Bài giảng tổng đài điện tử_chương 3

Chia sẻ: Trần Huyền My | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:19

Thêm vào BST

Báo xấu

258
lượt xem 143
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đối với các tổng đài điện cơ, các chức năng báo hiệu, xử lý cuộc gọi, tính cước... được thực hiện dựa vào các số liệu được ghi trên cơ sở đấu nối cứng các mạnh với các phân tử logic.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng tổng đài điện tử_chương 3

Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn Ch−¬ng 3 Kü thuËt ®iÒu khiÓn I. Tæng quan : §èi víi c¸c tæng ®µi ®iÖn c¬, c¸c chøc n¨ng b¸o hiÖu, xö lý cuéc gäi, tÝnh c−íc...®−îc thùc hiÖn dùa vµo c¸c sè liÖu ®−îc ghi trªn c¬ së ®Êu nèi cøng c¸c m¹ch víi c¸c phÇn tö logic. Nhê sù ho¹t ®éng cña c¸c tiÕp ®iÓm r¬le mµ c¸c chøc n¨ng logic ®Þnh tr−íc ®−îc thùc hiÖn, nh− vËy, khi cÇn ph¶i thay ®æi sè liÖu hoÆc ®−a sè liÖu míi bæ sung ®Ó thay ®æi qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn hoÆc thay ®æi c¸c nghiÖp vô thuª bao th× cÇn ph¶i thay ®æi c¸ch ®Êu nèi cøng. ViÖc ®ã lµ rÊt bÊt tiÖn, cã khi kh«ng thùc hiÖn ®−îc. §èi víi tæng ®µi ®iÖn tö sè SPC, mét sè bé vi xö lý ®−îc dïng ®Ó ®iÒu khiÓn c¸c chøc n¨ng cña tæng ®µi. ViÖc ®iÒu khiÓn ®−îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc thi hµnh mét lo¹t c¸c lÖnh ghi s½n trong bé nhí. Tr×nh tù thùc hiÖn thao t¸c chuyÓn m¹ch ®−îc l−u trong m¹ch nhí d−íi d¹ng lÖnh ch−¬ng tr×nh sau ®ã thùc hiÖn thao t¸c chuyÓn b»ng c¸ch kÝch ho¹t c¸c m¹ch c¬ së nhiÒu lÇn. V× vËy, c¸c sè liÖu trùc tiÕp thuéc tæng ®µi nh− c¸c sè liÖu vÒ hå s¬ thuª bao, c¸c b¶ng phiªn dÞch ®Þa chØ, c¸c th«ng tin vÒ t¹o tuyÕn, tÝnh c−íc, thèng kª c¸c cuéc gäi...®−îc l−u tr÷ l¹i trong bé nhí nh− ®¬n vÞ b¨ng tõ, ®¬n vÞ ®Üa tõ. C¸c ch−¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn trong c¸c bé xö lý ®iÒu khiÓn c¸c thiÕt bÞ cña tæng ®µi nh− ngo¹i vi thuª bao, ngo¹i vi b¸o hiÖu, tr−êng chuyÓn m¹ch, ngo¹i vi trao ®æi ng−êi-m¸y, thiÕt bÞ tÝnh c−íc...còng ®−îc l−u tr÷ l¹i trong c¸c bé nhí. C¸c sè liÖu vµ ch−¬ng tr×nh nµy cã thÓ bæ sung, söa ®æi hoÆc thay thÕ mét c¸ch dÔ dµng th«ng qua c¸c thiÕt bÞ giao tiÕp ng−êi m¸y nh− bµn phÝm vµ m¸y vi tÝnh. §iÒu nµy t¹o kh¶ n¨ng linh ho¹t cao trong qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh tæng ®µi. • Yªu cÇu phÇn cøng vµ phÇn mÒn ®iÒu khiÓn : Tæng ®µi ®iÖn tö sè SPC ®−îc ®iÒu khiÓn bëi c¸c bé xö lý vµ c¸c ch−¬ng tr×nh, c¸c ch−¬ng tr×nh ph¶i cã tÝnh th«ng minh thËt sù vµ c¸c bé xö lý ph¶i cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®Ó thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng ®iÒu khiÓn. • Xö lý d÷ liÖu trong thêi gian thùc : VÝ dô : Mét ng−êi ®ang l¸i xe víi mét ®é an toµn giao th«ng cao th× mäi gi¸c quan, suy nghÜ cña anh ta ®Òu tËp trung vµo viÖc l−u th«ng trªn ®−êng. TÊt c¶ c¸c biÕn cè, sù kiÖn x¶y ra trªn ®−êng ®Òu ®−îc anh ta ghi nhËn vµ xö lý trong ®Çu ®Ó cã nh÷ng thao t¸c thÝch hîp nhÊt trong tøc th×. Sù x¸c ®Þnh c¸c t×nh huèng giao th«ng, xö lý vµ quyÕt ®Þnh thao th¸c, thùc hiÖn c¸c thao t¸c Êy ngay lËp tøc gäi lµ xö lý thêi gian thùc. Trong tæng ®µi còng ®ßi hái nh− vËy, tøc lµ ph¶i ®iÒu khiÓn theo thêi gian thùc nh−ng tèc ®é nhanh h¬n nhiÒu lÇn. Hµng tr¨m ngµn thao t¸c trªn mét gi©y ph¶i ®−îc thùc hiÖn. §Æc ®iÓm cña c¸c thao t¸c nµy lµ th−êng ®¬n gi¶n vµ cã tÝnh ®¬n ®iÖu nh− : quÐt tÊt c¶ c¸c ®−êng d©y thuª bao, trung kÕ ®Ó x¸c ®Þnh tÝn hiÖu nhÊc m¸y . Tuy nhiªn vÉn cã mét sè thao t¸c lµ phøc t¹p nh− chän ®−êng dÉn trong chuyÓn m¹ch ®Ó thiÕt lËp cuéc gäi, b¶o d−ìng … Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn tö Trang 3.1
Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn II. CÊu tróc phÇn cøng hÖ thèng ®iÒu khiÓn tæng ®µi SPC : II.1. CÊu tróc chung : II.1.1. S¬ ®å khèi : §Þa chØ lÖnh tiÕp theo §Þa chØ sè liÖu Bé ph©n phèi lÖnh Ghi ph¸t lÖnh Ghi ph¸t thao t¸c §Þa chØ Bé nhí ch−¬ng tr×nh vµo ra Bé nhí sè liÖu vµ phiªn dÞch ThiÕt bÞ giao tiÕp vµo ra Ra Vµo Tõ c¸c thiÕt bÞ cÇn ®iÒu khiÓn ®−a tíi H×nh 3-1 : CÊu tróc chung hÖ thèng ®iÒu khiÓn. II.1.2. Chøc n¨ng : • Bé ph©n phèi lÖnh : Ph©n phèi lÖnh thÝch hîp ®Ó thùc thi trªn c¬ së c¸c lo¹i thiÕt bÞ ngo¹i vi chuyÓn m¹ch, thø tù −u tiªn cña chóng vµ th«ng tin ®−a vµo. Nã ®−a tíi bé nhí ch−¬ng tr×nh ®Þa chØ lÖnh cÇn thiÕt ph¶i xö lý theo nguyªn t¾c “gãi ®Öm”, tøc lµ, trong thêi gian thùc thi lÖnh nµy th× ®Þa chØ lÖnh tiÕp theo ®· ®−îc ghi tíi bé nhí ch−¬ng tr×nh. Ngoµi ra, c¸c sè liÖu cÇn thiÕt liªn quan ®Õn tõng lÖnh còng ®−îc gëi ®i tõ ®©y ®Õn bé nhí sè liÖu va phiªn dÞch. • Bé ghi ph¸t lÖnh : Lµm nhiÖm vô ghi ®Öm c¸c lÖnh cÇn thùc hiÖn. • Bé nhí ch−¬ng tr×nh : NhiÖm vô ghi l¹i tÊt c¶ c¸c ch−¬ng tr×nh cÇn thiÕt cho nhiÖm vô ®iÒu khiÓn mµ nã ®¶m nhËn. Bé nhí nµy th−êng cã cÊu tróc kiÓu ROM. C¸c ch−¬ng tr×nh nµy cã thÓ lµ ch−¬ng tr×nh xö lý gäi hoÆc b¶o d−ìng vËn hµnh. • Bé nhí sè liÖu vµ phiªn dÞch : Ghi l¹i c¸c lo¹i sè liÖu cÇn thiÕt phôc vô cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn lÖnh. Ngoµi nh÷ng sè liÖu nh− thuª bao, trung kÕ... ë c¸c hÖ thèng xö lý trong tæng ®µi ®iÖn tö nh− xö lý ®iÒu hµnh vµ b¶o d−ìng (OMP) cã bé nhí sè liÖu phôc vô c«ng viÖc ®iÒu hµnh vµ b¶o d−ìng, bé xö lý chuyÓn m¹ch th× cã c¸c bé nhí sè liÖu phiªn dÞch, t¹o tuyÕn ®Ó ghi l¹i c¸c b¶ng tr¹ng Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn tö Trang 3.2
Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn th¸i tuyÕn nèi, hå s¬ thuª bao...d−íi d¹ng b¸n cè ®Þnh.Ngoµi c¸c bé nhí nµy, cßn cã c¸c bé nhí t¹m thêi, nã chØ ghi l¹i c¸c sè liÖu cÇn thiÕt cho qu¸ trinh xö lý gäi, vÝ dô sè liÖu vÒ ®Þa chØ thuª bao, sè liÖu vÒ tr¹ng th¸i thuª bao bËn hay rçi. C¸c sè liÖu nµy thay ®æi trong qu¸ tr×nh xö lý cuéc gäi. • Bé ghi ph¸t thao t¸c : Lµm nhiÖm vô thùc thi c¸c thao t¸c logic vµ sè häc theo c¸c lÖnh vµ sè liÖu thÝch hîp ®Ó ®−a c¸c lÖnh ®iÒu khiÓn t−¬ng øng, qua thiÕt bÞ giao tiÕp vµo ra tíi ngo¹i vi ®iÒu khiÓn nÕu lÖnh nµy chØ thÞ tíi kÕt qu¶ c«ng viÖc. Trong tr−êng hîp c¸c lÖnh sau khi thùc thi ë ®©y cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c lÖnh tiÕp theo ®Ó phôc vô mét c«ng viÖc th× bé ghi ph¸t thao t¸c chuyÓn yªu cÇu xö lý tiÕp theo tíi bé ph©n phèi lÖnh vµ chuyÓn kÕt qu¶ tíi bé nhí sè liÖu nÕu cÇn thiÕt. • ThiÕt bÞ giao tiÕp vµo ra : Lµm nhiÖm vô ®Öm vµ chuyÓn c¸c th«ng tin tõ thiÕt bÞ ngo¹i vi vµo bé nhí ®iÒu khiÓn vµ chuyÓn lÖnh tõ bé nhí ®iÒu khiÓn tíi thiÕt bÞ ngo¹i vi. II.1.3. Nguyªn lý lµm viÖc : Tæng ®µi sè SPC th−êng cã cÊu tróc ®iÒu khiÓn ph©n bè vµ do ®ã cã nhiÒu bé xö lý, tuy cã kh¸c nhau vÒ chøc n¨ng xö lý, c«ng suÊt vµ l−u l−îng nh−ng chóng ®Òu cã cÊu tróc tæng qu¸t nh− trªn. §Ó thùc hiÖn mét thao t¸c ®iÒu khiÓn, thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn nhËn th«ng tin tõ thiÕt bÞ ngo¹i vi th«ng qua thiÕt bÞ vµo ra tíi bé phËn ph©n phèi lÖnh. C¨n cø vµo tõng c«ng viÖc cô thÓ vµ møc −u tiªn cña nã mµ bé phËn ph©n phèi lÖnh ®−a ®Þa chØ cÇn thiÕt tíi bé nhí ch−¬ng tr×nh. T¹i ®©y, ch−¬ng tr×nh cÇn thùc hiÖn ®−îc gäi ra tõ bé ghi ph¸t ®Öm. Th«ng th−êng, khi mét lÖnh ®−îc gäi ra vµ ghi vµ bé ghi ph¸t lÖnh th× ®Þa chØ lÖnh tiÕp theo ®· ®−îc chuyÓn giao tíi bé nhí ch−¬ng tr×nh. Khi lÖnh l−u ë bé ghi ph¸t lÖnh chuyÓn tíi bé ghi ph¸t thao t¸c th× lÖnh øng víi ®Þa chØ võa l−u sÏ ®−îc ®−a ®Õn bé ghi ph¸t lÖnh vµ ®Þa chØ cña lÖnh tiÕp theo l¹i ®−îc chuyÓn ®Õn bé nhí ch−¬ng tr×nh. Qu¸ tr×nh cø tiÕp tôc nh− vËy. §ång thêi víi viÖc ®−a ®Þa chØ tíi bé nhí ch−¬ng tr×nh, bé ph©n phèi lÖnh còng ®−a ®Þa chØ sè liÖu kÌm theo cho lÖnh ®ã tíi bé nhí sè liÖu. Khi lÖnh ®−îc ®−a tíi bé ghi ph¸t thao t¸c th× sè liÖu t−¬ng øng còng ®−îc ®−a tíi ®©y. T¹i ®©y lÖnh ®−îc thùc thi vµ kÕt qu¶ lµ mét th«ng sè ®iÒu khiÓn ®−îc ®−a ra. Th«ng sè logic nµy nÕu lµ kÕt qu¶ cña mét c«ng viÖc xö lý th× nã ®−îc chuyÓn tíi thiÕt bÞ ngo¹i vi thùc hiÖn c«ng viÖc. NÕu ch−a ph¶i lµ mét kÕt qu¶ c«ng viÖc th× th«ng sè nµy ®−îc ghi l¹i ë bé nhí sè liÖu cho lÖnh sau vµ th«ng b¸o viÖc nµy cho bé ph©n phèi lÖnh. Bé ph©n phèi lÖnh sÏ quyÕt ®Þnh tiÕp tôc thùc hiÖn lÖnh tiÕp theo ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc hay t¹m dõng v× ch−a ®ñ sè liÖu cÇn thiÕt. II.2. C¸c lo¹i cÊu tróc ®iÒu khiÓn: Tuú theo dung l−îng vµ ph−¬ng thøc ®iÒu khiÓn ®−îc ph©n bè ë c¸c cÊp ®iÒu khiÓn kh¸c nhau mµ bé ®iÒu khiÓn trung t©m cã thÓ sö dông lµ ®¬n xö lý hay ®a xö lý. Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn tö Trang 3.3
Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn II.2.1. CÊu tróc ®iÒu khiÓn ®¬n xö lý : Toµn bé ho¹t ®éng cña tæng ®µi ®−îc ®iÒu khiÓn b»ng mét bé xö lý duy nhÊt. Do ®ã khi bé vi xö lý nµy bÞ háng th× dÉn ®Õn sù ngõng lµm viÖc cña toµn bé hÖ thèng. §Ó n©ng cao ®é tin cËy cÇn ph¶i cã hÖ thèng dù phßng. Liªn l¹c gi÷a khèi vi xö lý víi c¸c module cña tæng ®µi b»ng ®−êng truyÒn sè liÖu riªng. Bé xö lý liªn l¹c víi ®iÒu khiÓn ngo¹i vi b»ng 2 lo¹i bus : th«ng tin vµ ®iÒu khiÓn. Bus ®iÒu khiÓn bao gåm bus ®Þa chØ, bus ®iÒu khiÓn th«ng b¸o. Bé xö lý nµy can thiÖp vµo mäi giai ®o¹n thiÕt lËp cuéc gäi vµ mçi cuéc gäi ph¶i xö lý qua nã nhiÒu lÇn tr−íc khi kÕt thóc. • ¦u ®iÓm : §¬n gi¶n, can thiÖp vµo tæng ®µi chØ ë mét vÞ trÝ, thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng cè ®Þnh trong suèt thêi gian ho¹t ®éng cña tæng ®µi. • Nh−îc ®iÓm : PhÇn mÒm phøc t¹p, ph¶i dïng nhiÒu lÖnh ng¾t, kh«ng cã kh¶ n¨ng më réng dung l−îng tæng ®µi, chØ thÝch hîp tæng ®µi dung l−îng nhá. Memory Bé xö lý I/O §iÒu khiÓn ngo¹i vi Giao tiÕp Tr−êng ®Çu cuèi chuyÓn H×nh 3-2 : CÊu tróc ®¬n xö lý. II.2.2. CÊu tróc ®a xö lý : PhÇn lín, c¸c tæng ®µi dung l−îng ;lín ngµy nay ®Òu sö dông cÊu tróc ®a xö lý. Nã kh¾c phôc nh÷ng nh−îc ®iÓm cña ®¬n xö lý, tuy nhiªn viÖc t−¬ng thÝch g÷a c¸c bé xö lý lµ gÆp khã kh¨n. XÐt vÒ mÆt vÞ trÝ, ta cã thÓ ph©n lo¹i nh− sau : • §iÒu khiÓn tËp trung : C¸c bé xö lý cã còng mét cÊp ®é, vai trß cña chóng lµ nh− nhau. Häat ®éng cña c¸c bé xö lý ®−îc ®iÒu khiÓn bëi bé ®iÒu khiÓn phèi hîp ho¹t ®éng. Mçi bé xö lý cã bé nhí riªng. C¸c bé xö lý lµm viÖc theo kiÓu ph©n chia t¶i ®éng, nghÜa lµ l−u l−îng cña mçi bé xö lý kh«ng cè ®Þnh vµ mçi bé xö lý ®¶m nhiÖm toµn bé qu¸ tr×nh cña c¸c cuéc gäi do nã xö lý. Do ®Æc ®iÓm tËp trung nªn viÖc ®iÒu khiÓn toµn bé ho¹t ®éng cña tæng ®µi phô thuéc yÕu tè thêi gian (thêi gian ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn dung l−îng). • ¦u ®iÓm : Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn tö Trang 3.4
Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn - TËn dông hÕt n¨ng suÊt. - Trao ®æi gi÷a c¸c bé xö lý lµ nhá nhÊt. • Nh−îc : - Mçi bé xö lý lµm hÕt c«ng viÖc cña tæng ®µi, nªn cÇn rÊt nhiÒu lÖnh ng¾t, vµ trong bé nhí cÇn l−u tr÷ c¸c läai phÇn mÒm cho bé xö lý .Do ®ã, nã rÊt Ýt ®−îc ¸p dông hoÆc chØ ®−îc ¸p dông mét phÇn. Memory chung I/O §iÒu khiÓn phèi hîp ho¹t ®éng P1 M1 Pn Mn §iÒu khiÓn ngo¹i vi Giao tiÕp thuª M¹ng chuyÓn bao & trung kÕ m¹ch H×nh 3-3 : §iÒu khiÓn tËp trung. • §iÒu khiÓn ph©n t¸n : XLTT XLSB1 XLSB1 XLSB1 XLSB2 XLSB2 XLSB2 H×nh 3-4 : §iÒu khiÓn ph©n t¸n. Trong ®iÒu khiÓn ph©n t¸n lu«n tån t¹i mét bé xö lý trung t©m gäi lµ Master, gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô cã tÝnh chÊt chung cña hÖ thèng vµ uû nhiÖm 1 sè nhiÖm vô cã tÝnh chÊt bé phËn cho xö lý s¬ bé. §é phøc t¹p vµ t¶i ®iÒu khiÓn trung t©m cã thÓ ®−îc c¶u thiÖn nÕu kh«ng cÇn xö lý nh÷ng vÊn ®Ò ®¬n gi¶n hoÆc kh«ng yªu cÇu vÒ thêi gian mµ chóng ®−îc cung cÊp nh÷ng sè liÖu ®· ®−îc xö lý s¬ bé. ViÖc xö lý s¬ bé thùc hiÖn theo nhiÒu cÊp. C¸c bé xö lý thùc hiÖn nh÷ng chøc n¨ng ®¬n gi¶n hoÆc kh«ng quan träng ë vÊn ®Ò thêi gian th× ®−îc ®Æt ë cÊp thÊp nhÊt cña cÊu tróc. Chóng cã nhiÖm vô chuyÓn th«ng tin cÇn thiÕt sö dông cho viÖc xö lý ë cÊp cao h¬n. VÞ trÝ cao nhÊt lµ ®¬n vÞ xö lý trung t©m. Nh÷ng c¬ së c¨n cø ®Ó ph©n chia chøc n¨ng ë c¸c cÊp xö lý rÊt kh¸c nhau. Trong ®iÖn tho¹i ®é phøc t¹p vµ tÇn suÊt cña c¸c chøc n¨ng ®iÒu khiÓn thay ®æi trong ph¹m vi réng. (Mèi quan hÖ gi÷a tÇn suÊt vµ ®é phøc t¹p ®−îc biÓu diÔn nh− h×nh 3-5). Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn tö Trang 3.5
Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn + §o¹n 1 biÓu diÔn nh÷ng ®iÒu khiÓn cã ®é phøc t¹p thÊp, nh−ng hay x¶y ra. VÝ dô : ViÖc gi¸m s¸t ®−êng d©y, chän ®−êng rçi, ®iÒu khiÓn chuyÓn m¹ch... + §o¹n 2 øng víi viÖc ph©n tÝch sè liÖu, chän h−íng rèi vµ c¸c chøc n¨ng qu¶n lý cuéc gäi. + §o¹n 3 øng víi chøc n¨ng khai th¸c vµ xö lý lçi. Nh÷ng vÊn ®Ò nµy rÊt phøc t¹p nh−ng Ýt x¶y ra. TÇn suÊt 1 2 3 §é phøc t¹p H×nh 3-5 Quan hÖ gi÷a tÇn suÊt vµ ®é phøc t¹p. So víi ®iÒu khiÓn tËp trung phÇn giao tiÕp cña hÖ thèng cã t− duy m¹nh h¬n vµ cã tÝnh module. Master gi÷ vai trß ®iÒu khiÓn hÖ thèng vµ mäi th«ng tin gi÷a c¸c slaver. Cã thÓ nãi master lµ giao ®iÓm cña mäi l−u l−îng, do ®ã ®©y còng lµ ®iÓm yÕu cña ®iÒu khiÓn nµy. ViÖc xö lý qu¸ nhiÒu qu¸ tr×nh song song mµ ph¶i ®¶m b¶o qu¸ tr×nh ®ång bé vµ tr¸nh va ch¹m lµ khã kh¨n. Tuy nhiªn, do cã tÝnh module cao, nªn viÖc thay thÕ, më réng vµ phèi hîp víi c«ng nghÖ phÇn cøng míi lµ thuËn tiÖn. Tõ ®ã ®Én ®Õn nh÷ng c¬ së ph©n chia theo chøc n¨ng ë c¸c cÊp kh¸c nhau. A, Ph©n theo chøc n¨ng : Bé nhí trung t©m §KTT I/O §iÒu khiÓn phèi hîp ho¹t ®éng M1 P1 M2 P2 M3 P3 Giao tiÕp thuª bao vµ Tr−êng chuyÓn trung kÕ m¹ch H×nh 3-6 : Ph©n theo chøc n¨ng. Mçi mét chøc n¨ng cña hÖ thèng ®−îc giao cho mét nhãm bé xö lý. C¸c bé xö lý nµy ®Õn l−îc chóng l¹i lµm viÖc theo bé chia t¶i. VÝ dô : P1:Bé xö lý cuéc gäi. §¶m nhiÖm kh©u gi¸m s¸t thuª bao. P2:Bé xö lý b¸o hiÖu, ho¹t ®éng nh− bé ghi ph¸t. Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn tö Trang 3.6
Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn P3: Xö lý chuyÓn m¹ch, ®iÒu khiÓn m¹ng chuyÓn m¹ch. §iÒu khiÓn trung t©m lµm nhiÖm vô ®iÒu hµnh c¸c bé xö lý s¬ bé, ®«i khi nã cßn lµm c«ng viÖc xö lý vËn hµnh vµ b¶o d−ìng. Bé xö lý trung t©m cã thÓ lµ ®¬n xö lý hay ®a xö lý. • ¦u ®iÓm : - ViÕt phÇn mÒm cã hÖ thèng, cã thÓ chuyªn m«n ho¸. - KiÓm tra c«ng viÖc dÔ dµng. - Bé xö lý cã bé nh¬ riªng vµ chØ l−u phÇn mÒm riªng m×nh nªn viÖc ®¸nh ®Þa chØ lµ ®¬n gi¶n. - Phï hîp víi dung l−îng lín. • Nh−îc ®iÓm : - Trao ®æi sè liÖu gi÷a c¸c bé xö lý ph¶i cÈn thËn. - Sè l−îng c¸c bé xö lý kh«ng phô thuéc vµo dung l−îng tæng ®µi mµ phô thuéc vµo sè chøc n¨ng, khi tæng ®µi cã dung l−îng nhá th× kh«ng tËn dông hÕt kh¶ n¨ng cña bé xö lý . - Khi tÝnh to¸n ph¶i tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng t¶i lín nhÊt cña hÖ thèng, v× c¸c bé xö lý kh«ng hç trî nhau. - Khi mét bé xö lý háng th× cã thÓ toµn bé hÖ thèng ngõng ho¹t ®éng. B, Ph©n theo module : Bé nhí trung §iÒu khiÓn trung t©m I/O §iÒu khiÓn phèi hîp häat ®éng Module Giao Module tiÕp thuª bao Tr−êng chuyÓn Module Giao m¹ch tiÕp trung kÕ H×nh 3-7 : Ph©n theo module. C¸c module cña tæng ®µi ( Giao tiÕp thuª bao, giao tiÕp trung kÕ, tr−êng chuyÓn m¹ch...) ®Òu cã bé xö lý riªng ®Ó xö lý hÇu hÕt chøc n¨ng cña module, toµn bé hÖ thèng nµy do ®iÒu khiÓn trung t©m ®¶m tr¸ch. • ¦u ®iÓm : ViÖc ph¸t triÓn dung l−îng lµ dÔ dµng, viÖc thay ®æi, ®iÒu chØnh, kiÓm tra, ®o thö lµ thuËn tiÖn. • Nh−îc ®iÓm : Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn tö Trang 3.7
Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn ViÖc trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c module th«ng qua ®−êng truyÒn sè liÖu lµ kh«ng thuËn tiÖn. Trong thùc tÕ, ng−êi ta dïng ph−¬ng thøc tæ hîp, tøc lµ nh÷ng vÊn ®Ò ®¬n gi¶n th× theo module phøc t¹p th× dïng chøc n¨ng. II.3. §iÒu khiÓn trung t©m vµ sù trao ®æi gi÷a c¸c bé vi xö lý : II.3.1. §iÒu khiÓn trung t©m : Tïy theo dung l−îng tæng ®µi vµ ph−¬ng thøc ®iÒu khiÓn mµ bé ®iÒu khiÓn trung t©m cã thÓ sö dông mét hay nhiÒu bé xö lý. Th−êng c¸c bé xö lý cuéc gäi cã møc −u tiªn ngang nhau, cã khi chän ra 1 bé xö lý chñ. Nã cã nhiÖm vô ph¸t hiÖn, xö lý lçi. §«i khi, b¶n th©n nã kh«ng cßn chøc n¨ng xö lý cuéc gäi. QuyÒn lµm chñ ®−îc trao cho bé xö lý cuéc gäi tiÕp theo t−¬ng øng víi møc −u tiªn x¸c ®Þnh tr−íc.ViÖc ®iÒu hµnh vµ ®iÒu khiÓn vµo ra sö dông bé xö lý riªng. §Ó tr¸nh nhiÒu bé xö lý tiÕp nhËn cuéc gäi cïng 1 lóc, ng−êi ta sö dông bit cê ®Ó lµm cho bé xö lý thùc hiÖn chøc n¨ng trªn ho¹t ®éng vµ cÊm c¸c bé xö lý kh¸c. Ph©n bè ®iÒu khiÓn c¸c bé xö lý trung t©m theo ph−¬ng thøc trªn cã −u ®iÓm lµ c¸c bé xö lý gièng nhau nªn më réng tæng ®µi Ýt tèn kÐm vµ hÖ thèng Ýt bÞ qu¸ t¶i. • Nh−îc ®iÓm : Mçi bé xö lý ph¶i cã toµn bé phÇn mÒm hÖ thèng, x¸c suÊt x¶y ra ®ông ®é nhiÒu h¬n. Lçi x¶y ra ë bé ®iÒu khiÓn trung t©m rÊt quan träng vµ cã nhiÒu nguyªn nh©n g©y ra lçi. §Ó ®¶m b¶o ®é tin cËy cña bé ®iÒu khiÓn trung t©m, cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p chèng lçi thÝch hîp, ng¨n chÆn lçi lan truyÒn vµ cÇn cã hÖ thèng dù phßmg. Chän kiÓu dù phßng lµ quan träng trong lùa chän cÊu h×nh hÖ thèng. II.3.2. Sù trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c bé xö lý : Sù tæ chøc vµ ph−¬ng thøc trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c bé nhí vµ vi xö lý cña chóng víi nhau lµ ®iÒu quan träng trong tæng ®µi. L−îng tin tøc trao ®æi Tû lÖ ph©n chia chøc ¨ H×nh 3-8 : Quan hÖ gi÷a l−îng tin tøc trao ®æi gi÷a c¸c bé xö lý vµ tû lÖ ph©n chia gi÷a chóng. Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn tö Trang 3.8
Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn §èi víi ®iÒu khiÓn ph©n bè, ph−¬ng thøc trao ®æi tin gi÷a c¸c cÊp cã t¸c ®éng ®Õn khèi l−îng th«ng tin cÇn truyÒn. Nã chÝnh lµ chøc n¨ng xö lý cña bé xö lý s¬ bé. T¸c ®éng cña ph©n bè chøc n¨ng vµo khèi l−îng tin cÇn truyÒn thÓ hiÖn ë ®å thÞ ë H×nh 3-8. L−îng th«ng tin cÇn truyÒn gi÷a c¸c bé xö lý gi¶m nÕu ta t¨ng tû lÖ ph©n chia chøc n¨ng cho c¸c cÊp xö lý s¬ bé. Kh«ng ¸p dông ph−¬ng thøc trao ®æi th«ng tin trùc tiÕp trong cïng 1 cÊp. ViÖc trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c cÊp ®iÒu khiÓn cã thÓ ®−îc thùc hiÖn trªn ®−êng truyÒn sè liÖu riªng, hoÆc th«ng qua tr−êng chuyÓn m¹ch. Khi dïng ®−êng truyÒn riªng, c¸c bé xö lý giao tiÕp víi nhau qua hÖ thèng bus. HÖ thèng bus ®−îc ph©n cÊp øng víi cÊp ®iÒu khiÓn . Tr−êng chuyÓn m¹ch TS16 Xö lý cuéc gäi Bé xö lý ®−êng d©y Bé xö lý H×nh 3-9 : TruyÒn th«ng tin chÝnhc¸c bé xö lý. gi÷a Th«ng tin gi÷a c¸c bé xö lý ®−îc gëi trªn c¸c luån PCM vµo khe thêi gian TS16. Ka/Kb 1 0,5 Sè bé xö lý H×nh 3-10 : Mèi quan hÖ gi÷a tû sè kinh phÝ vµ20 bé xö lý. 5 10 15 sè Trong ®ã : Ka : Ph−¬ng thøc dïng ®−êng truyÒn sè liÖu riªng, Kb : qua tr−êng chuyÓn m¹ch. §èi víi c¸c tæng ®µi cã dung l−îng nhá, ng−êi ta dïng ph−¬ng thøc ®−êng truyÒn sè liÖu riªng, kh«ng qua tr−êng chuyÓn m¹ch lµ cã tÝnh kinh tÕ h¬n vµ ng−îc l¹i. C¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc tæ chøc bé nhí, xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu l−u tr÷ mét khèi l−îng lín d÷ liÖu chung dïng cho c¸c chøc n¨ng ®iÒu khiÓn. Trong hÖ thèng ®a xö lý, tr¹ng th¸i ch¹y ®ua gi÷a c¸c bé xö lý lµ th−êng xuyªn x¶y ra, v× cïng mét thêi ®iÓm, c¸c bé xö lý cã thÓ cÇn ®Õn mét lo¹t d÷ liÖu. Trong tr−êng hîp nµy, c¸c bé xö lý ph¶i îc s¾p hµng chê ®îi, ®iÒu nµy lµm gi¶m hiÖu suÊt gi÷a chóng. NÕu bé ®iÒu khiÓn trung t©m thùc hiÖn ph−¬ng thøc ph©n bé theo chøc n¨ng, th× x¸c suÊt x¶y ra va ch¹m sÏ nhá h¬n, v× mét phÇn mÒn chØ dïng cho mét bé xö lý hay mét nhãm bé xö lý nµo ®ã. PhÇn ch−¬ng tr×nh nµy sÏ ®−îc l−u tr÷ Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn tö Trang 3.9
Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn t¹i c¸c bé nhí riªng cña c¸c bé xö lý s¬ bé. Sè chøc n¨ng xö lý cÊp d−íi cµng nhiÒu th× dÉn ®Õn sù t¨ng t¶i vµ t¨ng dung l−îng bé nhí cña c¸c bé xö lý cÊp nµy. Trong hÖ thèng ph©n bè theo t¶i, tÊt c¶ c¸c ch−¬ng tr×nh vµ sè liÖu chung cho c¸c bé xö lý, v× vËy, th−êng ¸p dông ph−¬ng ph¸p l−u tr÷ c¸c ch−¬ng tr×nh vµ sè liÖu trong bé nhí chung. Tuy nhiªn, nh÷ng ch−¬ng tr×nh cã thÓ trang bÞ ®éc lËp cho tÊt c¶ c¸c bé xö lý. Thêi gian chê ®îi cña c¸c bé xö lý cßn tiÕp tôc gi¶m nÕu nh− c¸c sè liÖu chung ®−îc ph©n thµnh nhiÒu khèi ®éc lËp, vµ viÖc truy nhËp ®Õn chóng ®−îc thùc hiÖn ®ång thêi. C¸c m¹ch ®iÒu khiÓn phèi hîp ho¹t ®éng b¶o ®¶m chøc n¨ng nµy. ViÑc ph©n chia khèi nhí ph¶i tu©n theo quy ®Þnh : c¸c ch−¬ng tr×nh hay sè liÖu ®−îc ghi trong cïng mät khèi kh«ng ®−îc triÖt tiªu nhau. ViÖc gi¶m thêi gian chê ®îi cña c¸c bé xö lý cã nghi· lµ ®· t¨ng hiÖu suÊt häat ®éng cña c¸c bé xö lý ®ã. III. C¬ cÊu dù phßng: §Ó ®¶m b¶o ®é tin cËy cao vµ an toµn trong qu¸ tr×nh lµm viÖc, mét sè cÊp ®iÒu khiÓn ph¶i trang bÞ dù phßng. Tøc lµ trang bÞ 2 hay 3 cho bé xö lý cho thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn. C¸c bé xö lý bao gåm c¶ ®¬n vÞ xö lý trung t©m vµ c¸c m¹ch ®iÖn hæ trî nh− c¸c lo¹i bé nhí, m¹ch ®iÖn giao tiÕp, gi¸m s¸t, phèi hîp... III.1. Dù phßng cÊp ®ång bé : T¶i cÇn xö lý Pa C Pb Ma ~ Mb H×nh 3-11 : Dù phßng cÊp ®ång bé. Trong ®ã : C: T¹o nhÞp ®ång hå. M: Bé nhí. P: Bé xö lý. Hai bé xö lý Pa, Pb ®−îc xö dông ®Ó xö lý t¶i cho khu vùc chóng ®¶m nhiÖm. Pa, Pb cã c¸c bé nhí Ma vµ Mb riªng ®Ó cã thÓ tiÕp cËn tíi toµn bé t¶i cÇn ö lý. Hai bé xö lý cïng ®¶m nhiÖm 1 c«ng viÖc ®Ó xö lý ®ång bé víi nhau, kÕt qu¶ ®−îc so s¸nh víi nhau. NÕu kh¸c, ch−¬ng tr×nh ph¸n ®o¸n lçi sÏ tiÕn hµnh ®Ó cã thÓ ph¸t hiÖn ra bé xö lý cã lçi trong thêi gian ng¾n nhÊt. Bé xö lý cßn l¹i tiÕp tôc c«ng viÖc cña m×nh. Nh−îc : Tr−êng hîp cã lçi ë phÇn mÒm th× kh«ng thÓ ph¸t hiÖn v× lóc nµy cã thÓ kÕt qu¶ cña 2 bé xö lý lµ gièng nhau. MÆt kh¸c, c«ng suÊt ph¶i ®ñ lín ®Ó xö lý toµn bé t¶i khu vùc chóng ®¶m nhiÖm. Do ®ã, hiÖu suÊt sö dông kh«ng cao. Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn tö Trang 3.10
Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn III.2. Dù phßng ph©n t¶i : T¶i cÇn xö lý Pa Pb Ma Ex Mb H×nh 3-12 : Dù phßng ph©n t¶i. Ex : C¬ cÊu b¶o d−ìng tù ®éng. Hai bé xö lý lµm 2 c«ng viÖc kh¸c nhau, tõ mét sè ngån t¶i nhÊt ®Þnh. Nhê chøc n¨ng b¶o d−ìng tù ®éng EX ®Ó ng¨n ngõa c¶ hai tiÕp cËn mét thiÕt bÞ ngo¹i vi vµ kiÓm tra qu¸ tr×nh cña chóng. Mçi bé xö lý cã c¸c bé nhí riªng gåm bé nhí ch−¬ng tr×nh , bé nhí phiªn dÞch vµ bé nhí sè liÖu. Trong ®ã bé nhí ch−¬ng tr×nh cã néi dung gièng nhau. Hai bé xö lý ®−îc ph©n t¶i ngÉu nhiªn, vµ kh«ng trïng nhau nhê bé Ex gi¸m s¸t. Khi x¶y ra sù cè th× toµn bé t¶i tËp trung vµo bé xö lý cßn l¹i, bé háng tù ®éng t¸ch ra. ¦u: Thêi gian cao ®iÓm th× c«ng suÊt cña hai bé xö lý vÉn ®Èm b¶o ®−îc kl−u l−îng lín. Th−êng ®−îc sö dông ë c¸c cÊp tæng ®µi cÊp cao. III.3. Dù phßng nãng : T¶i cÇn xö lý Pa Pb Ma Cm Mb H×nh 3-13 : Dù phßng nãng. Hai bé xö lý Pa, Pb cã c«ng suÊt ®ñ lín ®Ó ®¶m nhiÖm toµn bé c«ng viÖc thuéc khu vùc. Trong ®ã mét trong hai bé lµm viÖc cßn bé kia dù phßng. Hai bé nµy xö lý ®éc lËp nhau. Th«ng th−êng bé xö lý dù phßng kh«ng thÓ lµm viÖc tøc thêi ngay sau khi x¶y ra sù cè. §Ó kh¾c phôc ng−êi ta sö dông bé nhí chung CM mµ c¶ hai bé xö lý ®iÒu cã thÓ tiÕp Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn tö Trang 3.11
Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn cËn. C¸c tr¹ng th¸i tøc thêi ghi vµo CM nhê ®ã bé xö lý dù phßng cã thÓ lÊy th«ng tin mét c¸ch tøc thêi dÓ ho¹t ®éng ngay sau khi x¶y ra sù cè. Nh−îc : Mét sè c«ng viÖc ®ang thùc hiÖn tr−íc kho¶ng chu kú sao chÐp cña bé nhí chung ®· bÞ xo¸ nÕu sù cè x¶y ra. III.4. Dù phßng n+1: P1 ®Õn Pn lµm nhiÖm vô xö lý t¶i tøc thêi cho hÖ thèng, bé xö lý Pn+1 ®Ó dù phßng. B×nh th−êng bé xö lý nµy cã thÓ ®¶m nhËn mét sè c«ng viÖc. Khi x¶y ra sù cè th× Pn+1 tiÕp tôc c«ng viÖc cña bé xö lý cã sù cè nµy. ¦u: DÔ dµng cÊu tróc hÖ thèng theo module, thuËn tiÖn ph¸t triÓn hÖ thèng cã dung l−îng lín. MÆt kh¸c, ë giê cao ®iÓm th× Pn+1 cã thÓ xö lý bít mét sè c«ng viÖc tr¸nh hiÖn t−îng qu¸ t¶i. T¶i cÇn xö lý P1 P2 … Pn Pn+ Bé nhí chung P1 P2 … Pn Pn+ H×nh 3-14 : Dù phßng n+1. Trong c¸c lo¹i dù phßng trªn th× dù phßng ph©n t¶i ®−îc xö dông nhiÒu nhÊt. Nã tr¸nh ®−îc sù gi¸n ®o¹n ho¹t ®éng. B×nh th−êng th× n¨ng lùc xö lý cña nã l¹i cao h¬n yªu cÇu, nh− vËy kh«ng x¶y ra ø t¶i. IV. CÊu tróc phÇn mÒm cña tæng ®µi : IV.1. Kh¸i niÖm chung : TÝnh chÊt quan träng cña cuéc gäi lµ kh«ng thÓ l−u tr÷ vµ lµm chËm l¹i ®−îc. T¹i mét thêi ®iÓm l¹i cã nhiÒu cuéc gäi cÇn ®−îc ®¸p øng ngay, nÕu chØ cÇn cã mét thao t¸c thiÕu chuÈn x¸c hoÆc kh«ng tøc th× th× cã thÓ kÐo theo lµm tr× ho·n hoÆc mÊt c¸c cuéc gäi kh¸c, trÇm träng h¬n, cã thÓ lµm ngõng c¶ hÖ thèng. Tõ ®ã, phÇn mÒn cña 1 tæng ®µi ®iÖn tö sè SPC cÇn ph¶i tháa m·n nh÷ng yªu cÇu sau : - Ch−¬ng tr×nh ph¶i ®−îc thi hµnh trong thêi gian thùc. - C¸c qu¸ tr×nh liªn quan ®Õn thiÕt lËp cuéc gäi, duy tr×, gi¶i phãng ph¶i ®−îc xö lý song song ®Ó t¨ng ®é chÝnh x¸c. - Ph¶i gi÷ v÷ng th«ng tin trong mäi t×nh huèng, thËm chÝ chÊp nhËn mét møc ®é gi¶m chÊt l−îng nµo ®ã. - ChuÈn ®o¸n vµ xö lý lçi cÇn ph¶i nhanh chãng vµ chÝnh x¸c. §iÒu nµy gióp hÖ thèng kh«i phôc ho¹t ®éng ®−îc nhanh chãng, kh«ng ®Ó ø ®äng th«ng tin. - PhÇn mÒm ph¶i linh häat, dÔ thay ®æi ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc ph¸t triÓn c¸c dÞch vô thuª bao. Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn tö Trang 3.12
Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn - D÷ liÖu ph¶i cã cÊu tróc gän nhÑ nh−ng ®Çy ®ñ, sao cho viÖc truy cËp thËt nhanh chãng vµ chÝnh x¸c. IV.2. C¸c vÊn ®Ò vÒ thiÕt kÕ phÇn mÒm : IV.2.1. C¸c ®Æc tÝnh chñ yÕu cña phÇn mÒm : PhÇn mÒm cña tæng ®µi SPC ph¶i cã hÖ ®iÒu hµnh thêi gian thùc. Nã ph¶i cã kh¶ n¨ng xö lý ®ång thêi mét sè l−îng lín c¸c cuéc gäi, ®ång thêi, nã ph¶i cã c¸c ®Æc tÝnh riªng ®Ó ®¶m b¶o c¸c dÞch vô ®iÖn tho¹i kh«ng bÞ ng¾t khi vËn hµnh hoÆc c¶ khi ®ang më réng hÖ thèng. • TÝnh thêi gian thùc : PhÇn mÒm ph¶i ®¸p øng ®−îc kh¶ n¨ng xö lý l−u l−îng ®· ®Þnh tr−íc vµ c¸c ®Æc tÝnh cña dÞch vô. C¸c kh¶ n¨ng xö lý l−u l−îng cña c¸c bé xö lý tæng ®µi ®−îc biÓu thÞ trong sè l−îng cuéc gäi ®−îc xö lý trong 1 gi©y hoÆc 1 giê. • ChÊt l−îng cña dÞch vô : §−îc ®¸nh gi¸ qua hai th«ng sè : - PhÇn tr¨m c¸c cuéc gäi r¬i so víi c¸c cuéc gäi thµnh c«ng t¹i møc t¶i ®· ®−îc ®Þnh tr−íc v× c¸c vÊn ®Ò bªn trong tæng ®µi nh− sai lçi trong xö lý t¾c nghÏn trong hÖ thèng. - PhÇn tr¨m c¸c cuéc gäi ph¶i chê tÝn hiÖu mêi quay sè l©u h¬n thêi gian chê ®· ®Þnh tr−íc. • §a ch−¬ng tr×nh : C¸c bé xö lý ®iÒu khiÓn trong tæng ®µi SPC ho¹t ®éng theo kiÓu ®a ch−¬ng tr×nh cã nghÜa lµ nhiÒu c«ng viÖc ®−îc ho¹t hãa ®ång thêi (hÇu hÕt liªn quan ®Õn xö lý gäi). VÝ dô, trong tæng ®µi cã 30000 ®−êng, th× cã thÓ cã 3000 cuéc gäi ®ang ®−îc tiÕn hµnh ë tiÕn tr×nh ®µm tho¹i, trong khi ®ã cã 500 cuéc gäi ®· ®−îc gi¶i phãng, cã nghÜa lµ 3500 c«ng viÖc ®ang ®−îc thùc hiÖn ®ång thêi. Ngoµi ra, hÖ thèng gi¸m s¸t, qu¶n lý mäi cuéc gäi trong bé nhí, ®Ó khi xuÊt hiÖn bÊt kú mét thay ®æi nµo trong m«i tr−êng ®iÖn tho¹i bªn ngoµi, cã liªn quan ®Õn cuéc gäi th× tr¹ng th¸i cña nã còng ®−îc thay ®æi theo. • Bé l−u gi÷ ch−¬ng tr×nh : Trong phÇn lín c¸c tæng ®µi SPC, kÝch cì tæng thÓ cña mäi ch−¬ng tr×nh ®−îc kÕt hîp víi nhau lín h¬n nhiÒu so víi kÝch cì cña bé nhí chÝnh. Do ®ã, kh«ng thÓ t¹o mäi ch−¬ng tr×nh th−êng tró trong bé nhí chÝnh, tuy nhiªn, mét ch−¬ng tr×nh chØ cã thÓ thùc hiÖn ®−îc chØ khi nã th−êng tró trong bé nhí. Do ®ã, ®Ó ®−a ra kh¶ n¨ng sö dông tèt nhÊt cña bé nhí, th× chØ nh÷ng phÇn sèng cña c¸c ch−¬ng tr×nh hÖ thèng vµ c¸c ch−¬ng tr×nh ¸p dông míi ®−îc l−u gi÷ cè ®Þnh trong bé nhí chÝnh, cßn tÊt c¶ c¸c ch−¬ng tr×nh kh¸ kh«ng häat hãa ®−îc l−u ngoµi bé nhí chÝnh trong c¸c kho l−u gi÷ ngoµi cßn gäi lµ c¸c bé nhí lín nh− æ ®Üa, b¨ng tõ… Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn tö Trang 3.13
Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn IV.2.2. VÒ cÊu tróc : HÖ thèng ph¶i ®−îc thiÕt kÕ theo kiÓu tõ trªn xuèng, ph©n ®Þnh c¸c hÖ thèng con, c¸c module chøc n¨ng, c¸c ®¬n vÞ ch−¬ng tr×nh, c¸c thñ tôc mét c¸ch râ rµng, sao cho chØ tån t¹i mét con ®−êng duy nhÊt ®Ó th©m nhËp vµo mét kh©u nµo ®ã. • Module hãa c¸c chøc n¨ng : Mét phÇn mÒm ®−îc coi lµ module hãa tèt nÕu nã ®−îc x©y dùng tõ c¸c module ®éc lËp nhau, øng víi mét sè øng dông cã thÓ lùa chän mét ch−¬ng tr×nh t−¬ng øng kh¸c nhau. Nã cho phÐp tr¸nh ®−îc nh÷ng “va ch¹m” gi÷a c¸c module vµ dÔ dµng h¬n trong viÖc chuÈn ®ãan, ph¸t hiÖn c¸c sai sãt. • Kh«ng gian vïng nhí x¸c ®Þnh : §iÒu nµy x¸c ®Þnh nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt cho sù ho¹t ®éng tèt cña mäi module chøc n¨ng, ch¼ng h¹n nh− viÖc ph©n chia sö dông bé nhí, ph−¬ng thøc trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c module … §iÒu nµy ®¶m b¶o sù ho¹t ®éng ®éc lËp gi÷a c¸c module, dÉn ®Õn sù chuÈn hãa vÒ giao diÖn gi÷a c¸c module. Mäi th«ng tin vÒ sã liÖu, phÇn c÷ng, phÇn mÒm thuéc mét module chØ cã thÓ ®−îc truy cËp qua giao tiÕp cña module ®ã víi module cÊp trªn cña nã. Sù truy nhËp nµy cµng Ýt cµng tèt. Sù ghÐp láng cña c¸c module nh− vËy sÏ h¹n chÕ t¸c ®éng cña c¸c sai sãt, t¸c ®éng cña sù thay ®æi c«ng nghÖ phÇn cøng. §¹t ®−îc tèi ®a kh¶ n¨ng sö dông nhiÒu lÇn mét module sÓ t¨ng hiÖu suÊt sö dông. IV.2.3. Ph©n chia ch−¬ng tr×nh : NÕu ph©n chia ch−¬ng tr×nh theo chøc n¨ng th× phÇn mÒm tæng ®µi bao gåm hai lo¹i sau : - PhÇn mÒm vËn hµnh. - PhÇn mÒm hç trî. • PhÇn mÒm vËn hµnh : Lµ tæ hîp c¸c ch−¬ng tr×nh cÇn thiÕt ®Ó vËn hµnh tæng ®µi. Nã cã thÓ ®−îc ph©n tiÕp nh− sau : - C¸c ch−¬ng trinh hÖ thèng. - C¸c ch−¬ng tr×nh ¸p dông. C¸c ch−¬ng tr×nh hÖ thèng hÇu nh− t−¬ng ®−¬ng víi hÖ thèng ®iÒu hµnh cña mét m¸y tÝnh th«ng th−êng. PhÇn mÒm hÖ thèng gåm c¸c ch−¬ng tr×nh phï hîp víi c«ng viÖc vËn hµnh vµ sö dông bé xö lý theo c¸c ch−¬ng tr×nh ¸p dông. C¸c ch−¬ng tr×nh ¸p dông nh− ®iÒu khiÓn xö lý gäi, qu¶n lý vµ b¶o d−ìng tæng ®µi. • PhÇm mÒm hç trî : Gåm c¸c ch−¬ng tr×nh hîp ng÷, n¹p vµ m« pháng … chóng ®−îc cµi ®Æt ë vÞ trÝ trung t©m th−êng gäi lµ trung t©m phÇn mÒm, ®Ó phôc vô mét nhãm tæng ®µi SPC. Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn tö Trang 3.14
Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn PhÇn nµy m« t¶ tæ chøc tæng qu¸t vµ c¸c ®Æc tÝnh chñ yÕu cña phÇn mÒm vËn hµnh trong tæng ®µi SPC. IV.2.4. C¸c ch−¬ng tr×nh hÖ thèng : C¸c ch−¬ng tr×nh hÖ thèng ho¹t ®éng nh− giao tiÕp gi÷a phÇn cøng cña tæng ®µi vµ c¸c ch−¬ng trinh ¸p dông. Chóng qu¶n trÞ vµ phèi hîp c¸c ho¹t ®éng vµ c¸c ®Æc tÝnh cña phÇn cøng vµ c¸c ch−¬ng tr×nh ¸p dông. §Ó thùc hiÖn ®−îc ®iÒu nµy ph¶i ®¶m b¶o c¸c chøc n¨ng kh¸c nhau sau : • LÞch tr×nh c«ng viÖc : Ph©n chia thêi gian cña bé xö lý cho nhiÒu c«ng viÖc ¸p dông (ch−¬ng tr×nh) kh¸c nhau phï hîp víi møc −u tiªn ®· ®Þnh tr−íc. Ch−¬ng tr×nh hÖ thèng ®−îc gäi lµ mét lÞch tr×nh. LÞch tr×nh lµ phÇn trung t©m cña hÖ ®iÒu hµnh, nã ®iÒu khiÓn viÖc thùc hiÖn c¸c ch−¬ng tr×nh ¸p dông. Nã quyÕt ®Þnh bé xö lý sÏ ph¶i ®iÒu khiÓn ch−¬ng tr×nh nµo. Sau khi ch−¬ng tr×nh ®· ®−îc thùc hiÖn xong, hoÆc ch−¬ng tr×nh vÉn cßn trong hµng chê, ®iÒu khiÓn ph¶i gëi tÝn hiÖu trë l¹i cho lÞch t×nh ®Ó hßan thµnh ho¹t ®éng vµo / ra hoÆc yªu cÇu chê. LÞch tr×nh thùc hiÖn chøc n¨ng cña nã b»ng c¸ch s¾p hµng mäi ch−¬ng tr×nh ®ang chê ®Ó thùc hiÖn. M¸y tÝnh lµ mét thiÕt bÞ tuÇn tù, nã chØ cã thÓ thùc hiÖn mét lÖnh t¹i mét thêi ®iÓm, vµ v× thÕ chØ mét ch−¬ng tr×nh cã thÓ ®−îc ho¹t hãa t¹i mét thêi ®iÓm mµ th«i. Cßn tÊt c¶ c¸c ch−¬ng trinh kh¸c ph¶i chê ®Ó nhËn tÝn hiÖu tõ CPU. Trong thêi gian chê, th«ng tin vÒ tr¹ng th¸i hiÖn thêi cña chóng ®−îc gi÷ trong “hµng chê ®Ó ch¹y”. • Hµng chê ®Ó ch¹y : Hµng chê ®Ó ch¹y ®−îc tæ chøc nh− sau : Mçi ch−¬ng tr×nh hiÖn thêi s½n sµng ®Ó ®−îc thùc hiÖn cã mét khèi gäi lµ khèi m« t¶ trong hµng chê ®Ó ch¹y. Trong khèi m« t¶ nµy ghi mäi néi dung vµ chØ sè c¸c thanh ghi, tr¹ng th¸i bé chØ thÞ (qu¸ t¶i, bé chØ thÞ 0…), gi¸ trÞ bé ®Õm ch−¬ng tr×nh (h−íng tíi lÖnh tiÕp theo ®−îc thùc hiÖn trong ch−¬ng tr×nh vµ gi¸ trÞ −u tiªn. §Þa chØ cña khèi chØ thÞ ®Çu tiªn trong hµng chê ®−îc l−u trong mét tõ (®Þa chØ ký hiÖu READY). LÞch tr×nh tiÕp tôc quÐt tõ READY ®Ó biÕt ®Þa chØ khèi ®· cãp t¹i ®Ønh cña hµng. Tõ READY ⇓ §Þa chØ khèi ®Çu §Þa chØ khèi thø 2 §Þa chØ khèi thø 3 tiªn ⇒ ⇒ ⇒ 0 C¸c néi dung thanh ghi C¸c néi dung thanh ghi C¸c néi dung thanh ghi ChØ thÞ tr¹ng th¸i ChØ thÞ tr¹ng th¸i ChØ thÞ tr¹ng th¸i Bé ®Õm ch−¬ng tr×nh Bé ®Õm ch−¬ng tr×nh Bé ®Õm ch−¬ng tr×nh Møc −u tiªn Møc −u tiªn Møc −u tiªn Khèi ®Çu tiªn Khèi thø 2 KÕt thóc m« t¶ hµng chê cña c¸c khèi H×nh 3-15 : Hµng chê ®Ó ch¹y. Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn tö Trang 3.15
Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn • Hµng chê cña c¸c khèi tù do : C¸c khèi ®−îc sö dông trong hµng chê ®Ó ch¹y ®−îc lÊy tõ hµng chê cña c¸c khèi tù do. Hµng chê nµy ®Çu tiªn n¾m gi÷ c¸c khèi tù do cÇn thiÕt cho hµng chê ®Ó ch¹y, hµng chê ®ång hå vµ c¸c hµng chê kh¸c trong hÖ thèng. Tõ READY ⇓ §Þa chØ khèi ®Çu §Þa chØ khèi thø 2 §Þa chØ khèi thø 3 tiªn ⇒ ⇒ ⇒ 0 Khèi FREE ®Çu tiªn Khèi FREE thø 2 KÕt thóc m« t¶ hµng chê cña c¸c khèi H×nh 3-16 : Hµng chê c¸c khèi tù do. §Þa chØ cña khèi ®Çu tiªn trong hµng chê ®−îc l−u tr÷ trong mét tõ (®Þa chØ ký hiÖu FREE). Khi mét ch−¬ng tr×nh ®−îc b¾t ®Çu theo yªu cÇu RUN, th× mét khèi ®−îc lÊy ra tõ hµng chê cña c¸c khèi FREE. Khèi ®−îc lÊy ra nµy sÏ cµi c¸c th«ng tin cÇn thiÕt gåm c¶ møc −u tiªn cña nã, ®Ó ch−¬ng tr×nh cã thÓ ch¹y ®−îc. Sau ®ã, khèi nµy ®−îc chÌn vµo vÞ trÝ t−¬ng øng trong hµng chê ®Ó ch¹y, phô thuéc vµo møc −u tiªn, møc −u tiªn cµng cao th× khèi cµng ®−îc s¾p gÇn víi ®Ønh hµng chê. LÞch tr×nh sÏ lu«n chän ch−¬ng tr×nh cã møc −u tiªn cao nhÊt ®Ó thùc hiÖn. §ã lµ ch−¬ng tr×nh víi khèi m« t¶ n»m t¹i ®Ønh cña hµng chê s½n sµng ®Ó ch¹y. Tr−íc khi b¾t ®Çu ch−¬ng tr×nh, lÞch tr×nh sÏ thiÕt lËp mét yªu cÇu vµ bé chØ thÞ tr¹ng th¸i ®Õn c¸c gi¸ trÞ ®−îc biÓu thÞ trong khèi m« t¶. Tõ ®ã, mét lÖnh “nh¶y” ®−îc thùc hiÖn, chuyÓn ®iÒu khiÓn ®Õn ®Þa chØ do bé ®Õm ®−a ra trong khèi m« t¶. Sau ®ã, ch−¬ng tr×nh sÏ thùc hiÖn c¸c lÖnh cña nã, lÖnh nµy tiÕp lÖnh kia, cho ®Õn khi nã ®¹t tíi ®iÓm mµ ë ®ã t¹o ra mét yªu cÇu ®Ó ®−a tíi hÖ thèng ®iÒu hµnh. NÕu lµ yªu cÇu “chê” th× c¸c khèi cña nã sÏ chuyÓn ra khái hµng ®ång hå. NÕu lµ yªu cÇu “ch¹y” ®èi víi ch−¬ng tr×nh nµy th× mét khèi míi ®−îc chÌn vµo trong hµng chê ®Ó ch¹y t¹i vÞ trÝ thÝch hîp trong hµng vµ nÕu lµ yªu cÇu kÕt thóc th× sau khi mäi lÖnh ®· ®−îc thùc hiÖn c¸c khèi cña nã trong hµng chê ®Ó ch¹y ®−îc chuyÓn ra khái vµ ®−îc ®Æt vµo hµng chê c¸c khèi tù do, th«ng th−êng t¹i vÞ trÝ ®Ønh cña hµng chê tù do, do vËy, kh«ng cÇn t×m kiÕm toµn bé hµng chê cña khèi cuèi cïng. • Ng¾t : Khi xuÊt hÖn ng¾t, ch−¬ng tr×nh ®ang ch¹y sÏ dõng vµ vßng ®iÒu khiÓn ng¾t sÏ l−u gi÷ néi dung cña c¸c thanh ghi… trong khèi m« t¶ t¹i ®Ønh cña hµng chê ®Ó ch¹y. Vßng ng¾t cã thÓ t¹o ra mét yªu cÇu “ch¹y”, t¹o nªn khèi míi ®Ó chÌn vµo hµng chê ®Ó ch¹y còng cã thÓ t¹i ®Ønh cña hµng chê nµy. Vßng ng¾t sÏ chuyÓn ù kiÖn ®iÒu khiÓn tíi kÞch tr×nh sau khi ®· thùc hiÖn ng¾t mét c¸ch thÝch hîp. LÞch tr×nh sÏ chän ch−¬ng tr×nh cã møc −u tiªn cao nhÊt ®Ó thùc hiÖn, tøc lµ ch−¬ng tr×nh ®· ®−îc ho¹t hãa khi xuÊt hiÖn ng¾t. Mét ch−¬ng tr×nh cã møc −u tiªn cao h¬n cã thÓ ng¾t ch−¬ng tr×nh cã møc −u tiªn thÊp h¬n, nh−ng kh«ng cã chiÒu ng−îc l¹i. C¸c ch−¬ng tr×nh cã cïng møc −u tiªn kh«ng bÞ ng¾t lÉn nhau vµ ho¹t ®éng theo nguyªn lý FIFO. Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn tö Trang 3.16
Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn Khi mäi ch−¬ng tr×nh kh«ng ho¹t ®éng, hµng chê sÏ rçng. Trong tr−êng hîp nµy, lÞch tr×nh sÏ tiÕn hµnh vßng rçi, t¹i ®ã, nã t¹o c¸c ®o kiÓm lÆp t¹i ®Ønh cña hµng chê víi tõ READY. ChØ cã mét c¸ch ®Ó tho¸t ra khái vßng rçi lµ thùc hiÖn ng¾t ®ång hå thêi gian thùc hoÆc tõ thiÕt bÞ vµo ra. Khi ®ã, mét khèi m« t¶ tõ hµng chê ®ång hå hoÆc hµng chê thiÕt bÞ vµo ra sÏ chuyÓn ra hµng chê ®Ó ch¹y. • Qu¶n trÞ ho¹t ®éng vµo ra : C¸c ch−¬ng tr×nh hÖ thèng ®Ó qu¶n trÞ c¸c ho¹t ®éng vµo ra th−êng ®−îc gäi lµ qu¶n trÞ thiÕt bÞ vµo ra. Chóng lµ sù l−¹ chän c¸c vßng ®Êu nèi hÖ thèng víi c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi. Cã mét bé ®iÒu khiÓn cho tõng lo¹i thiÕt bÞ ngo¹i vi trong cÊu h×nh phÇn cøng ®Ó chuyÓn sè liÖu gi÷a thiÕt bÞ vµ bé nhí chÝnh. C¸c chøc n¨ng qu¶n trÞ gåm : - Ph©n nhiÖm bé nhí vµ c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi ®Ó ho¹t hãa c¸c qu¸ tr×nh. - B¶o vÖ hÖ thèng tõ c¸c sai lçi phÇn cøng vµ phÇn mÒm. - Qu¶n trÞ th«ng tin ng−êi-m¸y. - Cung cÊp viÖc x©m nhËp ®Õn sè liÖu m« t¶ tr¹ng th¸i cña hÖ thèng. IV.2.5. C¸c ch−¬ng tr×nh ¸p dông : C¸c ch−¬ng tr×nh ¸p dông cã thÓ ph©n thµnh 3 lo¹i chÝnh : • C¸c ch−¬ng tr×nh xö lý gäi : C¸c ch−¬ng tr×nh xö lý gäi cã nhiÖm vô thiÕt lËp, gi¸m s¸t, gi¶i phãng vµ tÝnh c−íc cho cuéc gäi phï hîp víi c¸c ®Æt tãnh cña dÞch vô ®iÖn thäai. • C¸c ch−¬ng tr×nh qu¶n lý : Thùc hiÖn chøc n¨ng gi¸m s¸t, ®o l−êng l−u l−îng, ®o kiÓm ®−êng thuª bao, trung kÕ, thay ®æi c¸c sè liÖu b¸n cè ®Þnh cã liªn quan ®Õn ®−êng thuª bao, trung kÕ, x¸c ®Þnh cÊu h×nh phÇn cøng cña tæng ®µi, thay ®æi sè liÖu trong b¶ng phiªn dÞch, b¶ng t¹o tuyÕn, l−u gi÷ c¸c sè liÖu cña dÞch vô nh− dÞch vô quay t¾t, chuyÓn gäi.. . • C¸c ch−¬ng tr×nh b¶o d−ìng : Thùc hiÖn chøc n¨ng nhËn biÕt lçi vµ vÞ trÝ lçi b»ng biÖn ph¸p ®o kiÓm phÇn cøng cña tæng ®µi, bao gåm c¶ b¶n th©n cña bé xö lý. IV.2.6. CËp nhËt phÇn mÒm hiÖn hµnh : Môc ®Ých c¬ b¶n cña mét tæng ®µi lµ thiÕt lËp vµ gi¶i phãng c¸c cuéc gäi ®iÖn thäai. Chøc n¨ng quan träng nhÊt cña phÇn mÒm vËn hµnh lµ xö lý gäi. Xö lý gäi bao gåm nhËn biÕt phÝa chñ gäi, xö lý tÝn hiÖu, t×m ®−êng gäi qua m¹ng chuyÓn m¹ch, biªn dÞch ®Þa chØ vµ c¸c con sè, tÝnh c−íc, gi¸m s¸t… vµ cuèi cïng lµ gi¶i phãng cuéc gäi ®· hoµn thµnh. Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn tö Trang 3.17
Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn MÆc dï xö lý gäi chiÕm phÇn chÝnh thêi gian xö lý, nh−ng phÇn mÒm chØ chiÕm 15% trong tæng thÓ phÇn mÒm vËn hµnh. Qu¶n lý 25% B¶o d−ìng 40% Xö lý gäi 15% HÖ thèng 20% B¶o d−ìng HÖ thèng Xö lý gäi Qu¶n lý H×nh 3-17 : Tû lÖ c¸c ch−¬ng tr×nh trong tæng ®µi SPC. C¸c ch−¬ng tr×nh qu¶n lý vµ b¶o d−ìng chiÕm 2/3 cña tæng thÓ phÇn mÒm. §iÒu quan träng cña c¸c chøc n¨ng qu¶n lý vµ b¶o d−ìng lµ kÝch cì cña phÇn mÒm t−¬ng øng ph¸t triÓn theo tõng ngµy, do ®ã, tæng ®µi còng ngµy cµng phøc t¹p. IV.3. C¸c module chÝnh cña phÇn mÒm : Nªu ph©n theo module, phÇn mÒm cã thÓ ®−îc ph©n nh− sau : IV.3.1. Module ®iÒu khiÓn chÝnh : Module ch−¬ng tr×nh nµy ®−îc viÕt cho khèi ®iÒu khiÓn chÝnh. Nã ®−îc n¹p vµo bé nhí ROM trªn khèi nµy. CPU ®¶m nhiÖm viÖc c¶nh b¸o hÖ thèng, b¸o hiÖu, söa sai, qu¶n lý viÖc trao ®æi th«ng tin vµ phèi hîp ho¹t ®éng gi÷a c¸c bé xö lý, qu¶n lý thêi gian khëi lËp hÖ thèng, qu¶n lý tr−êng chuyÓn m¹ch, giao tiÕp ®−êng d©y, giao tiÕp m¸y tÝnh, ®iÒu khiÓn c¸c cæng vµo ra, c¸c bus vµ c¸c bé nhí trong khèi. IV.3.2. Module giao tiÕp ®−êng d©y : Module nµy ®−îc thiÕt kÕ cho bé xö lý ®−êng d©y (LP) ®Ó thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng sau : Qu¶n lý thuª bao, quÐt sè liÖu vÒ tr¹ng th¸i cña thuª bao, trung kÕ. TÊt c¶ c¸c tr¹ng th¸i cña thuª bao, trung kÕ ®−îc l−u tr÷ trong bé nhí d÷ liÖu RAM. Thùc chÊt c¸c « nhí cña bé nhí RAM lµ bøc tranh ph¶n ¶nh tr×nh tr¹ng bËn rçi cña thuª bao, trung kÕ øng víi nh÷ng ®Þa chØ t−¬ng øng. VÝ dô thuª bao bËn th× « nhí ®ã sÏ cã gi¸ trÞ ‘0’ cßn nÕu rçi th× cã gi¸ trÞ ‘1’. ViÖc quÐt nhËn biÕt tr¹ng th¸i ®−îc quÐt theo chu kú quÐt, nªn c¸c sè liÖu trong bé nhí RAM còng bÞ thay ®æi theo chu kú. CPU thùc hiÖn viÖc thay ®æi c¸c sè liÖu ghi trong RAM b»ng lÖnh ®−îc ghi s½n trong ROM. Ngoµi ra trong module cßn cã c¸c ch−¬ng tr×nh thu nhËn sè quay tõ thuª bao, ph©n tÝch vµ ®iÒu khiÓn c¸c m¹ch chèt ®Çu ra ®Ó cÊp c¸c tÝn hiÖu cho thuª bao. IV.3.3. Module liªn l¹c néi bé : Khi thuª bao nhÊc m¸y, tæng ®µi nhËn biÕt ®−îc tr¹ng th¸i nµy cña thuª bao vµ ph¸t ©m mêi quay sè. Sau ®ã, thuª bao chñ gäi quay sè cña thuª bao bÞ gäi, tæng ®µi nhËn biÕt sè Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn tö Trang 3.18
Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn quay, ph©n tÝch råi ®iÒu khiÓn chuyÓn m¹ch nèi tíi thuª bao bÞ gäi vµ cÊp tÝn hiÖu chu«ng cho thuª bao bÞ gäi, ®ång thêi ph¸t ©m håi ©m chu«ng vÒ thuª bao chñ gäi. Khi thuª bao bÞ gäi nhÊc m¸y, tÝn hiÖu chu«ng vµ håi ©m chu«ng sÏ bÞ c¾t, cuéc ®µm tho¹i b¾t ®Çu. Khi mét trong hai thuª bao ®Æt m¸y, thuª bao kia sÏ nhËn ®−îc ©m b¸o bËn tõ tæng ®µi. §Ó tr¸nh lçi cã thÓ x¶y ra vµ gi¶m thêi gian chê ®îi, mét ch−¬ng t×nh con sÏ ®Õm thßi gian tõ khi nhÊc m¸y ®Õn khi b¾t ®Çu quay sè. NÕu qu¸ thêi gian mµ thuª bao kh«ng quay sè th× thuª bao còng sÏ nhËn ®−îc ©m b¸o bËn vµ mêi ®Æt m¸y xuèng. Khi thuª bao bÞ gäi ®æ chu«ng qu¸ thêi gian ®Þnh tr−íc nµo ®ã, th× tæng ®µi còng sÏ tù ®éng c¾t khu«ng vµ gëi ©m b¸o bËn tíi thuª bao chñ gäi. IV.3.4. Module liªn l¹c ra ngoµi : Khi thuª bao muèn gäi ra ngoµi ph¶i quay sè gäi ra trung kÕ. NÕu trung kÕ rçi, thuª bao sÏ nghe ©m mêi quay sè tõ tæng ®µi bªn ngoµi b¸o cho thuª bao biÕt ®· nèi th«ng ®−îc víi trung kÕ bªn ngoµi. TiÕn tr×nh tiÕp tôc diÔn ra gÇn gièng nh− cuéc gäi néi h¹t. Khi cuéc gäi kÕt thóc, ch−¬ng tr×nh trë l¹i tr¹ng th¸i ban ®Çu. Khi cã cuéc gäi tõ bªn ngoµi vµo, tæng ®µi x¸c ®Þnh xem thuª ao cña nã lµ bËn hay rçi mµ ph¸t nh÷ng tÝn hiÖu b¸o hiÖu thÝch hîp cho tæng ®µi phÝa thuª bao chñ gäi biÕt, tiÕn tr×nh tiÕp sau ®ã gièng nh− cuéc gäi néi h¹t. Ngoµi ra, cã ch−¬ng tr×nh phôc vô kiÓm tra ®−êng d©y trung kÕ cña ®iÖn tho¹i viªn, trung kÕ nghiÖp vô… §iÖn tho¹i viªn, hoÆc kü thuËt viªn cã thÓ cã kh¶ n¨ng nghe xen khi muèn kiÓm tra 1 ®−êng d©y nµo ®ã. IV.3.5. Module nhËn biÕt vµ xö lý lçi : Häat ®éng dùa trªn cÊu tróc cña ch−¬ng tr×nh ®Ó ®¸nh gi¸, xö lý lçi, tù söa ch÷a vµ tù phôc håi. IV.3.6. Module giao tiÕp m¸y tÝnh : §¶m nhËn nhiÖm vô m« pháng l¹i chøc n¨ng xö lý cuéc gäi cña tæng ®µi. Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn tö Trang 3.19