Bài giảng Sử dụng phương tiện-thiết bị dạy học Địa lý ở trường phổ thông trung học cơ sở - ĐH Phạm Văn Đồng

TR<br /> <br /> NGăĐ IăH CăPH MăVĔNăĐ NG<br /> KHOAăS ăPH MăT ăNHIÊN<br /> T ăĐ Aă– KTCN – KTPV<br /> <br /> <br /> Đ ăC<br /> <br /> S ăăD NGăPH<br /> <br /> NGăBÀIăGI NG<br /> <br /> NGăTI Nă– THIẾTăB ă<br /> <br /> D YăH CăĐ AăLụ<br /> <br /> ăTR<br /> <br /> NGăPH ă<br /> <br /> THỌNGăTRUNGăH CăC ăS<br /> <br /> Ths. GVC Phan Thoâng<br /> <br /> Năm 2015<br /> 0<br /> <br /> M CăL C<br /> Ch<br /> <br /> ng 1 Đ I C<br /> <br /> NG V PH<br /> <br /> NG TI N D Y H C ................................... 3<br /> <br /> 1.1. Khái ni m v ph<br /> <br /> ng ti n d y h c ............................................................. 3<br /> <br /> 1.2. ụ nghĩa của ph<br /> <br /> ng ti n d y h c ............................................................... 5<br /> <br /> 1.3. Trực quan vƠ ý nghĩa trực quan trong quá trình d y h c ............................ 6<br /> 1.4. Phơn lo i các ph<br /> Ch<br /> <br /> ng ti n d y h c ............................................................. 8<br /> <br /> ng 2 NGUYÊN T C S<br /> <br /> D NG PH<br /> <br /> NG TI N ậ THI T B D Y ậ<br /> <br /> H C Đ A Lụ ....................................................................................................... 10<br /> 2.1. Yêu cầu đối với ph<br /> <br /> ng ti n d y h c đ a lý ............................................. 10<br /> <br /> 2.2. Nguyên t c s d ng PTDH trên lớp ......................................................... 12<br /> 2.3. Cách lựa ch n các ph<br /> <br /> ng ti n d y h c ................................................... 13<br /> <br /> 2.4. Công vi c chuẩn b gi ng d y với PTDH đối với ng ời giáo viên đ a lý 14<br /> Ch<br /> <br /> ng 3 S<br /> <br /> D NG CÁC PH<br /> <br /> NG TI N D Y H C Đ A Lụ .................... 17<br /> <br /> 3.1. S d ng b n đồ ......................................................................................... 17<br /> 3.2. S d ng s đồ ........................................................................................... 30<br /> 3.3. S d ng số li u thống kê........................................................................... 32<br /> 3.4. S d ng biểu đồ ........................................................................................ 32<br /> 3.5. S d ng tranh nh đ a lí ............................................................................ 33<br /> 3.6. S d ng video ........................................................................................... 34<br /> 3.7. S d ng máy vi tính vƠ internet ................................................................ 37<br /> TÀI LI U THAM KH O .................................................................................... 43<br /> <br /> 1<br /> <br /> L IăNịIăĐ U<br /> Ph<br /> <br /> ng ti n d y h c (PTDH) nói chung vƠ ph<br /> <br /> ng ti n d y h c đ a lý nói<br /> <br /> riêng lƠ công c hỗ tr hi u qu nhất trong ti t d y, làm cho ti t h c trở nên sinh<br /> động, d hiểu. Nói chung, trong quá trình d y h c, ph<br /> <br /> ng ti n ậ thi t b d y h c<br /> <br /> không những giúp giáo viên gi m nhẹ công vi c mƠ còn giúp cho h c sinh ti p<br /> thu ki n thức một cách thu n l i. Có đ<br /> <br /> c các ph<br /> <br /> ng ti n, thi t b thích h p,<br /> <br /> ng ời giáo viên s phát huy h t năng lực sáng t o của mình trong công tác gi ng<br /> d y, lƠm cho ho t động nh n thức của h c sinh trở nên nhẹ nhƠng vƠ hấp d n<br /> h n, t o ra cho h c sinh những tình c m tốt đẹp với môn h c. S d ng ph<br /> <br /> ng<br /> <br /> ti n d y h c có hi u qu góp phần nơng cao tính tích cực, độc l p của h c sinh vƠ<br /> t đó nơng cao hi u qu của quá trình ti p thu, lĩnh hội ki n thức vƠ hình thƠnh<br /> kỹ năng, kỹ x o của các em.<br /> Trong thực t gi ng d y ở nhƠ tr ờng Trung h c c sở (THCS) hi n nay,<br /> vi c trang b các ph<br /> <br /> ng ti n, thi t b ph c v d y h c đ a lý còn thi u, y u, ch a<br /> <br /> đồng bộ; kỹ năng s d ng một số các PTDH của giáo viên còn ch a h p lý,<br /> thuần th c. Vì v y tƠi li u nƠy đ<br /> <br /> c biên so n nhằm m c đích giúp các em sinh<br /> <br /> viên Cao đẳng s ph m ngƠnh Đ a lý có đ<br /> v các ph<br /> <br /> c những ki n thức chung, khái quát<br /> <br /> ng ti n vƠ trang thi t b kỹ thu t trong d y h c đ a lý ở tr ờng THCS<br /> <br /> cũng nh cách s d ng một số PTDH đ a lý cần thi t giúp các em có đi u ki n để<br /> h c t p vƠ rèn luy n nghi p v hi u qu .<br /> Với thời l<br /> <br /> ng cho chuyên đ tự ch n lƠ 2 tín ch (30 ti t) nên chúng tôi ch<br /> <br /> đ c p đ n những vấn đ thi t thực nhất ph c v cho sinh viên CĐSP ngƠnh Đ a<br /> lý. Vì v y trong quá trình biên so n không tránh những thi u sót, rất mong sự<br /> đóng góp chơn thƠnh của độc gi . Chơn thƠnh c m n.<br /> <br /> Tác gi<br /> <br /> 2<br /> <br /> ngă1.<br /> <br /> Ch<br /> Đ IăC<br /> <br /> NGăV PH<br /> <br /> NGăTI N D Y H C<br /> <br /> M CăTIÊU:ă<br /> - Hiểu vƠ n m đ<br /> <br /> c những vấn đ chung v PTDH: khái ni m, vai trò, ý<br /> <br /> nghĩa, cách phơn lo i PTDH nói chung vƠ PTDH Đ a lý nói riêng ...<br /> - Phơn tích đ<br /> <br /> c trực quan vƠ ý nghĩa trực quan trong quá trình d y h c<br /> <br /> N IăDUNG<br /> 1.1. Khái ni m v ph<br /> <br /> ngăti n d y h c<br /> <br /> Có nhi u quan ni m khác nhau v ph<br /> <br /> ng ti n d y h c nói chung vƠ PTDH<br /> <br /> đ a lý nói riêng.<br /> Các tƠi li u v lý lu n d y h c đư trình bƠy PTDH đồng nghĩa với ph<br /> ti n trực quan, đó lƠ các v t th t, v t t<br /> <br /> ng tr ng vƠ các v t t o hình đ<br /> <br /> ng<br /> cs<br /> <br /> d ng để d y h c.<br /> - Các v t th t nh động v t, thực v t sống trong môi tr ờng tự nhiên, các<br /> lo i khoáng v t... giúp cho h c sinh (HS) ti p thu tri thức, gơy hứng thú tìm tòi<br /> h c t p.<br /> - Các v t t<br /> đ<br /> <br /> ng tr ng nh các lo i b n đồ, s đồ, l<br /> <br /> c một cách trực quan các sự v t hi n t<br /> <br /> ng đ<br /> <br /> c đồ giúp HS thấy<br /> <br /> c biểu di n d ới d ng khái<br /> <br /> quát hoặc đ n gi n.<br /> - Các v t t o hình kể c các ph<br /> <br /> ng ti n hi n đ i: Tranh nh, mô hình, hình<br /> <br /> v , băng video... thay cho các sự v t hi n t<br /> d<br /> <br /> ng, l c đ a, núi,... hoặc các sự v t hi n t<br /> <br /> ng khó trông thấy trực ti p nh đ i<br /> ng không thể trông thấy nh cấu<br /> <br /> t o của Trái Đất, các tầng khí quyển...<br /> Cũng có tác gi coi PTDH lƠ những đồ dùng d y h c trực quan đ<br /> quát bằng những mô hình v t chất đ<br /> <br /> c dựng lên một cách nhơn t o, t<br /> <br /> 3<br /> <br /> c khái<br /> <br /> ng tự với<br /> <br /> đối t<br /> <br /> ng gốc v một số mặt nƠo đó. Nó giúp ta nghiên cứu đối t<br /> <br /> ng gốc v một<br /> <br /> số mặt nhất đ nh nƠo đó. Nói cách khác, mô hình lƠ v t đ i di n hay thay th cho<br /> v t gốc, nó có những tính chất t<br /> hình ng ời ta s nh n đ<br /> <br /> ng tự nh v t gốc, nhờ đó khi nghiên cứu mô<br /> <br /> c những thông tin v tính chất hay quy lu t của v t gốc.<br /> <br /> Có nhi u lo i mô hình nh mô hình v t chất (núi l a, qu cầu...), mô hình<br /> lý t ởng (mô hình ký hi u, hình v , s đồ, đồ th ...), mô hình biểu t<br /> <br /> ng (mô<br /> <br /> hình nguyên t ) nó ch tồn t i trong t duy nh một quan ni m, nh ng th ờng<br /> đ<br /> <br /> c v t chất hóa.<br /> Theo N.N.Branxki ắThi t b d y h c (TBDH) lƠ những ph<br /> <br /> ng ti n trực<br /> <br /> quan, nó lƠ một nhơn tố nh h ởng lớn đ n sự tổ chức vƠ k t qu của vi c gi ng<br /> d y đ a lý ở nhƠ tr ờng”. Các thi t b đó bao gồm: Phòng đ a lý, các b n đồ giáo<br /> khoa, qu cầu đ a lý, các tranh nh treo t ờng, biểu đồ, đồ th ...<br /> K th a vƠ phát triển những quan ni m trên, Nguy n D<br /> <br /> c vƠ một số tác<br /> <br /> gi đư khái ni m TBDH đ a lý. Các thi t b nƠy bao gồm:<br /> - Một phần c sở v t chất t o đi u ki n cho vi c gi ng d y bộ môn nh<br /> phòng bộ môn đ a lý, v ờn đ a lý, tủ sách đ a lý.<br /> - ToƠn bộ đồ dùng trực quan nh b n đồ, tranh nh, s đồ, mô hình, m u<br /> v t, d ng c quan tr c, đo đ c...<br /> - Các tƠi li u để cung cấp những tri thức c b n cho giáo viên vƠ h c sinh<br /> nh sách giáo khoa, sách giáo viên, sách tham kh o...<br /> - Các thi t b hi n đ i nh máy chi u phim, video, vô tuy n truy n hình,<br /> máy chi u hình nổi, máy ghi ơm, máy vi tính...<br /> NgoƠi những ph<br /> <br /> ng ti n trên, gần đơy với các ti n bộ của khoa h c kỹ<br /> <br /> thu t, vi c ứng d ng các k t qu nghiên cứu của các lĩnh vực khoa h c vƠ các<br /> ngƠnh khoa h c ứng d ng (máy vi tính, các phần m m d y h c, nh vi n thám...)<br /> đư xuất hi n thu t ngữ ph<br /> <br /> ng ti n vƠ thi t b d y h c.<br /> <br /> Nh v y, mặc dù có nhi u quan ni m khác nhau v ph<br /> d y h c nh ng cùng có chung một cách nhìn lƠ ắPh<br /> <br /> 4<br /> <br /> ng ti n ậ thi t b<br /> <br /> ng tiên d y h c lƠ t p h p<br /> <br />