Bài giảng Phương pháp giáo dục Mỹ thuật và tổ chức hoạt động tạo hình - ĐH Phạm Văn Đồng

TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHẠM VĂN ĐỒNG<br /> KHOA SƯ PHẠM TỰ NHIÊN<br /> ----------<br /> <br /> BÀI GIẢNG<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC MỸ THUẬT<br /> VÀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH<br /> <br /> Giảng viên: Nguyễn Thị Thu Hảo<br /> <br /> Quảng Ngãi, tháng 12 năm 2015<br /> <br /> 1<br /> <br /> LỜI MỞ ĐẦU<br /> Phương pháp giáo dục mỹ thuật và tổ chức hoạt động tạo hình là môn học trong<br /> chương trình đào tạo sinh viên hệ cao đẳng chính qui ngành Sư phạm mầm non. Nội<br /> dung môn học gồm có hai phần: lý thuyết và thực hành. Trong phần lý thuyết, sinh<br /> viên phải tìm hiểu những đặc điểm chung về hoạt động tạo hình trong trường mầm non,<br /> các dạng hoạt động tạo hình trong trường mầm non và phương pháp hướng dẫn các<br /> dạng hoạt động tạo hình đó cho trẻ. Trong phần thực hành môn học (thực hành tập<br /> giảng), sinh viên phải thực hành các nội dung lập kế hoạch tổ chức hướng dẫn các dạng<br /> hoạt động tạo hình cho trẻ. Bài giảng này giúp sinh viên dễ dàng hơn trong việc tìm<br /> hiểu các nội dung về tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ.<br /> <br /> 2<br /> <br /> MỤC TIÊU MÔN HỌC<br /> 1. Về phẩm chất<br /> - Yêu nghề, yêu trẻ, quan tâm tất cả trẻ, chú ý đến đặc điểm riêng của từng trẻ<br /> trong quá trình tạo hình.<br /> - Có tinh thần học hỏi, trau dồi những phẩm chất và năng lực tổ chức hoạt động<br /> tạo hình để thích ứng với sự đổi mới của môn học.<br /> - Yêu thích các hoạt động tạo hình của trẻ, tích cực sáng tạo, ham hiểu biết, áp dụng<br /> những phương pháp mới nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục tạo hình cho trẻ mầm non.<br /> - Nhận định được tầm quan trọng của hoạt động tạo hình đối với trẻ.<br /> 2. Về năng lực<br /> - Có khả năng hiểu về nguồn gốc, bản chất hoạt động tạo hình của trẻ mầm non.<br /> Phương pháp cho trẻ làm quen với tác phẩm nghệ thuật tạo hình.<br /> - Có khả năng hiểu nội dung tri thức khoa học về đặc điểm phát triển năng lực<br /> tạo hình của trẻ mầm non, kiến thức khoa học về phương pháp tổ chức hướng dẫn các<br /> dạng hoạt động tạo hình trong trường mầm non.<br /> - Có khả năng đọc và tìm kiếm các thông tin cần thiết về mức độ phát triển khả<br /> năng tạo hình của trẻ, thông tin về hình thức tổ chức hoạt động tạo hình .<br /> - Có khả năng lựa chọn, tổ chức và hướng dẫn trẻ phân tích các tác phẩm nghệ<br /> thuật tạo hình.<br /> - Có khả năng vận dụng được các phương pháp, hình thức đã học vào việc tổ<br /> chức hoạt động tạo hình và các tiết thực hành.<br /> - Có khả năng phân tích đánh giá được tiết dạy của mình, của bạn.<br /> - Có khả năng lập được kế hoạch tổ chức hoạt động tạo hình phù hợp với trẻ<br /> từng độ tuổi.<br /> - Có khả năng thiết kế môi trường hoạt động tạo hình và duy trì hứng thú tạo<br /> hình bền vững.<br /> - Có khả năng giao tiếp phối hợp với phụ huynh để tổ chức hoạt động tạo hình<br /> cho trẻ tại gia đình<br /> <br /> 3<br /> <br /> Chương 1<br /> <br /> NGUỒN GỐC, BẢN CHẤT HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH<br /> CỦA TRẺ MẦM NON<br /> 1.1. Sự cần thiết phải nghiên cứu về nguồn gốc và bản chất hoạt động tạo hình<br /> 1.1.1. Sự cần thiết nghiên cứu vấn đề<br /> Hoạt động tạo hình (HĐTH) ở trường mầm non được xem là một hoạt động<br /> nghệ thuật, góp phần phát triển toàn diện nhân cách trẻ nói chung và tính sáng tạo nói<br /> riêng thông qua việc trẻ tái hiện lại những nhận thức của mình trong cuộc sống.<br /> Chính vì vậy việc nghiên cứu đặc điểm HĐTH của trẻ mầm non (MN) để đưa ra các<br /> hình thức, các phương pháp tổ chức HĐTH cho trẻ phù hợp với từng độ tuổi, nhằm<br /> phát triển tối đa HĐTH của trẻ là việc làm vô cùng quan trọng và cần thiết cho những<br /> người làm công tác giáo dục mầm non, cho sinh viên chuyên ngành giáo dục mầm non.<br /> 1.1.2. Nguồn gốc, bản chất hoạt động tạo hình của trẻ lứa tuổi mầm non<br /> 1.1.2.1. Nguồn gốc<br /> - Trẻ em phải hoạt động để hoàn thiện và phát triển về thể chất và nhận thức.<br /> Một trong những hoạt động thường thấy ở trẻ là vẽ, nặn, xé, cắt dán… Hoạt động tạo<br /> hình là một trong những nhu cầu không thể thiếu của trẻ và trẻ hoạt động rất tự nhiên<br /> không hề bị thúc ép từ bên ngoài.<br /> - HĐTH của trẻ ở độ tuổi mầm non là quá trình trẻ miêu tả, phản ánh những gì<br /> trẻ biết, trẻ nhìn thấy, trẻ cảm nhận từ cuộc sống xung quanh. Như vậy HĐTH của trẻ<br /> là một hoạt động có nguồn gốc từ xã hội.<br /> 1.2.1.2. Bản chất<br /> - Bản chất HĐTH là một khía cạnh của sự phát triển tâm lí của trẻ em.<br /> - Hiểu theo nghĩa rộng, HĐTH của trẻ được xem là một quá trình lĩnh hội các<br /> kinh nghiệm lịch sử xã hội.<br /> Ví dụ: Trẻ học cách sử dụng các loại vật liệu tạo hình, cách thể hiện các vật trẻ<br /> quan sát qua các hình thức tạo hình.<br /> <br /> 4<br /> <br /> - Xét theo phạm vi hẹp, trong các hoạt động của trẻ mầm non, HĐTH được coi<br /> là một hoạt động sáng tạo nghệ thuật, nghĩa là nó diễn ra thông qua sự lĩnh hội và tái<br /> hiện vẻ đẹp của các sự vật hiện tượng xung quanh.<br /> Ví dụ: Trẻ tái hiện lại vẻ đẹp của các sự vật qua các mảng màu, qua đường nét<br /> và cách thể hiện bố cục…<br /> - Trẻ em quan sát mọi sự vật hiện tượng xung quanh bằng mắt và đối với trẻ mọi<br /> sự vật hiện tượng đều rất mới lạ, hấp dẫn và lôi cuốn trẻ. Trẻ xuất hiện nhu cầu tìm<br /> hiểu khám phá và nhu cầu tạo hình.<br /> - Trẻ em có tay để cầm nắm và trẻ hoạt động liên tục (cầm nắm, vứt…) đây là<br /> hoạt động rất cần thiết bởi vì:<br /> + Phát triển thị giác cho trẻ<br /> + Nâng cao nhận thức về sự vật và hiện tượng trong cuộc sống mà hàng ngày<br /> chúng được tiếp xúc.<br /> + Tạo điều kiện cho cơ bắp, khớp hoàn thiện và phát triển<br /> + Giúp trẻ tự làm ra sản phẩm đa dạng<br /> Như vậy, hoạt động tạo hình đòi hỏi trẻ phải có sự thống nhất của 3 quá trình, tự<br /> giác, cảm giác, tưởng tượng sáng tạo. Vì vậy, khi trẻ tham gia vào hoạt động tạo hình<br /> phải có những rung động, hứng thú say mê, tìm hiểu để tìm ra những cái đẹp, ghi nhớ,<br /> tưởng tượng và tái tạo lại.<br /> 1.2. Nhiệm vụ tổ chức và hướng dẫn hoạt động tạo hình cho trẻ MN<br /> 1.2. 1. Hình thành và phát triển động cơ tạo hình<br /> - Để hình thành và phát triển động cơ tạo hình của trẻ, trước hết cần hình thành<br /> ở trẻ hứng thú, cảm xúc được chơi và khám phá các loại vật liệu, các thao tác thử<br /> nghiệm.<br /> - Hình thành khả năng xác định mục đích của hoạt động tạo hình<br /> Ví dụ: Trẻ biết xác định trước là mình sẽ tạo hình cái gì.<br /> <br /> 5<br /> <br />