intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Bài giảng môn Cây rau - Chương 8: Họ bầu bí

Chia sẻ: Minh Vũ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST
Báo xấu
243
lượt xem 37
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng môn "Cây rau - Chương 8: Họ bầu bí" cung cấp cho người học các kiến thức: Nguồn gốc và phân loại, giá trị dinh dưỡng và kinh tế, đặc điểm thực vật học, yêu cầu điều kiện ngoại cảnh, chọn giống trồng, kỹ thuật vườn ươm, phòng trừ sâu bệnh hại, thu hoạch,... Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng môn Cây rau - Chương 8: Họ bầu bí

  1. 20.09.2010 HỌ BẦU BÍ (CUCURBITACEAE) • NGUỒN GỐC VÀ PHÂN LOẠI • GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG VÀ KINH TẾ • ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT HỌC HỌ BẦU BÍ • YÊU CẦU ĐIỀU KIỆN NGOẠI CẢNH • CHỌN GIỐNG TRỒNG (CUCURBITACEAE) • KỸ THUẬT BÓN PHÂN • KỸ THUẬT TƯỚI NƯỚC • PHÒNG TRỪ SÂU BỆNH HẠI • THU HOẠCH • KỸ THUẬT NHÂN GIỐNG Dưa thơm vỏ thô (Musk melon) Mướp đắng (bitter gourd) Cucumis melo Momordica charantia Mướp (luffa) Bầu (bottle gourd) Mướp rắn (ridge gourd) Luffa cylindrica Lagenaria siceraria Luffa acutanguta 1
  2. 20.09.2010 Bí đỏ (Pumpkin) Một số dạng quả bí đỏ Cucurbita pepo L. Hoa đực bí đỏ Bí ngồi (Zucchini) Một số dạng quả bí Cucurbita maxima Duchesne var. maxima Quả bí ngồi (Zucchini) Dưa hấu (Watermelon) Citrullus lanatus (Thunb.) Matsum. 2
  3. 20.09.2010 Dưa chuột (Cucumber) Cucumis sativus L. Theo Teachenko (1976) • Chi Cucumis có 3 loại – Dưa chuột thường – Dưa chuột lưỡng tính – Dưa chuột hoang dại Nguồn gốc Giới thiệu chung • Vùng rừng nhiệt đới ẩm thuộc phía • FAO (1993) trên thế giới Tây Ấn Độ – Diện tích 1.178.000ha – Sản lượng 1.832.968 tấn • Năng suất 15,5 tấn/ha • VN giống Yên Mỹ:15-20 tấn/ha • Dưa chuột bao tử F1 Hà Lan: 10-15 tấn/ha • F1 Nhật Bản: 50-60 tấn/ha Giá trị sử dụng Đặc điểm thực vật học - Hoa • Ăn tươi salad, xào, cắt lát • Hoa dưa chuột đơn tính, hoa đực • Muối chua, đóng hộp và hoa cái cùng cây, thụ phấn nhờ côn trùng • Hoa có 4 - 5 lá đài, 4- 5 cánh và là cánh hợp, màu vàng • Có thể ra thành chùm hay đơn • Hoa cái bầu thượng, có 3 - 4 noãn, núm nhuỵ phân nhánh hoặc hợp 3
  4. 20.09.2010 Đặc điểm thực vật học - Hoa Sự thay đổi giới tính hoa • Hoa cái xuất hiện ít và muộn hơn hoa dưa chuột đực • Môi trường • Cũng có loại ra hoa lưỡng tính hay • Lượng auxin, GA, ethylen và ABA nội chỉ có hoa đực hoặc cái nhưng hiếm sinh • Hoa cái thường xuất hiện trên nách • Bón nhiều đạm ra nhiều hoa đực và lá thứ 3-5 trên thân chính giảm năng suất • Nhiệt độ thấp (18 - 200C), ánh sáng • Xử lý bằng cách tăng nồng độ CO2 ngày ngắn (10-11h), nồng độ khí kích thích hoa cái ra sớm và nhiều trong không khí thích hợp dinh • Xử lý GA3 làm tăng số đực, ứng dụng dưỡng đầy đủ, có lợi cho ra hoa cái. trong sản xuất lạt lai Tăng số hoa cái phun Quả và hạt • MH (Malêíc hyđrazit) ở mức 50-100pp • GA3: 5-10ppm • Loại quả mọng, quả từ non - chín thương phẩm có màu xanh, xanh • Ethephon (Ethrel): 150 - 250pp trắng hoặc xanh vàng • Dibutyl phthalate 0,1% • Giống chín muộn thường quả to, dài • Dipotassium phthalate: 0,2-0,5% (có quả ~1kg, ~1m) • Tạo hoa đực duy trì dòng ra toàn hoa cái • Giống chín sớm có quả dài 9 - 12cm phun và nặng 100 - 150g • GA3: 1500-2000ppm và AgNO3: 300-400ppm • Dưa chuột bao tử thường thu hoạch • Thời điểm phun: 2 lá thật là khi phân hoá giới quả khi dài 3 - 6cm. tính (Nguồn: Tropical hoticaulture volume 2, NXB Naya prokash, Ấn Độ, trang 112) Quả và hạt • Nhiệt độ thuận lợi cho quả chín là 200C • Sau khi nở hoa 6 - 8 ngày quả đã có Yêu cầu điều kiện thể thu hoạch. ngoại cảnh • Khi chín sinh lí, quả có màu vàng, xanh vàng, vỏ cứng và có khi hơi nứt. • P1000 = 20 - 30g, số hạt/quả từ 150 - 500 hạt • Bảo quản tốt có thể để được 3 - 4 năm 4
  5. 20.09.2010 Yêu cầu về nhiệt độ Yêu cầu về ánh sáng • Nhiệt độ nảy mầm: > 130C • Ưa ngày ngắn, 10 - 12h/ ngày  ra • Nhiệt độ thích hợp cho sinh trưởng, hoa, kết quả sớm và sản lượng cao phát triển là 25 ± 70C. • Chiếu sáng ngày dài, cường độ ánh • Nhiệt độ 400C cây ngừng sáng yếu hoa cái ra muộn, dễ rụng sinh trưởng và có thể chết  năng suất giảm • Vùng ôn đới phải sản xuất dưa chuột trong nhà kính • Nhiệt độ >300C ra hoa cái muộn, tăng cường sinh trưởng thân lá Yêu cầu về nước Yêu cầu về đất và dinh dưỡng • Dưa chuột là cây kén đất, yêu cầu đất thịt • Độ ẩm đất: 85 - 90% nhẹ và cát pha, pH = 6 - 6,5 • Độ ẩm không khí 60 - 65% • Năng suất 30 T/ha, yêu cầu 1 lượng NPK là 170kg (51N + 41P + 78K). • Dưa chuột chịu hạn kém • Dưa chuột không chịu được nồng độ phân • Thời kỳ khủng hoảng nước từ khi ra bón cao nhưng lại phản ứng nhanh với dinh hoa đến quả phát triển to dưỡng  nên bón thúc nhiều lần cho dưa • Nếu thiếu nước ở giai đoạn quả lớn, chuột quả còi cọc, dị hình, đắng • Phân bón gốc Cl- không thích hợp cho dưa chuột • N: 90-120kg/ha, P: 60-90kg/ha; K: 100- 120kg/ha, phân chuồng 20-25 (40) tấn/ha Thời vụ trồng Làm đất • Vụ đông: gieo cuối T9-10, thu hoạch T11-12  ăn tươi và đóng hộp • Do rễ phát triển kém nên làm đất gieo • Vụ xuân: gieo T1-2, thu hoạch T4-5  quả hạt cần chu đáo hơn các cây trong họ thương phẩm và nhân giống khác • Vụ xuân gieo sớm nên nhiệt độ thấp cây khó • Lên mặt luống rộng 65 - 80cm nảy mầm --> gieo trong bầu, khi 1 lá thật đem trồng • Cao 20 - 30cm • Nếu gieo muộn nhiệt độ cao, thời kỳ cây cho • Rãnh rộng 30 - 35cm thu hoạch ngắn, cây chóng tàn, quả già, • Trồng 2 hàng năng suất giảm • Thường để mỗi hốc 1 cây • Các giống có TGST 65-70 ngày đến 110 ngày 5
  6. 20.09.2010 Xử lý hạt trước khi gieo Khoảng cách trồng • Hạt trước khi gieo nên phơi lại trong • Giống chín sớm: 50-60cm x 15-20cm/1cây nắng nhẹ khoảng 3h hay 50 60cm x 30-40cm/2 cây • Ngâm trong nước ấm 40 - 500C trong 2 • Giống chín muộn và trung bình: - 4h để hạt hút đủ ẩm 70-80cm x 30-35cm/1cây • Vụ xuân nhiệt độ thấp cần thúc mầm • Lượng hạt gieo: 80-100g/sào cho hạt dưa bằng cách xử lý nước và 2,2-2,8kg/ha nóng và ủ ở nhiệt độ 25 - 300C khoảng • Phương pháp gieo: gieo thẳng theo gieo hốc 1-2 ngày, rễ mầm nhu ra đem gieo hoặc hàng • Mỗi hốc gieo 1-3 hạt sau đó tuỳ mật độ để 1- 2 cây, lấp đất dày 1-2cm Chăm sóc - Xới và vun Bón phân • 2-3 lần kết hợp với bón thúc • Lần 1: khi cây có 1 - 2 lá thật, xới phá Bón lót: phân chuồng + P + 1/4N + 1/3K váng, vun nhẹ Bón thúc • Lần 2: trước khi làm giàn (khi cây có 5 • Lần 1: 1/4N, nồng độ phân loãng: 0,5% (2 lá - 6 lá thật) xới kỹ, vun cao và kết hợp thật) bón thúc. • Lần 2: 1/4N + 1/3K (có quả), N.độ: 1-1,5% • Lần 3: bắt đầu xuất hiện nụ hoa, xới • Lần 3: 1/4N + 1/3K (sau lần thu hoạch 2) nhẹ, vụn cao (nếu cần) (có thể chia làm nhiều lần bón sau thu hái) Tưới nước Làm giàn • Khi gieo độ ẩm 70 - 80% • Cây có tua cuốn đầu tiên (5 - 6 lá thật) • Khi có lá thật: 80 - 85% • Giàn cao 2m trở lên • Khi có quả: 85 - 90% (5-7 ngày tưới 1 • Làm giàn hình chữ A (tre, nứa) lần) • Lưới mắt to (nhà lưới) • Dây buộc (nhà lưới) 6
  7. 20.09.2010 Tạo hình cho dưa chuột • Giống TGST trung bình và muộn • Để 1 thân chính, hoặc 1 thân chính 1 thân phụ (cành cấp 1) Sâu bệnh hại dưa chuột • 1 thân chính và 2 thân phụ • Nhánh cấp 2 chỉ nên để 2 - 3 lá và 1 hoa cái và sau đó ngắt ngọn cấp 2 • Do ra nhiều hoa cái trên thân chính nên hiện nay thường chỉ giữ 1 thân chính Quả dị hình (Deformed fruit) Thiếu dinh dưỡng (Fertilizer deficiency) • Thụ phấn • Thiếu kém Mn • Thời tiết bất • Phân thuận tích đất • Dinh dưỡng không cân • Bón đối phân • Thả ong chứa • Tưới nước Mn • Phân tích đất Hại do thuốc trừ cỏ Đốm lá (Angular Leafspot) (Herbicide injury) Pseudomonas lachrymans • Vi khuẩn lây truyền qua hạt • Phát triển mạnh ở thời tiết nóng ẩm • Xử lý hạt • Vệ sinh đồng ruộng • Chọn đúng loại thuốc trừ cỏ • Không làm việc khi • Chú ý thuốc trừ cỏ cho cây trồng trước ruộng ướt sương • Ghi lại dữ liệu (thời gian phun, nồng độ, loại • Phun thuốc trừ vi thuốc...) khuẩn 7
  8. 20.09.2010 Thán thư (Anthracnose) Héo xanh VK (Bacterial Wilt) Colletotrichum lagenarium Erwinia tracheiphila • Nấm lây • Hại nhiều trên truyền qua dưa chuột và hạt dưa thơm • Hại nặng • Lây truyền về cuối vụ qua bọ cánh • Xử lý hạt cứng • Giống • Trừ bọ cánh kháng cứng bệnh • Phun thuốc • Phun trừ vi khuẩn thuốc trừ nấm Héo xanh VK (Bacterial Wilt) Thối quả dưa chuột (Belly Rot) Erwinia tracheiphila Rhizoctonia solani • Nấm lây nhiễm từ đất • Chăm sóc cây tốt • Trừ nấm ở đất trước khi có quả • Bảo quản lạnh quả thu hoạch • Thông gió tốt • Rửa bằng nước tẩy chứa Clo Sương mai giả (Downy Mildew) Sương mai giả (downy mildew) Pseudoperonospora cubensis Pseudoperonospora cubensis • Nấm lan truyền trong không khí • Giống dưa chuột kháng bệnh • Phun thuốc trừ nấm 8
  9. 20.09.2010 Sương mai giả (downy mildew) Virus CMV (cucumber mosaic virus) Pseudoperonospora cubensis • Chăm sóc cây tốt • Giống kháng bệnh • Che phủ luống bằng nilon phản xạ AS • Trừ côn trung trung gian truyền virus Virus CMV (cucumber mosaic virus) Virus đốm vòng đu đủ (Papaya ringspot virus) Chảy gôm (Gummy Stem) Phấn trắng (Powdery Mildew) Mycosphaerella citrullina và Phoma exiqua Erysiphe cichoracearum và Sphaerotheca fulginea • Biểu hiện cây bị bệnh • Bệnh lan truyền trên lá trong không khí • Nấm lây • Bệnh phát triển truyền qua mạnh trong điều hạt và đất kiện khô • Xử lý hạt • Giống chống bệnh • Vệ sinh • Phun thuốc trừ đồng ruộng nấm • Phun trừ • Nấm dễ kháng bệnh sớm thuốc --> đổi thuốc 9
  10. 20.09.2010 Tuyến trùng (Root-Knot) Ghẻ (Scab) Meloidogyne spp. Cladosporium cucumerinum • Bệnh xuất hiện nhiều ở đất thành phần cơ giới nhẹ: cát • Xác định loại tuyến trùng và • Xử lý đất bằng thuốc trừ tuyến trùng sau khi thu hoạch • Nấm lây qua hạt • Cần đêm mát và ẩm • Giống kháng • Phun thuốc Đốm hình khiên (Target Spot) Mọc bông? (Cottony Leak) Corynespora cassiicola Pythium spp. • Nấm lan • Nấm lây nhiễm từ truyền trong không khí đất • Hại nặng • Chăm sóc cây tốt trong nhà • Trừ nấm ở đất và lá lưới hơn là trước khi có quả ngoài đồng • Bảo quản lạnh quả • Vệ sinh, tiêu thu hoạch huỷ tàn dư • Thông gió tốt • Phun thuốc trừ nấm khi • Rửa bằng nước tẩy phát hiện chứa Clo Một số loại thuốc trừ bệnh Sâu đo (Cabbage looper) Bệnh hại Maneb Bravo Benlate Ridomil Trichoplusia ni • Hại khi cây Đốm lá2 - - - - nhỏ làm Thán thư ++ + + - hạn chế Héo VK2,4 - - - - sinh trưởng Thối quả - + - - • Xác định Mọc bông - - - ++ mật độ Chết rạp5 - - - + bằng bẫy, điều tra Sương mai + + - ++ đồng ruộng Chảy gôm ++ + + - • Phun thuốc Phấn trắng - + ++3 - trừ khi sâu - không tác dụng + tác dụng TB ++ tác dụng tốt non 10
  11. 20.09.2010 Rệp (Aphid) Bọ dưa (cucumber beetle) Aphis gossypii ... • Hai nghiêm trọng khi cây còn nhỏ • Hại nặng vào đầu mùa xuân • Trung gian truyền bệnh vi khuẩn gây bệnh héo Giòi đục thân (maggot) Giòi đục lá (leafminer) Delia platura Liriomyza spp. • Hại cây mới • Hại nghiêm mọc trọng khi cây • Phun thuốc còn nhỏ trừ sâu • Phun trừ sớm • Gieo lại Bọ trĩ (thrips) Bọ rùa (chấm và sọc) Sericothrips variabilis Diabrotica undecimpunctata howardi và Acalymma vittatum • Gây ra các đốm • Là trắng trên lá, vector giảm sức sống truyền cây bệnh • Hại nghiêm vi trọng khi cây khuẩn nhỏ héo • Thời tiết mát và • Bẫy ẩm • Phun • Phun thuốc trừ thuốc 11
  12. 20.09.2010 Bọ xít (bug) - nasa tristis Nhện đỏ 2 chấm Tetranychus urticae • Nhện trích hút làm lá vàng và sinh trưởng kém • Phát triển mạnh khi thời tiết nóng, khô • Nhìn thấy mạng nhện • Làm cây khô và chuyển màu đen • Phát hiện và • Phun thuốc ở giai đoạn bọ xít non trừ kịp thời Wireworm Một số loại thuốc trừ sâu Conoderus vespertinus và C. falli Dịch hại Guthion B.T Diazinon Sevin • Hại cây khi Rệp - - ++ - còn nhỏ Bọ dưa + - - ++ • Chăm sóc cây Sâu keo + - - ++ tốt Giòi đục lá - - ++ - • Dùng thuốc Sâu đo + ++ - + trừ sâu trong Nhện - - - - đát S.đục quả2 - - - ++ Giòi đục thân - - ++ - Bọ xít - - ++ + - không tác dụng + tác dụng TB ++ tác dụng tốt Thu hoạch quả ăn tươi Thu hoạch quả làm giống • Dựa vào màu sắc quả • Để sản xuất hạt giống cần cách ly – Màu xanh đậm chuyển sang xanh trắng – Hoặc xanh vàng, bề mặt quả căng 1000-1500m • Dựa vào thời gian sinh trưởng • Quả chín sinh lí hoàn toàn – Giống chín sớm 35-40 ngày • Hạt quả thường phát triển chậm hơn – Giống chín muộn là 50-60 ngày sau gieo so với vỏ và thịt quả • Đường kính quả 2,5-5cm • Khi quả có màu nâu xẫm, cuống và quả • Dưa chuột bao tử héo thì hạt mới chín sinh lý đầy đủ – Đường kính quả 1-1,5cm • Cần phải chọn cây, quả mang đặc – Chiều dài 4-6cm trưng của giống, không bị sâu bệnh – Nên thu hoạch hàng ngày 12
  13. 20.09.2010 Thu hoạch quả làm giống • Không dùng quả ra đợt đầu và cuối vụ làm giống • Quả thu về ủ 1 ngày để hạt tách ra dễ dàng • Hạt được rửa sạch và phơi trong nắng nhẹ hoặc sấy • Độ ẩm hạt
  14. 20.09.2010 14
  15. 20.09.2010 15
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
6=>0