Báo cáo ca bệnh: Chuyển ngón chân làm ngón tay

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

8
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày đánh giá tỷ lệ sống và tỷ lệ phục hồi chức năng của ngón chân được chuyển ghép làm ngón tay. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu tiến cứu, báo cáo hàng loạt ca bệnh trên 9 bệnh nhân (BN) bị cụt ngón tay, điều trị tại Khoa Chấn thương - Chỉnh hình, Bệnh viện Nhân Dân 115; Khoa Chấn thương - Chỉnh hình, Bệnh viện 1A; và Khoa Chấn thương - Chỉnh hình, Bệnh viện Quận 11, từ tháng 4/2015 - 9/2023.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo ca bệnh: Chuyển ngón chân làm ngón tay

TҤP CHÍ Y DѬӦC HӐC QUÂN SӴ SӔ 1 - 2024 BÁO CÁO CA BӊNH: CHUYӆN NGÓN CHÂN LÀM NGÓN TAY VǊ Minh Ĉͱc1*, Mai Tr͕ng T˱ͥng2, Tr˱˯ng Văn Tài3 Tóm tҳt Mͭc tiêu: Ĉánh giá tӹ lӋ sӕng và tӹ lӋ phөc hӗi chӭc năng cӫa ngón chân ÿѭӧc chuyӇn ghép làm ngón tay. Ph˱˯ng pháp nghiên cͱu: Nghiên cӭu tiӃn cӭu, báo cáo hàng loҥt ca bӋnh trên 9 bӋnh nhân (BN) bӏ cөt ngón tay, ÿiӅu trӏ tҥi Khoa Chҩn thѭѫng - ChӍnh hình, BӋnh viӋn Nhân Dân 115; Khoa Chҩn thѭѫng - ChӍnh hình, BӋnh viӋn 1A; và Khoa Chҩn thѭѫng - ChӍnh hình, BӋnh viӋn Quұn 11, tӯ tháng 4/2015 - 9/2023. K͇t qu̫: Chúng tôi ÿã phүu thuұt cho 9 trѭӡng hӧp bӏ cөt ngón tay, gӗm: 6 BN nam và 3 BN nӳ; tuәi trung bình: 35,88 ± 9,75 (tӯ 16 - 47); 3 trѭӡng hӧp mҩt ngón cái, 6 trѭӡng hӧp mҩt ngón tay dài. Có 8 ca (88,9%) ngón chân sӕng vӟi chӭc năng tӕt. ChӍ có 1 ca (11,1%), ca sӱ dөng cҧ 2 ngón chân thӭ II ÿӇ chuyӇn ghép làm ngón IV và V cӫa bàn tay trái, mӝt ngón bӏ tím ngay sau khi thông mҥch, ngón còn lҥi hoҥi tӱ hoàn toàn 10 ngày sau mә. K͇t lu̵n: ChuyӇn ngón chân làm ngón tay là mӝt kӻ thuұt có tính thҭm mӻ cao và cho phép phөc hӗi chӭc năng tӕt. ViӋc lҩy ngón chân chân không làm mҩt thҭm mӻ và thay ÿәi chӭc năng ÿáng kӇ cӫa bàn chân. Tӯ khóa: ChuyӇn ngón chân; Cөt ngón tay; ChuyӇn ngón chân làm ngón tay. A CASE SERIES REPORT: TOE TO HAND TRANSFER Abstract Objectives: To evaluate the survival rate and functional recovery of the transferred toe. Methods: A prospective study, case series report on 9 cases of finger amputation, treated at the Department of Trauma and Orthopedics, People's Hospital 115; Department of Trauma and Orthopedics, 1A Hospital; and 1 BӋnh viӋn Chӧ Rүy 2 BӋnh viӋn Chҩn thѭѫng - ChӍnh hình, Thành phӕ Hӗ Chí Minh 3 BӋnh viӋn quӕc tӃ Minh Anh *Tác giҧ liên hӋ: VǊ Minh Ĉӭc (bacsiduc2003@gmail.com) Ngày nhұn bài: 14/9/2023 Ngày ÿѭӧc chҩp nhұn ÿăng: 28/11/2023 http://doi.org/10.56535/jmpm.v49i1.518 104
TҤP CHÍ Y DѬӦC HӐC QUÂN SӴ SӔ 1 - 2024 Department of Trauma and Orthopedics, District 11 Hospital, from April 2015 to September 2023. Results: We have operated for 9 patients, including: 6 males and 3 females; the average age was 35,88 ± 9,75 (ranged from 16 - 47); 3 cases were lost thumb, 6 cases were lost long finger. There were 8 cases (88,9%) survived with the good function. In only 1 case (11,1%), which was harvested both second toes for transplantation, one toe had no blood supply right after anastomosed, other was total necrosis after 10 days post-op. Conclusion: Toe-to- hand transfer is a highly aesthetic technique and allows good functional recovery. Transferring the toe did not cause significant loss of aesthetics or significant changes in functions of the foot. Keywords: Toe transfer; Finger amputation; Toe to hand transfer. ĈҺT VҨN Ĉӄ hóa xѭѫng bàn I theo kӻ thuұt cӫa Các tәn thѭѫng dұp nát bàn tay, dұp Huguier vào năm 1874 [1, 4, 5], tҥo nát hay ÿӭt lìa ngón cái và các ngón hình da-xѭѫng theo Nicoladoni, tái tҥo tay dài ngày càng nhiӅu gây mҩt ngón bҵng vҥt da Trung Quӕc, cái hóa ngón cái và/hoһc các ngón tay dài. KӃt quҧ tay II, III, IV theo Gosset, Hilgenfeld, là bàn tay bӏ giҧm hay mҩt chӭc năng Letac [1, 4], tái tҥo theo kӻ thuұt ÿáng kӇ ҧnh hѭӣng ÿӃn nghӅ nghiӋp và Gillies, chuyӇn ngón chân làm ngón sinh hoҥt cӫa BN, nhҩt là mҩt ngón tay tay cái và các ngón tay dài v.v… cái vì ngón tay cái chiӃm 40 - 50% Ca chuyӇn ngón tay ÿҫu tiên trên chӭc năng cӫa bàn tay [1] và nӃu mҩt khӍ ÿѭӧc thӵc hiӋn bӣi Buncke và cùng lúc 4 ngón tay dài thì mӭc ÿӝ Schutz vào năm 1966 [3], vào năm giҧm chӭc năng cǊng tѭѫng tӵ [2]. 1968 Cobbett lҫn ÿҫu tiên thӵc hiӋn Có nhiӅu phѭѫng pháp tái tҥo ngón thành công ca phүu thuұt chuyӇn ghép tay bӏ mҩt, tùy thuӝc vào chiӅu dài cӫa ngón chân cái bên trái làm ngón tay cái phҫn ngón tay còn lҥi, trang thiӃt bӏ bên trái cho mӝt thӧ mӝc tҥi BӋnh viӋn cӫa phòng mә, tay nghӅ cӫa phүu thuұt Queen Victoria [6]. Tӯ ÿó ÿӃn nay, viên. viӋc chuyӇn ghép ngón chân cái hay Các kӻ thuұt tái tҥo ngón tay cái có ngón chân thӭ hai lên thay thӃ ngón thӇ sӱ dөng nhѭ: ChuyӇn ngón chân tay là mӝt phүu thuұt ÿѭӧc ѭa chuӝng làm ngón tay cái bҵng cách ÿѭa bàn vì có nhiӅu ѭu ÿiӇm. Ngón chân cái tay xuӕng bàn chân tái tҥo 2 thì ÿѭӧc thay thӃ ngón tay ÿѭӧc ÿӅ xuҩt bӣi thӵc hiӋn bӣi Nicoladoni [3, 4], ÿӕt Buncke và Schulz có lӧi ÿiӇm là mҥnh 105
TҤP CHÍ Y DѬӦC HӐC QUÂN SӴ SӔ 1 - 2024 mӁ, thҭm mӻ chҩp nhұn ÿѭӧc do ngón Ĉánh giá tͽ l͏ s͙ng và tͽ l͏ phͭc h͛i chân cái không có góc gù tӵ nhiên nhѭ chͱc năng cͯa ngón chân ÿ˱ͫc chuy͋n các ngón chân khác, di ÿӝng tӕt nhѭng ghép làm ngón tay. ÿӇ lҥi di chӭng kém thҭm mӻ và chӭc ĈӔI TѬӦNG VÀ PHѬѪNG PHÁP năng cho bàn chân [7]. Ĉӕi vӟi ngѭӡi NGHIÊN CӬU Âu Mӻ và ngѭӡi thành thӏ thì mҩt ngón 1. Ĉӕi tѭӧng nghiên cӭu chân cái không phҧi là vҩn ÿӅ lӟn vì hӑ thѭӡng mang giày. Nhѭng ÿӕi vӟi ÿa 9 BN ÿiӅu trӏ tҥi Khoa Chҩn thѭѫng - ChӍnh hình, BӋnh viӋn Nhân Dân 115; sӕ ngѭӡi Á - Phi, nhӳng BN ÿa phҫn là Khoa Chҩn thѭѫng - ChӍnh hình, BӋnh công nhân, nông dân hӑ sӱ dөng ngón viӋn 1A; và Khoa Chҩn thѭѫng - chân cái ÿӇ giӳ thăng bҵng khi ÿi trên ChӍnh hình, BӋnh viӋn Quұn 11 tӯ các ÿoҥn ÿѭӡng trѫn trѭӧt lҫy lӝi [2]. tháng 4/2015 - 9/2023. ĈӇ tránh các bҩt lӧi kӇ trên, nhiӅu tác * Tiêu chu̱n l͹a ch͕n: BN mҩt giҧ ÿã dùng ngón chân thӭ 2 ÿӇ thay ngón tay do ÿӭt lìa hay dұp nát không thӃ ngón tay nhѭ Foucher G, Lister G, ÿѭӧc nӕi vi phүu hay nӕi vi phүu thҩt Mitz V, Leung PC [2]. bҥi, ÿӫ ÿiӅu kiӋn vӅ thӇ trҥng sӭc khӓe. Mӝt vài cҧi biên trong kӻ thuұt lҩy ĈiӅu kiӋn phө: Tuәi, giӟi tính, nghӅ ngón chân chuyӇn ghép nhѭ kӻ thuұt nghiӋp, tay thuұn, tâm lý BN, ÿӝ dài bao quanh, ngón chân cái thu nhӓ càng cӫa ngón tay cái còn lҥi. làm cho phүu thuұt chuyӇn ghép thêm 2. Phѭѫng pháp nghiên cӭu phong phú. * Thi͇t k͇ nghiên cͱu: Nghiên cӭu Trong nѭӟc ta ÿã có nhiӅu nѫi nhѭ tiӃn cӭu, báo cáo hàng loҥt ca bӋnh. BӋnh viӋn Chҩn thѭѫng - ChӍnh hình * Tiêu chí nghiên cͱu: Thành phӕ Hӗ Chí Minh, BӋnh viӋn Trung ѭѫng Quân ÿӝi 108, BӋnh viӋn Ngón tay sӕng: Màu sҳc ngón chân Chӧ Rүy,… thӵc hiӋn chuyӇn ghép chuyӇn ghép làm ngón tay hӗng hào, ngón chân ÿӇ thay thӃ ngón tay cái sӡ ҩm, nhҩp nháy ÿҫu móng < 2 giây, hoһc ngón tay dài ÿӇ giúp phөc hӗi không ÿiӇm hoҥi tӱ. chӭc năng cӫa bàn tay. Chӭc năng vұn ÿӝng ÿánh giá theo 2 Tӯ tháng 4/2015 - 9/2023, chúng tôi tiêu chí: Cҫm nҳm và ÿӕi ngón. ÿã thӵc hiӋn ÿѭӧc 9 trѭӡng hӧp chuyӇn Ĉánh giá cҧm giác: Cҧm nhұn nóng, ghép ngón chân lên thay thӃ ngón tay lҥnh, sӡ chҥm và ÿӝ phân biӋt 2 ÿiӇm. cái hoһc ngón tay dài. Vì vұy, chúng Thҭm mӻ: Ĉánh giá theo sӵ hài lòng tôi tiӃn hành nghiên cӭu này nhҵm: cӫa BN. 106
TҤP CHÍ Y DѬӦC HӐC QUÂN SӴ SӔ 1 - 2024 * Ph̳u thu̵t: Phүu thuұt ÿѭӧc thӵc Bóc tách mҥch máu tӯ trên xuӕng hiӋn bӣi cùng 1 kíp mә, BN ÿѭӧc gây dѭӟi theo ÿӝng mҥch xѭѫng bàn cho mê nӝi khí quҧn vӟi ga-rô chân ÿӇ lҩy ÿӃn gӕc ngón chân. ngón chân và ga-rô tay bӏ tәn thѭѫng. Cҳt xѭѫng bàn chân theo ÿӝ dài - Chuҭn bӏ vùng nhұn ӣ bàn tay: cҫn thiӃt. Tѭ thӃ: BN nҵm ngӱa, dang vai 90º, Cҳt cuӕng ÿӇ mang ngón chân lên khuӹu thҷng. ngón tay. Ga-rô hѫi cánh tay 250 mmHg. Ĉóng vӃt mә. Ĉѭӡng mә trên mӓm cөt ngón tay - Ghép ngón chân thӭ hai vào ngón cái hay các ngón tay dài. tay cái: Bóc tách làm sҥch xѭѫng bàn hay KӃt hӧp xѭѫng sau khi ѭӟc lѭӧng xѭѫng ÿӕt ngón. chiӅu dài thích hӧp cӫa ngón chân ÿѭӧc chuyӇn ghép. Bóc tách gân duӛi và gân gұp. NӃu gân cѫ cӫa ngón tay bӏ dұp mҩt tӯ Khâu tƭnh mҥch, khâu ÿӝng mҥch, trѭӟc thì sӱ dөng các gân cѫ khác nhѭ khâu thҫn kinh, khâu gân gұp, duӛi. gân duӛi riêng ngón tay II, gân cә tay Khâu da không căng, nӃu da quá quay, gân gang tay dài, gân gұp nông căng thì tӕt nhҩt nên ghép da bào rӡi. ngón IV. * H̵u ph̳u: Ĉӝng mҥch vùng nhұn: Ĉӝng mҥch Kê cao tay, không tì ÿè vao nѫi có quay ӣ hӕ lào hay các ÿӝng mҥch gian khâu nӕi mҥch máu, sѭӣi ҩm ÿӇ gia ngón; tƭnh mҥch nhұn: Tƭnh mҥch nông tăng tuҫn hoàn ngoҥi biên. lѭng bàn tay. Kháng sinh, chӕng co thҳt mҥch máu, Bóc tách thҫn kinh cҧm giác mһt kháng ÿông nӃu cҫn thiӃt, chӕng ÿau. lòng và cҧm giác mһt lѭng. Theo dõi ngón tay chuyӇn ghép. - Bóc tách ngón chân: Tѭ thӃ BN * X͵ lý s͙ li͏u: Sӱ dөng phҫn mӅm nҵm ngӳa, vai dang, gӕi gұp. SPSS 22.0. Ĉѭӡng rҥch da lѭng bàn chân hình S 3. Ĉҥo ÿӭc nghiên cӭu ÿӇ bóc tách ÿӝng mҥch, tƭnh mҥch, gân Nghiên cӭu ÿã ÿѭӧc Hӝi ÿӗng Y ÿӭc duӛi dài ngón chân. cӫa BӋnh viӋn Nhân dân 115, Ĉѭӡng rҥch da quanh gӕc ngón chân, BӋnh viӋn 1A, và BӋnh viӋn Quұn 11 bóc tách gân gҩp, thҫn kinh mһt lòng. thông qua. 107
TҤP CHÍ Y DѬӦC HӐC QUÂN SӴ SӔ 1 - 2024 KӂT QUҦ NGHIÊN CӬU * Ĉ̿c ÿi͋m BN: Bҧng 1. Ĉһc ÿiӇm BN. Tiêu chí KӃt quҧ Nam 6 Giӟi tính Nӳ 3 Tuәi trung bình 35,88 ± 9,75 (16 - 47) Tai nҥn lao ÿӝng 8 Nguyên nhân Tai nҥn sinh hoҥt 1 Tәng sӕ BN 9 * V͓ trí t͝n th˱˯ng: Bҧng 2. Vӏ trí mҩt ngón tay. Ngón tay tәn thѭѫng Sӕ lѭӧng Ngón tay cái 3 Ngón tay dài 6 Ngón II 2 Ngón V 1 Tӯ ngón II - V 2 Cҧ ngón IV và V 1 Bҧng 3. Vӏ trí cөt cӫa ngón tay trên bàn tay. Xѭѫng bàn Ĉӕt gҫn Ĉӕt giӳa Ngón I 3 Ngón II 1 1 Ngón V 1 Ngón IV và V 1 4 ngón tay dài 2 108
TҤP CHÍ Y DѬӦC HӐC QUÂN SӴ SӔ 1 - 2024 * KͿ thu̵t ph̳u thu̵t và thͥi gian ph̳u thu̵t: Bҧng 4. Thӡi gian và kӻ thuұt mә. 503,33 ± 151,3 Thӡi gian phүu thuұt (phút) (370 - 865) Ĉóng vӃt mә Khâu da thì ÿҫu 9 bàn chân Khâu da thì 2 0 Ghép ngón chân lên ngón tay Phѭѫng tiӋn Kirschner 8 kӃt hӧp xѭѫng Nҽp vis 1 Khâu 1 ÿӝng mҥch + khâu 2 tƭnh mҥch 8 Khâu mҥch máu Ghép 1 ÿӝng mҥch + khâu 2 tƭnh mҥch 1 2 thҫn kinh mһt lòng 7 Khâu thҫn kinh 1 thҫn kinh mһt lѭng 2 Ghép da bә sung Có 9 bàn tay Không 0 * K͇t qu̫ s͙ng cͯa ngón chân và chͱc năng bàn tay: Bҧng 5. KӃt quҧ sӕng cӫa ngón tay và chӭc năng cӫa bàn tay. KӃt quҧ sӕng cӫa ngón chân chuyӇn ghép Trѭӡng hӧp KӃt quҧ trong Ngón chân chuyӇn ghép hӗng 8 lúc mә Ngón chân chuyӇn ghép tím 1 KӃt quҧ lúc Ngón chân chuyӇn ghép sӕng 8 xuҩt viӋn Ngón chân chuyӇn ghép hoҥi tӱ 1 KӃt quҧ chӭc năng vұn ÿӝng Tӹ lӋ Vұt nhӓ mӓng 6/9 trѭӡng hӧp Cҫm nҳm Vұt lӟn ÿѭӡng kính 6 - 10cm 2/9 trѭӡng hӧp Trong chuyӇn ngón chân làm Ĉӕi ngón ngón tay cái có 3 trѭӡng hӧp Kapandji > 7 109
TҤP CHÍ Y DѬӦC HӐC QUÂN SӴ SӔ 1 - 2024 * K͇t qu̫ s͙ng cͯa ngón chân và chͱc năng bàn tay: Có 1 trѭӡng hӧp (trѭӡng hӧp mҩt ngón IV và V tay trái ÿѭӧc lҩy ngón chân thӭ II 2 bên) tím ngón chân ÿѭӧc làm ngón tay thӭ 5 trong lúc mә nhѭng không tìm ÿѭӧc nguyên nhân và ngón chân làm ngón tay thӭ IV hoҥi tӱ sau 10 ngày. Ĉây là trѭӡng hӧp hoҥi tӱ duy nhҩt * Di chͱng bàn chân: Bҧng 6. Di chӭng cӫa bàn chân khi lҩy ngón chân. Có 6 Sҽo lӗi mһt lѭng bàn chân Không 3 Thay ÿәi cҧm giác bàn chân Có thay ÿәi 0 Mһt lѭng Không thay ÿәi 9 Có thay ÿәi 0 Mһt lòng Không thay ÿәi 9 Bình thѭӡng 9 Vұn ÿӝng các ngón chân còn lҥi Không bình thѭӡng 0 Bình thѭӡng 9 Ĉi lҥi Không bình thѭӡng 0 Bình thѭӡng 7 Chӭc năng ÿi lҥi khi ÿѭӡng trѫn Không bình thѭӡng 2 * Tình tr̩ng tẖm mͿ: Trong 9 trѭӡng hӧp trong nghiên cӭu cӫa chúng tôi có 8 trѭӡng hӧp hài lòng vӟi bàn tay ÿѭӧc chuyӇn ghép ngón chân vӅ tính thҭm mӻ, có 1 trѭӡng hӧp không hài lòng. Ĉây là trѭӡng hӧp thҩt bҥi duy nhҩt trong nhóm nghiên vì lҩy 2 ngón chân thӭ II cӫa cҧ 2 chân nhѭng cҧ 2 ngón ÿӅu hoҥi tӱ, mөc tiêu ban ÿҫu là cҧi thiӋn tình trҥng mҩt 2 ngón tay lҥi không ÿҥt ÿѭӧc. 110
TҤP CHÍ Y DѬӦC HӐC QUÂN SӴ SӔ 1 - 2024 CA LÂM SÀNG MINH HӐA 1. Ca lâm sàng 1 BN: P. V. H Giӟi tính: Nam Sinh năm: 1970 Nguyên nhân tәn thѭѫng: Bӏ máy dұp dұp vào ngón I tay trái. Ĉã ÿѭӧc xӱ lý: Cҳt lӑc khâu mӓm cөt ngón I tay trái. ChӍ ÿӏnh: ChuyӇn ngón chân thӭ II làm ngón I tay trái. Hình 1. Hình ҧnh trѭӟc mә, Hình 2. X-quang bàn tay cөt sát nӅn xѭѫng bàn ngón 1. trѭӟc mә. Hình 3. Hình ҧnh ngón chân ngay sau mә. Hình 4. Bàn chân phҧi sau lҩy ngón II. Hình 5. Ngón cái tay trái Hình 6. Sau mә 3 Hình 7. X-quang kiӇm tra sau mә 3 tháng. tháng ÿӕi ngón cái lành xѭѫng tӕt sau 3 tháng. tӕt khi cҫm nҳm. 111
TҤP CHÍ Y DѬӦC HӐC QUÂN SӴ SӔ 1 - 2024 2. Ca lâm sàng 2 BN: K. S. Ĉ Giӟi tính: Nam Sinh năm: 1973 Nguyên nhân tәn thѭѫng: Bӏ máy xay thӏt cuӕn vào bàn tay phҧi. Ĉã ÿѭӧc xӱ lý: Cҳt lӑc khâu mӓm cөt tӯ ngón II ÿӃn V tay phҧi. ChӍ ÿӏnh: ChuyӇn 2 ngón chân thӭ II và III làm các ngón tay dài. Hình 8. Hình ҧnh trѭӟc mә, Hình 9. 2 ngón chân II và III cөt sát chӓm 4 ngón tay dài. sau khi bóc tách. Hình 10. Hình ҧnh ngón chân II, III Hình 11. Bàn chân ngay sau chuyӇn ghép. ngay sau mә. Hình 12. Ngón chân Hình 13. Cung Hình 14. Bàn chân trái thay thӃ ngón tay dài cҫm nҳm giӳa ngón cái sau khi lҩy 2 ngón II và III: sau mә 3 tháng. và các ngón tay dài tӕt. sau mә 3 tháng. 112
TҤP CHÍ Y DѬӦC HӐC QUÂN SӴ SӔ 1 - 2024 3. Ca lâm sàng 3 BN: T. V. S Giӟi tính: Nam Sinh năm: 1979 Nguyên nhân tәn thѭѫng: Dây cu-roa cuӕn vào bàn tay phҧi. Ĉã ÿѭӧc xӱ lý: Cҳt lӑc khâu mӓm cөt ngón I tay phҧi. ChӍ ÿӏnh: ChuyӇn 2 ngón chân cái chân trái làm ngón I tay phҧi. Hình 15. Hình ҧnh trѭӟc mә, Hình 16. Bàn chân cөt sát chӓm xѭѫng bàn ngón cái trѭӟc khi lҩy ngón Hình 17. Ngón chân cái Hình 18. Hình ҧnh ngón chân cái sau khi bóc tách và ngay sau chuyӇn ghép làm ngón tay cái. gӑt nhӓ. Hình 19. X-quang Hình 20. Bàn tay Hình 21. Bàn chân trái kiӇm tra sau mә. sau chuyӇn ngón 3 tháng. sau khi lҩy ngón cái 3 tháng. 113
TҤP CHÍ Y DѬӦC HӐC QUÂN SӴ SӔ 1 - 2024 4. Ca lâm sàng 4 BN: T. V. Ĉ Giӟi tính: Nam Sinh năm: 1976 Nguyên nhân tәn thѭѫng: Máy cán cán vào ngón II bàn tay trái. Ĉã ÿѭӧc xӱ lý: Cҳt lӑc khâu mӓm cөt ngón II bày tay trái. ChӍ ÿӏnh: ChuyӇn 2 ngón chân II chân phҧi làm ngón II tay trái. Hình 22. Hình ҧnh trѭӟc mә, Hình 23. Bóc tách cөt sát chӓm xѭѫng bàn ngón II. ngón chân thӭ II. Hình 24. Hình ҧnh ngón chân Hình 25. Bàn chân ngay sau mә chuyӇn ghép làm ngón tay. phҧi ngay sau mә. Hình 26. Hình ҧnh bàn tay sau mә 3 tháng. Hình 27. X-quang kiӇm tra bàn tay sau 3 tháng. 114
TҤP CHÍ Y DѬӦC HӐC QUÂN SӴ SӔ 1 - 2024 BÀN LUҰN Hѫn nӳa, mҩt ngón chân cái là mӝt Các phѭѫng pháp tái tҥo ngón tay khiӃm khuyӃt thҭm mӻ lӟn nhѭng mҩt ngón chân thӭ hai thì khó nhұn thҩy cái cә ÿiӇn chӍ cho mӝt ngón tay cái hѫn [8]. VӅ mһt chӭc năng thì các tác tҥm gӑi là ngón tay vӯa kém thҭm mӻ giҧ Âu Mӻ thích lҩy ngón chân cái vì vӯa kém chӭc năng nhѭng có thӇ tҥo nó có vӁ mҥnh mӁ rҳn chҳc hѫn và ÿѭӧc cung cҫm nҳm tҥm chҩp nhұn, Buncke ÿã chӫ trѭѫng dùng ngón chân còn các phѭѫng pháp này nӃu áp dөng cái thu nhӓ lҥi ÿӇ cҧi thiӋn tính thҭm cho các ngón tay dài thì thҭm mӻ và mӻ. Tuy nhiên, cǊng vì mҩt hoàn tòan chӭc năng ÿӅu kém. ChӍ ÿӏnh chuyӇn ngón chân cái là mӝt tәn khuyӃt khá ghép ngón chân thay thӃ ngón tay cái lӟn nên Morrisson ÿӅ xuҩt kӻ thuұt bao hay các ngón tay dài thѭӡng ÿѭӧc các quanh (wrap-around) và Foucher ÿӅ phүu thuұt viên áp dөng rӝng rãi vì ÿҥt xuҩt kӻ thuұt TTT (twist two toe) [4]. tӹ lӋ chӭc năng khá cao. Còn phѭѫng Chúng tôi chӑn ngón chân thӭ hai vì pháp cái hóa tӯ các ngón tay dài ÿӇ nó hӧp vӟi ngѭӡi châu Á hѫn. ĈiӅu làm ngón cái có thӇ chҩp nhұn ÿѭӧc này cǊng tѭѫng ÿӗng vӟi các tác giҧ khi BN không thӇ ÿáp ӭng ÿѭӧc mӝt châu Á khác nhѭ Gu, Leung, Pho, Wei cuӝc mә kéo dài; tuy nhiên, bàn tay lҥi v.v… Trong sӕ các BN ÿѭӧc lҩy ngón mҩt mӝt ngón tay dài [8]. chân chuyӇn ghép thì chӍ có trѭӡng hӧp lҩy cùng lúc 2 ngón chân thӭ II, III Còn nhiӅu bàn cãi khi chӑn ngón làm mҩt thҭm mӻ và giҧm chӭc năng chân thӭ hai hay ngón chân cái ÿӇ thay vұn ÿӝng cӫa bàn chân [2]. Trong thӃ ngón tay cái. Ĉӕi vӟi nhӳng ngѭӡi nghiên cӭu cӫa chúng tôi có 1 trѭӡng thѭӡng xuyên ÿi giày, mҩt ngón chân hӧp BN cөt ngang chӓm xѭѫng bàn cái thì không quá quan trӑng nhѭng ÿӕi ngón thӭ I tay phҧi, có các ngón chân vӟi nhӳng ngѭӡi thѭӡng ÿi chân ÿҩt, ÿi thӭ II và thӭ III khá nhӓ không phù dép trên ÿѭӡng trѫn thì không ÿѭӧc hӧp vӟi ngón tay cái, chúng tôi ÿã sӱ vӳng vàng và rҩt khó ÿi nhanh vì mҩt dөng ngón chân cái bên trái gӑt nhӓ mӝt ÿiӇm tì ÿè quan trӑng cӫa bàn chuyӇn thay thӃ ngón tay cái, viӋc sӱ chân [8, 9, 10], còn khi chuyӇn ghép dөng ngón chân cái bên trái vì 2 lý do: ngón chân làm ngón tay dài thì nên BN thuұn chân phҧi và ngón chân cái sӱ dөng ngón chân thӭ II hay thӭ III bên phҧi bӏ dӏ tұt bҭm sinh tӯ nhӓ hoһc cҧ hai, vì 2 ngón chân này tѭѫng không thuұn lӧi cho viӋc chuyӇn ghép. ÿӗng vӟi ngón tay vӅ mһt hình thӇ lүn Trong trѭӡng hӧp lҩy ngón chân cái chӭc năng. này di chӭng thҭm mӻ ÿӇ lҥi khó chҩp 115
TҤP CHÍ Y DѬӦC HӐC QUÂN SӴ SӔ 1 - 2024 nhұn nhҩt là ÿӕi vӟi nhӳng BN ViӋt vүn không thông mҥch, ÿây là trѭӡng Nam vì thѭӡng xuyên ÿi dép khó che hӧp hoҥi tӱ ngón chân trong lúc phүu dҩu khiӃm khuyӃt ӣ bàn chân; tuy thuұt mà chúng tôi không tìm ÿѭӧc nhiên, trong trѭӡng hӧp này BN không nguyên nhân, ngón chân thӭ II ÿѭӧc than phiӅn vӅ chӭc năng ÿi ÿӭng và dùng làm ngón tay thӭ IV thông mҥch sinh hoҥt hàng ngày. tӕt, chúng tôi ÿӇ hӣ da chӡ ÿӃn ngày Tӹ lӋ sӕng sót ngón chân sau thӭ 10 chúng tôi thӵc hiӋn ghép da bә chuyӇn ghép làm ngón tay theo Pao- sung, sau phүu thuұt ghép da ngón tay Yuan Lin [9] tәng kӃt 25 nghiên cӭu, kém hӗng chúng tôi thӵc hiӋn mә thám có 450 ngón chân ÿѭӧc chuyӇn ghép sát mҥch máu nhѭng kӃt quҧ cuӕi cùng làm ngón tay tӹ lӋ sӕng cӫa ngón chân là ngón tay hoҥi tӱ, trѭӡng hӧp này sau chuyӇn ghép là 96,4%; theo Võ chúng tôi cҳt lӑc vӃt thѭѫng và khâu Văn Châu [2] là 100%, còn tӹ lӋ sӕng da. Ĉây là trѭӡng hӧp duy nhҩt hoҥi tӱ ngón chân sau chuyӇn ghép cӫa chúng ngón chân sau khi chuyӇn ghép, BN tôi là 88,9%, thҩp hѫn các tác giҧ khác. mҩt 2 ngón tay chѭa ÿѭӧc phөc hӗi lҥi Tuy nhiên, theo nghiên cӭu cӫa mҩt thêm 2 ngón chân thӭ II ÿiӅu này Reigstad và CS tӹ lӋ sӕng cӫa ngón sӁ ÿӇ lҥi di chӭng tâm lý và thҭm mӻ chân chuyӇn ghép là 80,8%, nһng; trѭӡng hӧp này có khҧ năng BN Songcharoen và CS là 86,7% [9] thҩp có mӝt dӏ dҥng mҥch máu ӣ bàn chân hѫn trong nghiên cӭu cӫa chúng tôi. hoһc bàn tay nhѭng chúng tôi chѭa Trong nghiên cӭu cӫa chúng tôi, có 1 khҧo sát kӻ, vҩn ÿӅ ÿһt ra là chúng ta ca hoҥi tӱ ngón chân sau chuyӇn ghép, cҫn khҧo sát mҥch máu vùng bàn chân ca này BN mҩt ÿӗng thӡi 2 ngón IV và và bàn tay nhѭ: Chөp ÿӝng mҥch cҧn V bàn tay trái, BN muӕn ÿѭӧc chuyӇn quang hoһc ÿӝng mҥch xóa nӅn ÿӇ ghép cҧ 2 ngón chân thӭ II làm ngón ÿánh giá trѭӟc nhӳng dӏ dҥng mҥch IV và ngón V cӫa bàn tay, ngón chân máu và tiên lѭӧng trѭӟc các tai biӃn có thӭ II bên chân phҧi chúng tôi dùng thӇ xҧy ra. làm ngón tay thӭ IV, ngón chân thӭ II Phөc hӗi cҧm giác ӣ các ngón tay chân trái chúng tôi dùng làm ngón tay chuyӇn ghép là ÿiӅu dӉ hiӇu vì thҫn thӭ V. Ngón chân thӭ II ÿѭӧc dùng kinh ӣ ngón tay chӍ thuҫn túy cҧm làm ngón tay thӭ V không thông mҥch giác. Cҧm giác ӣ mһt lòng ngón chân sau khi xҧ kҽp mҥch máu, chúng tôi ÿã chuyӇn ghép ÿӅu ÿҥt yêu cҫu trong các thám sát lҥi mҥch máu, nhӓ thuӕc giãn thӱ nghiӋm vӅ sӡ mó, nóng lҥnh, ÿau mҥch, bѫm thuӕc kháng ÿông nhѭng ÿӟn và ÿӝ phân biӋt hai ÿiӇm. 116
TҤP CHÍ Y DѬӦC HӐC QUÂN SӴ SӔ 1 - 2024 Ӣ các BN lҩy chӍ mӝt ngón chân thӭ TÀI LIӊU THAM KHҦO hai thì di chӭng bàn chân không ÿáng 1. Edward Flynn J, Nason Burden C. kӇ, nhѭng khi lҩy cùng lúc hai ngón Reconstruction of the thumb. Archives chân II - III hoһc khi lҩy ngón chân cái of Surgery. 1962; 85:56-60. thì bàn chân trӣ nên rҩt xҩu, các xѭѫng 2. Võ Văn Châu. ChuyӇn ghép ngón bàn dù ÿã ÿѭӧc ghép xѭѫng cǊng chân thӭ 2 ÿӇ tái tҥo ngón tay. T̩p chí không ÿӫ cӭng ÿӇ giӳ әn ÿӏnh cho các Y h͕c Thành ph͙ H͛ Chí Minh. 2005; ÿiӇm tì ÿè, cho nên có ҧnh hѭӣng ÿӃn 9(2):13. sӵ ÿi lҥi cӫa BN. BN ÿѭӧc khuyên ÿi giày ÿӇ hҥn chӃ bҩt tiӋn khi ÿi 3. Harry J, Buncke Constance M chân trҫn. Buncke, Werner P Schulz. Immediate Nicoladoni procedure in the rhesus KӂT LUҰN monkey, or hallux-to-hand transplantation, ViӋc chuyӇn ghép ngón chân làm utilising microminiature vascular ngón tay là mӝt phүu thuұt phӭc tҥp, anastomoses British Journal of Plastic ÿòi hӓi sӵ tӍ mӍ, ÿiӅu kiӋn trang thiӃt bӏ Surgery. 1966; 19:332-337. DOI: hiӋn ÿҥi tӕn nhiӅu công sӭc và thӡi https://doi.org/10.1016/s0007-1226(66) gian. Ĉây là nhӳng ca phүu thuұt ÿҫu 80075-9. tiên cӫa chúng tôi, ÿánh giá mӝt bѭӟc 4. J William Littler. On making a ngoһt lӟn tҥo thêm cѫ hӝi cho nhӳng thumb: One hundred years of surgical BN có tәn thѭѫng phӭc tҥp bàn tay gây effort. The Journal of Hand Surgery. mҩt hay hoҥi tӱ ngón tay, nhҵm giúp 1976; 1(1):35-51. DOI: https://doi.org/ BN phөc hӗi sӭc khӓe và nhanh chóng 10.1016/s0363-5023(76)80024-x. trӣ vӅ vӟi cuӝc sӕng hӳu ích hҵng ngày. 5. Pc Huguier. Du remplacement du Lӡi cҧm ѫn: Chúng tôi xin chân thành cҧm ѫn Khoa Chҩn thѭѫng - pouce par son metacarpien, par ChӍnh hình, BӋnh viӋn Nhân Dân 115; l'agrandissement du premier espace Khoa Chҩn thѭѫng - ChӍnh hình, BӋnh interosseux. Arch Gen Med. 1874; viӋn Quұn 11; Khoa ngoҥi ChӍnh hình, 1:78-82. BӋnh viӋn 1A và các BN ÿã hӧp tác 6. Jr Cobbett. Free digital transfer. vӟi chúng tôi ÿӇ thӵc hiӋn nghiên cӭu Report of a case of transfer of a great này. Chúng tôi xin cam kӃt không có toe to replace an amputated thumb. J xung ÿӝt lӧi ích trong nghiên cӭu. Bone Joint Surg Br. 1969; 51(4):677-679. 117
TҤP CHÍ Y DѬӦC HӐC QUÂN SӴ SӔ 1 - 2024 DOI: https://doi.org/10.1302/0301-620x. 9. Pao-Yuan Lin, Sandeep Jacob 51b4.677. Sebastin, Shimpei Ono, Lillian T 7. Kevin C. Chung Fu-Chan Wei. Bellfi, Kate Wan-Chu Chang, Kevin C, An outcome study of thumb Chung Fu-Chan Wei. A systematic reconstruction using microvascular review of outcomes of toe-to-thumb toe transfer. The Journal of Hand transfers for isolated traumatic thumb Surgery. 2000; 25(4):651-658. DOI: amputation. Hand 2011; 6:235-243. https://doi.org/10.1053/jhsu.2000.6913. DOI:https://doi.org/10.1016/s0363-5023 8. PC Leung. Thumb reconstruction (11)60027-0. using second-toe transfer. The Hand. 10. Steven L, Henry Fu-Chan Wei. 1983; 15(1):15-21. DOI: https://doi.org/ Thumb reconstruction with toe transfer. 10.1016/s0072-968x(83)80030-8. J Hand Microsurg. 2010; 2(2):72-78. 118