Bài tập hóa học 12_GV Bùi Quang Chính

Chia sẻ: Nhan Tai | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

138
lượt xem 24
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'bài tập hóa học 12_gv bùi quang chính', tài liệu phổ thông, ôn thi đh-cđ phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài tập hóa học 12_GV Bùi Quang Chính

Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh PhÇn i: h÷u c¬ Ch−¬ng i: r−îu-phenol-amin I. Kh¸i niÖm vÒ nhãm chøc ho¸ häc. Nhãm chøc Gèc liªn kÕt Tªn hîp chÊt 1. NÕu liªn kÕt víi C no m¹ch hë. 1. R−îu. 2. NÕu liªn kÕt trùc tiÕp víi vßng 2. Phenol OH benzen. 3. R−îu ®a chøc 3. NÕu nhiÒu nhãm OH liªn kÕt víi mét gèc cacbon no. O R-O-R’ ete 1. Liªn kÕt víi gèc hidrocacbon m¹ch 1. Amin NH2 hë. 2. Anilin 2. Liªn kÕt trùc tiÕp vßng bezen CHO R-CHO Andehit CO R-CO-R’ Xeton COOH R-COOH Axit COO R-COO-R’ Este B i tËp tr¾c nghiÖm ¸p dông: 1. D y n o c¸c c«ng thøc cña r−îu ® viÕt kh«ng ®óng A. CnH2n+1OH, C3H6(OH)2, CnH2n+2O C. CnH2nO, CH2(OH)-CH2(OH), CnH2n+2O B. CnH2nOH, CH3CH(OH)2, CnH2n-3O D. C3H5(OH)3, CnH2n-1OH, CnH2n+2O 2. C©u n o sau ®©y kh«ng ®óng? A. Ancol l hîp chÊt h÷u c¬ trong ph©n tö cã nhãm-OH C. Hîp chÊt C6H5CH2OH l phenol B. Hîp chÊt CH3CH2OH l ancol etylic D. Oxi ho¸ ho n to n ancol thu ®−îc andehit. 3. Nh÷ng chÊt n o sau ®©y thuéc r−îu: 1. CH2=CH-OH 2. CH2=CH-CH2-OH 3. CH2(OH)2 4. CH(OH)3 A. 1, 2,3 B. 2, 3, 4 C. 1, 3, 4 D. Lùa chän kh¸c. ®¼ng: II. §ång ®¼ng: L hiÖn t−îng c¸c chÊt cã cïng c«ng thøc cÊu t¹o, nh−ng h¬n kÐm h¬n mét hay nhiÒu nhãm CH2. B i tËp tr¾c nghiÖm ¸p dông: 1. ChÊt n o sau ®©y l ®ång ®¼ng cña nhau: A. CH2= CH- CH2-OH C. CH3- CH2- CH = CH- OH B. CH2= CH - CHO D. CH3-CH =CH–CH2-OH 1. A, B, C. 2. B, C, D 3. A, C, D 4. Lùa chän kh¸c. 2. ChÊt n o sau ®©y l ®ång ®¼ng cña nhau: A. C6H5OH B. C6H5CH2OH C. (CH3)2C6H3OH D. CH3C6H4OH 1. A, B, C 2. B, C, D 3. A, C, D 4. TÊt c¶ ®Òu sai. ph©n: III. §ång ph©n: L hiÖn t−îng c¸c chÊt cã cïng c«ng thøc ph©n tö, nh−ng c«ng thøc cÊu t¹o kh¸c nhau. B i tËp tr¾c nghiÖm ¸p dông: 1. C«ng thøc ph©n tö C4H10O cã bao nhiªu ®ång ph©n: A. 4 ®ång ph©n B. 7 ®ång ph©n C. 6 ®ång ph©n D. 8 ®ång ph©n 2. R−îu n o d−íi ®©y thuéc d y ®ång ®¼ng cã c«ng thøc chung CnH2nO? A. CH3CH2OH B. CH2=CH-CH2OH C. C6H5CH2OH D. CH2OH-CH2OH 3. Sè ®ång ph©n r−îu øng víi c«ng thøc ph©n tö C3H8O, C4H10O, C5H12O lÇn l−ît b»ng: A. 2, 4, 8 B. 0, 3, 7 C. 2, 3, 6 D. 1, 2, 3 H y chän ®¸p ¸n ®óng. 4. C«ng thøc tæng qu¸t cña r−îu no, ®¬n chøc, bËc 1 l c«ng thøc n o sau ®©y? A. R-CH2OH B. CnH2n+1OH C. CnH2n+1 CH2OH D. CnH2n+2O IV. BËc cña r−îu vµ amin amin. 1. BËc cña r−îu: nhãm OH liªn kÕt víi C bËc n o th× cho ta r−îu bËc ®ã. 2. BËc cña amin: cã bao nhiªu gèc hidrocacbon liªn kÕt víi N th× cho ta amin bËc ®ã. 1
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh B i tËp tr¾c nghiÖm ¸p dông: 1. R−îu bËc 2 v amin bËc 2 t−¬ng øng víi c«ng thøc cÊu t¹o n o sau ®©y: H H H A. CH3 C CH3 B. CH3 C CH3 C. CH3 N CH3 OH CH2 OH H D. CH3 C CH3 NH2 a. A, B b. b. B, C c. c. C, D d. d. A, C 2. Tõ c«ng thøc C4H10O, C4H9N cã bao nhiªu r−îu bËc 3 v bao nhiªu amin bËc nhÊt. a. 3 r−îu bËc 3, 3 amin bËc nhÊt. c. 1 r−îu bËc ba, 3 amin bËc nhÊt. b. 2 r−îu bËc ba, 3 amin bËc nhÊt. d. §¸p ¸n kh¸c. V. Danh ph¸p R−îu: 1. R−îu a. Danh ph¸p th«ng th−êng: R−îu + Tªn gèc hidrocacbon(yl) + ic B i tËp ¸p dông: 1. Tªn gäi n o d−íi ®©y kh«ng ®óng l cña hîp chÊt (CH3)2CHCH2CH2OH? A. 3-metylbutanol-1 C. R−îu i- amylic B. R−îu i- pentylic D. 2-metylbutanol-4 b. Danh ph¸p quèc tÕ: - Chän m¹ch cacbon d i nhÊt chøa nhãm OH l m m¹ch chÝnh. - §¸nh sè thø tù −u tiªn b¾t ®Çu gÇn nhãm OH nhÊt v sao cho tæng vÞ trÝ nh¸nh l nhá nhÊt. - Gäi tªn: VÞ trÝ nh¸nh + tªn nh¸nh + Tªn m¹ch chÝnh + ol + vÞ trÝ nhãm OH B i tËp ¸p dông: 1. Tªn gäi 2,3-®imetyl, butanol-2 l cña: ch3 ch3 H a. CH3 C CH CH3 b. CH3 C CH2 ch3 OH OH ch3 ch3 ch3 c CH3 C CH ch3 d. CH3 CH CH2 oh OH 2. Tªn chÝnh x¸c theo danh ph¸p quèc tÕ( IUPAC) cña chÊt cã c«ng thøc cÊu t¹o CH3-CH(OH)-CH(CH3)-CH3 l ë ®¸p ¸n n o sau ®©y? A. 2- Metylbutanol-3 C. 3- Metylbutanol-2 B. 1,1- §imetylpropanol-2 D. 1,2- §imetylpropanol-1 3. Theo dang ph¸p(IUPAC) tªn gäi n o kh«ng ®óng víi c«ng thøc? A. 2-metylhexan-1-ol: CH3-CH2-CH2-CH2-CH(CH3)-CH2-OH B. 4,4- dimetylpentan-2-ol: CH3-C(CH3)2-CH(OH)-CH3 C. 3- etylbutan-2-ol: CH3-CH(C2H5)-CH(OH)-CH3 D. 3- metylpentan-2-ol: CH3-CH2-CH(CH3)-CH(OH)-CH3 2. Phenol - §¸nh vÞ trÝ sao cho tæng vÞ trÝ nh¸nh l nhá nhÊt, cã thÓ cïng hoÆc ng−îc chiÒu kim ®ång hå. oh octo 11 octo 2 2 6 6 3 3 meta 5 4 5 meta 4 para Gäi tªn: vÞ trÝ nh¸nh + tªn nh¸nh + phenol §Æc biÖt: oh oh oh oh ch3 ch3 Phenol ch3 axit phenic octo-crezol meta-crezol para-crezol 2
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh B i tËp ¸p dông: 1. Tªn gäi 2-metyl, 3-etyl, 5-nitro, phenol l cña a. oh oh b. no2 ch3 ch3 no2 c 2 h5 c2h5 c. d. oh oh 5h2c ch3 no2 c2h5 ch3 no2 3. Amin R N R' R'' Tªn gèc R, R’, R’’ + amin R NH2 VÞ trÝ nh¸nh + tªn nh¸nh + tªn m¹ch chÝnh + amin + vÞ trÝ nhãm NH2 B i tËp ¸p dông: 1. Tªn gäi Butanamin-2 l cña: H H2 H2 H2 H H2 a. CH3 C C C NH2 b. CH3 C C C NH2 CH3 CH3 H2 H2 H H H2 H c. d. CH3 C C C NH2 CH3 C C C NH2 CH3 CH3 CH3 2. Tªn gäi etyl, metanamin l cña: a. CH3CH2NH2 B. Ch3ch2ch2nh2 C. c. Ch3nhc2h5 D. d. Ch3nhch3 Anilin: 4. Anilin T−¬ng tù phenol. • §Æc biÖt: Thay crezol b»ng tolui®in VI. TÝnh chÊt vËt lÝ. Liªn kÕt hidro 1. XÐt kh¶ n¨ng r−îu ho tan trong n−íc: H O H O H R - Liªn kÕt hidro gi÷a R−îu – n−íc c ng bÒn th× kh¶ n¨ng ho tan c ng lín. - Liªn kÕt hidro c ng bÒn khi M ph©n tö r−îu c ng nhá. 2. So s¸nh nhiÖt ®é s«i cña c¸c chÊt: a. Liªn kÕt hidro gi÷a r−îu víi r−îu: H O H O R R b. Liªn kÕt hidro gi÷a axit víi axit: O H O R C C R O H O - Liªn kÕt hidro gi÷a R−îu – R−îu c ng bÒn th× nhiÖt ®é s«i c ng lín. - Liªn kÕt hidro c ng bÒn khi M ph©n tö r−îu c ng lín. - Nh÷ng chÊt n o cã kh¶ n¨ng t¹o ®−îc nhiÒu liªn kÕt hidro th× nhiÖt ®é s«i c ng lín. ChÊt n o kh«ng t¹o ®−îc liªn kÕt hidro th× nhiÖt ®é s«i c ng bÐ. B i tËp ¸p dông: 1. Liªn kÕt hidro bÒn nhÊt trong hçn hîp metanol – n−íc theo tØ lÖ mol 1: 1 l liªn kÕt n o. 3
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh A. H O H O B. H O H O CH3 CH3 H CH3 C. H O H O D. H O H O H H CH3 C2H5 0 2. Trong r−îu 90 cã thÓ tån t¹i 4 kiÓu liªn kÕt hidro. KiÓu chiÕm ®a sè l kiÓu n o? A. H O H O B. H O H O c2h5 c2h5 H c2h5 C. H O H O D. H O H O H H c2h5 h 3. Trong dÉy ®ång ®¼ng cña r−îu no ®¬n chøc, khi m¹ch cacbon t¨ng, nãi chung: A. NhiÖt ®é s«i t¨ng, kh¶ n¨ng tan trong n−íc t¨ng. C. NhiÖt ®é s«i gi¶m, kh¶ n¨ng tan trong n−íc t¨ng. B. NhiÖt ®é s«i t¨ng, kh¶ n¨ng tan trong n−íc gi¶m. D. NhiÖt ®é s«i gi¶m, kh¶ n¨ng tan trong n−íc gi¶m. 4. T×m c©u sai trong sè c¸c c©u sau. A. Etyl amin dÔ tan trong n−íc do cã liªn kÕt hidro nh− sau: H H N H O H N H C2H5 H C2H5 B. TÝnh chÊt ho¸ häc cña etyl amin l cã kh¶ n¨ng t¹o muèi víi baz¬ m¹nh. C. Etyl amin tan trong n−íc t¹o dung dÞch cã kh¶ n¨ng sinh ra kÕt tña víi dung dÞch FeCl3.. D. Etyl amin cã tÝnh baz¬ do nguyªn tö nit¬ cßn cÆp electron ch−a liªn kÕt cã kh¶ n¨ng nhËn proton. VII. TÝnh chÊt ho¸ häc r−îu 1. X l r−îu bËc II, c«ng thøc ph©n tö C6H14O. §un X víi H2SO4 ®Æc ë 1700C chØ t¹o mét anken duy nhÊt? Tªn cña X l g×? A. 2,2- ®imetylbutanol-3 C. 2,3-®imetylbutanol-3 B. 3,3- ®imetylbutanol-2 D. 1,2,3- Trimetylpropanol-1 2. X l hçn hîp gåm 2 r−îu ®ång ph©n cïng CTPT C4H10O. §un X víi H2SO4 ë 1700C chØ ®−îc mét anken duy nhÊt. VËy X gåm c¸c chÊt n o? A. Butanol-1v butanol- 2 C. 2-metylpropanol-1 v butanol-1 B. 2- Metylprapanol-1 v 2-metylpropanol-2 D. 1-metylpropanol-2 v butanol- 2 3. Khö n−íc hai r−îu ®ång ®¼ng h¬n kÐm nhau hai nhãm – CH2 ta thu ®−îc hai anken ë thÓ khÝ. VËy c«ng thøc ph©n tö cña hai r−îu ë ®¸p ¸n n o sau ®©y? A. CH3OH v C3H7OH B. C3H7OH v C5H11OH C. C2H4O v C4H8O D. C2H6O v C4H10O. 4. Trong c¸c chÊt sau: NaCl, I2, propanol, axeton chÊt n o tan nhiÒu trong r−îu etylic? A. ChØ cã propanol B. Propanol v axeton C. I2, propanol v axeton D. C¶ bèn chÊt. 5. Trong c¸c ph¶n øng sau, chän ph¶n øng n o øng víi r−îu bËc hai. A. Sù oxi ho¸ cho ra 1 xeton B. Sù este ho¸ nhanh nhÊt trong tÊt c¶ c¸c bËc r−îu. C. Tuú theo nhiÖt ®é, sù khö n−íc cho ra mét anken hay mét este. D. T¸c dông ®−îc víi PBr3 a. ChØ cã A b. A,B c. A, C, D d. C, D. glixerin – etilenglicol 1. Etilenglicol v glixerin l : A. r−îu bËc hai v r−îu bËc ba. C. Hai r−îu ®ång ®¼ng B. Hai r−îu ®a chøc D. Hai r−îu t¹p chøc H y chän ®¸p ¸n ®óng. 2. C«ng thøc ph©n tö cña glixerin l c«ng thøc n o? A. C3H8O3 B. C2H4O2 C. C3H8O D. C2H6O 3. Glixerin thuéc lo¹i chÊt n o? A. R−îu ®¬n chøc B. R−îu ®a chøc C. Este D. Gluxit 4
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh 4. C«ng thøc n o sau ®©y l c«ng thøc cÊu t¹o cña glixerin? A. CH2OH-CHOH=CH2OH C. CH2OH-CH2OH B. CH3-CHOH-CHOH-CH2OH D. CH2OH –CH2OH –CH3 5. Trong c«ng nghiÖp glixerin ®−îc s¶n xuÊt theo s¬ ®å n o d−íi ®©y? A. Propan→ propanol → glixerin B. propen→ anlyl clorua → 1,3- ddiclopropanol-2→ glixerin C. butan→ axit butylic → glixerin D. metan→etan→ propan→glixerin 6. Nhá v i giät quú tÝm v o glixerin, quú tÝm chuyÓn sang m u g×? A. Xanh B. TÝm C. §á D. Kh«ng m u 7. TÝnh chÊt ®Æc tr−ng cña glixerin l : (1) chÊt láng, (2) m u xanh lam, (3) cã vÞ ngät, (4) tan nhiÒu trong n−íc. T¸c dông ®−îc víi: (5) kim lo¹i kiÒm, (6) trïng hîp, (7) ph¶n øng víi axit, (8) ph¶n øng víi ®ång(II), (9) ph¶n øng víi NaOH. Nh÷ng tÝnh chÊt n o ®óng? A. 2, 6, 9 B. 1, 2, 3, 4, 6, 8 C. 9, 7, 5, 4, 1 D. 1, 3, 4, 5, 7, 8. 8. Trong c«ng nghiªp glixerin ®iÒu chÕ b»ng c¸ch n o? A. §un nãng dÉn xuÊt halogen (ClCH2 – CHCl- CH2Cl) víi dung dÞch kiÒm. B. Céng n−íc v o anken t−¬ng øng víi xóc t¸c axit C. §un nãng dÇu thùc vËt hoÆc mì ®éng vËt víi dung dÞch kiÒm D. Hi®ro ho¸ an®ehit t−¬ng øng víi xóc t¸c Ni. 9. §Ó ph©n biÖt glixerin v r−îu etylic ®ùng trong hai lä kh«ng cã nh n, ta dïng thuèc thö n o? A. Dd NaOH B. Na C. Cu(OH)2 D. N−íc brom 10. Cho c¸c chÊt sau hoch2-ch2oh(1), hoch2-ch2-ch2oh(2), hoch2- choh-ch2oh(3), ch3-ch2-o-ch2- ch3(4) v ch3-choh-ch2oh (5). Nh÷ng chÊt t¸c dông ®−îc víi Cu(OH)2 l chÊt n o? A. 1, 2, 3, 5 B. 2, 4, 5, 1 C. 3, 4, 5 D. 1, 3, 5 11. Cho c¸c chÊt sau: hoch2-ch2oh, hoch2-ch2-ch2oh, ch3-choh-ch2oh, hoch2- choh-ch2oh . Cã bao nhiªu chÊt l ®ång ph©n cña nhau? A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 12. Cho c¸c chÊt sau: hoch2-ch2oh(a), hoch2-ch2-ch2oh(b), ch3-choh-ch2oh (c)v hoch2- choh- ch2oh(d). Nh÷ng chÊt thuéc cïng d y ®ång ®¼ng l nh÷ng chÊt n o? A. a víi c B. a víi d C. a víi b D. a víi b, c. 13. Cho c¸c chÊt sau: hoch2-ch2oh(1), hoch2-ch2-ch2oh(2), hoch2- choh-ch2oh(3), ch3-ch2-o-ch2- ch3(4) v ch3-choh-ch2oh (5). Nh÷ng chÊt t¸c dông ®−îc víi Na l nh÷ng chÊt n o? A. 1, 2, 3 B. 2, 4, 5 C. 1, 2,3, 5 D. 1,4,5 14. Glixerin trinitrat cã tÝnh ch©t nh− thÕ n o? A. DÔ ch¸y C. DÔ næ khi ®un nãng nhÑ B. DÔ bÞ ph©n huû D. DÔ tan trong n−íc 15. Glixerin kh¸c víi r−îu etylic ë ph¶n øng n o? A. Ph¶n øng víi Na C. Ph¶n øng víi Cu(OH)2 B. Ph¶n øng víi este ho¸ D. Ph¶n øng víi HBr (H2SO4 ®Æc nãng) 16. §Ó ph©n biÖt r−îu etylic v glixerin, cã thÓ dïng ph¶n øng n o? A. Tr¸ng g−¬ng t¹o kÕt tña b¹c C. Este ho¸ b»ng axit axetic t¹o este B. Khö CuO khi ®un nãng t¹o ®ång kim lo¹i m u ®á D. Ho tan Cu(OH)2 t¹o dung dÞch m u xanh lam 17. Cho c¸c c©u sau A. ChÊt bÐo thuéc lo¹i hîp chÊt este B. C¸c este kh«ng tan trong n−íc do nhÑ h¬n n−íc C. C¸c este kh«ng tan trong n−íc do kh«ng cã liªn kÕt hi®ro víi n−íc D. Khi ®ung chÊt bÐo láng víi hi®ro cã Ni xóc t¸c th× thu ®−îc chÊt bÐo r¾n E. ChÊt bÐo láng l c¸c triglixerit chøa gèc axit kh«ng no Nh÷ng c©u n o sau ®©y ®óng? a. A, D, E b. A, B, D c. A, C, D,E d. A, B, C, E 5
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh 18. Cho c¸c c©u sau a. ChÊt bÐo thuéc lo¹i hîp chÊt este b. C¸c este kh«ng tan trong n−íc do nhÑ h¬n n−íc c. C¸c este kh«ng tan trong n−íc do kh«ng cã liªn kÕt hi®ro víi n−íc d. Khi ®ung chÊt bÐo láng víi hi®ro cã Ni xóc t¸c th× thu ®−îc chÊt bÐo r¾n e. ChÊt bÐo láng l c¸c triglixerit chøa gèc axit kh«ng no Nh÷ng c©u kh«ng ®óng l nh÷ng c©u n o? A. a, d B. b, c C. a, b, d, e D. ChØ cã b 19. Chän ®¸p ¸n ®óng: A. ChÊt bÐo l trieste cña glixerol víi axit C. ChÊt bÐo l trieste cña glixerol víi axit v« c¬ B. ChÊt bÐo l trieste cña ancol víi axit bÐo D. ChÊt bÐo l trieste cña glixerol víi axit bÐo 20. Khi thuû ph©n chÊt n o sau ®©y sÏ thu ®−îc glixerol? A. Muèi B. Este ®¬n chøc C. ChÊt bÐo D. Etyl axetat 21. §Æc ®iÓm cña ph¶n øng thuû ph©n lipit trong m«i tr−êng axit l g×? A. Ph¶n øng thuËn nghÞch C. Ph¶n øng kh«ng thuËn nghÞch B. Ph¶n øng x phßng ho¸ D. Ph¶n øng cho nhËn eletron 22. TÝnh chÊt ®Æc tr−ng cña lipit: 1. ChÊt láng 3. NhÑ h¬n n−íc 5. Tan trong x¨ng 7. T¸c dông víi kl kiÒm 2. ChÊt r¾n 4. Kh«ng tan trong n−íc 6. DÔ bÞ thuû ph©n 8. Céng H2 v o gèc r−îu C¸c tÝnh chÊt kh«ng ®óng l ngh÷ng tÝnh chÊt n o? A. 1, 6, 8 B. 2, 5, 7 C. 1, 2, 7, 8 D. 3, 6, 8 23. §Ó biÕn mét sè dÇu th nh mì r¾n, hoÆc b¬ nh©n t¹o ng−êi ta thùc hiÖn qu¸ tr×nh n o sau ®©y? A. Hi®ro ho¸( cã xt Ni) B. C« c¹n ë nhiÖt ®é cao C. L m l¹nh D. X phßng ho¸ 24. Trong c¬ thÓ, lipit bÞ oxi ho¸ th nh nh÷ng chÊt n o sau ®©y? A. Amoniac v cacbonic B. NH3, CO2, H2O C. H2O v CO2 D. NH3 v H2O 25. Trong c¬ thÓ tr−íc khi bÞ oxi ho¸ lipit: A. BÞ thuû ph©n th nh glixerin v axit bÐo C. BÞ ph©n huû th nh CO2 v H2O B. BÞ hÊp thô D. Kh«ng thay ®æi 26. Gi÷a lipit v este cña r−îu víi axit ®¬n chøc kh¸c nhau vÒ: H y chØ ra kÕt luËn sai. A. Gèc axit trong ph©n tö C. Gèc axit trong lipit ph¶i l gèc cña axit bÐo B. Gèc r−îu trong lipit cè ®Þnh cña glixerin D. B¶n chÊt liªn kÕt trong ph©n tö 27. Cã hai b×nh kh«ng nh n ®ùng riªng biÖt hai hçn hîp: dÇu b«i tr¬n m¸y, dÇu thùc vËt. Cã thÓ nhËn biÕt hai hçn hîp trªn b»ng c¸ch n o? A. Dïng KOH d− C. Dïng NaOH ®un nãng B. Dïng Cu(OH)2 D. §un nãng víi dung dÞch KOH, ®Ó nguéi, cho thªm tõng giät CuSO4 28. Mì tù nhiªn l : H y chän ®¸p ¸n ®óng. A. Este cña axit panmitic v ®ång ®¼ng, v.v... C. Hçn hîp cña c¸c triglixerit kh¸c nhau B. Muèi cña axit bÐo D. Este cña axit oleic v ®ång ®¼ng, v.v.. 29. X phßng ®−îc ®iÒu chÕ b»ng c¸ch n o trong c¸c c¸ch sau ®©y? A. Ph©n huû mì C. Ph¶n øng cña axit víi kim lo¹i B. Thuû ph©n mì trong kiÒm D. §ehi®ro ho¸ mì tù nhiªn phenol 1. So s¸nh ®é tan trong n−íc cña bezen, phenol v etanol. S¾p xÕp theo thø tù ®é tan t¨ng dÇn. A. Benzen < phenol < etanol C. Phenol < benzen < etanol B. Benzen < etanol < phenol D. Etanol< benzen < phenol 2. So s¸nh ®é m¹nh cña axit sau: phenol, 0- nitrophenol, 2,4-dinitrophenol v 2,4,6- trinitrophenol. S¾p xÕp theo thø tù ®é m¹nh t¨ng dÇn. A. phenol < 2,4-dinitrophenol < 0- nitrophenol < 2,4,6- trinitrophenol B. 2,4,6- trinitrophenol < 2,4-dinitrophenol < 0- nitrophenol < phenol C. phenol < 0- nitrophenol < 2,4-dinitrophenol < 2,4,6- trinitrophenol D. 0- nitrophenol < phenol < 2,4-dinitrophenol < 2,4,6- trinitrophenol 3. Trong c¸c ph¸t biÓu sau: Chän ph¸t biÓu sai. 6
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh A. C2H5OH v C6H5OH ®Òu ph¶n øng dÔ d ng víi HBr. B. C2H5OH cã tÝnh axit yÕu h¬n C6H5OH C. C2H5ONa v C6H5ONa ph¶n øng víi n−íc cho ra trë l¹i C2H5OH v C6H5OH ( ph¶n øng ho n to n). 1. ChØ cã A 2. ChØ cã B 3. ChØ cã C 4. A, C. 4. S¾p xÕp c¸c chÊt sau theo thø tù ®é m¹nh cña axit t¨ng dÇn: C6H5OH, C6H5-CH2OH, 0- cresol, o-notrophenol. A. C6H5OH < C6H5-CH2OH < o- cresol < o-notrophenol B. C6H5OH< o- cresol < C6H5-CH2OH < o-notrophenol C. C6H5-CH2OH < o- cresol < C6H5OH < o-notrophenol D. o-notrophenol< C6H5OH < C6H5-CH2OH < o- cresol 5. Nguyªn tö hidro trong nhãm –OH cña phenol cã thÓ ®−îc thay thÕ b»ng nguyªn tö Na khi cho: A. phenol t¸c dông víi Na C. phenol t¸c dung víi NaHCO3 B. phenol t¸c dông víi NaOH D. C¶ A v B ®Òu ®óng. 6. NhËn xÐt n o d−íi ®©y kh«ng ®óng? A. phenol l axit, cßn anilin l baz¬ B. Dung dÞch phenol l m quú tÝm ho¸ ®á, cßn dung dÞch anilin l m quú tÝm ho¸ xanh. C. phenol v anilin ®Òu dÔ tham gia ph¶n øng thÕ v ®Òu t¹o kÕt tña tr¾ng víi brom. D. Phenol v anilin ®Òu khã tham gia ph¶n øng céng v ®Òu t¹o hîp chÊt vßng no khi tham gia ph¶n øngcéng víi hi®ro. 7. Ph¶n øng : C6H5ONa + CO2 +H2O → C6H5OH +NaHCO3 x¶y ra ®−îc l do: A. Phenol cã tÝnh axit yÕu h¬n axit cacbonic C. Phenol cã tÝnh oxi ho¸ yÕu h¬n axit cacbonic B. Phenol cã tÝnh axit m¹nh h¬n axit cacbonic D. Phenol cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh h¬n axit cacbonic. 8. Dung dÞch phenol kh«ng ph¶n øng ®−îc víi chÊt n o sau ®©y? A. Natri v dung dÞch NaOH. C. Dung dÞch NaCl B. N−íc brom D. hh axit HNO3 v H2SO4 ®Æc. 9. Hîp chÊt X t¸c dông víi Na nh−ng kh«ng ph¶n øng víi NaOH. X l hîp chÊt n o trong sè c¸c chÊt cho d−íi ®©y? A. C6H5CH2OH C. HOCH2C6H4OH B. p- CH3C6H4OH D. C6H5-O-CH3 10. Cho 4 chÊt: phenol, benzen, axit axetic, r−îu etylic. §é linh ®éng cña nguyªn tö hi®ro trong ph©n tö c¸c chÊt trªn gi¶m dÇn theo thø tù ë d y n o? A. phenol > benzen > axit axetic > r−îu etylic C. axit axetic > phenol > r−îu etylic> benzen B. benzen> r−îu etylic > phenol > axit axetic D. axit axetic > r−îu etylic > phenol > benzen 11. Ph¸t biÓu n o sau ®©y ®óng? A. Phenol cã tÝnh axit m¹nh h¬n etanol v× nh©n benzen hót electron cña nhãm –OH b»ng hiÖu øng liªn hîp, trong khi nhãm –C2H5 l¹i ®Èy electron v o nhãm – OH. B. Phenol cã tÝnh axits m¹nh h¬n etanol v ®−îc minh ho¹ b»ng ph¶n øng phenol t¸c dông víi dung dÞch NaOH cßn C2H5OH th× kh«ng. C. TÝnh axit cña phenol yÕu h¬n H2CO3 v× sôc CO2 v o dung dÞch C6H5ONa ta sÏ ®−îc C6H5OH. D. Phenol trong n−íc cho m«i tr−êng axit, l m quú tÝm ho¸ ®á. a. A, B b. B, C c. C, A d. A, B, C 12. H y gäi tªn danh ph¸p IUPAC v th«ng dông cña c¸c chÊt sau: a. CH3(CH2)3CHCH(CH3)2 b. (CH3)3CCH2OH OH c. CH2=CHCHCH3 OH A. 2,2-§imetylpropan-1-ol D. t-Butylcacbinol G. 2-Metylheptan-3-ol B. But-3-en-2-ylancol; E. Metylvinylcacbinol H. Neopentylancol C. 2-Metylhept-3-ylancol F. But-3-en-2-ol I. Butylisopopylcacbinol 13. H y gäi tªn theo danh ph¸p IUPAC v tªn th«ng dông c¸c chÊt sau: a. C6H5CH2OH c. HC ≡ CCH2OH b. C6H5CH2CH2CH2CH2OH d. CH2 =CHCH2OH A. Phenylmetanol C. 4-Phenylbut-1-ylancol E. Propanyl G. Phenylcacbinol B. 4- Phenylbutan-1-ol D. Prop-2-in-1-ol F. Anlylancol H. But-2-en-1-ol 14. S¾p xÕp c¸c chÊt d−íi ®©y theo thø tù tÝnh axit t¨ng dÇn: 7
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh a. CH3CH2OH b. CH3CH2SH c. H2S d. H2O A. a, b, c, d B. a, b, d, c C. b, a, d, c D. b, a, c, d 15. H y s¾p xÕp theo thø tù t¨ng dÇn c−êng ®é liªn kÕt hi®ro cña ancol d¹ng h¬i v d¹ng dung dÞch sau: a. D¹ng h¬i b. RÊt lo ng c. Lo ng võa d. §Ëm ®Æc A. a, b, c, d B. c, a, b, d C. b, d, a, c D. a, d, b, c 16. Trong c«ng nghiÖp etanol cã thÓ ®iÒu chÕ theo ph−¬ng tr×nh ph¶n øng n o? a. CH2=CH2 +H2O H2SO4 H3PO4 b. CH2=CH2 +H2O 300-3500C lªn men c. C6H12O6 d. HC CH +H2O H3PO4 A. a, b, c, d B. a, b, c C. b, c, d D. a, b, d. 17. XÕp theo thø tù tÝnh axit gi¶m dÇn cña c¸c ancol: CH3OH, CH3CH2OH, (CH3)2CHOH, (CH3)3COH? A. CH3OH > CH3CH2OH> (CH3)2CHOH> (CH3)3COH B. (CH3)3 COH > (CH3)2CHOH > CH3CH2OH > CH3OH C. CH3CH2OH> CH3OH > (CH3)2CHOH> (CH3)3COH D. CH3OH > CH3CH2OH> (CH3)3COH > (CH3)2CHOH 18. Ancol (ROH) cã thÓ ph¶n øng víi c¸c chÊt n o sau ®©y: Na2CO3, NaOH, Na, NaNH2, HC≡CNa, NH3. A. Na2CO3, NaOH, Na C. NaOH, Na, NaNH2, HC≡CNa B. NaNH2, HC≡CNa, NH3 D. Na2CO3, NaOH, Na, NaNH2 19. H y s¾p xÕp thø tù theo tÝnh axit gi¶m dÇn kh¶ n¨ng ph¶n øng cña HX (X=F, Cl, Br, I) trong ph¶n øng thÕ OH cña ancol sau: (CH3)2CHOH +HX → (CH3)2CHX +H2O A. HI > HBr > HCl >HF C. HF> HBr >HCl >HI B. HI > HCl >HBr > HF D. HF > HCl > HBr > HI 20. So s¸nh tÝnh axit cña CHCH2OH, CH3CHClOH, ClCH2CH2OH. A. CHCH2OH> CH3CHClOH> ClCH2CH2OH C. CH3CHClOH> ClCH2CH2OH > CHCH2OH B. ClCH2CH2OH > CH3CHClOH> CHCH2OH D. CH3CHClOH> CHCH2OH > ClCH2CH2OH 21. ChÊt n o sau ®©y l s¶n phÈm cña ph¶n øng t¸ch H2O tõ butan-2-ol b»ng H2SO4 ë 1700C? CH3CH2CH=CH2 CH3CH=CHCH2 CH3CH2CH-O-CHCH2CH3 (a) (b) CH3 (c) 3 CH A. a B. b C. c D. b chÝnh,a phô 22. ChÊt n o l s¶n phÈm cña ph¶n øng gi÷a pentan-3-ol víi HBr: a. CH3-CHCH2CH2CH3 b. CH3CH2CHCH2CH3 Br Br A. a B. b C. a, b D. §¸p ¸n kh¸c 23. ChÊt n o l s¶n phÈm cña ph¶n øng oxi ho¸ propan-1-ol b»ng K2Cr2O7 v H2SO4: CH3CH2CHO CH3CH2COOH CH3-C-CH3 O A. a B. b C. c D. §¸p ¸n kh¸c 24. ChÊt n o l s¶n phÈm cña ph¶n øng oxi ho¸ propan-2-ol b»ng K2Cr2O7 v H2SO4: 25. H y gäi tªn theo tªn th−êng v danh ph¸p IUPAC c¸c chÊt sau: OH OH OH OCH3 CH3 CH3 OH 26. H y gäi tªn theo tªn th−êng v danh ph¸p IUPAC c¸c chÊt sau: OH OH OH OH OH OH A. 1,2§ihi®roxibenxen C. 1,3-§ihi®roxibenxen E. Resoxinol B. 1,4§ihi®roxibenxen D. Catechol F. Hi®roquinol 27. Tõ benzen cã thÓ ®iÒu chÕ phenol b»ng ph−¬ng ph¸p n p d−íi ®©y: 8
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh Cl OH a. Cl2, Fe NaOH 3600C,32atm NO2 NH2 OH HNO2/H2SO4 Fe/HCl 1) KNO2, HCl b. 2) H2O, OH OH c. H2SO4 ®Æc KOH 2300C NO2 OH HNO2/H2SO4 NaOH d. t0 A. a, b, c B. b, c, d C. a, b, d D. a, c, d 28. Ph−¬ng ph¸p n o ®−îc sö dông ®iÒu chÕ phenol trong c«ng nghiÖp? Cl OH Cl2, Fe NaOH a. 3600C,32atm NO2 NH2 OH HNO2/H2SO4 Fe/HCl 1) KNO2, HCl b. 2) H2O, OH OH c. H2SO4 ®Æc KOH 2300C NO2 OH HNO2/H2SO4 NaOH d. t0 29. Ph−¬ng ph¸p n o thuËn lîi ®iÒu chÕ 2,4-®iclophenol l s¬ ®å ph¶n øng n o d−íi ®©y? Cl OH Cl Cl 3Cl2, Fe NaOH a. Cl Cl Cl OH OH Cl b. Cl2, Fe NaOH Cl2 P Cl A. a B. b C. a, b D. §¸p ¸n kh¸c 30. Ph−¬ng ph¸p n o thuËn lîi ®iÒu chÕ 2,4-®initrophenol l s¬ ®å ph¶n øng n o d−íi ®©y? Cl OH OH NO2 NaOH HNO3/H2SO4 a. to,P NO2 Cl Cl OH NO2 NO2 HNO3/H2SO4 NaOH b. to,P NO2 NO2 amin 1. So s¸nh tÝnh bazo cña NH3, CH3-NH2 v C6H5- NH2. S¾p xÕp theo thø tù ®é m¹nh t¨ng dÇn. A. NH3< CH3-NH2 < C6H5- NH2 C. CH3-NH2 < C6H5- NH2 < NH3 B. CH3-NH2 < NH3< C6H5- NH2 D. C6H5- NH2
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh 6. So s¸nh ®é tan cña CH3-NH2, (CH3)2NH, trong n−íc v trong etanol. A. CH3-NH2, (CH3)2NH, tan trong n−íc nhiÒu h¬n(CH3)3N, c¶ ba amin ®Òu tan nhiÒu trong r−îu B. C¶ ba amin ®Òu tan Ýt trong n−íc nh−ng tan nhiÒu trong r−îu. C. C¶ ba amin ®Òu tan Ýt trong n−íc v trong r−îu. D. Hai amin ®Çu tan nhiÒu trong n−íc v trong r−îu, amin cuèi tan Ýt trong n−íc v trong r−îu. 7. C¸c gi¶i thÝch vÒ quan hÖ cÊu tróc, tÝnh chÊt n o sau ®©y kh«ng hîp lý? A. Do cã cÆp electron tù do trªn nguyªn tö N m amin cã tÝnh baz¬. B. Do nhãm –NH2 ®Èy electron nªn anilin dÔ tham gia ph¶n øng v o nh©n th¬m h¬n v −u tiªn vÞ trÝ 0-, p-. C. TÝnh baz¬ cña amin c ng m¹nh khi mËt ®é electron trªn nguyªn tö N c ng lín. D. Víi amin RNH2, gèc R- hót electron l m t¨ng ®é m¹nh cña tÝnh baz¬ v ng−îc l¹i. 8. Së dÜ anilin cã tÝnh baz¬ yÕu h¬n NH3 l do yÕu tè n o? A. Nhãm NH2 cã cÆp electron ch−a liªn kÕt B. Nhãm NH2 cã t¸c dông ®Èy electron vÒ phÝa vßng benzen l m gi¶m mËtu ®é electron cña N C. Gèc phenol cã ¶nh h−ëng l m gi¶m mËt ®é electron cña nguyªn tö N D. Ph©n tö khèi cña anilin lín h¬n so víi NH3. 9. H y chØ ra ®iÒu sai trong c¸c nhËn xÐt sau A. C¸c amin ®Òu cã tÝnh baz¬ C. Amin t¸c dông víi axit cho muèi B. TÝnh baz¬ cña anilin yÕu h¬n cña NH3 D. Amin l hîp chÊt h÷u c¬ cã tÝnh chÊt l−ìng tÝnh 10. Dung dÞch anilin t¸c dông ®−îc víi dung dÞch n−íc cña chÊt n o sau ®©y: A. NaOH B. NH3 C. NaCl D. D.FeCl3 v H2SO4 11. Hîp chÊt n o d−íi ®©y cã tÝnh baz¬ yÕu nhÊt? A. Anilin B. Metylamin C. Amoniac D. §imetylamin 12. ChÊt n o sau ®©y cã tÝnh baz¬ m¹nh nhÊt? A. NH3 B. CH3CONH2 C. CH3CH2CH2OH D. CH3CH2NH2 13. S¾p xÕp c¸c hîp chÊt sau theo thø tù gi¶m dÇn tÝnh baz¬: A. C6H5NH2 C. (C6H5)2NH E. NaOH B. C2H5NH2 D. (C2H5)2NH F. NH3 D y n o sau ®©y cã thø tù s¾p xÕp ®óng? a. A>C>E>D>B> F b.F>D>C>E>A>B c. E>D>B>A>C> F d.E>D>B>F>A> C 14. TÝnh baz¬ gi¶m dÇn theo d y n o sau ®©y? A. §imetylamin, metylamin, amoniac, p- metylanilin, anilin, p-nitroanilin B. §imetylamin,metylamin,anilin, p-nitroanilin, amoniac, p- metylanilin C. p-nitroanilin, anilin, p- metylanilin, amoniac, metylamin, ®imetylamin D. anilin, p- metylanilin, amoniac, metylamin, ®imetylamin, p-nitro anilin 15. TÝnh baz¬ cña c¸c chÊt t¨ng dÇn theo thø tù ë d y n o sau ®©y? A. C6H5NH2; NH3; CH3NH2; (CH3)2NH C. (CH3)2NH; CH3NH2; NH3 ; C6H5NH2 B. NH3; CH3NH2; (CH3)2NH ;C6H5NH2 D. NH3; C6H5NH2; CH3NH2; (CH3)2NH 16. TÝnh baz¬ cña c¸c chÊt t¨ng dÇn theo thø tù ë d y n o sau ®©y? A. NH3 < C6H5NH2 < CH3NHCH3 < CH3CH2NH2 C. C6H5NH2 < NH3 < CH3CH2NH2< CH3NHCH3 B. NH3 < CH3CH2NH2< CH3NHCH3 < C6H5NH2 D. C6H5NH2 < NH3 < CH3NHCH3 < CH3CH2NH2 17. TrËt tù ®é m¹nh tÝnh baz¬ cña d y n o d−íi ®©y kh«ng ®óng? A. NH3 < C6H5NH2 C. CH3CH2NH2 < CH3NHCH3 B. NH3 < CH3NH2 < CH3CH2NH2 D. p- O2NC6H4NH2 < p- CH3C6H4NH2 18. Ph¶n øng n o d−íi ®©y kh«ng thÓ hiÖn tÝnh baz¬ cña amin? A. CH3NH2 + H2O → CH3NH3+ + OH- C. Fe3++3CH3NH2 +3 H2O → Fe(OH)3 + 3 CH3NH3 + B. C6H5NH2 + HCl→ C6H5NH3Cl D. CH3NH2 + HNO3 → CH3 OH + N2 + H2O 19. Dung dÞch cña chÊt n o sau ®©y kh«ng l m ®æi m u quú tÝm? A. C6H5NH2 B. NH3 C. CH3CH2NH2 D. CH3NHCH2CH3 20. Ph−¬ng tr×nh ho¸ häc n o sau ®©y kh«ng ®óng? A. 2CH3NH2 + H2SO4 → (CH3NH3)2SO4 B. 3CH3NH2 + 3H2O +FeCl3 → Fe(OH)3 + 3CH3NH3Cl C. C6H5NH2 + 2Br2 → 3,5-Br2- C6H3NH2 + 2HBr 10
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh D. C6H5NO2 + 3Fe + 7HCl → C6H5NH3Cl + 3FeCl2+ 2H2O 21. Ph−¬ng tr×nh ho¸ häc n o sau ®©y kh«ng ®óng? A. 2CH3NH2 + H2SO4 → (CH3NH3)2SO4 C. C6H5NH2 + Br2 → m- Br- C6H4NH2 + HBr B. CH3NH2 + HONO → CH3OH + N2 + H2O D. C6H5NO2+3Fe+7HCl→C6H5NH3Cl+3FeCl2+2H2O 22. Dung dÞch etylamin kh«ng t¸c dông víi chÊt n o sau ®©y? A. Axit HCl B. Dung dÞch FeCl3 C. N−íc brom D. Cu(OH)2 23. Dung dÞch etylamin t¸c dông víi chÊt n o sau ®©y A. GiÊy ®o pH B. DdAgNO3 C. Thuèc thö Felinh D. Cu(OH)2 24. Ph¸t biÓu n o sai? A. Anilin l baz¬ yÕu h¬n NH3 v× ¶nh h−ëng hót electron cña nh©n lªn nhãm –NH2 b»ng hiÖu øng liªn hîp. B. Anilin kh«ng l m ®æi m u quú tÝm C. Anilin Ýt tan trong n−íc v× gèc C6H5- kÞ n−íc D. Nhê tÝnh baz¬, anilin t¸c dông ®−îc víi dung dÞch Br2 25. C¸c hiÖn t−îng n o sau ®©y ®−îc m« t¶ kh«ng chÝnh x¸c? A. Nhóng quú tÝm v o dung dÞch etylamin thÊy quú tÝm chuyÓn m u xanh B. Ph¶n øng gi÷a khÝ metylamin v khÝ hi®ro clorua l m xuÊt hiÖn “khãi tr¾ng” C. Nhá v i giät n−íc brom v o èng ®ùng dung dÞch anilin thÊy cã kÕt tña tr¾ng D. Thªm v i giät phenolphatalien v o dung dÞch ®imetylamin thÊy xuÊt hiÖn m u xanh 26. Ph−¬ng tr×nh ho¸ häc n o sau ®©y kh«ng ®óng? A. C2H5NH2+HNO2+HCl → C2H5N2+Cl- + 2H2O C. C6H5NH2+HNO3 +HCl→C2H5N2+Cl- + 2H2O + B. C6H5NH2+HNO2+HCl  C6H5N2 Cl+2H2O o 0−5 C o 05C D. C H NH +HNO → H OH +N +2H O C → − 6 5 2 2 6 5 2 2 Ch−¬ng ii: andehit – axit cacboxilic – este I. ®Þnh nghÜa 1. Andehit: Andehit no, ®¬n chøc l nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ m ph©n tö cã mét nhãm chøc andehit (- CHO) liªn kÕt víi gèc hi®ro cacbon no. An®ehit l hîp chÊt h÷u c¬ cã chøa nhãm cacbonyl (- CO - ). 2. Axit cacboxylic: Axit cacboxylic no, ®¬n chøc l nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ m ph©n tö cã mét nhãm cacboxyl (- COOH) liªn kÕt víi gèc hi®rocacbon no. Axit cacboxylic l nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ m trong ph©n tö cã chøa nhãm cacboxyl ( - COOH) liªn kÕt víi gèc hi®rocacbon. 3. Este: Este l s¶n phÈmcña ph¶n øng este ho¸ gi÷a axit h÷u c¬ hoÆc axit v« c¬ víi r−îu. II. BµI TËP 1. CÊu t¹o n o sau ®©y viÕt kh«ng ®óng? A. Hîp chÊt h÷u c¬ cã chøa CHO liªn kÕt víi H l an®ehit B. An®ehit võa thÓ hiÖn tÝnh khö võa thÓ hiÖn tÝnh oxi hãa. C. Hîp chÊt R-CHO cã thÓ ®iÒu chÕ ®−îc tõ R-CH2OH D. Trong ph©n tö an®ehit, c¸c nguyªn tö liªn kÕt víi nhau b»ng liªn kÕt δ 2. Cho c¸c c©u sau: Nh÷ng c©u ®óng l : 1. An®ehit l hîp chÊt h÷u c¬ trong ph©n tö cã nhãm –CHO 2. An®ehit v xeton cã ph¶n øng céng hi®ro gièng etilen nªn chung thuéc lo¹i hîp chÊt kh«ng no. 3. An®ehit gièng axetilen v× ®Òu t¸c dông víi dung dÞch AgNO3/NH3 4. An®ehit no, ®¬n chøc, m¹ch hë cã c«ng thøc ph©n tö CnH2nO 5. Hîp chÊt cã c«ng thøc ph©n tö CnH2nO l an®ehit no, ®¬n chøc A. 1, 2, 3, 4 B. 1, 2, 4 C. 1, 2, 4,5 D. 1, 2, 3, 5 3. C«ng thøc ph©n tö cña an®ehit cã d¹ng tæng qu¸t CnH2n+2-2n-2kOk. H y cho biÕt ph¸t biÓu n o sai. A. C¸c chØ sè n, a, k tho m n ®iÒu kiÖn n≥1, a≥0, k ≥ 1 11
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh B. NÕu a=0, k=1 th× ®ã l an®ehit no, ®¬n chøc C. NÕu an®ehit 2 ®¬n chøc v 1 vßng no th× c«ng thøc ph©n tö cã d¹ng CnH2n-4O2 (n≥5) D. Tæng sè liªn kÕt π v vßng l ®é bÊt b o ho cña c«ng thøc. III. danh ph¸p 1. An®ehit: a. Danh ph¸p th«ng th−êng: An®ehit + tªn th«ng th−êng cña axit t−¬ng øng Axit Tªn gäi An®ehit Tªn gäi HCOOH Axit fomic HCHO A®ehit fomic CH3COOH Axit axetic CH3CHO An®ehit axetic C2H5COOH Axit propionic C2H5CHO An®ehit propionic C3H7COOH Axit butanoic C3H7CHO An®ehit butanoic C4H9COOH Axit Valeric C4H9CHO An®ehit Valeric C5H11COOH Axit Caproic C5H11CHO An®ehit Caproic CH2 = CH –COOH Axit acrylic CH2 = CH –CHO An®ehit acrylic HOOC – COOH Axit oxalic HCO – CHO An®ehit oxalic CH3-(CH2)14-COOH Axit Panmitic CH3-(CH2)16-COOH Axit Stearic CH2 = C(CH3) – COOH Axit metacrylic CH3-(CH2)7-CH=CH-(CH2)7-COOH Axit oleic b. Tªn quèc tÕ: • Chän m¹ch chÝnh d i nhÊt chøa nhãm CHO l m m¹ch chÝnh • §¸nh sè thø tù −u tiªn b¾t ®Çu tõ nhãm CHO. • Gäi tªn: VÞ trÝ nh¸nh + tªn nh¸nh + Tªn m¹ch chÝnh + al L−u ý: Tªn nh¸nh Gèc Tªn gäi Gèc Tªn gäi CH3 - Metyl CH3 - CH - CH2 - iso - Butyl C2H5 - Etyl CH3 CH3 - CH2 - CH - Sec - Butyl CH3 - CH2 - CH2 - n- Propyl CH3 CH3 - CH - iso - Propyl CH3 CH3 CH3 - C - CH2 - Neo - Pentyl CH3 CH3 CH3 - C - Tert - Butyl CH3 NÕu cã sè nh¸nh gièng nhau sau ®©y th× ta gäi: • 1 l mono • 3.................... “Tri” • 5 ......................“Penta” • 2 nh¸nh gäi l “®i” • 4..................... “Tetra” • 6 ..................... “Hexa” 2. Axit cacboxylic a. Tªn th«ng th−êng. (Xem danh ph¸p th«ng th−êng cña an®ehit) b. Tªn quèc tÕ. Chän m¹ch chÝnh d i nhÊt chøa nhãm - COOH l m m¹ch chÝnh §¸nh sè thø tù −u tiªn b¾t ®Çu tõ nhãm - COOH. Gäi tªn: VÞ trÝ nh¸nh + tªn nh¸nh + Tªn m¹ch chÝnh + oic 3. Este R C OR' O Tªn gèc R' + Tªn (R COO) cña axit t−¬ng øng IV. §ång ph©n – cÊu t¹o . 12
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh V. TÝnh chÊt 1. C©u n o sau ®©y kh«ng ®óng? A. An®ehit céng hi®ro t¹o th nh ancol bËc mét. B. An®ehit t¸c dông víi dung dÞch b¹c nitrat trong aminoac sinh ra b¹c kim lo¹i. C. An®ehit no, ®¬n chøc cã c«ng thøc ph©n tö d¹ng tæng qu¸t CnH2n+2O D. Khi t¸c dông víi hi®ro, xeton bÞ khö th nh ancol bËc II. 2. Thø tù t¨ng dÇn nhiÖt ®é s«i cña c¸c chÊt: an®ehit propionic (X), propan(Y), r−îu etylic (Z) v ®imetyl ete (T) ë d y n o l ®óng? A. X< Y < Z < T B. T < X< Y < Z C. Z < T< X< Y D. Y < T< X< Z 3. Trong c«ng nghiÖp, a®ehit fomic ®−îc ®iÒu chÕ trùc tiÕp tõ chÊt n o trong c¸c chÊt sau ®©y? A. R−îu etylic B. Axit fomic C. R−îu metylic D. Metyl axetat 4. Cho 4 chÊt: benzen, metanol, phenol, an®ehit fomic. Thø tù ho¸ chÊt ®−îc dïng ®Ó ph©n biÖt 4 chÊt trªn ®−îc s¾p xÕp ë d y n o ®óng? A. N−íc brom, dung dÞchAgNO3/NH3; Na C. Dung dÞch AgNO3/NH3; n−íc brom; Na B. Dung dÞch AgNO3/NH3; Na; n−íc brom D. Na; n−íc brom; dung dÞchAgNO3/NH3 5. §èt ch¸y mét hçn hîp c¸c ®ång ®¼ng cña an®ehit ta thu ®−îc sè mol CO2= sè mol H2O. C¸c chÊt ®ã thuéc d y ®ång ®¼ng n o trong c¸c d y sau? A. Andehit ®¬n chøc no C. An®ehit hai chøc no B. An®ehit vßng no D. An®ehit kh«ng no ®¬n chøc 6. LÊy 0,94 gam hçn hîp hai an®ehit ®¬n chøc no kÕ tiÕp nhau trong d y ®ång ®¼ng cho t¸c dông hÕt víi dung dÞch AgNO3/NH3 thu ®−îc 3,24 gam Ag. C«ng thøc ph©n tö cña hai an ®ehit lÇn l−ît l ë ®¸p ¸n n o sau ®©y? A. CH3CHO v HCHO C. CH3CHO v C2H5CHO B. C2H5CHO v C3H7CHO D. C3H7CHO v C4H9CHO 7. X, Y l hîp chÊt h÷u c¬ ®ång chøc chøa c¸c nguyªn tè C, H, O. Khi t¸c dông víi AgNO3 trong NH3 th× 1 mol X t¹o ra 4 mol Ag. Cßn khi ®èt ch¸y X, Y th× tØ lÖ sè mol O2 tham gia ®èt ch¸y, CO2 v H2O t¹o th nh nh− sau: §èi víi X, ta cã n(O2): n(CO2): n(H2O)=1:1:1 §èi víi Y, ta cã n(O2): n(CO2): n(H2O)=1,5:2:1 C«ng thøc ph©n tö v c«ng thøc cÊu t¹o c¶u X, Y ë ®¸p ¸n n o sau ®©y? A. CH3CHO v HCHO B. HCHO v C2H5CHO C. HCOOH v HCHO D. HCHO v HOC-CHO 8. Hîp chÊt h÷u c¬ X khi ®un nhÑ víi dung dÞch AgNO3/ NH (dïng d−) thu ®−îc s¶n phÈm Y. Khi Y t¸c dông víi dung dÞch HCl hoÆc dung dÞch NaOH ®Òu cho 2 khÝ thuéc lo¹i chÊt v« c¬ A, B. C«ng thøc ph©n tö cña X l ë ®¸p ¸n n o sau ®©y? A. H- CHO B. H- COOH C. HCOO-NH4 D. HCOO- CH3 9. Cho13,6 gam mét hîp chÊt h÷u c¬ X (C, H, O) t¸c dông võa ®ñ víi 300mldung dÞch AgNO3 2M trong NH4OH thu ®−îc 43,2 g b¹c. BiÕt tØ khèi h¬i cña X ®èi víi oxi b»ng 2,125. X cã c«ng thøc cÊu t¹o l ë ®¸p ¸n n o sau ®©y? A. CH3-CH-CHO B. CH2=CH-CH2-CHO C. HC≡C-CH2-CHO D. HC≡C-CHO 10. DÉn hçn hîp H2 v 3,92 lit (®ktc) h¬i an®ehit qua èng chøa Ni nung nãng. Hçn hîp c¸c chÊt sau ph¶n øng ®−îc l m l¹nh v cho t¸c dông ho n to n víi Na thÊy tho¸t ra 1,84 lit khÝ (270C v 1atm) .HiÖu suÊt cña ph¶n øng khö an®ehit l bao nhiªu? A. 60,33% B. 82,44% C. 84,22% D. 75,04% 11. An®ehit X m¹ch hë, céng hîp víi H2 theo tØ lÖ 1:2 (l−îng H2 tèi ®a) t¹o ra chÊt Y. Cho Y t¸c dông hÕt víi Na thu ®−îc thÓ tÝch H2 b»ng thÓ tÝch X ph¶n øng ®Ó t¹o ra Y (ë cïng t0C, p). X thuéc läai chÊt n o sau ®©y? A. An®ehit no, ®¬n chøc C. An®ehit no, hai chøc B. An®ehit kh«ng no (chøa mét nèi ®«i C=C), ®¬n chøc D. An®ehit kh«ng no (chøa mét nèi ®«i C=C), hai chøc 12. Cho 1,74 gam mét an®ehit no, ®¬n chøc ph¶n øng ho n to n víi AgNO3/NH3 sinh ra 6,48 gam b¹c kim läai. C«ng thøc cÊu t¹o cña an®ehit l ë ®¸p ¸n n o sau ®©y? A. CH3-CH=O B. CH3CH2-CH=O C. CH3CH2CH2- CH=O D. (CH3)2CH-CH=O 13. Hîp chÊt X cã c«ng thøc C3H6O t¸c dông víi n−íc brom v tham gia ph¶n øng tr¸ng g−¬ng. C«ng thøc cÊu t¹o cña X l ë ®¸p ¸n n o sau ®©y? A. CH2=CH- CH2OH B. CH2= CH- O- CH3 C. CH3CH2CH=O D. CH3-CO-CH3 14. Cho 50 gam dung dÞch an®ehit axetic t¸c dông víi dung dÞch AgNO3 trong NH3 (®ñ) thu ®−îc 21,6 gam Ag kÕt tña. Nång ®é cña an®ehit axetic trong dung dÞch ® dïng l bao nhiªu? A. 4,4% B. 8,8% C. 13,2% D. 17,6% 15. Trong c«ng nghiÖp, andehit fomic ®−îc ®iÒu chÕ trùc tiÕp 13
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh A. ChØ tõ metan C. ChØ tõ r−îu metylic B. ChØ tõ axit fomic D. ChØ tõ metan hoÆc r−îu metylic 16. Nhá dung dÞch an®ehit fomic v o èng nghiÖm chøa kÕt tña Cu(OH)2, ®un nãng nhÑ sÏ thÊy kÕt t¶u ®á g¹ch. Ph−¬ng tr×nh ho¸ häc n o sau ®©y biÓu diÔn ®óng hiÖn t−îng x¶y ra? OH- A. H-CH=O + Cu(OH)2 H-COOH +Cu +H2O B. H-CH=O + Cu(OH)2 OH- H-COOH +CuO +H2 C. H-CH=O +2 Cu(OH)2 OH- H-COOH +Cu2O +2H2O D. H-CH=O +2 Cu(OH)2 OH- H-COOH +2CuOH +H2O 17. Hîp chÊt X cã c«ng thøc ph©n tö C4H8O t¸c dông ®−îc víi dung dÞch AgNO3 trong N. T×m c«ng thøc cÊu t¹o cña X? 18. Cho 1,74 gam mét an®ehit no, ®¬n chøc ph¶n øng ho n to n víi AgNO3/ NH3 sinh ra 6,48 gam b¹c kim lo¹i. C«ng thøc cÊu t¹o cña an®ehit l ë ®¸p ¸n n o sau ®©y? A. CH3-CH=O B. CH3CH2-CH=O C. CH3CH2CH2CH=O D. (CH3)2CH-CH=O 19. Trong c«ng nghiÖp, an®ehit fomic ®−îc ®iÒu chÕ trùc tiÕp A. ChØ tõ metan C. ChØ tõ r−îu metylic B. ChØ tõ axit fomic D. Tõ metan hoÆc r−îu metylic 20. S¾p xÕp c¸c chÊt CH3COOH(1), HCOO-CH2CH3(2), CH3CH2COOH(3), CH3COO-CH2CH3(4), CH3CH2CH2OH (5) theo thø tù nhiÖt ®é s«i gi¶m dÇn. D y n o cã thø tù s¾p xÕp ®óng? A. (3) > (5) > (1)> (4) >(2) C. (3) > (1)> (4) > (5) > (2) B. (1)> (3) > (4) > (5) > (2) D. (3) > (1)> (5) > (4) >(2) 21. Axit fomic cã thÓ t¸c dông víi tÊt c¶ c¸c chÊt trong d y n o sau ®©y? A. Mg, Cu, dung dÞch NH3, NaHCO3 C. Mg, dung dÞch NH, NaHCO3 B. Mg, Ag, CH3OH/H2SO4®Æc nãng D. Mg, dung dÞch NH3, dung dÞch NaCl 22. §Ó ph©n biÖt hai dung dÞch axit axetic v axit acrylic, ta dïng chÊt n o trong c¸c chÊt sau ®©y? A. Quú tÝm B. Natri hi®roxit C. Natri hi®rocacbonat D. N−íc brom 23. Cho 21,8 gam chÊt h÷u c¬ A chØ chøa mét läai nhãm chøc t¸c dông víi 1 lit dung dÞch NaOH 0,5M thu ®−îc 24,6 gam muèi v 0,1 mol r−îu. L−îng NaOH d− cã thÓ trung ho hÕt 0,5 lit dung dÞch HCl 0,4M. C«ng thøc cÊu t¹o thu gän cña A l c«ng thøc n o? CH¦¥NG III LIPIT i. kh¸i niÖm • Lipit (chÊt bÐo) l este cña glixerin víi c¸c axit bÐo. • C¬ thÓ sinh vËt gåm 3 th nh phÇn c¬ b¶n: protein, gluxit, lipit. • Lipit l nguån cung cÊp n¨ng l−îng cho c¬ thÓ sèng nhiÒu h¬n protein v gluxit. ii. cÊu t¹o RCOO CH2 R'COO CH C«ng thøc cÊu t¹o chung cña lipit (chÊt bÐo) R"COO CH2 Tuú thuéc v o gèc R, R’, R” m ng−êi ta chia ra chÊt bÐo no v kh«ng no. C«ng thøc cña RCOOH, Tªn gäi C«ng thøc cña Lipit Tªn gäi R’COOH, R”COOH CH3 – (CH2)14 – COOH Axit panmitic C17H33COO CH2 (C15H31COOH) C15H31COO CH Mì bß CH3 – (CH2)16 – COOH Axit stearic C17H35COO CH2 (C17H35COOH) CH3 – (CH2)7 – CH = CH - C17H33COO CH2 (CH2)7 – COOH Axit oleic C17H33COO CH Mì cõu (C17H33COOH) C17H33COO CH2 CH3 – (CH2)7 – CH = CH – CH2 - CH = CH – (CH2)7 – Axit linoleic COOH (C17H29COOH) 14
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh iii. tÝnh chÊt • thuû ph©n trong dd kiÒm: NaOH, KOH t¹o Muèi v Glixerin. • Céng H2(Ni, to) nÕu trong lipit cã gèc axit kh«ng no. xµ phßng – chÊt tÈy röa tæng hîp i. kh¸i niÖm X phßng l nh÷ng muèi natri (hoÆc kali) cña axit bÐo cao. Nh÷ng muèi natri cña c¸c axit bÐo cao RCOONa l x phßng r¾n, cßn muèi RCOOK l x phßng mÒm. C¸c dÇu mì chøa axit bÐo no cho ta x phßng r¾n, cßn axit bÐo kh«ng no cho ta x phßng mÒm. ii. tÝnh chÊt • Nguyªn nh©n l m mÊt ho¹t tÝnh cña x phßng: V× trong n−íc giÕng, ao hå l n−íc cøng cã chøa nhiÒu ion Ca2+, Mg2+ nªn trong dung dÞch nã thùc hiÖn ph¶n øng trao ®æi ion. Ca2+ Na+ RCOONa[K] + (RCOO)2Ca[Mg] + Mg2+ K+ L−u ý: ChØ sè axit l sè miligam KOH cÇn dïng ®Ó trung ho axit bÐo tù do trong 1 gam chÊt bÐo. ChØ sè x phßng l sè miligam KOH cÇn dïng ®Ó x phßng ho¸ glixerin v trung ho axit bÐo tù do cã trong 1 gam chÊt bÐo. C¸ch tÝnh chØ sè axit vµ chØ sè xµ phßng ho¸ TÝnh chØ sè axit: • TÝnh sè mol KOH cÇn dïng: nKOH ⇒ mKOH⇒mKOH (miligam) • LËp luËn: Cø m gam chÊt bÐo cÇn dïng mKOH(mg) VËy 1 gam chÊt bÐo cÇn dïng x (mg) KOH ⇒ x (mg) TÝnh chØ sè xµ phßng ho¸: T−¬ng tù ho n to n Ng−îc l¹i: biÕt chØ sè xµ phßng ho¸, tÝnh khèi l−îng KOH cÇn dïng • Ta l m ng−îc l¹i ë trªn. Ng−îc l¹i: biÕt chØ sè xµ phßng ho¸, tÝnh khèi l−îng NaOH cÇn dïng Cø m gam chÊt bÐo cÇn dïng mKOH(mg) VËy 1 gam chÊt bÐo cÇn dïng x (mg) KOH ⇒ mKOH cÇn dïng ⇒ nKOH cÇn dïng ⇒ nNaOH cÇn dïng = nKOH cÇn dïng ⇒ mNaOH cÇn dïng Bµi tËp B i 1: §Ó x phßng ho¸ ho n to n 2,25g mét lit lipit cÇn dïng 90ml dung dÞch KOH 0,1 M. TÝnh chØ sè x phßng ho¸ cña lipit. A. 100 B. 200 C. 300 D. 400 B i 2: §Ó trung ho axit bÐo tù do cã trong 14g chÊt bÐo cÇn dïng 15ml dung dÞch KOH 0,1 M . ChØ sè axit cña chÊt bÐo n y l : A. 0,0015 B. 0,084 C. 6 D. 84 B i 3: §Ó trung ho axit bÐo tù do cã trong 10g chÊt bÐo cã chØ sè axit 5,6 th× khèi l−îng NaOH cÇn dïng l : A. 0,056g B. 0,04g C. 0,56g D. 0,4g B i 4: X phßng ho¸ ho n to n 2,5 g chÊt bÐo cÇn 50ml dung dÞch KOH 0,1M. ChØ sè x phßng ho¸ cña chÊt bÐo l : A. 280 B. 140 C. 112 D. 224 B i 5: Cã bao nhiªu ®ång ph©n este m¹ch hë c«ng thøc ph©n tö C5H8O2 khi x phßng ho¸ cho muèi natri v an®ehit A. 2 B. 3 C. 4 D. 5 B i 6: Cho biÕt chÊt bÐo X cã chØ sè axit l 7. CÇn dïng bao nhiªu miligam NaOH ®Ó trung ho chÊt bÐo cã trong 5 gam chÊt bÐo X? H y chän ®¸p ¸n ®óng. A. 25mg B. 40mg C. 42,2mg D. 45,8mg B i 7: Chän c¸c c¸c c©u ph¸t biÓu ®óng vÒ chÊt bÐo: 1. ChÊt bÐo l este 3 lÇn este(trieste, triglixerit) cña glixerol (glixerin) víi c¸c axit monocacboxylic m¹ch d i kh«ng ph©n nh¸nh. 15
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh 2. ChÊt bÐo r¾n th−êng kh«ng tan trong n−íc, nÆng h¬n n−íc 3. DÇu( dÇu thùc vËt) l mét lo¹i chÊt bÐo trong ®ã cã chøa c¸c gèc axit cacboxylic kh«ng no 4. C¸c lo¹i dÇu( dÇu ¨n, dÇu nhên..) ®Òu kh«ng tan trong n−íc còng nh− trong c¸c dung dÞch HCl, NaOH. 5. ChÊt bÐo (r¾n còng nh− láng) ®Òu tan trong dung dÞch KOH, NaOH. 6. Cã thÓ ®iÒu chÕ chÊt bÐo nhê ph¶n øn este ho¸ gi÷a glixerin v axit monocacboxylic m¹ch d i A. 1, 2, 3, 5 B. 1, 2, 3, 6 C. 1, 3, 5, 6 D. 1, 3, 4, 6 B i 8: Cã 4 chÊt láng kh«ng m u: dÇu ¨n, axit axetic, n−íc, r−îu etylic. H y chän c¸ch tèt nhÊt, nhanh nhÊt ®Ó ph©n biÖt 4 chÊt ®ã b»ng ph−¬ng ph¸p ho¸ häc. (Trong ®ã c¸c lùa chän ghi thø tù sö dông c¸c chÊt) A. DungdÞch Na2CO3, Na, ®èt ch¸y C. Dung dÞch HCl, H2O, ®èt ch¸y B. Dung dÞch HCl, ®èt ch¸y, n−íc v«i trong D. Dung dÞch Na2CO3, ®èt ch¸y B i 9: X phßng ho¸ ho n to n 10kg chÊt bÐo r¾n (C17H35COO)3C3H5 (M=890) th× thu ®−îc bao nhiªu kg glixerin v bao nhiªu kg x phßng? A. 1,03 kg glixerin v 12,5 kg x phßng C. 2,06 kg glixerin v 10,3 kg x phßng B. 1,03 kg glixerin v 10,3 kg x phßng D. 2,06 kg glixerin v 12,5 kg x phßng B i 10: §un nãng hçn hîp axit oxalic víi hçn hîp r−îu metylic, r−îu etylic(cã mÆt H2SO4 ®Æc xóc t¸c) cã thÓ thu ®−îc tèi ®a bao nhiªu este? A. 3 B. 4 C. 5 D. 6 B i 11: Cho 89 gam chÊt bÐo (R-COO)3C3H5 t¸c dông võa ®ñ víi 150ml dung dÞch NaOH 2M th× thu ®−îc bao nhiªu gam x phßng v bao nhiªu gam glixerol? A. 61,5 gam x phßng v 18,5 gam glixerol C. 85 gam x phßng v 15 gam glixerol B. 91,8 gam x phßng v 9,2 gam glixerol D. Kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc v× ch−a biÕt gèc R ch−¬ng iv gluxit i. kh¸i niÖm Gluxit l nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ t¹p chøc, cã chøa nhiÒu nhãm hidroxyl (-OH) v cã nhãm cacbonyl (-CO-) trong ph©n tö. ii. ph©n lo¹i • Dùa v o sè cacbon trong ph©n tö m ng−êi ta ph©n lo¹i: 7C l heptoz¬, 6C l hexoz¬, 5C l pentoz¬. • Dùa v o sè m¾t xÝch ng−êi ta ph©n th nh c¸c lo¹i nh−: monosaccarit, ®isaccarit, polisaccarit. • NÕu trong ph©n tö chøa nhãm: Andehit gäi l andoz¬, Xeton gäi l xetoz¬. • Trong c¬ thÓ ®éng vËt h m l−îng: Gluxit < Protein< Lipit. iii. danh ph¸p • N¨m 1917 héi nghÞ quèc tÕ ®Ò nghÞ thay tªn “Cacbohidrat” b»ng “Gluxit” (Tr−íc ®©y ng−êi ta gäi gluxit b»ng cacbohidrat). HiÖn nay s¸ch gi¸o khoa ho¸ häc líp 10 (®æi míi) vÉn dïng tªn “cacbohidrat”. • Trong ch−¬ng tr×nh líp 12 chØ nghiªn cøu Hexoz¬ Monosaccarit: tiªu biÓu l glucoz¬ (®ång ph©n l fructoz¬) §isaccarit: tiªu biÓu l saccaroz¬ (®ång ph©n l mantoz¬) Polisaccarit: tiªu biÓu l tinh bét (xenluloz¬). iv. cÊu t¹o 1. glucoz¬ CH2OH CH2OH H O H H O H HO H H HO H HOCH2 - (CHOH)4 - CHO H HO OH OH HO D¹ng m¹ch hë H OH H OH D¹ng α - glucoz¬ D¹ng β - glucoz¬ 2. ®ång ph©n cña glucoz¬ lµ “fructoz¬” CH2OH O H OH O H H OH H OH HOCH2 - (CHOH)3 - C - CH2OH HO CH2OH HOH2C CH2OH O HO H HO H D¹ng m¹ch hë D¹ng β - fructoz¬ D¹ng α - fructoz¬ 16
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh L−u ý 1. Trong dung dÞch d¹ng m¹ch th¼ng v m¹ch vßng cã thÓ chuyÓn ho¸ lÉn nhau. 2. Trong m«i tr−êng baz¬ th×: OH- HOCH2 - (CHOH)4 - CHO HOCH2 - (CHOH)3 - C - CH2OH O V× vËy: trong dung dÞch AgNO3/ddNH3 th× Glucoz¬, fructoz¬ ®Òu tham gia ph¶n øng tr¸ng g−¬ng!!! + Cu(OH)2 dd m u xanh lam + Cu(OH)2 dd m u xanh lam to th−êng to th−êng + Cu(OH)2 kÕt tña ®á g¹ch + Cu(OH)2 kÕt tña ®á g¹ch to to Glucoz¬ Fructoz¬ + AgNO3/NH3 + AgNO3/NH3 kÕt tña Ag kÕt tña Ag + H2 CH2 + H2 CH2 (CHOH)4 CH2 (CHOH)4 CH2 Ni, to Ni, to OH OH 3. SACCAROZ¥ OH OH • Saccaroz¬ ®−îc cÊu t¹o bëi 2 vßng: α-glucoz¬ (vßng 6 c¹nh) víi β-fructoz¬ (vßng 5 c¹nh). • Khi bÞ thuû ph©n trong n−íc (H+ xóc t¸c) th×: H+ Saccaroz¬ α-glucoz¬ + β-fructoz¬ (c¶ 2 ®Òu kh«ng më vßng) 4. ®ång ph©n cña saccaroz¬ lµ mantoz¬ • Mantoz¬ ®−îc cÊu t¹o bëi 2 vßng α-glucoz¬. • Khi bÞ thuû ph©n trong n−íc (H+ xóc t¸c) th×: H+ Mantoz¬ α-glucoz¬ (cã kh¶ n¨ng më vßng) V× vËy tÝnh chÊt ®Æc tr−ng cña Saccaroz¬ v Mantoz¬ l : + Cu(OH)2 dd m u xanh lam + v«i s÷a dd trong suèt Saccaroz¬ + Cu(OH)2 to + Cu(OH)2 dd m u xanh lam + v«i s÷a Mantoz¬ + Cu(OH)2 kÕt tña ®á g¹ch (Cu2O) TINH Bét (C6H10O5)n to • Tinh bét cã cÊu t¹o d¹ng xo¾n: • TÝnh chÊt ®Æc tr−ng: Khi ®un nãng sÏ mÊt m u to + Tinh bét Tinh thÓ iot (I2) Dung dÞch m u xanh 5. XENLULOZ¥ [C6H7O2(oh)3]n • Trong ph©n tö xenluloz¬ 1 ®¬n vÞ cÊu tróc cã 3 nhãm OH cña r−îu nªn nã ph¶n øng t−¬ng tù r−îu. • TÝnh chÊt ®Æc tr−ng: + HNO3 [C6H7O2(ONO2)3] Trinitrat xenluloz¬ [C6H7O2(OH)3] + CH3COOH CH3COO CH3COO O2C6H7 CH3COO n 17
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh Tinh bét + H2O Glucoz¬ Xenluloz¬ H+ Bµi tËp B i tËp 1: Khi thuû ph©n tinh bét, ta thu ®−îc s¶n phÈm cuèi cïng l chÊt n o? A. Fructoz¬ B. Glucoz¬ C. Saccarozow D. Mantoz¬ B i tËp 2: Ph©n tö mantoz¬ ®−îc cÊu t¹o bëi nh÷ng th nh phÇn n o? A. Mét gèc glucoz¬ v 1gècructoz¬ C. NhiÒu gèc glucoz¬ B. Hai gèc fructoz¬ ë d¹ng m¹ch vßng D. Hai gèc glucoz¬ ë d¹ng m¹ch vßng B i tËp 3: §Ó x¸c ®Þnh glucoz¬ trong n−íc tiÓu cña ng−êi bÞ bÖnh ®¸i th¸o ®−êng ng−êi ta dïng chÊt n o sau ®©y? A. Axitaxetic B. §ång (II) oxit C. Natri hi®roxit D. §ång (II) hi®roxit B i tËp 4: H y t×m mét thuèc thö ®Ó nhËn biÕt ®−îc tÊt c¶ c¸c chÊt riªng biÖt sau: Glucoz¬; glixerol; etanol; an®ehit axetic A. Na kim lo¹i C. Cu(OH)2 trong m«i tr−êng kiÒm B. N−íc brom D. [Ag(NH3)2 ]OH B i tËp 5: Saccaroz¬ cã thÓ t¸c dông víi c¸c chÊt n o sau ®©y: A. H2/Ni , t0;Cu(OH)2, ®un nãng C. Cu(OH)2, ®un nãng;dung dÞch AgNO3/NH3 B. Cu(OH)2, ®un nãng; CH3COOH/H2SO4 ®Æc, t0 D. H2/Ni , t0;CH3COOH/H2SO4 ®Æc, t0 B i tËp 6:Fructoz¬ kh«ng ph¶n øng víi chÊt n o sau ®©y? A. H2/Ni , t0 B. Cu(OH)2 C. Dd AgNO3/NH3 D. Dung dÞch brom B i tËp 7:Ph¶n øng n o sau ®©y chuyÓn glucoz¬ v fructoz¬ th nh mét s¶n phÈm duy nhÊt? A. Ph¶n øng víi Cu(OH)2, ®un nãng C. Ph¶n øng víi H2/Ni , t0 B. Ph¶n øng víi dung dÞch AgNO3/NH3 D. Ph¶n øng víi Na B i tËp 8: §Æc ®iÓm gièng nhau gi÷a glucoz¬ v saccaroz¬ l g×? A. §Òu cã trong cñ c¶i ®−êng B. §Òu tham gia ph¶n øng tr¸ng g−¬ng C. §Òu ho tan Cu(OH)2 ë nhiÖt ®é th−êng cho dung dÞch m u xanh D. §Òu ®−îc sö dông trong yhäc l m “huyÕt thanh ngät” ch−¬ng v aminoaxit 1. Kh¸i niÖm Amino axit l hîp chÊt h÷u c¬ tËp chøc, trong ph©n tö chøa nhãm amino (NH2) v cacboxylic (COOH). 2. CÊu t¹o: Tæng qu¸t R COOH (NH2)xR(COOH)y NH2 3. Danh ph¸p • §¸nh vÞ trÝ b¾t ®Çu tõ nhãm COOH, tiÕp sau ®ã l α(1), β(2), γ(3), δ(4), ε(5), ω(6) ... • Gäi tªn: α(1), β(2), γ(3), δ(4), ε(5), ω(6) + amino + tªn th«ng th−êng axit (t−¬ng øng) 4. TÝnh chÊt • V× cã nhãm COOH nªn nã cã tÝnh chÊt cña axit. • V× cã nhãm NH2 nªn nã cã chÊt cña amin • (NH ) R(COOH) 2 x y NÕu x > y th× amino axit l m quú tÝm ho¸ xanh. NÕu x < y th× amino axit l m quú tÝm ho¸ ®á. NÕu x = y th× quú tÝm kh«ng ®æi m u • Ph¶n øng trïng ng−ng 18
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh n H2N R NH2 + n HOOC R' COOH HN R HN C R' C + n H 2O O O n NÕu R l (CH2)6, R’ l (CH2)4 th× t¹o ra t¬ nilon – 6,6 n H2N R COOH HN R C - + n H2 O O n NÕu R l (CH2)5 th× t¹o ra t¬n nilon – 6 (t¬ capron) O H2 C C H2C NH HN (CH2)5 C H2C C CH2 O H2 Caprolactam T¬ capron Bµi tËp B i tËp 1: Mét hîp chÊt h÷u c¬ X chøa 4 nguyªn tè C, H, O, N v cã khèi l−îng ph©n tö M=89. §èt ch¸y ho n to n 4,45g X cho 3,15g H2O,3,36 lit CO2(®ktc). X t¸c dông víi dung dÞch NaOH cho ®−îc r−îu metylic. T×m c«ng thøc cÊu t¹o cña X B i tËp 2: Kh¼ng ®Þnh vÒ tÝnh chÊt vËt lý n o cña aminoaxit d−íi ®©y kh«ng ®óng? A. TÊt c¶ ®Òu l chÊt r¾n C. TÊt c¶ ®Òu tan trong n−íc B. TÊt c¶ ®Òu l tinh thÓ, m u tr¾ng D. TÊt c¶ ®Òu cã nhiÖt ®é nãng ch¶y cao B i tËp 3: 0.01 mol aminoaxit A ph¶n øng võa ®ñ víi 0,02 mol HCl hoÆc 0,01 mol NaOH. C«ng thøc cña A cã d¹ng nh− thÕ n o? A. H2NRCOOH C. H2NR(COOH)2 B. (H2N)2RCOOH D. (H2N)2R(COOH)2 B i tËp 4: Cho 0,1 mol A(α-aminoaxit d¹ng H2NRCOOH) ph¶n øng hÕt víi HCl t¹o 11,15 gam muèi.A l chÊt n o d−íi ®©y? A. Glixin B. Alanin C. Phenyllalanin D. Valin B i tËp 5: Cho α-aminoaxit m¹ch th¼ng A cã c«ng thøc H2NR(COOH)2 ph¶n øng hÕt víi 0,1 mol NaOH t¹o 9,55 gam muèi. A l chÊt n o? A. Axit2-aminopropan®ioic C. Axit2-aminopenan®ioic B. Axit2-aminobuan®ioic D. Axit2-aminohexan®ioic B i tËp 6: (X) l hîp chÊt h÷u c¬ cã c«ng thøc ph©n tö C5H11O2N. §un X víi dung dÞch NaOH thu ®−îc hçn hîp chÊt cã c«ng thøc ph©n tö C2H4O2NNa v chÊt h÷u c¬ (Y), cho h¬i (Y) qua CuO/t0 thu ®−îc chÊt h÷u c¬ (Z) cã kh¶ n¨ng tham gia ph¶n øng tr¸ng g−¬ng. C«ng thøc cÊu t¹o cña (X) l c«ng thøc n o sau ®©y? A. CH3(CH2)4NO2 C. NH2-CH2-COO-CH(CH3)2 B. NH2-CH2COO-CH2-CH2-CH3 D. H2N-CH2-CH2-COOC2H5 B i tËp 7: X l hîp chÊt α-aminoaxit no chØ chøa mét nhãm –NH2 v mét nhãm –COOH. Cho 10,3 gam X t¸c dông víi dung dÞch HCl d− ®−îc 13,95 gam muèi clohi®rat cña X. C«ng thøc cÊu t¹o thu gän cña X l c«ng thøc n o sau ®©y? A. CH3CH(NH2)COOH C. H2NCH2CH2COOH B. H2NCH2COOH D. CH3 CH2CH(NH2)COOH B i tËp 8: C©u n o sau ®©y kh«ng ®óng? A. Khi nhá axit HNO3 ®Æc v o lßng tr¾ng trøng thÊy xuÊt hiÖn m u v ng B. Ph©n tö c¸c protit gåm c¸c m¹ch d i polipetit t¹o nªn C. Protit rÊt Ýt tan trong n−íc v dÔ tan khi ®un nãng D. Khi cho Cu(OH)2 v o lãng tr¾ng trøng thÊy xuÊt hiÖn m u tÝm xanh 19
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh ch−¬ng ch−¬ng vi polime – hîp chÊt cao ph©n tö 1. Kh¸i niÖm Hîp chÊt cao ph©n tö – polime l nh÷ng hîp chÊt cã khèi l−îng ph©n tö lín do cã nhiÒu m¾t xÝch liªn kÕt víi nhau. 2. CÊu t¹o • VÒ mÆt h×nh häc cã 3 cÊu tróc c¬ b¶n: M¹ch kh«ng ph©n nh¸nh M¹ch ph©n nh¸nh M¹ch kh«ng gian 3. Danh ph¸p - TÝnh chÊt - ®iÒu chÕ – øng dông 4. TÝnh chÊt ho¸ häc cña POLIME a/ Céng hidro: Nh÷ng polime cã liªn kÕt ®«i trong m¹ch ®Òu ph¶n øng ®−îc víi H2. (-CH2-CH=CH-CH2)n + nH2 (-CH2-CH2-CH2-CH2)n b/ Céng Axit: T−¬ng tù céng H2. c/ Céng S: Nh÷ng polime cã liªn kÕt ®«i trong m¹ch ®Òu ph¶n øng ®−îc víi S. -CH-CH-CH-CH- 2 2 -CH-CH=CH-CH- 2 2 +S S S -CH-CH=CH-CH- 2 2 -CH-CH-CH-CH- 2 2 -CH-CH-CH-CH- 2 2 -CH-CH=CH-CH- 2 2 +S S -CH-CH=CH-CH- 2 2 -CH-CH-CH-CH- 2 2 d/ Ph¶n øng thÕ: Cã nhãm no th× ph¶n øng thÕ nh− Hidrocacbon no th−êng. -CH-CH=CH-CH- 2 -CH-CH=CH-CH- 2 2 +S S + H2S -CH-CH=CH-CH- 2 2 -CH-CH=CH-CH- 2 e/ Ph¶n øng Oxi ho¸: O2, O3, KMnO4. f/ Ph¶n øng víi dd kiÒm: Trong polime ph¶i cã nhãm X, RCOO-, CN, …. -CH-CH- 2 + NaOH -CH-CH- 2 + CH3COONa OCOCH3 OH -CH-CH- + NaOH 2 -CH-CH- + NaCl 2 Cl OH 5. Tæng hîp c¸c monome. a/ Tæng hîp Axetilen : 1/ CaCO3 CaO + CO2 (15000C) 3/ CH2X-CH2X CH≡CH + HX ( KOH- r−îu) 0 CaO + C CaC2 + CO (3000 C) 4/ CHX2-CHX2 + Zn CH≡CH + ZnX2 CaC2 + H2O Ca(OH)2 + CH≡CH 5/ C + H2 C2H2 ( 30000C) 0 2/CH4 CH≡CH + H2 (1500 C, l m l¹nh nhanh) b/ Tæng hîp Etilen : 1/ C2H5OH C2H4 + H2O (1800C, H2SO4 ®Æc) 3/ C2H4Br2 + Zn C2H4 + ZnBr2 2/ C2H5Cl C2H4 + HCl (KOH, R−îu) 4/ C2H2 + H2 C2H4 (Pd, t0) c/ Tæng hîp Butadien-1,3. 1/ C2H5OH CH2=CH-CH=CH2 + H2 + H2O( Al2O3, 4500C) 2/ CH2=CH-Cl + Na CH2=CH-CH=CH2 + NaCl 3/ CH≡CH CH2=CH-C≡CH ( Cu2Cl2, NH4Cl, H2O, 50C) CH2=CH-C≡CH + H2 CH2=CH-CH=CH2 ( Pd, t0) 4/ Buten-1(2) CH2=CH-CH=CH2 ( Cr2O3,6500C) 5/ Butan CH2=CH-CH=CH2 + H2 ( Cr2O3,6500C) 6/ CH≡CH + HCHO HOCH2C≡CCH2OH 20