Bài giảng Nội bệnh lý 4: Phần 1 - Trường ĐH Võ Trường Toản (Năm 2022)

Chia sẻ: Lôi Vô Kiệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:107

Thêm vào BST

Báo xấu

6
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội bệnh lý 4 là môn học thiết yếu trong quá trình đào tạo Bác sĩ đa khoa, trình độ đại học. Bài giảng Nội bệnh lý 4 được chia thành 2 phần, phần 1 này cung cấp cho sinh viên những nội dung, kiến thức về: suy hô hấp cấp; chẩn đoán và xử trí choáng; chẩn đoán và xử trí chung với ngộ độc cấp; chẩn đoán và điều trị suy tim; chẩn đoán và xử trí hội chứng mạch vành cấp;... Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết nội dung bài giảng!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Nội bệnh lý 4: Phần 1 - Trường ĐH Võ Trường Toản (Năm 2022)

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VÕ TRƯỜNG TOẢN KHOA Y Bài giảng NỘI BỆNH LÝ 4 Biên soạn: BS.CK1 Nguyễn Hùng Trấn Hậu Giang – 2022 LƯU HÀNH NỘI BỘ
LỜI GIỚI THIỆU ------------ Nội bệnh lý 4 là môn học thiết yếu trong quá trình đào tạo Bác sĩ đa khoa, trình độ đại học. Trong chương trình giảng dạy tại Trường Đại học Võ Trường Toản, học phần có thời lượng 15 tiết tương ứng 1 tín chỉ. Mục tiêu học tập học phần Nội bệnh lý 4 giúp sinh viên ngành Y khoa trang bị kiến thức nền tảng và các ứng dụng trong lĩnh vực Hồi sức cấp cứu, nhằm đáp ứng chuẩn đầu ra chương trình đào tạo. Bài giảng gồm 11 chương giới thiệu về các bệnh lý trong lĩnh vực hồi sức cấp cứu và tim mạch.
LỜI TỰA ------------ Bài giảng Nội bệnh lý 4 được biên soạn và thẩm định theo các quy chế, quy định hiện hành. Khoa Y hy vọng sẽ cung cấp các nội dung kiến thức súc tích về học phần, hỗ trợ tốt nhất cho sinh viên trong quá trình học tập. Bên cạnh đó, bài giảng không thể tránh khỏi các thiếu sót ngoài ý muốn, Khoa Y rất mong nhận được các ý kiến đóng góp từ sinh viên và người đọc để bài giảng được hoàn thiện hơn. Hậu Giang, ngày … tháng … năm 2022
CHƯƠNG I SUY HÔ HẤP CẤP 1.1. Thông tin chung 1.1.1. Giới thiệu tóm tắt nội dung bài học Bài học cung cấp kiến thức tổng quát về cách tiếp cận, chẩn đoán và xử trí suy hô hấp cấp. 1.1.2. Mục tiêu học tập 1. Nắm được định nghĩa suy hô hấp 2. Nắm được nguyên nhân suy hô hấp 3. Xử trí suy hô hấp cấp 1.1.3. Chuẩn đầu ra Hiểu và áp dụng được kiến thức về suy hô hấp cấp 1.1.4. Tài liệu giảng dạy 1.1.4.1 Giáo trình Bệnh học nội khoa – Y Hà Nội 1.1.4.2 Tài liệu tham khảo : Bệnh học nội khoa – ĐH Y dược TPHCM 1.1.5. Yêu cầu cần thực hiện trước, trong và sau khi học tập Sinh viên đọc trước bài giảng, tìm hiểu các nội dung liên quan đến bài học, tích cực tham gia thảo luận và xây dựng bài học, ôn tập, trả lời các câu hỏi, trình bày các nội dung cần giải đáp và tìm đọc các tài liệu tham khảo. 1.2. Nội dung chính 1.3. Nội dung thảo luận và hướng dẫn tự học 1.3.1. Nội dung thảo luận - Kiến thức sinh lý, sinh lý bệnh hệ hô hấp - Hội chứng nguy ngập hô hấp cấp 1.3.2. Nội dung ôn tập và vận dụng thực hành Ôn tập các kiến thức nền tảng cần thiết từ bài học và chủ động vận dụng các kiến thức, chuẩn bị đầy đủ các kỹ năng trong quá trình thực hành lâm sàng. 1.3.3. Nội dung hướng dẫn tự học và tự nghiên cứu Đọc các tài liệu tham khảo có liên quan đến nội dung học tập, nghiên cứu thêm các ứng dụng bài học trong thực tế lâm sàng. Giáo trình môn học: Nội bệnh lý 4 iii
CHƯƠNG II CHẨN ĐOÁN VÀ XỬ TRÍ CHOÁNG 2.1. Thông tin chung 2.1.1. Giới thiệu tóm tắt nội dung bài học Bài học cung cấp kiến thức tổng quát về cách tiếp cận, chẩn đoán và xử trí choáng 2.1.2. Mục tiêu học tập 1. Nắm được định nghĩa choáng 2. Phân loại choáng 3. Các giai đoạn của choáng 4. Tiếp cận, nhận diện và xử trí các loại choáng 5. Các thuốc vận mạch trong choáng 2.1.3. Chuẩn đầu ra Hiểu và áp dụng được kiến thức về choáng 2.1.4. Tài liệu giảng dạy 2.1.4.1 Giáo trình Bệnh học nội khoa – Y Hà Nội 2.1.4.2 Tài liệu tham khảo Bệnh học nội khoa – ĐH Y dược TPHCM 2.1.5. Yêu cầu cần thực hiện trước, trong và sau khi học tập Sinh viên đọc trước bài giảng, tìm hiểu các nội dung liên quan đến bài học, tích cực tham gia thảo luận và xây dựng bài học, ôn tập, trả lời các câu hỏi, trình bày các nội dung cần giải đáp và tìm đọc các tài liệu tham khảo. 2.2 Nội dung chính 2.3. Nội dung thảo luận và hướng dẫn tự học 2.3.1. Nội dung thảo luận - Lựa chọn dịch truyền trong choáng - Xử trí choáng phản vệ - Xử trí choáng chấn thương 2.3.2. Nội dung ôn tập và vận dụng thực hành Ôn tập các kiến thức nền tảng cần thiết từ bài học và chủ động vận dụng các kiến thức, chuẩn bị đầy đủ các kỹ năng trong quá trình thực hành lâm sàng. 2.3.3. Nội dung hướng dẫn tự học và tự nghiên cứu Đọc các tài liệu tham khảo có liên quan đến nội dung học tập, nghiên cứu thêm các ứng dụng bài học trong thực tế lâm sàng. Giáo trình môn học: Nội bệnh lý 4 iv
CHƯƠNG III CHẨN ĐOÁN VÀ XỬ TRÍ CHUNG VỚI NGỘ ĐỘC CẤP 3.1. Thông tin chung 3.1.1 Giới thiệu tóm tắt nội dung bài học Bài học cung cấp kiến thức tổng quát về ngộ độc cấp 3.1.2 Mục tiêu học tập 1.Trình bày được hướng xử trí ngộ độc cấp 2. Nắm được các biện pháp loại trừ độc chất 3. Nắm được các biện pháp điều trị đặc hiệu 4. Nắm được các biện pháp điều trị triệu chứng 3.1.3 Chuẩn đầu ra Áp dụng kiến thức về chẩn đoán và xử trí ngộ độc 3.1.4 Tài liệu giảng dạy 3.1.4.1 Giáo trình Bệnh học nội khoa – Y Hà Nội 3.1.4.2 Tài liệu tham khảo Bệnh học nội khoa – ĐH Y dược TPHCM 3.1.5 Yêu cầu cần thực hiện trước, trong và sau khi học tập Sinh viên đọc trước bài giảng, tìm hiểu các nội dung liên quan đến bài học, tích cực tham gia thảo luận và xây dựng bài học, ôn tập, trả lời các câu hỏi, trình bày các nội dung cần giải đáp và tìm đọc các tài liệu tham khảo. 3.2 Nội dung chính 3.3. Nội dung thảo luận và hướng dẫn tự học 3.3.1. Nội dung thảo luận - Xử trí ngộ độc phospho hữu cơ - Xử trí ngộ độc CO 3.3.2. Nội dung ôn tập và vận dụng thực hành Ôn tập các kiến thức nền tảng cần thiết từ bài học và chủ động vận dụng các kiến thức, chuẩn bị đầy đủ các kỹ năng trong quá trình thực hành lâm sàng. 3.3.3. Nội dung hướng dẫn tự học và tự nghiên cứu Đọc các tài liệu tham khảo có liên quan đến nội dung học tập, nghiên cứu thêm các ứng dụng bài học trong thực tế lâm sàng. Giáo trình môn học: Nội bệnh lý 4 v
CHƯƠNG IV CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ SUY TIM 4.1. Thông tin chung 4.1.1. Giới thiệu tóm tắt nội dung bài học Bài giảng cung cấp kiến thức tổng quát về suy tim 4.1.2. Mục tiêu học tập 1. 4.1.3. Chuẩn đầu ra Áp dụng kiến thức về chẩn đoán và điều trị suy tim 4.1.4. Tài liệu giảng dạy 4.1.4.1 Giáo trình Bệnh học nội khoa – Y Hà Nội 4.1.4.2 Tài liệu tham khảo Bệnh học nội khoa – ĐH Y dược TPHCM 4.1.5. Yêu cầu cần thực hiện trước, trong và sau khi học tập Sinh viên đọc trước bài giảng, tìm hiểu các nội dung liên quan đến bài học, tích cực tham gia thảo luận và xây dựng bài học, ôn tập, trả lời các câu hỏi, trình bày các nội dung cần giải đáp và tìm đọc các tài liệu tham khảo. 4.2. Nội dung chính 4.3. Nội dung thảo luận và hướng dẫn tự học 4.3.1. Nội dung thảo luận - Xử trí cơn hen tim 4.3.2. Nội dung ôn tập và vận dụng thực hành Ôn tập các kiến thức nền tảng cần thiết từ bài học và chủ động vận dụng các kiến thức, chuẩn bị đầy đủ các kỹ năng trong quá trình thực hành lâm sàng. 4.3.3. Nội dung hướng dẫn tự học và tự nghiên cứu Đọc các tài liệu tham khảo có liên quan đến nội dung học tập, nghiên cứu thêm các ứng dụng bài học trong thực tế lâm sàng. Giáo trình môn học: Nội bệnh lý 4 vi
CHƯƠNG V CHẨN ĐOÁN VÀ XỬ TRÍ HỘI CHỨNG MẠCH VÀNH CẤP 5.1. Thông tin chung 5.1.1. Giới thiệu tóm tắt nội dung bài học Bài giảng cung cấp kiến thức tổng quát về bệnh mạch vành 5.1.2. Mục tiêu học tập 1. 5.1.3. Chuẩn đầu ra Áp dụng kiến thức về chẩn đoán và xử trí hội chứng vành cấp 5.1.4. Tài liệu giảng dạy 5.1.4.1 Giáo trình Bệnh học nội khoa – Y Hà Nội 5.1.4.2 Tài liệu tham khảo Bệnh học nội khoa – ĐH Y dược TPHCM 5.1.5. Yêu cầu cần thực hiện trước, trong và sau khi học tập Sinh viên đọc trước bài giảng, tìm hiểu các nội dung liên quan đến bài học, tích cực tham gia thảo luận và xây dựng bài học, ôn tập, trả lời các câu hỏi, trình bày các nội dung cần giải đáp và tìm đọc các tài liệu tham khảo. 5.2. Nội dung chính 5.3. Nội dung thảo luận và hướng dẫn tự học 5.3.1. Nội dung thảo luận - Điều trị nhồi máu cơ tim cấp 5.3.2. Nội dung ôn tập và vận dụng thực hành Ôn tập các kiến thức nền tảng cần thiết từ bài học và chủ động vận dụng các kiến thức, chuẩn bị đầy đủ các kỹ năng trong quá trình thực hành lâm sàng. 5.3.3. Nội dung hướng dẫn tự học và tự nghiên cứu Đọc các tài liệu tham khảo có liên quan đến nội dung học tập, nghiên cứu thêm các ứng dụng bài học trong thực tế lâm sàng. Giáo trình môn học: Nội bệnh lý 4 vii
CHƯƠNG VI CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ TĂNG HUYẾT ÁP 6.1. Thông tin chung 6.1.1. Giới thiệu tóm tắt nội dung bài học Bài học cung cấp kiến thức tổng quát về tang huyết áp 6.1.2. Mục tiêu học tập 1. 6.1.3. Chuẩn đầu ra Áp dụng kiến thức về chẩn đoán và điều trị tang huyết áp 6.1.4. Tài liệu giảng dạy 6.1.4.1 Giáo trình Bệnh học nội khoa – Y Hà Nội 6.1.4.2 Tài liệu tham khảo Bệnh học nội khoa – ĐH Y dược TPHCM 6.1.5. Yêu cầu cần thực hiện trước, trong và sau khi học tập Sinh viên đọc trước bài giảng, tìm hiểu các nội dung liên quan đến bài học, tích cực tham gia thảo luận và xây dựng bài học, ôn tập, trả lời các câu hỏi, trình bày các nội dung cần giải đáp và tìm đọc các tài liệu tham khảo. 6.2. Nội dung chính 6.3. Nội dung thảo luận và hướng dẫn tự học 6.3.1. Nội dung thảo luận - Đo huyết áp đúng - Xử trí tăng huyết áp cấp cứu - Thuốc hạ áp 6.3.2. Nội dung ôn tập và vận dụng thực hành Ôn tập các kiến thức nền tảng cần thiết từ bài học và chủ động vận dụng các kiến thức, chuẩn bị đầy đủ các kỹ năng trong quá trình thực hành lâm sàng. 6.3.3. Nội dung hướng dẫn tự học và tự nghiên cứu Đọc các tài liệu tham khảo có liên quan đến nội dung học tập, nghiên cứu thêm các ứng dụng bài học trong thực tế lâm sàng. Giáo trình môn học: Nội bệnh lý 4 viii
CHƯƠNG VII CHẨN ĐOÁN VÀ XỬ TRÍ SUY THẬN CẤP 7.1. Thông tin chung 7.1.1. Giới thiệu tóm tắt nội dung bài học Bài học cung cấp kiến thức tổng quát về chẩn đoán và xử trí suy thận cấp 7.1.2. Mục tiêu học tập 1. Trình bày được 7.1.3. Chuẩn đầu ra Áp dụng kiến thức về chẩn đoán và xử trí suy thận cấp 7.1.4. Tài liệu giảng dạy 7.1.4.1 Giáo trình Bệnh học nội khoa – Y Hà Nội 7.1.4.2 Tài liệu tham khảo Bệnh học nội khoa – ĐH Y dược TPHCM 7.1.5. Yêu cầu cần thực hiện trước, trong và sau khi học tập Sinh viên đọc trước bài giảng, tìm hiểu các nội dung liên quan đến bài học, tích cực tham gia thảo luận và xây dựng bài học, ôn tập, trả lời các câu hỏi, trình bày các nội dung cần giải đáp và tìm đọc các tài liệu tham khảo. 7.2. Nội dung chính 7.3. Nội dung thảo luận và hướng dẫn tự học 7.3.1. Nội dung thảo luận - Xử trí suy thận cấp trước thận 7.3.2. Nội dung ôn tập và vận dụng thực hành Ôn tập các kiến thức nền tảng cần thiết từ bài học và chủ động vận dụng các kiến thức, chuẩn bị đầy đủ các kỹ năng trong quá trình thực hành lâm sàng. 7.3.3. Nội dung hướng dẫn tự học và tự nghiên cứu Đọc các tài liệu tham khảo có liên quan đến nội dung học tập, nghiên cứu thêm các ứng dụng bài học trong thực tế lâm sàng. Giáo trình môn học: Nội bệnh lý 4 ix
CHƯƠNG VIII ĐIỀU TRỊ MỘT SỐ RỐl LOẠN NHỊP TIM THƯỜNG GẶP 8.1. Thông tin chung 8.1.1. Giới thiệu tóm tắt nội dung bài học Bài học cung cấp kiến thức tổng quát về loạn nhịp tim 8.1.2. Mục tiêu học tập 1. Trình bày định nghĩa 8.1.3. Chuẩn đầu ra Áp dụng kiến thức về chẩn đoán và xử trí loạn nhịp tim 8.1.4. Tài liệu giảng dạy 8.1.4.1 Giáo trình Bệnh học nội khoa – Y Hà Nội 8.1.4.2 Tài liệu tham khảo Bệnh học nội khoa – ĐH Y dược TPHCM 8.1.5. Yêu cầu cần thực hiện trước, trong và sau khi học tập Sinh viên đọc trước bài giảng, tìm hiểu các nội dung liên quan đến bài học, tích cực tham gia thảo luận và xây dựng bài học, ôn tập, trả lời các câu hỏi, trình bày các nội dung cần giải đáp và tìm đọc các tài liệu tham khảo. 8.2. Nội dung chính 8.3. Nội dung thảo luận và hướng dẫn tự học 8.3.1. Nội dung thảo luận - Điều trị rung nhĩ 8.3.2. Nội dung ôn tập và vận dụng thực hành Ôn tập các kiến thức nền tảng cần thiết từ bài học và chủ động vận dụng các kiến thức, chuẩn bị đầy đủ các kỹ năng trong quá trình thực hành lâm sàng. 8.3.3. Nội dung hướng dẫn tự học và tự nghiên cứu Đọc các tài liệu tham khảo có liên quan đến nội dung học tập, nghiên cứu thêm các ứng dụng bài học trong thực tế lâm sàng. Giáo trình môn học: Nội bệnh lý 4 x
CHƯƠNG IX CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ MỘT SỐ BỆNH VAN TIM 9.1. Thông tin chung 9.1.1. Giới thiệu tóm tắt nội dung bài học Bài học cung cấp kiến thức tổng quát về bệnh lý van tim 9.1.2. Mục tiêu học tập 1. 9.1.3. Chuẩn đầu ra Áp dụng kiến thức về chẩn đoán và điều trị bệnh lý van tim 9.1.4. Tài liệu giảng dạy 9.1.4.1 Giáo trình Bệnh học nội khoa – Y Hà Nội 9.1.4.2 Tài liệu tham khảo Bệnh học nội khoa – ĐH Y dược TPHCM 9.1.5. Yêu cầu cần thực hiện trước, trong và sau khi học tập Sinh viên đọc trước bài giảng, tìm hiểu các nội dung liên quan đến bài học, tích cực tham gia thảo luận và xây dựng bài học, ôn tập, trả lời các câu hỏi, trình bày các nội dung cần giải đáp và tìm đọc các tài liệu tham khảo. 9.2. Nội dung chính 9.3. Nội dung thảo luận và hướng dẫn tự học 9.3.1. Nội dung thảo luận - Bệnh hở van động mạch chủ 9.3.2. Nội dung ôn tập và vận dụng thực hành Ôn tập các kiến thức nền tảng cần thiết từ bài học và chủ động vận dụng các kiến thức, chuẩn bị đầy đủ các kỹ năng trong quá trình thực hành lâm sàng. 9.3.3. Nội dung hướng dẫn tự học và tự nghiên cứu Đọc các tài liệu tham khảo có liên quan đến nội dung học tập, nghiên cứu thêm các ứng dụng bài học trong thực tế lâm sàng. Giáo trình môn học: Nội bệnh lý 4 xi
CHƯƠNG X TIẾP CẬN VÀ XỬ TRÍ HÔN MÊ 10.1. Thông tin chung 10.1.1. Giới thiệu tóm tắt nội dung bài học Bài học cung cấp kiến thức tổng quát về tiếp cận và xử trí hôn mê 10.1.2. Mục tiêu học tập 1. 10.1.3. Chuẩn đầu ra Áp dụng kiến thức về chẩn đoán và xử trí hôn mê 10.1.4. Tài liệu giảng dạy 10.1.4.1 Giáo trình Bệnh học nội khoa – Y Hà Nội 10.1.4.2 Tài liệu tham khảo Bệnh học nội khoa – ĐH Y dược TPHCM 10.1.5. Yêu cầu cần thực hiện trước, trong và sau khi học tập Sinh viên đọc trước bài giảng, tìm hiểu các nội dung liên quan đến bài học, tích cực tham gia thảo luận và xây dựng bài học, ôn tập, trả lời các câu hỏi, trình bày các nội dung cần giải đáp và tìm đọc các tài liệu tham khảo. 10.2. Nội dung chính 10.3. Nội dung thảo luận và hướng dẫn tự học 10.3.1. Nội dung thảo luận 10.3.2. Nội dung ôn tập và vận dụng thực hành Ôn tập các kiến thức nền tảng cần thiết từ bài học và chủ động vận dụng các kiến thức, chuẩn bị đầy đủ các kỹ năng trong quá trình thực hành lâm sàng. 10.3.3. Nội dung hướng dẫn tự học và tự nghiên cứu Đọc các tài liệu tham khảo có liên quan đến nội dung học tập, nghiên cứu thêm các ứng dụng bài học trong thực tế lâm sàng. Giáo trình môn học: Nội bệnh lý 4 xii
CHƯƠNG XI CHẨN ĐOÁN VÀ XỬ TRÍ BỆNH VAN TIM 11.1. Thông tin chung 11.1.1. Giới thiệu tóm tắt nội dung bài học Bài học cung cấp kiến thức tổng quát về 11.1.2. Mục tiêu học tập 1. Trình bày được 11.1.3. Chuẩn đầu ra Áp dụng kiến thức về 11.1.4. Tài liệu giảng dạy 11.1.4.1 Giáo trình Bệnh học nội khoa – Y Hà Nội 11.1.4.2 Tài liệu tham khảo Bệnh học nội khoa – ĐH Y dược TPHCM 11.1.5. Yêu cầu cần thực hiện trước, trong và sau khi học tập Sinh viên đọc trước bài giảng, tìm hiểu các nội dung liên quan đến bài học, tích cực tham gia thảo luận và xây dựng bài học, ôn tập, trả lời các câu hỏi, trình bày các nội dung cần giải đáp và tìm đọc các tài liệu tham khảo. 11.2. Nội dung chính 11.3. Nội dung thảo luận và hướng dẫn tự học 11.3.1. Nội dung thảo luận - 11.3.2. Nội dung ôn tập và vận dụng thực hành Ôn tập các kiến thức nền tảng cần thiết từ bài học và chủ động vận dụng các kiến thức, chuẩn bị đầy đủ các kỹ năng trong quá trình thực hành lâm sàng. 11.3.3. Nội dung hướng dẫn tự học và tự nghiên cứu Đọc các tài liệu tham khảo có liên quan đến nội dung học tập, nghiên cứu thêm các ứng dụng bài học trong thực tế lâm sàng. Giáo trình môn học: Nội bệnh lý 4 xiii
CHƯƠNG I CHẨN ĐOÁN VÀ XỬ TRÍ SUY HÔ HẤP CẤP 1. ĐẠI CƯƠNG - Suy hô hấp được định nghĩa là giảm cấp tính chức năng thông khí của bộ máy hô hấp hoặc/và chức năng trao đổi khí của phổi. - Suy hô hấp cấp là nguyên nhân hàng đầu bệnh nhân phải nằm tại các khoa Hồi sức (60 – 70), trong trường hợp nguy kịch cần được xử trí cấp cứu ngay lập tức tại chỗ. - Suy hô hấp cấp được phân thành ba nhóm: + Suy hô hấp do giảm oxy máu khi PaO2 dưới 60mmHg khi thở khí phòng. + Suy hô hấp do tăng CO2 máu khi PaCO2 trên 50mmHg + Suy hô hấp thể hỗn hợp khi có kèm theo cả giảm PaO2 và tăng PaCO2 2. NGUYÊN NHÂN 2.1. Thần kinh trung ương - Thuốc an thần: gây ngủ, gây mê. - Trung tâm điều hoà hô hấp ở hành não bị tổn thương: chấn thương, bệnh lý mạch não, nhược giáp. - Rối loạn hô hấp liên quan tới giấc ngủ: ngừng thở khi ngủ trung ương, hội chứng giảm thông khí do béo phì. - Tăng áp lực nội sọ. - Nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương. - Hội chứng giảm thông khí vô căn. 2.2. Hệ thống thần kinh cơ - Bệnh lý thần kinh cơ nguyên phát: hội chứng Guillain Barré, nhược cơ, bại liệt, teo cơ, xơ cột bên teo cơ, viêm đa cơ. - Thuốc và ngộ độc: ngộ độc botulium, thuốc trừ sâu phospho hữu cơ, các thuốc ức chế thần kinh cơ, aminoglycoside. - Chấn thương cột sống. - Chấn thương hoặc mất chức năng thần kinh hoành. - Rối loạn điện giải: hạ Kali máu, tăng Magiê máu, hạ Phospho máu. 14 Giáo trình môn học: Nội bệnh lý 4
- Các nguyên nhân khác: phù niêm, mệt mỏi, liệt chu kỳ. 2.3. Thành ngực và cơ hoành - Mảng sườn di động. - Gãy xương sườn. - Gù vẹo cột sống. - Cổ chướng nhiều. - Béo phì. - Tăng áp lực ổ bụng. 2.4. Màng phổi - Tràn khí màng phổi. - Tràn dịch màng phổi. - Dầy dính màng phổi. 2.5. Các tổn thương nhu mô phổi - Viêm phổi do các nguyên nhân:vi rút, vi khuẩn, nấm, lao, kí sinh trùng. - Bệnh kẽ phổi do bệnh hệ thống (sarcodoid, lupus ban đỏ hệ thống). - Hội chứng chảy máu phế nang lan toả. - Ung thư phổi: nguyên phát và di căn. - Chấn thương phổi do cơ học hoặc do sóng nổ. - Bỏng đường hô hấp. 2.6. Đường dẫn khí - Đường hô hấp trên: Đờm, dị vật, phù hoặc co thắt thanh môn, nhiễm trùng. - Co thắt phế quản do hen phế quản, phản vệ. - Đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD). 2.7. Bệnh lý mạch phổi - Tắc động mạch phổi do huyết khối, khí, nước ối, ... - Bệnh lý mạch phổi: tăng áp lực động mạch phổi nguyên phát, ... 2.8. Các bệnh lí khác - Phù phổi cấp do suy tim. - Tăng sản xuất CO2: Sốt, nhiễm trùng, cường giáp, co giật, run cơ. 3. TRIỆU CHỨNG 3.1. Triệu chứng lâm sàng 15 Giáo trình môn học: Nội bệnh lý 4
a) Hỏi tiền sử bệnh: hen phế quản, COPD, bệnh lý tim mạch... b) Đặc điểm lâm sàng: - Nhịp thở tăng nhanh hoặc nhịp thở chậm (so với độ tuổi). - Co kéo cơ hô hấp: tiếng rít, khó thở thanh quản, ran rít, co thắt phế quản. - Biên độ thở yếu (nhược cơ, mệt cơ), thở mạnh (toan chuyển hóa). - Cách xuất hiện: + Đột ngột: dị vật, tràn khí màng phổi. + Nhanh: Phù phổi cấp, hen phế quản, viêm phổi do vi-rút. + Từ từ: u phổi, tràn dịch màng phổi, suy tim mất bù... - Các triệu chứng phát hiện nguyên nhân: + Đau ngực: tràn khí màng phổi, nhồi máu phổi, viêm màng phổi, nhồi máu cơ tim. + Sốt: viêm phổi, viêm phế quản... + Dấu hiệu viêm tắc tĩnh mạch chi dưới: nguy cơ gây tắc động mạch phổi c) Thăm khám: cần khám kỹ về hô hấp, tim mạch, thần kinh - Thăm khám kỹ phổi: + Ran ẩm, ran rít. + Hội chứng ba giảm, đông đặc, tam chứng của tràn khí màng phổi. + Dấu hiệu liệt cơ hoành - Thăm khám tim mạch: dấu hiệu và triệu chứng suy tim, bệnh tim... - Thăm khám thần kinh: ý thức, triệu chứng liệt cơ hô hấp... 3.2. Triệu chứng cận lâm sàng - Khí máu động mạch: rất cần thiết cho chẩn đoán xác định suy hô hấp, phân loại suy hô hấp và đánh giá mức độ nặng của suy hô hấp. 4. CHẨN ĐOÁN 4.1. Chẩn đoán xác định Dựa vào xét nghiệm khí máu động mạch: - Suy hô hấp giảm oxy khi PaO2 dưới 60mmHg khi thở khí phòng. - Suy hô hấp tăng CO2 khi PaCO2 trên 50mmHg. 4.2. Chẩn đoán nguyên nhân a) XQ phổi: rất có ý nghĩa trong định hướng chẩn đoán. 16 Giáo trình môn học: Nội bệnh lý 4
- Nhiều bệnh lý có biểu hiện triệu chứng trên X quang phổi: Tổn thương thâm nhiễm, đông đặc, xẹp phổi, giãn phế quản, giãn phế nang,… - Một số bệnh lý thường không có triệu chứng X quang rõ: nhồi máu phổi, hen phế quản, tắc đường hô hấp trên, ức chế hô hấp hoặc liệt hô hấp. b) Điện tim: giúp chẩn đoán một số bệnh tim và tìm các dấu hiệu điện tim của bệnh lý phổi, các rối loạn nhịp tim do suy hô hấp... c) Các xét nghiệm khác tùy theo trường hợp cụ thể và tình trạng nặng của bệnh nhân có cho phép không: - Công thức máu. - Siêu âm tim, điện tim, Nt-ProBNP. - Siêu âm tĩnh mạch chi dưới, D-dimer. - Chụp thông khí tưới máu phổi, chụp CT scan phổi. - Chụp CT hoặc cộng hưởng từ sọ não và/hoặc tủy sống. - Điện cơ, chọc dịch não tủy. - Xét nghiệm phospho hữu cơ, MetHb,… 4.3. Chẩn đoán mức độ Yếu tố Loại nặng Loại nguy kịch Xanh tím ++ +++ Vã mồ hôi + +++ Khó thở ++ +++ 0 Tăng huyết áp hoặc tụt huyết áp (truỵ mạch) + (sắp tử vong) + Rối loạn ý thức 0 giãy giụa, lờ đờ ++ hôn mê +++ 5. XỬ TRÍ 5.1. Nguyên tắc xử trí Điều trị suy hô hấp cấp kết hợp điều trị nguyên nhân gây suy hô hấp. 5.2. Xử trí ban đầu và vận chuyển cấp cứu - Nhanh chóng xác định chẩn đoán suy hô hấp cấp. 17 Giáo trình môn học: Nội bệnh lý 4
- Đánh giá nhanh các nguyên nhân suy hô hấp cấp cần can thiệp ngay: + Dị vật đường thở: Làm thủ thuật Hemlich để đẩy dị vật ra ngoài. + Tràn khí màng phổi áp lực: Ngay lập tức chọc kim lớn vào khoang liên sườn hai đường giữa đòn. Sau đó vận chuyển đến bệnh viện để dẫn lưu màng phổi và hút dẫn lưu khí màng phổi. + Ngừng thở, liệt hô hấp: Bóp bóng ambu và vận chuyển đến bệnh viện để đặt ống nội khí quản thông khí nhân tạo. - Xử trí ban đầu suy hô hấp cấp: + Khai thông đường thở: lấy dị vật, hút đờm dãi. + Cổ ưỡn bằng các nghiệm pháp: đẩy trán nâng cằm, nâng hàm. + Canuyn Grudel hoặc Mayo chống tụt lưỡi. + Tư thế nằm nghiêng an toàn nếu có nguy cơ sặc. + Bóp bóng mặt nạ có oxy để đảm bảo thông khí. + Đặt nội khí quản bóp bóng có oxy (nếu được). - Đặt đường truyền tĩnh mạch ngoại biên. - Vận chuyển bệnh nhân đến trung tâm cấp cứu và hồi sức. 5.3. Xử trí tại bệnh viện 5.3.1. Xử trí cấp cứu - Nội soi phế quản lấy dị vật đường thở. - Mở màng phổi bằng ống lớn để hút dẫn lưu khí màng phổi áp lực âm. - Chỉ định đặt nội khí quản: + Tắc nghẽn đường hô hấp trên. + Mất phản xạ bảo vệ đường thở. + Khả năng khạc đờm giảm nhiều hoặc mất. + Thiếu oxy máu nặng không đáp ứng thở oxy. + Cần thông khí nhân tạo xâm nhập. - Kiểm soát thông khí: Các trường hợp cần hỗ trợ thông khí + Giảm thông khí: Toan hô hấp với pH < 7,25. Có nguy cơ giảm thông khí hoặc giảm thông khí sẽ tiến triển nặng thêm: PaCO2 tăng dần; liệt hoặc mệt cơ hoành. 18 Giáo trình môn học: Nội bệnh lý 4