN VÀ THỦY LỰC - CHƯƠNG 6

Chia sẻ: đặng Xuân Vinh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:23

Thêm vào BST

Báo xấu

369
lượt xem 107
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

ĐÂY LÀ BÀI GIẢNG ĐIỀU KHIỂN KHÍ NÉN VÀ THUỶ LỰC DO TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG BIÊN SOẠN DÀNH CHO SINH VIÊN CHUYÊN NGÀNH CƠ ĐIỆN THAM KHẢO.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: BÀI GIẢNG KHÍ NÉN VÀ THỦY LỰC - CHƯƠNG 6

Chöông 6: CAÙC PHAÀN TÖÛ CUÛA HEÄ THOÁNG ÑIEÀU KHIEÅN THUÛY LÖÏC 6.1 Khaùi nieäm: 6.1.1. Heä thoáng ñieàu khieån: Heä thoáng ñieàu khieån baèng thuûy löïc ñöôïc moâ taû qua sô ñoà hình 6.1, goàm caùc cuïm vaø phaàn töû chính, coù chöùc naêng sau: - Cô caáu taïo naêng löôïng: bôm daàu, boä loïc.. - Phaàn töû nhaän tín hieäu: caùc loaïi nuùt aán .. - Phaàn töû xöû lyù van aùp suaát, van ñieàu khieån töø xa.. - Phaàn töû ñieàu khieån: van ñaûo chieàu. - Cô caáu chaáp haønh: xilanh, ñoäng cô daàu. - Naêng löôïng ñeå ñieàu khieån coù theå: baèng thuûy löïc hoaëc baèng ñieän. Cô caáu chaáp haønh Phaàn töû Phaàn töû Phaàn töû ñieàu xöû lyù nhaän tín khieån hieäu Doøng naêng löôïng taùc ñoäng leân quy trình Cô caáu taïo naêng löôïng Naêng löôïng ñieàu khieån Hình 6.1 - H th ng i u khi n b ng th y l c 6.1.2. Sô ñoà caáu truùc heä thoáng ñieàu khieån baèng thuûy löïc: Hình 6.2 laø sô ñoà caáu truùc cuûa moät heä thoáng ñieàu khieån baèng thuûy löïc. -76-
- Naêng löôïng caáp cho phaàn ñieàu khieån laø thuûy löïc, ta goïi laø heä thoáng ñieàu khieån baèng thuûy löïc. - Naêng löôïng caáp cho phaàn ñieàu khieån laø ñieän, ta goïi laø heä thoáng ñieàu khieån baèng ñieän - thuûy löïc. Hình 6.2 - C u trúc h th ng i u khi n th y l c 6.2. Van aùp suaát: 6.2.1.Nhieäm vuï: Van aùp suaát duøng ñeå ñieàu chænh aùp suaát, töùc laø coá ñònh hoaëc taêng, giaûm trò soá aùp suaát trong heä thoáng ñieàu khieån baèng thuûy löïc. 6.2.2. Phaân loaïi: Van aùp suaát goàm caùc loaïi sau: - Van traøn. - Van giaûm aùp. - Van caûn. - Van ñoùng, môû cho bình trích chöùa thuûy löïc. 6.2.3. Van traøn: Duøng ñeå haïn cheá vieäc taêng aùp suaát chaát loûng trong heä thoáng thuûy löïc vöôït quùa trò soá qui ñònh. -77-
a/ Van traøn ñieàu khieån tröïc tieáp (hình 6.3) : Nguyeân taéc laøm vieäc cuûa van traøn döïa treân söï caân baèng taùc duïng cuûa nhöõng löïc ngöôïc chieàu nhau treân nuùt van hoaëc con tröôït: löïc taïo thaønh bôûi keát caáu van (loø xo) vaø aùp suaát cuûa chaát loûng. b a Hình 6.3 - Van traøn ñieàu khieån tröïc tieáp a. Nguyeân lyù kieåu nuùt van; b. Nguyeân lyù kieåu con tröôït (noøng van); c. Kyù hieäu . Ví duï : Laép van traøn ñieàu khieån tröïc tieáp vaøo heä thoáng ñieàu khieån baèng thuûy löïc, xem hình 6.4. Hình 6.4 - Maïch thuûy löïc coù laép van traøn ñieàu khieån tröïc tieáp 0.1. Boä cung caáp daàu. 0.2. AÙp keá. 0.3. Van traøn. 1.0. Xilanh. 1.1. Van ñaûo chieàu 1.2. Van moät chieàu. b/ Van traøn ñieàu khieån giaùn tieáp (hình 6.4): Van traøn ñieàu khieån tröïc tieáp khoâng söû duïng ñöôïc trong caùc heä thoáng thuûy löïc coù aùp xuaát cao, bôûi vì kích thöôùc cuûa van, nuùt van seõ lôùn, löïc loø xo phaûi taêng quaù möùc cho pheùp. Ñeå giaûm löïc loø xo ôû ñieàu kieän aùp xuaát vaø löu löôïng lôùn, ñoàng -78-
thôøi taêng ñoä nhaïy cuûa van vaø oån ñònh aùp xuaát trong van, ngöôøi ta söû duïng van traøn ñieàu khieån giaùn tieáp (van traøn hai caáp). Nguyeân lyù laøm vieäc: khi aùp xuaát ôû (1) taêng leân, nuùt van (2) seõ môû ra, hình thaønh hieäu aùp xuaát ôû loã tieát löu (4). Pitoâng (3) dòch chuyeån xuoáng, daàu seõ theo raõnh T veà thuøng. 2. 1 a b 3 4 Hình 6.4 -Van traøn ñieàu khieån giaùn tieáp a. Nguyeân lyù laøm vieäc; b. Kyù hieäu. Ví duï : Laép van traøn ñieàu khieån tröïc tieáp keát hôïp vôùi boä loïc ñaët ôû ñöôøng xaû trong heä thoáng ñieàu khieàn baèng thuûy löïc, xem (hình 6.5). Hình 6.5 - Maïch thuûy löïc laép van traøn ñieàu khieån tröïc tieáp vaø boä loïc -79-
6.2.4. Van giaûm aùp Van giaûm aùp ñöôïc söû duïng khi caàn cung caáp chaát loûng töø nguoàn (bôm) cho moät soá cô caáu chaáp haønh coù nhöõng yeâu caàu khaùc nhau veà aùp suaát. Trong tröôøng hôïp naøy, ngöôøi ta phaûi cho bôm laøm vieäc vôùi aùp suaát lôùn nhaát vaø duøng van giaûm aùp ñaëc tröôùc cô caáu chaáp haønh ñeå giaûm aùp suaát ñeán moät vò trí caàn thieát. Nguyeân lyù hoaït ñoäng vaø caáu taïo cuûa van giaûm aùp nhö sau: a/ Van giaûm aùp ñieàu khieån tröïc tieáp (hình 6.6): Nguyeân taéc laøm vieäc cuûa van giaûm aùp döïa treân söï caân baèng taùc duïng cuûa nhöõng löïc ngöôïc chieàu nhau treân nuùt van: löïc taïo thaønh bôûi keát caáu van (loø xo) vaø aùp suaát cuûa chaát loûng taïi cuûa ra A. Hình 6.6 - Van giaûm aùp ñieàu khieån tröïc tieáp b/ Van giaûm aùp ñieàu khieån giaùn tieáp (hình 6.7) : Doøng thuûy löïc seõ chaûy töø B qua A qua raõnh (7), khi aùp suaát ñöôïc ñieàu chænh giaûm aùp theo yeâu caàu, khi ñoù nuùt coân (1) seõ ñoùng laïi. Khi aùp suaát ôû cöûa A taêng leân, taïo cheânh leäch aùp ôû voøi phun (4), nuùt coân (1) seõ môû ra, con tröôït (5) seõ dòch chuyeån leân, nhö vaäy khe hôû (7) nhoû laïi, aùp suaát ôû cöûa A seõ giaûm xuoáng vaø giöõ möùc oån ñònh. AÙp suaát ôû cöûa A coù giaù trò : pA = pB - ∆p Trong ñoù : ∆p = Toån thaát aùp suaát töø B sang A. So saùnh vôùi van giaûm aùp ñieàu khieån tröïc tieáp, thì van giaûm aùp ñieàu khieån giaùn tieáp coù kích thöôùc nhoû goïn hôn. -80-
Kíù hieäu 1. Nuùt coân; 2. Loø xo cuûa van phuï trôï; 3. Loø xo van chính; 4. Voøi phun; 5. Con tröôït van chính; 6. Cöûa noái phía giaûm aùp; 7. Khe giaûm aùp; 8. Cöûa xaû. Hình 6.7 -Van giaûm aùp ñieàu khieån giaùn tieáp 6.2.5. Van caûn Van caûn coù nhieäm vuï giaûm vaän toác chuyeån ñoäng cuûa cô caáu chaáp haønh taïi vò trí cuoái haønh trình hay baét ñaàu haønh trình ñeå cô caáu chaáp haønh cöùng vöõng, an toaøn, khoâng bò rung ñoäng. Hình 6.7. Nguyeân lyù, caáu taïo van caûn -81-
0.1. Boä cung caáp daàu. 0.2. AÙp keá. 0.3. Van traøn. 1.0. Xilanh. 1.1. Van ñaûo chieàu. 1.2. Van caûn. 1.3. Van moät chieàu. Hình 6.8 - Maïch thuûy löïc coù laép van caûn 6.2.6. Van ñoùng, môû coù bình trích chöùa thuûy löïc : Nguyeân lyù laøm vieäc cuûa van naøy nhö sau: cöûa P ñöôïc noái vôùi nguoàn (bôm). Khi bình trích chöaù thuûy löïc ñöôïc naïp ñeán aùp suaát qui ñònh qua van moät chieàu (3) cuûa cöûa S, noù seõ ñaåy noøng van (5) cuûa van phuï trôï (2), laøm cho maët coân (6) seõ dòch chuyeån leân treân. Xuaát hieän hieäu aùp treân voøi phun (4) vaø nhö vaäy noøng van chính (8) seõ dòch chuyeån veà beân traùi. Daàu töø bôm leân töø cöûa P seõ qua cöûa T trôû veà beå daàu. Hieäu aùp naïp lôùn nhaát vaø nhoû nhaát cuûa bình trích chöùa thuûy löïc laø haèng soá ñöôïc xaùc ñònh baèng tæ soá cuûa dieän tích noøng van: A K6 = 0,85 A K5 Tyû soá naøy coù nghóa laø: khi aùp suaát lôùn nhaát trong bình trích chöùa thuûy löïc giaûm xuoáng 15%, thì noøng van (8) laïi dòch veà beân phaûi vaø nhö vaäy bình trích chöùa thuûy löïc laïi ñöôïc naïp ñeán aùp suaát qui ñònh qua van moät chieàu (3) cuûa cöûa S. Ví duï : ÖÙng duïng van ñoùng, môû cho bình trích chöùa thuûy löïc, xem hình 6.10. Khi bình trích chöùa thuûy löïc (5) ñöôïc naïp ñeán aùp suaát qui ñònh qua van ñoùng, môû cho -82-
bình trích chöùa thuûy löïc (4), daàu seõ theo cöûa T veà thuøng daàu. Khi aùp suaát trong bình trích chöùa thuûy löïc (5) giaûm xuoáng ñeán möùc cho pheùp, thì bình trích chöùa thuûy löïc laïi ñöôïc naïp laïi. 1. Thaân van. 2. Van phuï trôï. 3. Van moät chieàu. 4. Voøi phun. 5. Noøng van. 6. Maët coân. 7. Loø xo. 8. Noøng van chính. 9. Ñeá van. 10. Vít ñieàu chænh. Hình 6.9- Nguyeân lyù laøm vieäc van ñoùng môû cho bình trích chöùa thuûy löïc 1. Bôm. 2. Ñoäng cô ñieän. 3. Van traøn. 4. Van ñoùng, môû cho bình trích chöùa. 5. Bình trích chöùa 6. OÁng daãn. Hình 6.10 - Ví duï öùng duïng van ñoùng môû cho bình trích chöùa thuûy löïc -83-
6.3. Van ñaûo chieàu: 6.3.1. Nhieäm vuï: Van ñaûo chieàu duøng ñoùng, môû caùc oáng daãn ñeå khôûi ñoäng caùc cô caáu bieán ñoåi naêng löôïng, duøng ñeå ñaûo chieàu caùc chuyeån ñoäng cuûa cô caáu chaáp haønh. 6.3.2. Caùc khaùi nieäm : - Soá vò trí: laø soá ñònh vò con tröôït cuûa van. Thoâng thöôøng van ñaûo chieàu coù 2 hoaëc 3 vò trí. Trong nhöõng tröôøng hôïp ñaëc bieät soá vò trí coù theå nhieàu hôn. - Soá cöûa: Laø soá loã ñeå daãn daàu vaøo hay ra. Soá cöûa cuûa van ñaûo chieàu thöôøng laø 2,3 vaø 4. Trong nhöõng tröôøng hôïp ñaëc bieät soá cöûa coù theå nhieàu hôn. 6.3.3. Nguyeân lyù laøm vieäc: a/ Van ñaûo chieàu 2 cöûa 2 vò trí (2/2) (hình 6.11) : Soá cöûa Soá vò trí Hình 6.11 - Van ñaûo chieàu 2/2 b/ Van ñaûo chieàu 3 cöûa, 2 vò trí (3/2) (hình 6.12) : Hình 6.12 - Van ñaûo chieàu 3/2 -84-
c/ Van ñaûo chieàu 4 cuûa, 2 vò trí (4/2) (hình 6.13) : Hình 6.13 - Van ñaûo chieàu 4/2 Kyù hieäu : P – Cöûa noái bôm. T – Cöûa noái oáng xaû veà thuøng daàu. A,B – Cöûa noái vôùi cô caáu ñieàu khieån haây cô caáu chaáp haønh. L – Cöûa noái oáng daàu thöøa veà thuøng. 6.3.4. Caùc loaïi kyù hieäu khaùc nhau cuûa van ñaûo chieàu (hình 6.14): a b b Hình 6.14 - Caùc kyù hieäu van ñaûo chieàu a. Moät vò trí b. Caùc vò trí cuûa van 6.3.5. Caùc loaïi tín hieäu taùc ñoäng: Loaïi tín hieäu taùc ñoäng leân van ñaûo chieàu ñöôïc bieåu dieãn hai phía, beân traùi vaø beân phaûi cuûa kyù hieäu. Coù nhieàu loaïi tín hieäu khaùc nhau coù theå taùc ñoäng laøm van ñaûo chieàu thay ñoåi vò trí laøm vieäc cuûa noøng van ñaûo chieàu. a/ Loaïi tín hieäu taùc ñoäng baèng tay (hình 6.15): -85-
Kyù hieäu nuùt nhaán toång quaùt Nuùt baám Tay gaït Baøn ñaïp Hình 6.15 - Caùc kyù hieäu cho tín hieäu taùc ñoäng baèng tay b/ Loaïi tín hieäu taùc ñoäng baèng cô (hình 6.16) : Ñaàu doø Cöõ chaën baèng con laên, taùc ñoäng hai chieàu Cöõ chaën baèng con laên, taùc ñoäng moät chieàu Loø xo Nuùt nhaán coù raõnh ñònh vò Hình 6.16 - Caùc kyù hieäu cho tín hieäu taùc ñoäng baèng cô 6.3.6. Caùc loaïi meùp ñieàu khieån cuûa van ñaûo chieàu (hình 6.16): Khi noøng van dòch chuyeån theo chieàu truïc, caùc meùp cuûa noù seõ ñoùng hoaëc môû caùc cöûa treân thaân van noái vôùi keânh daãn daàu. Van ñaûo chieàu coù meùp ñieàu khieån döông ôû hình 6.16.a, ñöôïc söû duïng trong nhöõng keát caáu ñaûm baûo söï roø daàu raát nhoû, khi noøng van ôû vò trí trung gian hoaëc ôû vò trí laøm vieäc naøo ñoù, ñoàng thôøi ñoä cöùng vöõng cuûa keát caáu (ñoä nhaïy ñoái vôùi phuï taûi) cao. Van ñaûo chieàu coù meùp ñieàu khieån baèng khoâng ôû hình 6.16.c, ñöôïc söû duïng phaàn lôùn trong caùc heä thoáng ñieàu khieån thuûy löïc coù ñoä chính xaùc cao, ví duï ôû van thuûy löïc tuyeán tính hay cô caáu servo. Coâng ngheä cheá taïo loaïi van naøy töông ñoái khoù khaên . Van ñaûo chieàu coù meùp ñieàu khieån aâm ôû hình 6.16.b, ñoái vôùi loaïi naøy coù maát maùt chaát loûng chaûy qua khe thoâng veà thuøng chöùa, khi noøng van ôû vò trí trung -86-
gian. Loaïi van naøy ñöôïc söû duïng khi khoâng coù yeâu caàu cao veà söï roø chaát loûng, cuõng nhö ñoä cöùng vöõng cuûa heä. a b c Hình 6.16 - Caùc loaïi meùp ñieàu khieån cuûa van ñaûo chieàu a. Meùp ñieàu khieån döông; b. Meùp ñieàu khieån aâm; c. Meùp ñieàu khieån baèng khoâng. 6.3.7. Moät soá van ñaûo chieàu : a. Van ñaûo chieàu 4/3 : vò trí trung gian cöûa P noái vôùi T (hình 6.17) Chaát loûng töø bôm cung caáp cho van ñi qua cöûa T ñeå veà thuøng chöùa. Loaïi van naøy ñöôïc söû duïng khi caàn ñieàu khieån cô caáu truyeàn löïc coá ñònh taïi moät vò trí xaùc ñònh luùc döøng laïi. b. a. Hình 6.17 -Van ñaûo chieàu 4/3, vò trí trung gian hai cöûa P vaø T thoâng nhau a. Caáu taïo; b. Kyùù hieäu. b. Van ñaûo chieàu 4/3: vò trí trung gian caùc cöûa noái bò chaën (hình 6.18) -87-
Chaát loûng töø bôm cung caáp cho van ñi qua van traøn ñeå veà thuøng chöùa. Loaïi van naøy ñöôïc söû duïng khi caàn ñieàu khieån cô caáu truyeàn löïc coá ñònh taïi moät vò trí xaùc ñònh luùc döøng laïi. a. b. Hình 6.18 - Van ñaûo chieàu 4/3, vò trí trung gian caùc cöûa bò chaën a. Caáu taïo; b. Kyùù hieäu. c. Ví duï öùng duïng van ñaûo chieàu trong heä thoáng (hình 6.19) : Thieát bò naâng, maët bích söû duïng heä thoáng ñieàu khieån baèng thuûy löïc. Caùc phaàn töû ñöôïc söû duïng laø van ñaûo chieàu 4/3, ñieàu khieån baèng tay, ôû vò trí trung gian, daàu seõ theo chu trình kín veà beå daàu. Nhö vaäy nhieät sinh ra trong quaù trình maùy chöa hoaït ñoäng ít. Trong quùa trình xilanh ñi xuoáng vôùi vaän toác oån ñònh nhôø boä oån toác, heä thoáng thieát bò cuõng ñaûm baûo ñoä cöùng vöõng, vì ôû ñöôøng daàu veà thuøng chöùa daàu coù laép theâm van caûn. Trong quùa trình xilanh luøi veà chuyeån ñoäng vôùi vaän toác lôùn qua hai van moät chieàu. -88-
Hình 6.19 - Van ñaûo chieàu trong maïch ñieàu khieån thuûy löïc 6.4. Boä oån toác: 6.4.1. Nhieäm vuï: Trong nhöõng cô caáu chaáp haønh caàn chuyeån ñoäng eâm, ñoä chính xaùc cao, thì caùc heä thoáng ñieàu chænh ñôn giaûn nhö treân khoâng theå ñaûm baûo ñöôïc, vì noù khoâng khaéc phuïc ñöôïc nhöõng nguyeân nhaân gaây ra söï khoâng oån ñònh chuyeån ñoäng, nhö taûi troïng thay ñoåi, ñoä ñaøn hoài cuûa daàu, ñoä roø daàu cuõng nhö söï thay ñoåi nhieät ñoä. Ngoaøi nhöõng nguyeân nhaân treân, heä thoáng daàu eùp laøm vieäc coøn bò aûnh höôûng do nhöõng thieáu soùt veà keát caáu nhö : caùc cô caáu ñieàu khieån cheá taïo khoâng chính xaùc, vv… Do ñoù, muoán cho vaän toác ñöôïc oån ñònh, duy trì ñöôïc trò soá ñaõ ñieàu chænh, trong caùc heä thoáng ñieàu chænh vaän toác keå treân, caàn laép theâm moät soá boä phaän, ñeå loaïi tröø aûnh höôûng cuûa caùc nguyeân nhaân laøm maát oån ñònh vaän toác. Döôùi ñaây ta laàn löôït xeùt moät soá phöông phaùp thöôøng duøng ñeå oån ñònh vaän toác cuûa cô caáu chaáp haønh. -89-
6.4.2. Keát caáu boä oån toác: Ñeå cho vaän toác khoâng thay ñoåi khi taûi troïng thay ñoåi, ngöôøi ta söû duïng boä oån toác, goàm: van tieát löu vaø van giaûm aùp. Boä oån toác coù nhieäm vuï giöõ hieäu aùp ∆p qua van tieát löu khoâng ñoåi. Sau ñaây laø moät soá phöông phaùp laép vaø tính toaùn. a/ Van giaûm aùp laép tröôùc van tieát löu (hình 6.20): Neáu ta goïi: p1 - aùp suaát cuûa nguoàn; p2 - aùp suaát qua van giaûm aùp; p3 - aùp suaát sau van tieát löu; ∆p = p2 - p3- hieäu aùp qua van tieát löu; FW - taûi troïng; v- vaän toác; t- thôøi gian; QStrv - löu löôïng ôû xilanh; Hình 6.20 - Van giaûm aùp laép tröôùc van Qp - löu löôïng cuûa nguoàn. tieát löu Phöông trình caân baèng löïc treân noøng van (2) vieát ñöôïc nhö sau: p2 . AK = p3 . AK + FF FF Haèng soá p 2 − p3 = = AK Hieäu aùp ∆p = p2 – p3 qua van tieát löu khoâng ñoåi, nhö vaäy vaän toác seõ khoâng thay ñoåi, maëc duø taûi troïng thay ñoåi. b/ Van giaûm aùp laép sau van tieát löu (hình 6.21) : Neáu ta goïi: p1 aùp suaát tröôùc van tieát löu; - p2 - ap suaát sau van tieát löu; ù p3 - ap suaát qua van giaûm aùp. ù Hình 6.21 - Van giaûm aùp laép sau van tieát löu -90-
Ñeå cho vaän toác cuûa cô caáu chaáp haønh khoâng ñoåi khi taûi troïng thay ñoåi thì hieäu aùp p1 vaø p2 phaûi khoâng ñoåi. Phöông trình caân baèng löïc treân noøng van (2) vieát ñöôïc nhö sau: p1.A K = p 2 .A K + FF FF p1 − p 2 = = Haèng soá AK c/ Van giaûm aùp laép song song vôùi van tieát löu (hình 6.22): Neáu ta goïi : p1 - aùp suaát tröôùc van tieát löu; p2 - aùp suaát sau van giaûm aùp; p3 - aùp suaát qua van tieát löu. Ñeå cho vaän toác cuûa cô caáu chaáp haønh khoâng ñoåi khi taûi troïng thay ñoåi thì hieäu aùp p1 vaø p3 phaûi khoâng ñoåi. Phöông trình caân baèng löïc treân noøng van (2) Hình 6.22 - Van giaûm aùp laép vieát ñöôïc nhö sau: song song vôùi van tieát löu p 1 .A K = p 3 .A K + FF FF = Haèng soá p1 − p 3 = AK 6.4.3. Caùch laép boä oån toác a/ Boä oån toác ñaët ôû ñöôøng vaøo (hình 6.23): Öu ñieåm : - Xilanh thì laøm vieäc theo aùp suaát yeâu caàu; - Coù theå ñieàu chænh löôïng vaän toác nhoû. Nhöôïc ñieåm: - Phaûi ñaët van caûn ôû ñöôøng daàu veà; Hình 6.23 - Boä oån toác ñaët ôû ñöôøng vaøo -91-
- Naêng löôïng khoâng duøng chuyeån thaønh nhieät trong quaù trình tieát löu. b/ Boä oån toác ñaët ôû ñöôøng ra (hình 6.24): Öu ñieåm : - Xilanh laøm vieäc ñöôïc vôùi vaän toác nhoû vaø taûi troïng lôùn; - Coù theå ñieàu chænh löôïng vaän toác nhoû; - Khoâng phaûi ñaët van caûn ôû ñöôøng daàu veà; - Nhieät sinh ra seõ veà beå daàu. Nhöôïc ñieåm : Hình 6.24 -Boä oån toác ñaët ôû ñöôøng ra - Löïc ma saùt cuûa xilanh lôùn. - Van traøn phaûi laøm vieäc lieân tuïc. c/ Boä oån toác ñaët ôû reõ nhaùnh (bypass) ñöôøng vaøo (hình 6.25): Öu ñieåm : - Bôm laøm vieäc theo taûi troïng, hieäu suaát lôùn; - Nhieät sinh ra seõ veà beå daàu. Nhöôïc ñieåm : - Khoâng theå söû duïng bình trích chöùa; - Taûi troïng ngöôïc chieàu khoâng thích hôïp. Hình 6.25 - Boä oån toác ñaët ôû reõ nhaùnh (bypass) ñöôøng vaøo d/ Boä oån toác 3 ñöôøng ñaët ôû ñöôøng vaøo (hình 6.26): Öu ñieåm : - Bôm laøm vieäc theo taûi troïng, hieäu suaát lôùn; - Nhieät sinh ra raát nhoû. Nhöôïc ñieåm : -92-
- Khoâng theå söû duïng bình trích chöùa; - Taûi troïng ngöôïc chieàu khoâng thích hôïp. Hình 6.26 - Boä oån toác ñaët ôû reõ nhaùnh (bypass) ñöôøng ra 6.4.4. Boä phaân doøng: Coù taùc duïng phaân doøng chaûy ñeán nhöõng cô caáu chaáp haønh khaùc nhau vaø coù löu löôïng khoâng ñoåi. Ngoaøi ra boä phaân doøng coøn coù nhieäm vuï nhö boä oån toác. 12 F Hình 6.27 - Boä phaân doøng 1,2. Loã tieát löu; 3,4. Hai ñaàu noøng van; 5. Noøng van; 6,7. Cöûa ra; 8,9. Cöûa ra tieát löu; 10,11. Ñöôøng daãn; 12. Sô ñoà laép tronh heä thoáng. -93-
6.5. Van chaën: Van chaën goàm caùc loaïi van sau: - Van moät chieàu. - Van moät chieàu ñieàu khieån ñöôïc höôùng chaën. - Van taùc ñoäng khoùa laãn. 6.5.1. Van moät chieàu a/ Coâng duïng : chæ cho doøng chaûy ñi qua moät chieàu. a. b. Hình 6.28 - Van moät chieàu a. Nguyeân lyù; b. Kyù hieäu. b/ Ví duï minh hoïa: Xilanh vôùi taûi troïng m seõ duy trì vò trí, maëc duø khi bôm maát ñieän: Hình 6.29 - Ví duï taûi troïng ñöôïc duy trì, khi bôm maát ñieän 6.5.2. Van moät chieàu ñieàu khieån ñöôïc höôùng chaën: a/ Nguyeân lyù hoaït ñoäng : -94-
Khi daàu chaûy töø A qua B, van thöïc hieän theo nguyeân lyù cuûa van moät chieàu. Nhöng khi daàu chaûy töø B qua A thì phaûi coù tín hieäu ñieàu khieån beân ngoaøi taùc ñoäng vaøo cöûa X (hình 6.30). Hình 6.30 - Van moät chieàu ñieàu khieån ñöôïc höôùng chaën a. Chieàu töø A qua B taùc duïng nhö van moät chieàu; b. Chieàu töø B qua A, coù doøng chaûy, khi coù taùc duïng tín hieäu ngoaøi X c. Kyù hieäu b/ Ví vuï öùng duïng : ÖÙng duïng van moät chieàu ñieàu khieån ñöôïc höôùng chaën ñeå naâng troïng vaät m, xem hình 6.31. Khi taùc ñoäng vaøo tay gaït (a), daàu trong oáng neùn seõ qua van moät chieàu ñieàu khieån ñöôïc höôùng chaën vôùi chieàu doøng chaûy ñi töø A sang B, daàu trong oáng xaû qua cöûa B vaø T ñeå veà thuøng daàu. Nhö vaäy seõ naâng taûi troïng m ñi leân. b a Hình 6.32 -Van moät chieàu ñieàu khieån ñöôïc höôùng chaën laép trong maïch thuûy löïc, ñeå naâng, haï taûi troïng m -95-