Bài giảng Triết học (Chương trình Cao học ngành Công nghệ thông tin) - Chương 7: Nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực tiễn

Chia sẻ: Lăng Mộng Như | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Triết học (Chương trình Cao học ngành Công nghệ thông tin) - Chương 7: Nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực tiễn. Chương này cung cấp cho học viên những nội dung về: phạm trù thực tiễn và lý luận; những yêu cầu cơ bản của nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực tiễn; ý nghĩa của nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực tiễn trong giai đoạn hiện nay ở nước ta;... Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết nội dung bài giảng!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Triết học (Chương trình Cao học ngành Công nghệ thông tin) - Chương 7: Nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực tiễn

a) Quan nieäm tröôùc Maùc veà thöïc tieãn  Trieát hoïc duy vaät sieâu hình tk.17-18 Beâcôn: Thöïc tieãn laø hoaït ñoäng thöïc nghieäm KH ñeå tìm ra hay khaúng ñònh tri thöùc; laø hoaït ñoäng chinh phuïc GTN phuïc vuï CN.  Trieát hoïc coå ñieån Ñöùc Heâghen: Thöïc tieãn laø phöông thöùc chuû theå “nhaân ñoâi” hay ñoái töôïng hoùa chính mình trong quan heä vôùi TG beân ngoaøi; laø hoaït ñoäng saûn sinh cuûa yù nieäm, daønh cho yù nieäm (suy lyù loâgích). Phoiôbaéc: Thöïc tieãn laø hoaït ñoäng vaät chaát mang tính baûn naêng (thaáp heøn, baån thieåu); noù khoâng theå saùnh vôùi hoaït ñoäng lyù luaän chaân chính cao caû cuûa CN.  C.Maùc ñaùnh giaù “Khuyeát ñieåm chuû yeáu cuûa CNDV töø tröôùc ñeán nay – keå caû CNDV cuûa Phoiôbaéc – laø söï vaät, hieän thöïc, caùi caûm giaùc ñöôïc, chæ ñöôïc nhaän thöùc döôùi hình thöùc khaùch theå hay hình thöùc tröïc quan, chöù khoâng ñöôïc nhaän thöùc laø hoïat ñoäng caûm giaùc cuûa con ngöôøi, laø thöïc tieãn”.
b) Quan nieäm maùcxít veà thöïc tieãn  Thöïc tieãn laø toaøn boä hoaït ñoäng VC coù muïc ñích, mang tính LS - XH cuûa CN nhaèm caûi taïo GTN & XH.  TT laø daïng h.ñoäng cô baûn, taát yeáu, phoå bieán mang tính baûn chaát cuûa CN; laø ph.thöùc toàn taïi cuûa XH loaøi ngöôøi.  TT chæ dieãn ra trong caùc q.heä XH; thay ñoåi cuøng vôùi söï ph.trieån cuûa XH. Trình ñoä cuûa TT laø tr.ñoä chinh phuïc GTN & laøm chuû XH cuûa CN.  Thöïc tieãn bao goàm nhöõng yeáu toá:  Ch.quan: Nhu caàu, muïc ñích, lôïi ích, naêng löïc, trình ñoä cuûa CN ñang hoaït ñoäng TT…  Kh.quan: Ph.tieän, coâng cuï, ñieàu kieän VC & tinh thaàn (ñaõ ñöôïc VC hoùa) do theá heä tröôùc ñeå laïi vaø GTN xung quanh.  Thöïc tieãn bao goàm nhöõng hình thöùc:  Cô baûn: Saûn xuaát VC; chính trò – xaõ hoäi; thöïc nghieäm KH  Khoâng cô baûn: Toân giaùo; ñaïo ñöùc; phaùp luaät,…
a) Quan nieäm phi maùcxít veà lyù luaän  Lyù luaän laø moät heä thoáng caùc tö töôûng - saûn phaåm thuaàn tuùy cuûa hoaït ñoäng tinh thaàn (lyù tính, linh hoàn, yù nieäm tuyeät ñoái,…) ñaøo saâu chính noù.  Lyù luaän laø moät thoáng kyù hieäu/thuaät ngöõ do CN ñöa ra nhaèm tieän lôïi trong vieäc moâ taû caùc söï kieän kinh nghieäm trong hoaït ñoäng nhaän thöùc khoa hoïc. b) Quan nieäm maùcxít veà lyù luaän  Lyù luaän (coøn goïi laø lyù thuyeát, hoïc thuyeát) laø moät heä thoáng tri thöùc saâu saéc, ñöôïc khaùi quaùt töø keát quaû cuûa hoaït ñoäng thöïc tieãn, phaûn aùnh nhöõng moái quan heä mang tính quy luaät (baûn chaát) cuûa TG khaùch quan.  “Lyù luaän laø söï toång keát nhöõng kinh nghieäm cuûa loøai ngöôøi, laø söï toång hôïp nhöõng tri thöùc veà töï nhieân & xaõ hoäi tích luõy laïi trong quaù trình lòch söû” [Hoà Chí Minh].
 Nhaän thöùc khi vöôït qua trình ñoä caûm tính [tri thöùc kinh nghieäm (ñôøi thöôøng/khoa hoïc)] phaùt trieån leân trình ñoä lyù tính (vôùi vieäc söû duïng hieäu caùc thao taùc tö duy nhö tröøu töôïng hoùa, khaùi quaùt hoùa, heä thoáng hoùa, phaân tích, toång hôïp, v.v…) seõ saûn sinh ra caùc lyù luaän.  Lyù luaän lieân heä maät thieát vôùi kinh nghieäm thöïc tieãn, nhöng chæ ñöôïc hình thaønh khi thoâng qua boä oùc cuûa caùc chuyeân gia – nhaø lyù luaän bieát söû duïng hieäu quaû caùc thao taùc cuûa tö duy.  Lyù luaän vöøa coù chöùc naêng phaûn aùnh hieän thöïc, vöøa coù chöùc naêng PPL cho hoaït ñoäng nhaän thöùc & hoaït ñoäng thöïc tieãn.  Lyù luaän ñöôïc chia thaønh:  LL ngaønh - LL toång keát, khaùi quaùt nhöõng hieåu bieát mang tính quy luaät/baûn chaát cuûa moät lónh vöïc/ngaønh khoa hoïc naøo ñoù (lyù luaän vaên hoïc, lyù thuyeát toaùn hoïc,…)  LL trieát hoïc – heä thoáng quan ñieåm veà TG & CN, laø TGQ/PPL chung cuûa hoaït ñoäng nhaän thöùc & hoaït ñoäng thöïc tieãn.
 Thöïc tieãn laø cô sôû, nguoàn goác cuûa lyù luaän  Thoâng qua hoaït ñoäng TT (caû thaønh coâng laãn thaát baïi) CN phaân tích ñieàu kieän, tính chaát, hình thöùc … hoaït ñoäng (kinh nghieäm) TT ñeå toång keát, khaùi quaùt xaây döïng neân LL;  Quaù trình phaùt trieån cuûa TT luoân ñaët ra nhöõng vaán ñeà ñoøi hoûi phaûi xaây döïng LL ñeå giaûi ñaùp.  Thöïc tieãn laø ñoäng löïc cuûa lyù luaän  Quaù trình hoaït ñoäng TT luoân ñoøi hoûi phaûi boå sung, hoaøn chænh LL ñaõ coù ñeå LL ngaøy caøng saâu saéc & chính xaùc hôn, ñeå LL coù theå giaûi ñaùp (giaûi quyeát) toát caùc vaán ñeà maø TT ñang ñaët ra;  TT luoân bieán ñoäng, neân LL phaûi baùm saùt TT ñeå khoâng rôi vaøo tình traïng laïc haäu hay vieãn vong. “TT cao hôn nhaän thöùc (LL), vì noù coù öu ñieåm khoâng nhöõng cuûa tính phoå bieán, maø caû tính hieän thöïc tröïc tieáp”[Leânin];  Hoaït ñoäng TT thuùc ñaåy caùc ngaønh khoa hoïc (LL) phaùt trieån.
 Thöïc tieãn laø muïc ñích cuûa lyù luaän, laø tieâu chuaån chaân lyù cuûa LL  LL ñöôïc xaây döïng khoâng daønh cho LL maø ñeå phuïc vuï cho h.ñoäng TT; Söï ph.trieån cuûa LL khoâng taùch ra khoûi TT maø laø baùm saùt TT, ñeå giaûi ñaùp nhöõng vaán ñeà do TT ñaët ra.  Moïi LL phaûi thoâng qua TT ñeå kieåm nghieäm tính chaân lyù cuûa noù. “Vaán ñeà tìm hieåu xem tö duy cuûa CN coù theå ñaït tôùi chaân lyù khaùch quan hay khoâng, hoaøn toaøn khoâng phaûi laø moät vaán ñeà lyù luaän maø laø moät vaán ñeà thöïc tieãn. Chính trong thöïc tieãn maø CN phaûi chöùng minh chaân lyù” [Maùc].  LL ñeà ra muïc tieâu, ph.höôùng, bieän phaùp ñeå h.daãn, döï baùo hoïat ñoäng TT caûi taïo TG. LL chæ coù söùc maïnh khi xaâm nhaäp vaøo TT  "Coá nhieân vuõ khí cuûa söï pheâ phaùn khoâng theå thay theá ñöôïc söï pheâ phaùn baèng vuõ khí, löïc löôïng VC chæ coù theå bò ñaùnh ñoå baèng löïc löôïng VC; nhöng lyù luaän cuõng seõ trôû thaønh löïc löôïng VC moät khi noù thaâm nhaäp vaøo quaàn chuùng“ [Maùc].  "Gioáng nhö TH tìm thaáy vuõ khí VC cuûa mình trong giai caáp VS, giai caáp VS tìm thaáy vuõ khí cuûa mình trong TH“ [Maùc].
 “Hoïc ñi ñoâi vôùi haønh; lyù luaän phaûi gaén lieàn vôùi thöïc tieãn”.  “Thoáng nhaát giöõa lyù luaän & thöïc tieãn laø moät nguyeân taéc caên baûn cuûa chuû nghóa Maùc Leânin; Thöïc tieãn khoâng coù lyù luaän höôùng daãn thì thaønh thöïc tieãn muø quaùng; Lyù luaän khoâng lieân heä vôùi thöïc tieãn laø lyù luaän suoâng” [Hoà Chí Minh].  Xa rôøi nguyeân taéc naøy seõ sa vaøo chuû nghóa kinh nghieäm, chuû nghóa giaùo ñieàu,...
 CNXH maø nhaân daân ta xaây döïng laø:  XH daân giaøu, nöôùc maïnh, coâng baèng, daân chuû, vaên minh;  Do nhaân daân laøm chuû;  Coù moät neàn kinh teá phaùt trieån cao döïa treân LLSX hieän ñaïi vaø QHSX phuø hôïp vôùi trình ñoä phaùt trieån cuûa LLSX;  Coù neàn vaên hoùa tieân tieán, ñaäm ñaø baûn saéc daân toäc;  CN ñöôïc giaûi phoùng khoûi aùp böùc baát coâng, coù cuoäc soáng aám no, töï do haïnh phuùc, phaùt trieån toøan dieän;  Caùc daân toäc trong coäng ñoàng VN bình ñaúng, ñoaøn keát, töông trôï vaø giuùp ñôõ laãn nhau cuøng tieán boä;  Coù Nhaø nöôùc phaùp quyeàn XHCN cuûa nhaân daân, do nhaân daân, vì nhaân daân döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng CSVN;  Coù quan heä höõu nghò & hôïp taùc vôùi nhaân daân taát caû caùc nöôùc treân theá giôùi.
 Con ñöôøng ñi leân CNXH cuûa nöôùc ta laø:  Phaùt trieån neàn KT thò tröôøng ñònh höôùng XHCN;  Ñaåy maïnh coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa;  Xaây döïng neàn vaên hoùa tieân tieán, ñaäm ñaø baûn saéc daân toäc laøm neàn taûng ñôøi soáng tinh thaàn cuûa XH;  Xaây döïng neàn daân chuû XHCN, thöïc hieän ñaïi ñoaøn keát daân toäc;  Xaây döïng Nhaø nöôùc phaùp quyeàn cuûa nhaân daân, do nhaân daân, vì nhaân daân;  Xaây döïng Ñaûng trong saïch, vöõng maïnh; baûo ñaûm vöõng chaéc quoác phoøng vaø an ninh quoác gia;  Chuû ñoäng vaø tích cöïc hoäi nhaäp kinh teá quoác teá.
 “Ñaûng vaø nhaân daân daân ta quyeát taâm xaây döïng ñaát nöôùc VN theo con ñöôøng XHCN treân neàn taûng chuû nghóa Maùc - Leânin vaø tö töôûng Hoà Chí Minh”:  Chuû nghóa Maùc - Leânin laø gì? Tính khoa hoïc vaø tính caùch maïng cuûa noù.  “Tö töôûng Hoà Chí Minh laø moät heä thoáng quan ñieåm toøan dieän vaø saâu saéc veà nhöõng vaán ñeà cô baûn cuûa caùch maïng VN, laø keát quaû cuûa vieäc vaän duïng vaø phaùt trieån saùng taïo chuû nghóa Maùc – Leânin vaøo ñieàu kieän cuï theå cuûa nöôùc ta, keá thöøa vaø phaùt trieån caùc giaù trò truyeàn thoáng toát ñeïp cuûa daân toäc, tieáp thu tinh hoa vaên hoùa nhaân loïai”. “Tö töôûng Hoà Chí Minh soi ñöôøng cho cuoäc ñaáu tranh cuûa nhaân daân ta giaønh thaéng lôïi, laø taøi saûn tinh thaàn to lôùn cuûa Ñaûng vaø daân toäc ta”.
Beänh kinh nghieäm Thöïc chaát: Laø khuynh höôùng tö töôûng cöôøng ñieäu vai troø kinh nghieäm, coi thöôøng LL khoa hoïc, khuyeách ñaïi vai troø TT haï thaáp vai troø LL,…  Aùp duïng maùy moùc kinh nghieäm xaây döïng CNXH cuûa nöôùc khaùc vaøo VN, kinh nghieäm tieán haønh chieán tranh caùch maïng vaøo quaù trình xaây döïng kinh teá trong hoøa bình;  Aùp duïng kinh nghieäm ñòa phöông naøy vaøo ñòa phöông khaùc. Nguyeân nhaân: Do yeáu keùm veà LL…  Chuû quan: Deã thoûa maõn kinh nghieäm baûn thaân, ngaïi hoïc LL, coi thöôøng KH-KT & giôùi trí thöùc,…  Khaùch quan: Söï toàn taïi phoå bieán neàn SX nhoû, trình ñoä daân trí thaáp, KH-KT chöa phaùt trieån, Nho giaùo phong kieán aûnh höôûng naëng neà.
 Beänh giaùo ñieàu Thöïc chaát: Laø khuynh höôùng tö töôûng tuyeät ñoái hoùa LL, coi nheï TT, taùch LL ra khoûi TT, thieáu quan ñieåm lòch söû – cuï theå, aùp duïng kinh nghieäm raäp khuoân, maùy moùc,…  Beänh saùch vôû, “taàm chöông trích cuù”, thoaùt ly TT, xa rôøi cuoäc soáng;  Hieåu LL moät caùch phieán dieän, hôøi hôït, bieán LL thaønh tín ñieàu & aùp duïng LL moät caùch maùy moùc,… Nguyeân nhaân: Do yeáu keùm veà LL, …  Hieåu LL baèng kinh nghieäm, hieåu LL moät caùch ñôn giaûn, phieán dieän, caét xeùn, sô löôïc,…  Xuyeân taïc, boùp meùo LL…  Hoaøn caûnh GC voâ saûn cuûa nöôùc ta trong buoåi ñaàu caùch maïng vöøa giaønh ñoäc laäp töï do laø maõnh ñaát maøu môõ cho caùc beänh naøy phaùt trieån nhanh, tuy nhieân chuùng ta ñaõ ñeå chuùng toàn taïi quaù daøi.
 Caùch khaéc phuïc: Quaùn trieät NT TNGLL&TT; phaûi naâng cao trình ñoä LL, trình ñoä trí tueä cuûa toaøn Ñaûng, toaøn daân:  Phaûi coi troïng LL & coâng taùc LL; Naâng cao daân trí, ñaåy maïnh söï nghieäp GD&ÑT, phoå bieán roäng raõi tri thöùc KH-CN…  Phaûi ñoåi môùi coâng taùc LL cuûa Ñaûng döïa treân neàn taûng Chuû nghóa Maùc – Leânin & Tö töôûng Hoà Chí Minh. Quaùn trieät nhieäm vuï, höôùng nghieân cöùu chuû yeáu & phöông chaâm lôùn chæ ñaïo hoaït ñoäng LL cuûa Ñaûng;  Tieáp tuïc ñoåi môùi tö duy LL, khaéc phuïc söï laïc haäu cuûa LL, thu heïp khoaûng caùch giöõa LL & TT:  Töø boû loái nghieân cöùu kinh vieän, tö bieän;  Thöôøng xuyeân ñoái chieáu LL vôùi cuoäc soáng, vaän duïng LL vaøo hoaøn caûnh thöïc teá cuûa nöôùc ta;  Coi troïng vaø thöôøng xuyeân toång keát TT; qua ñoù maø söûa ñoåi, phaùt trieån LL ñaõ coù; boå sung hoaøn chænh ñöôøng loái, chính saùch; xaây döïng LL môùi, quan ñieåm môùi ñeå chæ ñaïo söï nghieäp ñoåi môùi …