ƯƠ Ớ

Ề Ủ

NG 1 I THI U V  R I

CH GI RO

Ề Ủ

T NG QUAN V  R I RO

- B n  đã  bao  gi

ờ ặ ủ g p  r i  ro

ạ ch a?ư

ạ ạ

ặ ộ ữ

ượ ủ

- Theo  b n  trong  ho t  đ ng  kinh  doanh,  DN  g p  nh ng  ủ r i ro gì? ạ ằ - B n có nghĩ r ng chúng ta có  ể ể c r i ro hay  th  ki m soát đ không? Gi

ả i thích?

Ề Ủ

T NG QUAN V  R I RO

Ø

ể ề ẩ ủ Trong  quá  trình  phát  tri n  kinh  t ế ế ớ   th   gi i  ti m  n  các  r i  ro

Ø

ố ề m nh suy gi m

Ø

ế ạ ạ ả ườ ầ ng tài chính  toàn  c u  đe do  môi tr ng

Ø

ạ ị ề ữ

ị ặ ả ệ ưở ỏ ế ố t  là  các  qu c  gia  Trung  ng không nh  đ n kinh

Ø

ầ  toàn c u ự ế ổ ủ ậ ừ ờ trong th i gian v a qua: ỳ ế ề  Hoa k , các qu c gia có n n kinh t  N n kinh t ị ườ ủ ự ấ ổ  S  b t  n c a th  tr ế ế ớ i  th  gi kinh t ự  S  bùng phát các lo i d ch b nh ẳ   Nh ng  căn  th ng  v   chính  tr ,  đ c  bi ể đông, giá d u có th  tăng cao gây  nh h ế t ấ  S  bi n đ i c a khí h u trên trái đ t

ề ố

1.1 M i nguy hi m 1.1.1. Khái ni m v  m i nguy hi m

- M i nguy hi m là

ộ ự ề ể

ệ ủ ư ỏ ậ : m t đi u ki n th c hay ti m năng có th  có  ặ  vong ho c  ế ị t b , i, gây h  h ng các lo i máy móc thi

ể ể t cho con ng ặ ộ ổ ứ ổ ố ề ạ ợ ặ l i ho c có th  là nguyên nhân c a các tai n n gây t ườ ạ ươ ng t th ấ ề ả tài s n, ho c gây t n th t v  tài chính cho m t t ch c.

► Các  m i  nguy  hi m  đ u  có  chung  1  đ c  tính:  t o  nên

ể ề ặ ạ ự ấ S   B t

ố  vì:

ể ả ấ ố ổ ị Đ nh, Ø M i nguy hi m có ph i là nguyên nhân gây t n th t không?

Ø M i nguy hi m ch  gây ra t n th t?

ể ấ ố ổ ỉ

Ø M c t n th t là bao nhiêu khi s  c  x y ra?

ự ố ả ứ ổ ấ

có 2 lo iạ

ể 1.1 M i nguy hi m ạ ố 1.1.2. Phân lo i m i nguy hi m:

ố ể ậ ấ : - M i nguy hi m v t ch t

ấ ặ ậ ấ

ấ a. Xu t  hi n  ườ ố ệ ở ậ  v t,  ch t  hay các tinh hu ng có đ c  tinh  v t ch t,  ặ ng có đ c tinh: th

§ R t d  nh n d ng, có quy lu t ậ

§

ấ ễ ậ ạ

ự ố ủ ể ườ ượ ầ S  c  r i ro có th  đo l ng đ c chính xác ph n nào.

§ D  thay đ i và d  ki m soát

ễ ể ể ổ

b. Có th  đ

ể ượ ạ ằ ặ c nh n d ng b ng các đ c tinh khác: tinh lý, hoá, vi

ộ ậ ọ sinh hay khoa h c lao đ ng

có 2 lo iạ

ể 1.1 M i nguy hi m ạ ố 1.1.2. Phân lo i m i nguy hi m:

ứ ố ể ầ   ạ ứ - M i nguy hi m đ o đ c, ý th c – tinh th n:

ể ố ả ủ c a m i ng

a. M i nguy hi m  đ o đ c ộ

ấ cũng nh  ư h c v n  ả ấ ế ị ườ  ừ b n tính  ỗ i  ỗ ổ ứ ọ ấ trong m i t  ch c.  ể ề qu n  tr   và  ki m  soát

ổ ứ ạ ứ : phát sinh t ả b n ch t  và ph  thu c vào  ế ự ề Đi u  này  liên  quan  tr c  ti p  đ n  v n  đ   trong t ch c.

b. M i nguy hi m ý th c­tinh th n

ố ườ ữ

ế ớ ổ ứ ệ ở ấ ầ : xu t hi n  ư ự ượ ch c, nh  l c l i   nh ng con ng ng LĐ, khách hàng,

ể ứ ệ ấ có quan h  m t thi t v i t hay công chúng nói chung.

có 2 lo iạ

ể 1.1 M i nguy hi m ạ ố 1.1.2. Phân lo i m i nguy hi m:

ạ ứ

- M i nguy hi m đ o đ c, ý th c – tinh

ố th n:ầ

3.

Nguyên nhân:

1. Đ c tính chung

:

ü- Các hành vi ph m pháp

ượ

ü R t khó nh n d ng đ

ấ ẩ

ờ ơ ớ

ü- B t c n ho c th

ệ  v i công vi c

ế ü- Qu n lý và giám sát y u

ấ c chúng, vd:  ỗ h n lo n, không rõ ràng, không quy  lu tậ

ệ ớ

ườ

ü- M i  quan  h   v i  ng

i  lao  đ ng

ườ

ü Không th  đo l

ng 1 cách chính

ố y uế

xác

ế

ü- Vô h c và thi u rèn luy n

ü Không d  thay đ i và không d   ễ

ễ ki m soát

ứ ạ ứ ü- Ý th c đ o đ c kém

3.

X y ra trong các tinh hu ng:

ü Th t nghi p ệ

ü Thay đ i công vi c ệ ổ

ü Làm vi c ban đêm

ệ ượ

ü Không tho  mãn v i công vi c đ

c

phân công

ề ủ

ệ 1.2 Khái ni m v  r i ro

- Đ nh nghĩa r i ro:

ủ ị

q   “Là  kh   năng  s   x y  ra  m t  k t  qu   có  l

ộ ế ả ợ ợ ừ ố i  hay  không  có  l m i i  t

ệ ữ ả ể ẽ ả nguy hi m hi n h u”;

q  Hay “R i ro là m t đi u ki n trong đó kh  năng m t s  b t l

ộ ự ấ ợ ẽ ề ệ ộ ấ i s  xu t

ệ ả hi n so v i d  đoán khi có bi n c  x y ra”.

ậ ủ ượ ọ ủ ớ ự ế V y khi nào thì bi n có đ ế ố ả c g i là r i ro?

Ø N u bi n c  là ch c ch n và h u qu  đ ắ ả ố ị

ế ắ ậ ố ả ươ ế ả ng nhiên  không ph i là bi n

ế ố ủ c  r i ro. Vd: Tài s n c  đ nh

Ø N u bi n có là

ế ế ẫ ả ổ ế ố ủ ng u nhiên ậ , có kèm theo h u qu  t n th t ấ  bi n c  r i ro

ề ủ

ệ 1.2 Khái ni m v  r i ro

ạ ủ

1.3 Phân lo i r i ro

ứ ủ ể ề ạ R i ro có th  phan lo i theo nhi u tiêu th c khác nhau:

Ø R i ro có và không có t n th t v  tài chính;

ấ ề ủ ổ

Ø R i ro t nh và r i ro đ ng

ủ ủ ộ ỉ

ủ ủ ệ ả Ø R i ro căn b n và r i ro cá bi t

Ø R i ro thu n tuý và r i ro suy đoán

ủ ủ ầ

ạ ủ

1.3 Phân lo i r i ro 1.3.2 R i ro tĩnh và r i ro đ ng ủ - R i ro tĩnh:

ủ ộ : - R i ro đ ng

ấ ề ổ ủ ự

ü Xu t  hi n  khi  n n  kinh  t ổ

ữ ệ ổ ẫ ệ

ầ ị ẫ

ấ ầ ả c a s  thay đ i trong  ế ü Là k t qu   ổ ở ế ề . Vd: vi c thay đ i s   n n kinh t ổ ườ ủ i tiêu dung, thu đ i  thích c a ng ế ậ ệ thu  nh p,  công  ngh ,….d n  đ n  ủ ấ ề ả ổ ậ h u qu  t n th t v  tài chính c a  các thành ph n kinh t ế ị   b   ấ ế thay đ i d n đ n nh ng t n th t   ữ cho  công  ty.  Vd:  Cty  không  gi ượ c  th   ph n,  khách  hàng,…  đ gánh  ch u ị làm  cho  1  s   cá  nhân  ổ t n th t. ế.

ủ ể ả ồ ộ

ề ưở ọ ườ ấ

ể ằ ộ ề ự ừ ả ủ ế ü R i ro tĩnh có th   nh h ng đ n  ch  ủ nhi u  cá  nhân  vì  h   th ng  ằ quan  cho  r ng  nó  không  nguy  ủ hi m b ng r i ro đ ng

ố ủ ü R i  ro  đ ng  còn  bao  g m  1  s   ổ t n  th t  khác  không  do  nguyên  ế ổ ủ nhân  thay  đ i  c a  n n  kinh  t ,  ư nh  thiên tai, s  l a đ o c a 1 cá  nhân

ü R i  ro  đ ng  không  đem  l

ủ ộ ạ ợ i  l i

ư ẳ ạ ộ ích  cho  xã  h i,  ch ng  h n,  h

ả ỏ h ng tài s n,…

ử ụ ươ ể ả  S  d ng ph ng pháp b o hi m

ể ả ể ổ ấ đ  gi m thi u t n th t

ạ ủ

1.3 Phân lo i r i ro ả 1.3.3 R i ro căn b n và r i ro cá bi

t

-

ệ ự

ơ ở ự

ồ ủ

ượ

ả t d a trên c  s  s  khác nhau c a ngu n r i ro và h u qu

ủ ệ

ủ c phân bi Các r i ro này đ ủ ổ c a t n th t do chúng gây ra ủ

- R i ro cá bi

t: ả : - R i ro căn b n

ệ ạ ệ ố   m t  s   hi n i  thi

ượ ệ ộ ừ ü Phát  sinh  t ự ậ ng, s  v t cá bi t t

ü R i ro này có th  là đ ng hay

ấ ả ộ ớ ể ộ

ủ ü Là  các  r i  ro  mang  l t  ộ ớ ạ h i  to  l n,  tác  đ ng  trên  1  t c  dân  vùng r ng l n hay t số ủ tĩnh.

ệ ợ ü Không r i vào cá bi t 1 ai. ạ ả

ộ ệ ạ ả Vd: ho  ho n cháy nhà, phá s n  m t công ty,…

ế ộ ấ ấ ổ ấ

Vd: chi n tranh, th t nghi p l m  ị phát, đ ng đ t, b t  n chính tr , …

ạ ủ ầ

1.3 Phân lo i r i ro 1.3.4 R i ro thu n tuý và r i ro suy đoán

- R i  ro  thu n  tuý

ủ ữ ạ ậ ỉ :  là  lo i  r i  ro  ch   mang  l

ả i  nh ng  h u  qu   ộ ạ ủ ổ ữ ề ặ ỉ ợ ầ ấ ủ i ho c nh ng t n th t (r i ro ch  có m t chi u) không có l

- Phân lo i r i ro thu n tuý

1.

ạ ủ ầ ể ượ : có th  đ c chia thành 05 nhóm

ủ ả ủ ậ ổ

ấ ề ậ ủ ố : đó là các t n th t v  thu nh p hay tài s n c a 1  ượ c  đánh  giá  trên  4  m i

§

R i ro cá nhân cá  nhân.  Nhìn  chung,  r i  ro  thu  nh p  đ nguy hi m:ể

§

Ch t s mế ớ

ổ Tu i già

§ M t s c lao đ ng

§

ấ ứ ộ

ấ ệ Th t nghi p

ạ ủ ầ

1.3 Phân lo i r i ro 1.3.4 R i ro thu n tuý và r i ro suy đoán

- Phân lo i r i ro thu n tuý

ạ ủ ầ : (tt)

2. R i ro v  tài s n

ề ị ư ỏ ấ ề ữ ả ổ ả : là nh ng t n th t v  tài s n do b  h  h ng hay

ủ ấ ượ m t mát. Đ c chia thành 2 nhóm:

ế ấ ấ

ố ớ ườ ấ ự ế : là s  t n th t, m t mát tr c ti p đ i v i  i

ự ổ i ch  s  h u. Vd b  m t xe thì ng ị ủ ở ữ ộ ự ị ấ ế ườ ấ ằ

§ T n th t tr c ti p ổ ủ ả ầ ph n tài s n c a ng ủ ở ữ ị ổ ch  s  h u b  t n th t b ng toàn b  giá tr  chi c xe đó

§ T n th t gián ti p hay t n th t do h u qu

ổ ấ ậ ậ ử ả, vd x  lý h u

ổ ả ừ ệ qu  t ề ế ấ  vi c m t xe ể ả ạ ủ ủ ỗ ợ R i ro v  tài s n có th  là 1 h n h p 3 lo i r i ro:

ấ ề ủ ổ ả Ø R i ro t n th t v  tài s n

ấ ề ả ổ ượ ử ụ ậ Ø T n th t v  thu nh p khi tài s n không đ c s  d ng

Ø Chi phí tang them trong tr

ườ ợ ệ ạ ề ả ng h p có thi t h i v  tài s n

ạ ủ ầ

1.3 Phân lo i r i ro 1.3.4 R i ro thu n tuý và r i ro suy đoán

- Phân lo i r i ro thu n tuý

ạ ủ ầ : (tt)

3. R i ro pháp lý

ủ :

§- Là  s   b t  c n  (không  c   ý)  c a  ng

ể ố

ự ấ ẩ ả ườ ậ ủ ủ ọ

ự ủ i  khác,  hay  s   nguy  hi m  ẩ ế đ n  tài  s n  c a  h   do  không  c n  th n  hay  không  ch   tâm  ngây  nên.

 R i ro  pháp lý có th   là k t qu  t

ả ự ệ ấ ẩ ủ ể ế ố vi c  b t c n  không  c   ý

gây nên

§ Là t ng h p gi a kh  năng thi

ổ ữ ấ

ệ ạ ề ả ả ươ

ề ợ ủ ạ ạ ợ ổ ệ ạ t h i v  TS hi n t i và t n th t  ệ ạ ề ậ ậ ề t h i v  TS gây nên,  ng lai do h u qu  thi v  thu nh p trong t ả ố hay trách nhi m pháp lý phát sinh trong TH c  khi c  ý hay không  ườ ố i khác c  ý gây h i hay xâm ph m quy n l i c a ng

4. R i ro phát sinh do s  phá s n c a ng

ả ủ ủ ự ườ i khác

ạ ủ ầ

1.3 Phân lo i r i ro 1.3.4 R i ro thu n tuý và r i ro suy đoán

ủ ể ạ ổ ư ấ i  t n  th t  nh ng

- R i  ro  suy  đoán:  cũng có th  mang l

ể ừ ủ ề ủ là  r i  ro  v a  có  th   mang  l ạ ợ i l i ích (r i ro hai chi u)

- Phân lo i r i ro suy đoán:

ạ ủ

Ø R i ro do thi u kinh nghi m và k  năng qu n lý kinh doanh

ủ ế ệ ả ỷ

Ø R i ro do kém kh  năng c nh tranh ả

ủ ạ

Ø R i ro do  s  thay đ i th  hi u c a khách hang

ị ế ủ ủ ự ổ

Ø R i ro do l m phát

ủ ạ

Ø R i ro do đi u ki n không  n đ nh c a thu

ủ ủ ề ệ ổ ị ế

Ø R i ro do thi u thông tin kinh t ế

ủ ế ế ệ ả và thi u kinh nghi m qu n lý

Ø R i ro do tình hình chính tr  b t  n ị ấ ổ

ể ộ ố

1.4 Nh ng tác đ ng c a m i nguy hi m và r i  ro trong kinh doanh và trong cu c s ng Ỗ Ủ CHU I R I RO

ộ ố

1.4 Nh ng tác đ ng c a m i nguy hi m và r i ro  trong kinh doanh và trong cu c s ng

ỗ ủ ử ấ ậ T  chu i r i ro ta nh n th y:

ầ ượ ọ ủ ng m i, đây là r i ro

q Ba nhóm r i ro đ u đ suy đoán ngu n l ồ ợ

ạ ặ ấ ủ ể ậ ủ ươ c g i là r i ro th ấ i nhu n có th  có d u (­) ho c d u (+).

ế ổ ứ ủ ầ ỉ ấ q Nhóm th  4 là r i ro thu n tuý – ch  mang đ n t n th t

q Các nhóm r i ro đ u có s  tác đ ng, t

ự ủ ề ộ ươ ệ ậ ế ng tác, quan h  m t thi t

ẫ l n nhau