Bài giảng Phương pháp luận nghiên cứu khoa học - Bài 1: Khoa học và công nghệ

Chia sẻ: Hấp Hấp | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:38

Thêm vào BST

Báo xấu

101
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng "Phương pháp nghiên cứu khoa học - Bài 1: Khoa học và công nghệ" trình bày 3 nội dung cơ bản: Khoa học, công nghệ, nghiên cứu khoa học. Đây là một tài liệu hữu ích dành cho các bạn sinh viên và những ai quan tâm dùng làm tài liệu học tập và nghiên cứu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Phương pháp luận nghiên cứu khoa học - Bài 1: Khoa học và công nghệ

Cấu trúc môn học Lý thuyết gồm 4 bài: ►Bài 1: Khoa học và công nghệ ►Bài 2: Thu thập và phân tích số liệu ►Bài 3: Lựa chọn đề tài NCKH (MASTER) ►Bài 4: Kĩ năng viết và thuyết trình Thực hành 2 bài: ►Xây dựng đề tài NCKH ►Xây dựng đề cương thạc sĩ
Hiệu quả học tập Nghe 5% Đọc 10 % Âm thanh, Hình ảnh 20 % Minh họa 30 % Thảo luận nhóm 50 % Thực hành 75 % Dùng ngay & truyền đạt lại người khác 90 % 2
Biết 4% 27 1/ Hiểu 2 6% /2 7 7 Làm / 27 1 9
Chuyên nghiệp Làm được Hiểu Biết
Luật thành công ► Mắ c lỗi ► Mắc lỗi ► ... và mắc lỗi Nhưng ► Ít hơn ► Ít hơn ► ... và ít hơn
Mắc lỗi là tất yếu để học tập
Bài 1: Khoa học và công nghệ 3 nội dung cơ bản: ►Khoa học ►Công nghệ ►Nghiên cứu khoa học
Phương pháp luận Nghiên cứu Khoa học (PPLNCKH)
Khoa học và công nghệ ► Khoa học là một hệ thống tri thức về các hiện tượng, sự vật, quy luật của tự nhiên, xã hội và tư duy. ► Công nghệ là tập hợp các PP, quy trình, kỹ năng, bí quyết, công cụ, phương tiện dùng để biến đổi các nguồn lực thành sản phẩm. ► NCKH là hoạt động phát hiện, tìm hiểu các hiện tượng, sự vật, quy luật của tự nhiên, xã hội và tư duy; sáng tạo các giải pháp nhằm ứng dụng vào thực tiễn.  NCKH là quá trình đi tìm chân lý  NCKH là tìm kiếm những điều chưa biết, là sáng tạo PP mới và phương tiện kỹ thuật mới.
PPLNCKH là gì? Tại sao cần học?  PPLNCKH là lý thuyết về PPNCKH, lý thuyết về con đường nhận thức, khám phá và cải tạo hiện thực  PPNCKH là tích hợp của các PP (Lưu Xuân Mới)  Môn học này là công cụ giúp các nhà KH và nhà quản lý trong công tác tổ chức, quản lý và thực hành NCKH một cách sáng tạo
Khái niệm về Phương pháp  Định nghĩa Phương pháp (PP) là con đường và phương tiện thu lượm những kết quả nhất định trong nhận thức và thực hành. TD: PP điều tra, PP thực nghiệm. Vậy định nghĩa có thể hiểu theo 2 mặt: - PP là cách thức nhận thức, NC hiện tượng của tự nhiên, đời sống xã hội - PP là hệ thống cách thức sử dụng để tiến hành một hoạt động nào đó  Tiếng Pháp: Méthode {Meta (theo) và Hodos (con đường)} "Theo đường đi" "Đi theo đường, theo lối sẽ đến trước người không có đường lối" (Bai cơn)iểm (Bài toán: gt? (PP)  kl?)
Đặc điểm cơ bản của các PP  Tính khách thể và chủ thể: - Mặt khách quan của PP  gắn liền với đối tượng NC - Mặt chủ quan của PP  gắn liền với chủ thể NC  PP có tính mục đích (vì PP là cách thức hoạt động của con người, mà mọi hoạt động của con người đều có mục đích).  PP gắn chặt với nội dụng NC (TD: Ngành Địa lý tự nhiên có PP thực địa, ngành Địa lý kinh tế có PP thống kê).  Cần có các công cụ và phương tiện kỹ thuật hỗ trợ (TD: PP mô hình toán cần có Máy tính)
Khái niệm về Phương pháp luận  Định nghĩa: Phương pháp luận (PPL) là học thuyết về PP nhận thức và cải tạo thế giới. (Học thuyết là toàn thể các quan niệm nói chung có hệ thống dùng để lý giải các hiện tượng và các hoạt động của con người trong lĩnh vực nào đó)  PPL là toàn thể các quan niệm nói chung có hệ thống để lý giải các hoạt động của con người về lĩnh vực PP, tức là lý giải các hoạt động của con người về con đường và phương tiện thu lượm những kết quả nhất định trong nhận thức và hành động
Đặc điểm cơ bản của các PPL  PPL là một hệ thống tồn tại với 3 cấp độ: - Cấp những quan điểm chung nhất cho tất cả các lĩnh vực KH ( quan điểm duy vật biện chứng và duy vật lịch sử) - Cấp những quan điểm chung áp dụng cho một nhóm ngành ( PPLNCKH xã hội - nhân văn, PPLNCKH tự nhiên) - Cấp những quan điểm riêng cho một ngành ( PPL vùng cho địa lý, PPL logics cho toán...)  Quan hệ giữa PPL và Triết học (TH) (TH n/c những vấn đề chung nhất của giới tự nhiên, xã hội và con người: TH n/c tư duy của con người với thế giới xung quanh, TH là KH của nhận thức và tư duy  PPL là một phần của TH).
Khái niệm về Nghiên cứu khoa học - NCKH: Hoạt động tìm tòi, khám phá bản chất quy luật của sự vật hiện tượng và sáng tạo các giải pháp tác động trở lại sự vật hiện tượng nhằm biến đổi sự vật hiện tượng theo mục đích sử dụng - Chức năng: ► NCKH để nhận thức thế giới ► NCKH nhằm cải tạo thế giới - Mục tiêu: NCKH là tìm kiếm những điều chưa biết, là sáng tạo PP mới và phương tiện kỹ thuật mới.  Tìm kiếm SỰ THẬT! (GS.TS. Lê Đình Lương, GĐ TTNC về gien?)
Một số thuật ngữ liên quan  Khoa học (KH)  Công nghệ (CN)  Hoạt động KH và CN  Nghiên cứu khoa học  Phát triển công nghệ  Triển khai thực nghiệm  Sản xuất thử nghiệm  Dịch vụ khoa học và công nghệ
Khái niệm về khoa học  Khoa học là một hệ thống tri thức về các hiện tượng, sự vật, quy luật của tự nhiên, xã hội và tư duy.  Tri thức kinh nghiệm là những hiểu biết được tích lũy một cách ngẫu nhiên từ trong đời sống hàng ngày  Tri thức khoa học là những hiểu biết được tích lũy một cách hệ thống nhờ hoạt động NCKH.
Mô hình cấu trúc của hệ thống tri thức (theo B.Kedrov)
Khái niệm về công nghệ  Kỹ thuật (Engineering): các giải pháp thực hiện một loại công việc hay công cụ được sử dụng trong sản xuất để làm tăng hiệu quả sản xuất (là máy móc, thiết bị và sự tác nghiệp, vận hành của con người).  Công nghệ là tập hợp các PP, quy trình, kỹ năng, bí quyết, công cụ, phương tiện dùng để biến đổi các nguồn lực thành sản phẩm.  Công nghệ (Technology) gồm 2 phần: phần kỹ thuật của CN (phần cứng – Hardware) và phần thông tin của CN (phần mềm – Software).
Hoạt động KH và CN Hoạt động KH và CN bao gồm NCKH, nghiên cứu và phát triển CN, dịch vụ KH&CN, hoạt động phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất và các hoạt động khác nhằm phát triển KH&CN.  Gọi chung là NCKH