Bài giảng Quản trị học: Chương 1

Ị Ọ

Ả

QU N TR H C

2014

ớ

Gi

ệ i thi u

Ư Ệ LÊ VI T H NG

ế ượ ị ả Bô môn Qu n tr chi n l c

ườ Khoa QTKDTr ng ĐHKT

Email: hungviet13@yahoo.com

Ộ

N I DUNG

ế ơ ả ủ ầ ả ị Ph n 1: Lý thuy t c b n c a qu n tr

• Ch

ươ ề ả ổ ị ng 1: T ng quan v qu n tr

• Ch trị

ươ ể ủ ư ưở ự ả ng 2: S phát tri n c a t t ng qu n

• Ch

ườ ạ ộ ủ ổ ng 3: Môi tr ng ho t đ ng c a t

ươ ch cứ

• Ch

ươ ả ị ế ị ng 4: Quy t đ nh qu n tr

• Ch

ươ ứ ả ị ng 5: Ch c năng qu n tr

Ứ ụ ầ ả ị ệ Ph n 2: ng d ng trong qu n tr doanh nghi p

ƯƠ

CH

NG 1 Ề

Ổ

Ả

Ị

T NG QUAN V QU N TR

ụ

M c tiêu

• N m nh ng đ c tr ng c b n c a n i làm

ơ ả ư ủ ơ

ắ ệ vi c và t ữ ặ ổ ứ ch c

• Xác đ nh đ

ượ ườ

ị ứ c các tiêu chí đo l ỉ ố

ả ế ng k t qu ệ ch c thông qua hai ch s đánh giá hi u ả ổ t ệ qu và hi u năng.

• Gi

ả ượ ứ ủ ả

ế ố ọ ị c các ch c năng c a qu n tr quan tr ng khác trong quá trình

i thích đ và các y u t ị ả qu n tr .

ượ ị ấ ả

ậ ơ ả ổ

ệ • Nh n di n đ ả ự ả ậ c các nhà qu n tr , c p b c, ỹ ệ hi u qu , s thay đ i và các k năng c b n ị ủ c a nhà qu n tr .

ệ

ộ N i dung ủ ơ 1. Đ c tr ng c a n i làm vi c và

ư ặ ổ ứ ch c ư ặ

ủ ơ

t q Đ c tr ng c a n i làm vi c ệ

ủ ổ ứ

ặ

q Đ c tr ng c a t ư

ch c ngày nay

ả

ị

2. Ho t đ ng qu n tr

ả

ị

ạ ộ qQu n tr là gì?

ệ

ọ

qTính khoa h c và tính ngh thu t ậ

ị

qQuá trình qu n trả

ị ạ ơ

ệ

ả

3. Nhà qu n tr t

i n i làm vi c

m iớ

ả

ị

qNhà qu n tr là ai?

ấ

ậ

ả

ị

ổ ứ

qC p b c qu n tr trong t

ch c

ạ

ả

ị

qCác lo i nhà qu n tr

ả ủ

ệ

ả

ị

qHi u qu c a nhà qu n tr

ổ ả

ệ

ấ

ả

ị

qThay đ i b n ch t công vi c qu n tr

ứ

ủ

ế

ả

ỹ

ị

qKi n th c và k năng c a nhà qu n tr

Ặ

Ệ

Ư Ổ Ứ

ủ ơ ư ệ

Ủ Ơ I. Đ C TR NG C A N I LÀM VI C & ặ 1. Đ c tr ng c a n i làm vi c ngày nay T CH C NGÀY NAY

• Tài năng

• Công nghệ

ầ

• Toàn c u hóa

ạ ứ

• Đ o đ c kinh doanh

•

ủ ự ượ

ự

ạ

ộ

S đa d ng c a l c l

ng lao đ ng

ư

ệ

ề

ặ

• Đ c tr ng ngh nghi p

Tài năng • Tài s n tri th c.

ể ứ Đó là năng l c trí óc t p th ự

ủ ể ạ ậ ng lao c s d ng đ t o giá tr tăng thêm

ổ ứ ả ộ ự ượ ứ ế hay ki n th c chung c a m t l c l ị ượ ử ụ ộ đ ng đ ch c. cho t

ứ ự ả ế . • Tài s n tri th c = Tài năng × S cam k t

ể ệ

ườ

ả – Tài năng th hi n kh năng c a cá nhân ng

i lao

ế

ệ

ủ ộ đ ng liên quan đ n công vi c.

ứ ộ ẵ

ể ệ

ự

ệ

ế

– S cam k t th hi n m c đ s n lòng làm vi c

ự

ệ ứ

ệ

ọ

ụ tích c c trong vi c ng d ng tài năng cá nhân vào các công vi c quan tr ng.

Trong đó,

• Nhân viên tri th cứ là tài s n quan tr ng nh t

ả ấ ọ

Công nghệ

ỉ ố t l p và duy trì m t Thi ộ ch s thông minh

ế ậ công nghệ cao

ủ c a các dòng

• Sự t

ầ Toàn c u hóa

ươ ồ ự

ộ ẫ ệ thu c l n nhau ng tác và l ạ ẩ ả ị ườ ng s n ph m, c nh tranh kinh ế ớ i

ngu n l c, th tr doanh trên toàn th gi

ứ

ạ

ộ

• Liên k t trong các th tr

ế ệ

ng lao đ ng, d ng th c ị

ị ườ công vi c, trong các giao d ch tài chính và kinh doanh

Đ o đ c kinh doanh

ắ

ẩ

ữ

ặ

ỉ ẫ

t c nh ng quy t c, nh ng ữ ứ ộ ổ ứ

ch c trong

ấ ự ườ

ữ ạ ứ ấ ả ữ “ Đ o đ c kinh doanh là t ậ ệ ự ẩ tiêu chu n, nh ng chu n m c ho c nh ng lu t l ử ữ ể đ cung c p và ch d n nh ng hành vi ng x đúng ự ủ ẩ chu n m c và trung th c c a m t t ấ ị ợ ữ nh ng tr

ng h p nh t đ nh”,

ậ

ấ

“khi đ

c ch p nh n, các nguyên t c đ o đ c s t o

ượ ộ

ẳ

ườ

ọ

ắ ạ ứ ẽ ạ ấ ả ọ i, t c m i ng ợ ằ

i b ng tài năng,

ắ ằ

ơ ra m t sân ch i sòng ph ng cho t ườ ẽ i s giành th ng l trên đó m i ng ự ự ằ b ng s trung th c và công b ng”

ạ ọ

ỳ

GS Phillip V. Lewis Đ i h c Abilene Christian, Hoa K

ườ

ạ

i lãnh đ o

Tính liêm khi

ủ tế c a ng

ạ ứ

ự

ủ ự ượ

ộ ổ

ộ

ướ

ụ

ể

ấ

ả ự ộ s hình ng lao đ ng mô t ề ệ ệ t v con ng làm vi c khác bi ủ i tính, đ tu i, ch ng t c, tôn giáo, ổ

ạ • S đa d ng c a l c l ộ ự ượ thành m t l c l ư ớ ườ i nh gi ng ự ị ng tính d c, năng l c th ch t trong t đ nh h ch c.ứ

ệ ạ

ệ ố ử

t h i rõ nh t t

ố

ấ ừ ự • S thi t đ i x là đánh giá, phân bi ồ ứ ử ụ s d ng ch a đúng m c và lãng phí ngu n v n con i.ườ ng

ệ

ạ ứ ủ ự • Thách th c c a s đa d ng trong kinh doanh là xây ẳ ự ơ ộ d ng m t sân ch i bình đ ng trong vi c đóng góp, ế ơ ộ tham gia và c h i thăng ti n.

ủ ự ượ ự ạ ộ S đa d ng c a l c l ng lao đ ng

ư ề ệ ặ Đ c tr ng ngh nghi p

Ệ

Ặ 2. Đ c tr ng t

Ư Ổ Ứ

Ủ Ơ I. Đ C TR NG C A N I LÀM VI C & ch c ngày nay T CH C NGÀY NAY

ổ ứ ư ặ

ổ ứ ü T ch c là gì?

ổ ứ

ệ ố

ư

ü T ch c nh là h th ng

ườ

ế

ü Đo l

ả ạ ộ ng k t qu ho t đ ng c a t

ủ ổ ứ ch c

ü Thay đ i c b n c a t

ổ ơ ả ủ ổ ứ ch c

2. Đặc trưng tổ chức ngày nay

ổ ứ T ch c:

ộ ậ ệ i làm vi c cùng

ụ ợ • M t t p h p nh ng ng ể ạ ượ nhau đ đ t đ ườ ữ c m c tiêu chung.

ổ ụ ứ

ộ ổ ị

ủ • M c tiêu t ng quát c a m t t ch c kinh ị ụ ứ doanh là cung ng hàng hóa, d ch v có giá tr cho khách hàng.

2. Đặc trưng tổ chức ngày nay

ổ ứ ệ ố ư T ch c nh là h th ng

Toå chöùc taïo ra

Moâi tröôøng cung öùng

Moâi tröôøng tieâu thuï

Saûn phaåm ñaàu ra Haøng hoùa vaø dòch vuï

Caùc hoaït ñoäng coâng vieäc chuyeån caùc nguoàn löïc thaønh caùc ñaàu ra

Quaù trình bieán ñoåi

Nguoàn löïc ñaàu vaøo: Con ngöôøi Tieàn Nguyeân vaät lieäu Coâng ngheä Thoâng tin

Phaûn hoài Ngöôøi tieâu duøng

Tổ chức - các hệ thống mở tương tác với môi trường

2. Đặc trưng tổ chức ngày nay

ấ ượ

ế

ả

ng k t qu công

ng và ch t l ầ

ệ ầ

Đo l ố ượ • Năng su t ấ là s l ớ vi c đ u ra so v i chi phí đ u vào.

ệ

ả

ấ

ồ

ệ • Năng su t bao g m : hi u qu và hi u su t/hi u

năng

ế ườ ả ạ ộ ng k t qu ho t đ ng c a t ủ ổ ứ ch c

ệ

ự

ườ

ự

ầ

ệ là s đo l

o Hi u năng th c hi n

ụ

ệ

ng đ u ra so ệ ớ v i vi c hoàn thành nhi m v hay m c tiêu xác ị đ nh. HS/HN=KQ/MT

ệ

ả ự

ự

ệ : Là s đo l

ườ ớ

ệ

ế

ồ ế

ụ

ầ o Hi u qu th c hi n ng đ u vào ự ủ c a chi phí ngu n l c liên k t v i vi c hoàn ả ầ thành m c tiêu (k t qu đ u ra). HQ=KQ/CP

Cao

Khoâng hieäu quaû vaø nhöng hieäu suaát.  Khoâng ñaït caùc muïc tieâu.  Khoâng laõng phí nguoàn löïc

Hieäu quaû vaø hieäu suaát.  Ñaït caùc muïc tieâu.  Nguoàn löïc khoâng laõng phí Naêng suaát cao

Ñaït muïc tieâu

Hieäu quaû nhöng khoâng hieäu suaát.  Ñaït caùc muïc tieâu  Nguoàn löïc laõng phí

Thaáp

Khoâng hieäu quaû vaø khoâng hieäu suaát. + Khoâng ñaït caùc muïc tieâu. + Nguoàn löïc laõng phí

Keùm

Toát

Taän duïng nguoàn löïc

ườ ạ ộ ế ả Đo l ng k t qu ho t đ ng c a t ủ ổ ứ ch c

ấ ủ ế ả ổ

ạ Năng su t và các khía c nh c a k t qu t ch cứ

2. Đặc trưng tổ chức ngày nay

Thay đ i c b n c a t

ổ ơ ả ủ ổ ứ ch c

ớ ề ố

ề

• Ni m tin m i v v n con ng

ườ i

ủ

ể

ả

ị

ỉ

ả • S suy gi m c a qu n tr “ch huy và ki m

ự soát”

ệ

ạ

ấ

• Nh n m nh làm vi c nhóm

•

Ư ệ ề

ệ

u vi

t v công ngh

ầ

ủ ế ố ọ • T m quan tr ng c a k t n i

ề ự ượ

ỳ ọ

ệ

• Các k v ng v l c l

ớ ng làm vi c m i

ọ

ự ề ữ : • Coi tr ng s b n v ng

ị

Ạ 1. Qu n tr là gì?

Ả

Ị

Ộ ị

ọ

ả

ậ

II. HO T Đ NG QU N TR ả ạ ộ 2. Ho t đ ng qu n tr mang tính khoa h c và tính ệ ngh thu t

ị

3. Quá trình qu n trả

ứ

ả

ị

• Các ch c năng qu n tr

ị

• Vai trò qu n trả

ả

ị

ạ ộ • Các ho t đ ng qu n tr

ạ

ị

ướ

ệ • L ch làm vi c và m ng l

ị ả i qu n tr

ữ

ề

ả ủ

ệ

ả

ị

ấ • Nh ng v n đ nan gi

i c a công vi c qu n tr

ị

ườ ấ ị ủ

ớ ụ ọ

ườ ử ụ

ự

ề

ồ

ả ệ i và “Qu n tr là quá trình làm vi c v i con ng ườ ể ạ ượ thông qua con ng c m c tiêu nh t đ nh i đ đ t đ ổ ế ng luôn bi n đ i. Tr ng tâm c a quá trong môi tr ả ệ trình này là s d ng có hi u qu các ngu n ti m l c” Robert Kreitner

CHUÛ THEÅ QUAÛN TRÒ

MOÂI TRÖÔØNG

MUÏC TIEÂU CUÛA TOÅ CHÖÙC

ÑOÁI TÖÔÏNG QUAÛN TRÒ

ả ị Qu n tr là gì?

Hệ thống quản trị

ạ ộ

ệ ổ

ữ ệ ố

ế

ự

Hoạt động quản trị mang tính khoa học & tính nghệ thuật • Tính khoa h cọ : ho t đ ng nghiên c u, phân ứ ả ứ ị tích công vi c qu n tr trong các t ch c, khái t thành nh ng quát hóa các kinh nghi m t ắ ạ nguyên t c và lý thuy t chung cho các lo i hình ổ ứ ươ ch c t t

ng t .

ủ ả

ị

ụ ữ

ế

ườ

ệ ạ ậ tính sáng t o c a nhà qu n • Tính ngh thu t: ơ ở ạ ự tr xây d ng trên c s linh ho t, khéo léo và ơ ở ậ ệ ứ t v n d ng nh ng c s cách th c riêng bi ề ụ ể ấ ữ ể ả ọ i quy t nh ng v n đ c th khoa h c đ gi ắ ả đang n y sinh trong môi tr ng không ch c ch nắ

Quá trình quản trị

ả ị Các ch c năng qu n tr

ứ

Hoaïch ñònh Thieát laäp caùc muïc tieâu thaønh quaû vaø quyeát ñònh caùch thöùc ñöôïc

Quaù trình quaûn trò

Kieåm soaùt Ño löôøng thaønh quaû vaø thöïc hieän hoaït ñoäng ñeå ñaûm baûo keát quaû mong muoán

Toå chöùc Saép xeáp coâng vieäc, con ngöôøi vaø caùc nguoàn löïc khaùc ñeå hoaøn thaønh coâng vieäc

Laõnh ñaïo Taïo caûm höùng cho moïi ngöôøi laøm vieäc noã löïc ñaït thaønh quaû cao

Quá trình quản trị

ả ị ủ Vai trò c a qu n tr

• Vai trò v quan h nhân s ,

ự ề ệ

ề • Vai trò v thông tin,

ế ị ề • Vai trò v quy t đ nh

ạ ộ ấ ủ ả ị Tính ch t c a ho t đ ng qu n tr

• Công vi c di n ra trong th i gian dài.

ệ ễ ờ

ệ ạ ọ ắ • Công vi c ng n g n và đa d ng

ố ộ ụ ị ộ • Công vi c có nh p đ liên t c và t c đ căng

ẳ ệ th ng cao.

ạ ệ ờ ạ • Các công vi c r i r c và gián đo n.

• Công vi c k t h p v i nhi u hình th c truy n

ệ ế ợ ứ ề ề ớ

thông

• Nhi u công vi c hoàn thành thông qua quan h

ệ ề ệ

ữ gi a cá nhân.

• Ki m soát công vi c

ệ ở ầ ầ ẩ ể ơ t ng ng m n h n là

công khai

ạ ướ ế

Quá trình quản trị ệ ị L ch làm vi c và m ng l

i giao ti p

ữ ề ả ủ ệ ả ị ấ Nh ng v n đ nan gi i c a công vi c qu n tr

ề ư

• H i ch ng h i h t: ệ

ự

duy ế ờ ợ Làm th nào nâng cao ng công vi c trong khi áp l c hoàn ờ ạ ớ ệ

ụ ế ậ

Khó khăn v t ứ ộ ấ ượ ch t l thành nhi m v đúng th i h n l n đ n v y?

ủ ị

ể ị

ư : Làm ư c và t c, khi làm

ạ • Khó khăn c a quá trình ho ch đ nh ế ượ ế ậ t l p chi n l ướ duy đi tr ệ ấ ả ư ậ ữ ạ sao đ ho ch đ nh, thi ế ư duy, ch a tính đ n t nh ng công vi c v t v nh v y?

• Mê cung c a quá trình phân tích

ủ

ộ

ỏ ở ế t tìm : Bi ổ ế ớ ị ợ đâu thông tin t ng h p trong m t th gi i b ữ xé nh b i nh ng phân tích?

• Tình tr ng lúng túng trong liên l c ị

ờ

ạ

ả

ượ ữ ng đ

ả ả

ề Khó khăn v thông tin ạ ạ : Làm ượ ể cách nào đ luôn có đ c thông tin k p th i ế ố ữ ố m i liên l c, “m i giao ti p”trong khi gi ấ ủ ị ệ ả b n ch t c a công vi c qu n tr đã tách nhà ố ượ ỏ ị c qu n tr kh i chính nh ng đ i t ị qu n tr ?

• Tình th l

ế ế ị ệ ệ ổ

ế ưỡ ng nan khi giao nhi m v ư ầ ớ ữ ọ

ắ ề ề

ườ ệ ậ ụ: Làm th nào đ a ra quy t đ nh b nhi m đúng đ n, khi ph n l n nh ng thông tin quan tr ng đ u mang tính cá nhân thông qua truy n mi ng và th ng là thông tin bí m t?

• Nh ng bí n c a đo l

ữ ủ ẩ ế ườ : Làm th nào ng

ả ươ ứ ể ạ ộ qu n lý đ c m t th mà b n không th tin

ưở ệ ườ t ng vào vi c đo l ng nó?

ề

ế

ệ

ệ ả

ườ Khó khăn v con ng i ế ậ ự: làm th nào đ thi ắ ố ủ ể t • R c r i c a tr t t ườ ủ ậ ự ậ l p tr t t i khác cho công vi c c a ng ạ ả i vô trong khi b n thân công vi c qu n lý l ổ ứ t

ch c?

• Ngh ch lý c a s ki m soát

ị ế

ạ

ặ

ậ ự ố ủ ự ể : Làm th nào ể ậ ự duy trì tr ng thái tr t t có ki m soát trong ơ ị ấ ả khi các nhà qu n tr c p cao h n luôn áp đ t ấ ướ i? tr t t xu ng c p d

ớ ạ ượ ự ể ế ố ủ ự ự : Làm th nào đ tin • Nanh vu t c a s t ả ừ ứ ộ ự ộ duy trì m t m c đ t tin v a ph i mà không ở mãn? i h n tr thành t t quá gi v

ằ

ự

• S nh p nh ng c a hành đ ng ế

ộ ế ớ

ệ

ộ

ộ : Làm sao có th ể i đa di n

ề Khó khăn v hành đ ng ậ ủ ộ hành đ ng quy t đoán trong m t th gi ư ế nh th ?

ế

ể

ổ : Làm th nào đ qu n lý

• Cái khó c a s thay đ i

ổ ứ

ổ

ả ch c ph i duy trì tính n đ nh?

ả

ấ ả ữ

ử

ề

ấ

ủ ự ị ả ổ ự s thay đ i khi t Những khó khăn chung ể ị • Khó khăn sau cùng: Làm sao nhà qu n tr có th t c nh ng v n đ hóc búa đó?

cùng lúc x lý t

ề

ổ

ề t c nh ng v n đ hóc búa trên dù đ

ẽ

ữ thì d

ỉ ỏ ư

ự

ệ

ộ • Khó khăn cá nhân: Làm sao tôi đi u hòa n i m t ự ế ấ ả ấ ượ th c t t c ộ ườ trình bày riêng l ng nh chúng ch là m t, ấ cùng xu t hi n, cùng gây áp l c, cùng đòi h i u tiên?

Ả

Ệ Ớ Ị Ạ Ơ III. NHÀ QU N TR T I N I LÀM VI C M I

ị ả 1. Nhà qu n tr là ai?

2. Các c p qu n tr trong t

ả ấ ị ổ ứ ch c

3. Các lo i nhà qu n tr trong t

ạ ả ị ổ ứ ch c

4. Hi u qu c a nhà qu n tr

ả ủ ệ ả ị

ổ ả ệ ả ị ấ 5. Thay đ i b n ch t công vi c qu n tr

6. Ki n th c và k năng c a nhà qu n tr

ứ ủ ế ả ỹ ị

ả ị

Doanh nghieäp Ban giaùm ñoác Giaùm ñoác ñieàu haønh Chuû tòch Phoù chuû tòch

Toå chöùc phi lôïi nhuaän UÛy ban tín thaùc Giaùm ñoác ñieàu haønh Chuû tòch Phoù chuû tòch

Nhà qu n tr là ai?

Quaûn trò vieân caáp cao Quaûn trò vieân caáp trung Quaûn trò vieân cô sôû Nhaân vieân

Giaùm ñoác chi nhaùnh Giaùm ñoác khu vöïc Giaùm ñoác nhaø maùy Tröôûng phoøng Giaùm saùt vieân Tröôûng nhoùm

ấ ị ả Các c p qu n tr trong t ổ ứ ch c

ả ạ ả

ế ệ ấ

ườ ả ủ t ng • H tr t ỏ ờ ờ ố ượ ỗ ợ ố ị ệ c k t qu và i khác đ t đ Hi u qu c a nhà qu n tr ồ đ ng th i th a mãn cao trong công vi c = Ch t ệ ượ ng đ i s ng công vi c l

ế

ề

ờ ố ộ i lao đ ng ti n l ệ

ọ ể ớ ỹ

ệ ệ ả ộ

ế ạ ệ ấ ượ ng đ i s ng công vi c cao đem đ n cho • Ch t l ề ằ ươ ườ ng, công b ng, đi u ng ử ỏ ơ ộ ệ ki n làm vi c an toàn, c h i h c h i và s ưở ụ ng d ng k năng m i, không gian đ tăng tr ề ợ ề i và ti n b trong ngh nghi p, b o v quy n l và h nh phúc cá nhân.

ệ ộ

ớ

ả ủ ướ ệ ấ ượ ấ • Năng su t và ch t l ượ có đi song hành đ chính là th ố ng cu c s ng công vi c c v i nhau hay không, đó ả c đo đánh giá hi u qu qu c a nhà

ả ị qu n tr .

ổ ả

ệ

ả

ấ

ị Thay đ i b n ch t công vi c qu n tr