intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Cơ chế giải quyết tranh chấp của ASEAN "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

178
lượt xem
28
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cơ chế giải quyết tranh chấp của ASEAN

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Cơ chế giải quyết tranh chấp của ASEAN "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi ThS. Lª Minh TiÕn * T ròn 40 năm ra i và phát tri n, quy t theo cơ ch chung c a h th ng pháp ASEAN ã t ư c nh ng bư c ti n lu t qu c t . dài trên nhi u lĩnh v c ho t ng, các quan Tháng 2 năm 1976, các nhà lãnh o c p h h p tác ngày càng phát tri n sâu r ng và cao nh t c a chính ph 5 nư c trong kh i ã nhóm h p l n u tiên t i Bali và thông qua thi t th c hơn. Trong quá trình h p tác toàn Hi p ư c thân thi n và h p tác ông Nam di n ó, các tranh ch p, b t ng các c p Á (thư ng ư c g i t t là Hi p ư c Bali). khác nhau (qu c gia, cơ quan nhà nư c, Văn ki n này cùng v i Tuyên b Bangkok doanh nghi p, nhà u tư, cá nhân...) x y ra năm 1967 ã xác l p các nguyên t c n n là i u không tránh kh i. Do v y, cũng như t ng cho các quan h h p tác b n v ng c a các t ch c và liên k t khu v c khác, ho t ASEAN. ng th i, Hi p ư c dành riêng ng gi i quy t tranh ch p c a ASEAN cũng Chương IV quy nh và cho ra i m t cơ ã d n ư c th ch hóa và hoàn thi n trong ch chung gi i quy t t t c các tranh ch p khuôn kh pháp lí c a t ch c này. trên m i lĩnh v c h p tác an ninh, chính tr , I. CƠ CH CHUNG kinh t , xã h i... c a ASEAN. Do nhi u lí do khách quan và ch quan, V nguyên t c gi i quy t tranh ch p, ho t ng c a ASEAN trong 10 năm u i u 13 Hi p ư c Bali cũng như i m 2 c a ch y u t p trung vào các v n chính tr , Tuyên b Bangkok năm 1967 kh ng nh tăng cư ng hi u bi t l n nhau và tìm ki m vi c “tôn tr ng công lí và nguyên t c lu t l p trư ng chung vì an ninh c a khu v c pháp trong quan h gi a các nư c trong cũng như c a t ng nư c thành viên. c vùng và tuân th các nguyên t c c a Hi n trưng liên k t ch y u giai o n này là liên chương Liên h p qu c” t ư c m c tiêu k t v thái dung nh n, thương lư ng, hoà phát tri n kinh t , thúc y hoà bình và n gi i, tránh va ch m, căng th ng gi a các nh khu v c. Theo ó, tranh ch p gi a các qu c gia t p trung vào tăng cư ng, c ng nư c ASEAN ư c gi i quy t theo nguyên c phát tri n trong m i nư c nên trong giai t c “t b e d a b ng vũ l c ho c s d ng o n này ASEAN v n chưa có cơ ch gi i vũ l c trong quan h qu c t nh m ch ng l i quy t tranh ch p c a riêng mình. V cơ b n, s b t kh xâm ph m v lãnh th hay n n các ho t ng gi i quy t tranh ch p chưa c l p chính tr c a b t kì qu c gia nào ư c th ch hóa trong các văn ki n c a ASEAN. Các tranh ch p, xung t x y ra * Gi ng viên Khoa lu t qu c t gi a các nư c trong kh i ư c áp d ng gi i Trư ng i h c Lu t Hà N i t¹p chÝ luËt häc sè 9/2007 69
  2. nghiªn cøu - trao ®æi trung gian ho c theo th a thu n c a các bên cũng như b ng cách khác trái v i nh ng m c ích c a Liên h p qu c...” (kho n 4 tranh ch p, ho t ng như m t y ban trung i u 2 Hi n chương Liên h p qu c) và gian, i u tra, hòa gi i. nguyên t c “gi i quy t các tranh ch p qu c - Trong trư ng h p c n thi t, h i ng s khuy n ngh nh ng bi n pháp thích h p t b ng bi n pháp hoà bình, sao cho không ngăn ch n tranh ch p ho c tình hình x u i. t n h i n hoà bình, an ninh qu c t và công lí” (kho n 3 i u 2 Hi n chương Liên Như v y, ASEAN không thành l p cơ h p qu c). Ngoài hai nguyên t c trên, trong quan gi i quy t tranh ch p chuyên trách như quá trình gi i quy t tranh ch p, các bên còn Tòa án công lí c a Liên h p qu c ho c Tòa ph i “thi n chí gi i quy t tranh ch p” và liên minh châu Âu... S thi u v ng c a cơ “gi i quy t tranh ch p b ng các th t c h p quan này có th lí gi i t góc văn hóa và lí, h u hi u và linh ho t”. truy n th ng pháp lu t c a các nư c V bi n pháp gi i quy t tranh ch p, theo ASEAN. M t trong nh ng c trưng chung tinh th n c a i u 15 Hi p ư c, các bên có c a văn hoá pháp lu t ông Nam Á chính là quy n l a ch n áp d ng các bi n pháp theo vi c ưu tiên gìn gi các quan h i u hoà quy trình riêng c a ASEAN ho c các bi n trong gia ình, t p th , xã h i, tránh và h n pháp ư c quy nh t i kho n 1 i u 33 c a ch ki n t ng trư c toà án. Th c ti n gi i Hi n chương Liên h p qu c, bao g m: quy t tranh ch p nói chung, tranh ch p v - àm phán tr c ti p; thương m i, u tư nói riêng c a các nư c - Các bi n pháp thông qua bên th ba: thành viên ASEAN luôn coi tr ng các Môi gi i, i u tra, trung gian, hòa gi i; phương th c gi i quy t tranh ch p không - Gi i quy t t i tr ng tài ho c tòa án qu c t ; chính th c, có tính truy n th ng như trung - Gi i quy t theo quy trình riêng c a ASEAN. gian, hoà gi i, tr ng tài, ư c các nhà nư c V quy trình gi i quy t tranh ch p, khi ASEAN th a nh n và khuy n khích phát có tranh ch p x y ra, n u các bên th a thu n tri n b ng nhi u bi n pháp như th ch hoá l a ch n áp d ng quy trình c a ASEAN thì b ng lu t v hoà gi i, tr ng tài; h tr xây tranh ch p ư c gi i quy t như sau ( i u 13, d ng các trung tâm, t ch c gi i quy t tranh 14, 15 và 16 Hi p ư c Bali): ch p ngoài t t ng tư pháp… Indonesia – - Các nư c thành viên có b t ng, tranh sáng l p viên có nh ng óng góp to l n nh t ch p ph i ch ng thương lư ng h u ngh (trong nh ng giai o n u c a ASEAN) gi i quy t; chính là i n hình c a nư c có truy n th ng - N u không t ư c tho thu n qua gi i quy t tranh ch p b ng các bi n pháp hoà bình, hòa gi i và thương lư ng.(1) thương lư ng thì các bên s thành l p h i ng c p cao (c p b trư ng c a m i qu c II. CƠ C H GI I QUY T TRANH gia thành viên), h i ng này s xem xét CH P K INH T - TH ƯƠ NG M I tranh ch p và ưa ra nh ng khuy n ngh v 1. Cơ s pháp lí các bi n pháp gi i quy t phù h p (trung N u như t năm 1967 n 1976, ho t gian, hoà gi i..). H i ng cũng có th là bên ng c a ASEAN ch y u t p trung vào các 70 t¹p chÝ luËt häc sè 9/2007
  3. nghiªn cøu - trao ®æi v n an ninh, chính tr khu v c thì n H i th o lu n xây d ng d th o cơ ch gi i quy t ngh thư ng nh l n th nh t t i Bali 1976, tranh ch p. V n u tiên ư c cân nh c là ho t ng h p tác kinh t - thương m i ã nên xây d ng cho m i hi p nh kinh t cơ ch d n tr thành linh h n c a s h p tác khu gi i quy t tranh ch p riêng (nh t là cho nh ng v c. T năm 1976 n năm 1992 nhi u văn hi p nh l n như Hi p nh CEPT-AFTA) hay ki n pháp lí quan tr ng v kinh t - thương xây d ng cơ ch gi i quy t tranh ch p chung áp m i c a ASEAN ã ư c kí k t: Các d án d ng cho t t c các hi p nh kinh t c a công nghi p ASEAN (AIP) năm 1976, Tho ASEAN (tính n th i i m ó, ASEAN ã có thu n ưu ãi thương m i (PTA) năm 1977, t i 47 hi p nh kinh t ). Phương án ư c l a Chương trình liên doanh công nghi p ch n là xây d ng cơ ch gi i quy t tranh ch p ASEAN (AIJV) năm 1983, Hi p nh v chung trong khuôn kh c a Hi p nh khung khuy n khích và b o h u tư năm 1987... ASEAN v y m nh h p tác kinh t nh m c bi t, H i ngh thư ng nh l n th 4 tăng cư ng hi u l c và m b o vi c th c thi t i Singapore năm 1992 ã ánh d u bư c các hi p nh h p tác kinh t trong ASEAN. chuy n mình th c s trong h p tác kinh t - Trên tinh th n ó và căn c vào i u 9 thương m i c a ASEAN. T i H i ngh này, c a Hi p nh khung v tăng cư ng h p tác nguyên th và ngư i ng u chính ph các kinh t ASEAN, t u năm 1996, ASEAN nư c ASEAN ã thông qua Tuyên b ã b t u so n th o Ngh nh thư v cơ ch Singapore, Hi p nh khung v tăng cư ng gi i quy t tranh ch p (Protocol on Dispute h p tác kinh t ASEAN và quan tr ng nh t Settlment Mechanism – PDSM) và Ngh là quy t nh thành l p Khu v c thương m i nh thư này ã ư c các b trư ng kinh t t do ASEAN (AFTA) trong th i h n 15 ASEAN kí ngày 20/11/1996 t i Manila năm. Cũng t i h i ngh này, Hi p nh v (Philippine), khai sinh Cơ ch gi i quy t chương trình ưu ãi thu quan có hi u l c tranh ch p kinh t - thương m i c a ASEAN. chung (CEPT) ư c kí k t như công c Cơ ch gi i quy t tranh ch p theo PDSM chính y u xây d ng AFTA. Ti p sau ó, là t ng th th ng nh t các cơ quan, cách các nư c ASEAN cũng ã kí m t lo t hi p th c, trình t và th t c gi i quy t tranh ch p nh khác trong các lĩnh v c d ch v , s h u cũng như thi hành phán quy t trong gi i trí tu , công nghi p. quy t tranh ch p kinh t - thương m i c a S phát tri n c v quy mô cũng như ASEAN, bao g m các thành t : ch t lư ng c a các cam k t kinh t - thương - H th ng các cơ quan có th m quy n m i lúc này ã t ra nhu c u ph i có cơ ch gi i quy t tranh ch p; gi i quy t tranh ch p minh b ch, c th và rõ - Trình t , th t c gi i quy t tranh ch p; ràng dành riêng cho lĩnh v c kinh t - - Th t c thi hành phán quy t. thương m i. Vì v y, ngay t u năm 1995 2. Ph m vi gi i quy t tranh ch p nhóm công tác kĩ thu t v tri n khai Hi p - Trư c h t, do ASEAN là t ch c liên nh CEPT-AFTA (l n th 10) ã b t u chính ph nên PDSM ch áp d ng gi i t¹p chÝ luËt häc sè 9/2007 71
  4. nghiªn cøu - trao ®æi quy t tranh ch p gi a các chính ph , không nhi u hi p nh ghi Ph l c 1 thì các bên tranh ch p s thương lư ng v i nhau la áp d ng gi i quy t tranh ch p gi a doanh ch n cơ ch phù h p. N u trong vòng 60 nghi p v i chính ph ho c doanh nghi p v i ngày các bên không th ng nh t ư c thì v n doanh nghi p. cơ ch c n áp d ng s ư c ưa ra H i - Cơ ch gi i quy t tranh ch p theo ngh các quan ch c cao c p v kinh t PDSM ư c áp d ng i v i t t c các tranh (SEOM) xem xét theo trình t c bi t ch p liên quan n vi c th c hi n, gi i thích (do nhóm chuyên gia ho c m t ban h i th m ho c áp d ng các hi p nh ư c nêu trong th c hi n) trong vòng 60 ngày. SEOM s Ph l c 1 và các hi p nh kinh t c a quy t nh trên cơ s k t lu n c a nhóm ASEAN trong tương lai. chuyên gia ho c ban h i th m. T i th i i m kí Ngh nh thư này, ã + Kho n 3 i u 1 PDSM kh ng nh cơ có 47 hi p nh kinh t c a ASEAN ư c ch gi i quy t tranh ch p c a ASEAN không ưa vào ph m vi i u ch nh c a Ngh nh nh hư ng n quy n c a các qu c gia thành thư, trong ó bao g m c các hi p nh r t viên trong vi c tìm ki m nh ng gi i pháp hoà quan tr ng c a h p tác kinh t ASEAN như bình t i các di n àn qu c t khác vào b t kì Hi p nh CEPT/AFTA, Hi p nh khung v lúc nào trư c khi SEOM ra quy t nh. Ví d , d ch v , Hi p nh khung v s h u trí tu , các nư c ASEAN ng th i là thành viên c a Hi p nh AICO. Sau này, các hi p nh WTO có th ưa v vi c ra gi i quy t theo cơ khác như Hi p nh v khu v c u tư ch gi i quy t tranh ch p c a WTO. ASEAN, Hi p nh e-ASEAN, Hi p nh v 3. Cơ quan gi i quy t tranh ch p các tho thu n công nh n l n nhau cũng u Tương t như WTO, các nư c ASEAN s d ng PDSM làm cơ s gi i quy t tranh cũng không thành l p cơ quan chuyên trách ch p n u phát sinh. v gi i quy t tranh ch p kinh t - thương m i Như v y, ph m vi áp d ng c a cơ ch mà quy nh cho m t s cơ quan trong b này r t r ng, bao trùm lên toàn b các quan máy c a mình kiêm nhi m thêm ch c năng h h p tác kinh t - thương m i c a ASEAN. gi i quy t tranh ch p (H i ngh b trư ng - V xung t gi a PDSM và các hi p kinh t AEM, H i ngh quan ch c kinh t cao nh kinh t khác, Ngh nh thư d li u 2 c p SEOM và ban thư kí). Trong trư ng h p lo i xung t: c n thi t thì thành l p m t cơ quan giúp vi c + N u có s khác bi t gi a các quy t c có tính ch t adhoc (Ban h i th m PANEL). và th t c c a PDSM v i các quy nh v a. H i ngh b trư ng kinh t AEM gi i quy t tranh ch p (n u có) ư c quy nh Là cơ quan có th m quy n cao nh t trong trong các hi p nh kinh t - thương m i c a gi i quy t tranh ch p. Quy t nh c a AEM ASEAN thì s áp d ng các quy nh c a các là quy t nh chung th m ( i u 8 PDSM) hi p nh kinh t - thương m i. b. H i ngh các quan ch c kinh t cao + N u có s khác bi t gi a các cơ ch c p SEOM gi i quy t tranh ch p, c bi t trong hai ho c Là cơ quan có th m quy n gi i quy t 72 t¹p chÝ luËt häc sè 9/2007
  5. nghiªn cøu - trao ®æi tranh ch p nhưng quy t nh c a SEOM th ng nh t v i nhau v s thành viên là 5 (s không có giá tr chung th m và các bên có tho thu n này ph i th c hi n trong vòng 10 th kháng cáo. ngày k t ngày thành l p ban h i th m). Các nư c thành viên s ư c thông báo ngay c. Ban h i th m - Thành ph n c a ban h i th m (M c I v thành ph n ban h i th m. Ph l c 2 PDSM): Các thành viên ban h i th m do ban thư Ban h i th m do SEOM thành l p, bao kí c cho các bên có liên quan n tranh g m nh ng cá nhân có trình thu c các cơ ch p. Các bên có liên quan không ư c bác quan chính ph ho c phi chính ph , bao g m b vi c c này tr phi có lí do chính c nh ng ngư i ang ti n hành i u tra ho c áng. N u trong vòng 20 ngày k t ngày trình v vi c tranh ch p lên ban h i th m, thành l p ban h i th m mà không th ng nh t nh ng ngư i ang làm vi c trong ban thư kí, ư c danh sách các h i th m viên do yêu nh ng ngư i gi ng d y ho c xây d ng lu t, c u c a m t trong các bên liên quan thì T ng chính sách thương m i qu c t ; h cũng có thư kí ASEAN, sau khi ã tham v n Ch t ch th là quan ch c chính sách thương m i c p SEOM, s quy t nh thành ph n ban h i cao c a các nư c thành viên. Tuy nhiên, công th m b ng cách ch nh nh ng ngư i mà dân các nư c thành viên có liên quan n T ng thư kí cho là thích h p nh t i v i các tranh ch p không ư c tham gia vào ban h i quy t c và th t c c bi t ho c b sung c a th m gi i quy t tranh ch p ó, tr phi có s các hi p nh ư c áp d ng có liên quan n ng ý c a các bên liên quan n tranh ch p. tranh ch p, sau khi ã tham kh o ý ki n c a Thành viên ban h i th m ph i ư c l a các bên liên quan. Ch t ch SEOM s thông ch n kĩ, m b o m i thành viên có tính c báo cho các nư c thành viên v thành ph n l p, có ki n th c và có kinh nghi m trong ban h i th m không quá 10 ngày k t ngày nhi u lĩnh v c. nh n ư c yêu c u. h tr cho vi c l a ch n thành viên - Ch c năng c a ban h i th m ( i u 5 và ban h i th m, ban thư kí ASEAN l p và duy 6 PDSM): trì m t b n danh sách trên cơ s c ca Ban h i th m có ch c năng ánh giá m t các nư c thành viên, g m các cá nhân có cách khách quan tranh ch p ư c trình, tiêu chu n thu c các cơ quan chính ph và bao g m c xác minh các s ki n c a v phi chính ph . Danh sách này ư c các nư c vi c, kh năng áp d ng cũng như tính phù thành viên b sung nh kì và do SEOM h p v i các i u quy nh c a hi p nh liên thông qua.. B n danh sách ph i ch rõ quan và thu nh p các ch ng c khác h tr chuyên môn và kinh nghi m c a t ng cá cho SEOM trong vi c ra quy t nh. nhân trong các lĩnh v c hay các v n thu c Ban h i th m có quy n yêu c u cung c p các hi p nh ư c áp d ng. thông tin và tư v n kĩ thu t t b t kì t ch c Ban h i th m g m 3 thành viên, tr ho c các nhân nào mà ban h i th m cho là trư ng h p các bên liên quan n tranh ch p thích h p. M i nư c thành viên ph i tr l i t¹p chÝ luËt häc sè 9/2007 73
  6. nghiªn cøu - trao ®æi ngay và y b t kì yêu c u nào c a ban nư c thành viên s dành cơ h i thích áng h i th m v nh ng thông tin mà ban h i cho vi c tham v n gi i quy t tranh ch p th m cho là c n thi t và thích h p. m t cách h u ngh . Ban h i th m ph i trình nh ng tài li u N u các nư c thành viên cho r ng nh ng thu th p ư c lên SEOM trong vòng 60 ngày l i ích mà h tr c ti p hay gián ti p ư c k t ngày thành l p. Trong nh ng trư ng h p hư ng theo b t kì hi p nh ư c áp d ng ngo i l , ban h i th m có th có thêm 10 ngày nào c a ASEAN ang b hu b (nullified) na trình nh ng tài li u này lên SEOM. hay b phương h i (impaired) ho c m c tiêu Trong kho ng th i gian này, ban h i th m s c a hi p nh ó b c n tr do vi c m t nư c dành cơ h i thích áng cho các bên tranh ch p thành viên khác không th c hi n nghĩa v xem l i báo cáo trư c khi trình. c a mình theo hi p nh thì có th khi u n i t i nư c thành viên ó ư c gi i quy t d. Ban thư kí i u 11 PDSM quy nh ban thư kí m t cách tho áng. Nư c thành viên b yêu ASEAN ph i có trách nhi m: c u tham v n s ph i tr l i trong vòng 10 - Giúp ban h i th m, c bi t là v ngày sau khi nh n ư c yêu c u và ph i ti n phương di n l ch s và th t c c a nh ng hành tham v n, thương lư ng trong vòng 30 vn ang ư c x lí; h tr v m t kĩ ngày sau khi nh n ư c yêu c u tìm ra thu t và hành chính. gi i pháp tho áng cho khi u n i. - Theo dõi và duy trì giám sát vi c th c - Trung gian, hoà gi i: hi n quy t nh c a SEOM và phán quy t PDSM quy nh vi c hoà gi i ho c trung c a AEM trong trư ng h p có th . gian là th t c b t bu c. Ch sau khi hoà gi i - Hoà gi i ho c làm trung gian h tr không thành thì các bên khi u n i m i có các qu c gia thành viên gi i quy t tranh ch p. quy n ưa lên SEOM gi i quy t. i u 3 c a PDSM quy nh vi c hoà gi i ho c trung 4. Trình t , th t c gi i quy t tranh ch p T ng th i gian gi i quy t m t tranh gian có th ti n hành hay ch m d t vào b t ch p theo PDSM không ư c quá 290 ngày kì th i i m nào mà không làm nh hư ng ( i u 10), bao g m các bư c sau: t i vi c thương lư ng tr c ti p gi a các bên - Tham v n, trung gian ho c hoà gi i; ho c t i ho t ng c a ban h i th m n u v - T t ng t i SEOM; vi c ã ư c ưa t i ó gi i quy t. Theo - Kháng ngh quy t nh c a SEOM lên i u 11 c a PDSM thì ban thư kí ASEAN H i ngh các b trư ng kinh t ; có th t nguy n giúp các bên gi i quy t - Th c hi n quy t nh c a SEOM ho c AEM; tranh ch p v i tư cách là ngư i trung gian, hoà gi i. a. Tham v n, trung gian ho c hòa gi i - Tham v n: b. Gi i quy t tranh ch p t i SEOM ( i u i u 2 PDSM quy nh n u có b t ng 7 PDSM) liên quan n vi c th c hi n, gi i thích hay Theo các i u 5, 6 và 7 PDSM, n u trong áp d ng các hi p nh c a ASEAN thì các vòng 60 ngày mà vi c tham v n, thương 74 t¹p chÝ luËt häc sè 9/2007
  7. nghiªn cøu - trao ®æi lư ng tr c ti p hay trung gian, hoà gi i i m c a mình. không gi i quy t ư c tranh ch p thì v vi c + Bác b chính th c s ư c ưa ra t i s ư c ưa lên SEOM gi i quy t. cu c h p l n th hai c a ban h i th m. Bên Trong vòng 30 ngày sau ngày tranh ch p b khi u n i có quy n phát bi u trư c, sau ó ưc trình, SEOM s thành l p m t ban n lư t bên khi u n i. Các bên ph i n p b n h i th m (Panel) giúp SEOM trong vi c ý ki n bác b lên ban h i th m trư c cu c gi i quy t v vi c ho c n u có th , chuy n h p này. vn cho ban chuyên trách ph trách các + B t kì lúc nào, ban h i th m cũng có quy t c và th t c b sung ho c xem xét theo th nêu câu h i và yêu c u các bên gi i thích các hi p nh thu c Ph l c 1. ho c trong quá trình h p v i các bên ho c - Quy trình làm vi c c a ban h i th m b ng văn b n. Ban h i th m s quy nh nh ng th t c + Các bên tranh ch p ph i cung c p cho riêng c a mình nhưng ph i tuân theo các quy ban h i th m l i phát bi u c a mình b ng nh tương ng c a PDSM. Ngoài ra (theo văn b n. M c II Ph l c 2), ban h i th m ph i tuân + m b o tính rõ ràng thì vi c khi u th các quy t c sau: n i, bác b hay phát bi u ph i ư c ưa ra + Ban h i th m ph i h p kín. Các bên có v i s có m t c a các bên. Ngoài ra, văn b n liên quan và có quan tâm n tranh ch p ch c a m i bên bao g m c nh n xét v báo cáo có m t trong các cu c h p c a ban h i th m hay tr l i nh ng câu h i c a ban h i th m khi ư c ban h i th m m i. ph i ư c cung c p cho các bên khác. + Quá trình th o lu n c a ban h i th m Ban h i th m ph i trình báo cáo và và tài li u n p cho ban h i th m ph i ư c k t lu n v v vi c lên SEOM trong vòng 60 gi bí m t. Các bên liên quan n tranh ch p ngày k t ngày thành l p. Trong nh ng ư c phát bi u công khai l p trư ng c a trư ng h p ngo i l , ban h i th m có th có mình. Các nư c thành viên ph i coi thông tin thêm mư i ngày n a trình nh ng tài li u do m t nư c thành viên khác trình cho này lên SEOM. ban h i th m là thông tin m t n u như nư c - Quy t nh c a SEOM thành viên kia coi là m t. SEOM s xem xét báo cáo c a ban h i + Trư c cu c h p u tiên c a ban h i th m trong quá trình th o lu n c a mình và th m v i các bên, các bên có liên quan n ưa ra quy t nh v tranh ch p trong vòng tranh ch p ph i trình văn b n lên ban h i 30 ngày k t ngày ban h i th m trình báo th m trong ó nêu rõ các s ki n và l p lu n cáo, th i h n này có th kéo dài thêm 10 c a mình. ngày trong trư ng h p ngo i l . Các i di n + T i cu c h p u tiên v i các bên, ban SEOM c a các nư c thành viên là các bên h i th m s yêu c u bên khi u n i gi i trình tranh ch p có th có m t trong quá trình th o v vi c. Sau ó, cũng t i cu c h p này, bên lu n nhưng không ư c tham gia vào vi c b khi u n i s ư c yêu c u nêu rõ quan ưa ra quy t nh c a SEOM. SEOM s ra t¹p chÝ luËt häc sè 9/2007 75
  8. nghiªn cøu - trao ®æi quy t nh theo nguyên t c a s . khi SEOM ra quy t nh ho c trong trư ng h p chung th m là 30 ngày k t khi AEM ra c. Th t c gi i quy t tranh ch p t i AEM Trong cơ ch gi i quy t tranh ch p c a phán quy t. Các nư c thành viên liên quan ASEAN, AEM là cơ quan cao nh t có th m ph i n p cho SEOM ho c AEM (tùy trư ng quy n gi i quy t các tranh ch p gi a các h p c th , liên quan t i SEOM ho c AEM thì nư c thành viên. n p cho cơ quan ó) báo cáo b ng văn b n v Theo i u 8 c a PDSM, các bên tranh tình hình th c hi n quy t nh ho c phán quy t ch p n u không th a mãn v i quy t nh c a nói trên c a SEOM ho c AEM. SEOM có th kháng ngh quy t nh c a b. n bù ho c ình ch ưu ãi ( i u 9 PDSM) SEOM lên AEM, trong vòng ba mươi ngày N u nư c thành viên liên quan th y bi n k t ngày SEOM ra quy t nh. pháp gi i quy t tranh ch p không phù h p AEM ph i ưa ra phán quy t trong vòng v i Hi p nh ho c b t kì hi p nh nào ư c 30 ngày k t ngày có kháng ngh . Trong các áp d ng và nư c thành viên này cũng không trư ng h p ngo i l , th i h n trên có th kéo có cách nào tuân th ư c các quy t nh dài thêm 10 ngày. AEM s ưa ra phán c a SEOM ho c phán quy t c a AEM trong quy t d a trên cơ s a s . Phán quy t c a kho ng th i gian h p lí thì nư c thành viên AEM là chung th m và b t bu c i v i t t y, n u ư c yêu c u và không ch m hơn c các bên tranh ch p. th i h n h p lí ã quy nh s ph i ti n hành Các b trư ng kinh t c a các qu c gia thương lư ng v i bên ưa ra yêu c u gi i thành viên là các bên tranh ch p có th có quy t tranh ch p nh m hình thành hình th c m t trong quá trình th o lu n nhưng không n bù mà các bên có th ch p nh n ư c. ư c tham gia vào vi c ưa ra phán quy t N u không tho thu n ư c s n bù c a AEM. tho áng trong vòng 20 ngày sau kho ng th i gian h p lí ã quy nh, b t kì bên nào 5. Thi hành phán quy t c a SEOM ưa ra yêu c u gi i quy t tranh ch p u có ho c AEM th yêu c u AEM cho phép ình ch vi c áp a. Tuân th các quy t nh Do vi c tuân th ngay l p t c các quy t d ng ưu ãi hay các nghĩa v khác nêu trong nh c a SEOM ho c phán quy t c a AEM Hi p nh ho c b t kì hi p nh nào ư c áp là v n căn b n m b o hi u qu c a d ng i v i nư c thành viên không th c vi c gi i quy t tranh ch p nên các nư c hi n nghĩa v . thành viên là các bên tranh ch p ph i tuân 6. Nh n xét v cơ ch gi i quy t tranh th các quy t nh ho c phán quy t ó trong ch p theo PDSM m t kho ng th i gian h p lí. Theo kho n 3 Th nh t, PDSM ư c xây d ng trong i u 8 c a PDSM, kho ng th i gian h p lí là th i gian cu i c a Vòng àm phán Urugoay và kho ng th i gian do các bên tranh ch p cùng ư c kí k t g n 2 năm sau khi WTO ra i. nhau tho thu n nhưng trong b t kì trư ng M t trong nh ng thành t u n i b t c a WTO h p nào cũng không vư t quá 30 ngày k t so v i ti n thân GATT năm 1947 là cơ ch 76 t¹p chÝ luËt häc sè 9/2007
  9. nghiªn cøu - trao ®æi gi i quy t tranh ch p c a nó. Trong khi ó i thu , áp t h n ng ch, hàng rào kĩ thu t… a s thành viên c a ASEAN lúc này ng thư ng làm phương h i hay e do làm th i là thành viên c a WTO nên v cơ b n cơ phương h i n l i ích c a các qu c gia ch gi i quy t tranh ch p kinh t - thương m i thành viên khác) nhưng ch sau giai o n c a ASEAN là s mô ph ng cơ ch gi i quy t tham v n, các nư c ASEAN ã không ưa tranh ch p c a WTO v i m t vài thay i cho v vi c ra gi i quy t theo quy trình c a phù h p v i c thù c a ASEAN. PDSM khi Vi t Nam ã bãi b l nh t m Th hai, m t trong nh ng h n ch không ng ng nh p kh u. ng th i, s ki n này l i th không c p c a PDSM là ã không ghi là ti n cho vi c các nư c thành viên kh i nh n nguyên t c ng thu n ngh ch trong ng xây d ng và kí k t Ngh nh thư v quy trình ra quy t nh c a cơ ch gi i quy t th t c thông báo c a ASEAN ngay sau ó. tranh ch p c a WTO (theo nguyên t c này, V t ng quát, có th nói quá trình xây báo cáo c a ban h i th m ho c cơ quan phúc d ng, v n hành và áp d ng cơ ch gi i quy t th m thư ng tr c s ưc ihi ng tranh ch p kinh t - thương m i nói riêng WTO thông qua g n như t ng, tr phi t t cũng như toàn b các ho t ng khác c a c các nư c thành viên u ph quy t). V i ASEAN nói chung luôn mang tính linh ho t, nguyên t c a s c a mình, SEOM ho c m m d o trong t ng b i c nh c th nh m AEM c a ASEAN s r t khó có th ban hư ng t i ích cu i cùng là m b o hi u hành phán quy t khi có nh ng nư c mu n qu các quan h h p tác trong kh i. Hơn c n tr quá trình này. n a, ASEAN không ch là t ch c h p tác v Th ba, v m t th c ti n, m c dù v i các kinh t - thương m i mà là t ch c h p tác quy nh và th t c v cơ b n là r t c th , rõ toàn di n c v chính tr , an ninh, xã h i... ràng và ch t ch nhưng k t khi ra i cho nên khi gi i quy t tranh ch p trong b t kì n nay, cơ ch này r t ít khi ư c s d ng, lĩnh v c nào các nư c thành viên luôn ph i n u các nư c thành viên có s d ng thì cũng cân nh c th a áng m i khía c nh, ôi khi ch d ng l i giai o n tham v n. M i khi vư t ra kh i ph m vi tranh ch p ó gìn có tranh ch p x y ra là các nư c thành viên gi quan h h p tác h u ngh , hài hòa theo phương châm “th ng nh t trong a d ng”(3) ti n hành tham v n, sau ó l i cùng nhau xây d ng thêm các cơ ch nh m h n ch vi c vi gi a các nư c thành viên./. ph m các hi p nh. i n hình cho th c t này là s ki n Vi t Nam ban hành l nh t m (1).Xem: Vi n ông Nam Á, “Các nư c ông Nam Á ng ng nh p kh u 12 m t hàng vào tháng l ch s và hi n t i”, Nxb. S th t, Hà N i, 1990 tr. 79-81. (2).Xem: Báo cáo v h p tác kinh t cu i năm 1997 5/1997 ã gây ra s ph n ng c a các nư c c a ban thư kí ASEAN. thành viên khác(2) (vì trong th c t h p tác (3).Xem: “35 năm ASEAN - H p tác và phát tri n”, kinh t , vi c m t qu c gia không thông báo Trung tâm khoa h c xã h i và nhân văn qu c gia, k p th i v vi c áp d ng nh ng hành ng Vi n kinh t th gi i, Nxb. Khoa h c xã h i, Hà N i ho c bi n pháp như ng ng nh p kh u, tăng 2003, tr. 22. t¹p chÝ luËt häc sè 9/2007 77
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2