Báo cáo khoa học: Xu thế biến động của một số đặc trưng gió mùa mùa hè khu vực Việt Nam

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

80
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sử dụng số liệu vận tốc gió vĩ hướng, u, của bộ số liệu tái phân tích NCAR/NCEP trên mực đẳng áp 850mb giai đoạn từ năm 1950 đến năm 2010 bài báo nghiên cứu đánh giá sự biến động của một số đặc trưng gió mùa mùa hè: ngày bắt đầu, ngày kết thúc, độ kéo dài, số nhịp, cường độ gió mùa mùa hè khu vực Việt Nam trên cơ sở chỉ số SCSSM.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: Xu thế biến động của một số đặc trưng gió mùa mùa hè khu vực Việt Nam

Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 3S (2011) 1 4-20 Xu thế biến động của một số đặc trưng gió mùa mùa hè khu vực Việt Nam Trần Quang Đức* Khoa Khí tượng Thủy văn và Hải dương học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN, 334 Nguyễn Trãi, Hà Nội, Việt Nam Nhận ngày 4 tháng 10 năm 2011 Tóm tắt. Sử dụng số liệu vận tốc gió vĩ hướng, u, của bộ số liệu tái phân tích NCAR/NCEP trên mực đẳng áp 850mb giai đoạn từ năm 1950 đến năm 2010 bài báo nghiên cứu đánh giá sự biến động của một số đặc trưng gió mùa mùa hè: ngày bắt đầu, ngày kết thúc, độ kéo dài, số nhịp, cường độ gió mùa mùa hè khu vực Việt Nam trên cơ sở chỉ số SCSSM. Bước đầu chưa thể đưa ra nhận định về mối liên hệ giữa sự ấm lên toàn cầu và sự biến động gió mùa mùa hè, nghiên cứu cho thấy trong giai đoạn tuy còn ngắn một số đặc trưng gió mùa mùa hè có bi ến động: Ngày bắt đầu và kết thúc gió mùa mùa hè có vẻ ngày càng sớm hơn, cường độ gió mùa mùa hè ngày càng yếu hơn. Từ khóa: Gió mùa mùa hè, xu thế, SCSSM. 1. Khái quát gió mùa mùa hè khu vực Việt Châu Úc rộng lớn. Chính vì có vị trí đặc biệt Nam như vậy nên Việt Nam chịu tác động của nhiều hoàn lưu, nhiều dòng ẩm từ các trung tâm tác Lãnh thổ Việt Nam từ nam tới bắc kéo dài động khác nhau. Có nhiều trung tâm tác động trên 15 vĩ độ, điểm cực Nam 8o30’B và điểm mà hoàn lưu của nó chi phối hoạt gió mùa mùa cực Bắc 23o22’B [1]. Việt Nam nằm gọn trong hè khu vực Việt Nam. Các trung tâm tác động vùng nội chí tuyến, nếu xét về đới gió hành tinh chính bao gồm: áp cao cận nhiệt đới nam Ấn độ thì đây là nơi chịu ảnh hưởng mạnh của đới gió dương, áp thấp Ấn Độ-Miến Điện, áp thấp gió đông có nguồn gốc từ dải áp cao cận nhiệt đới. mùa vịnh Bengal, áp cao cận nhiệt bắc Thái Việt Nam nằm ở một vị trí đặc biệt, như là bán bình dương, áp cao Châu Úc (Nam bán cầu). đảo, toàn bộ phía đông và phía nam giáp biển Vào mùa hè (mùa hè Bắc bán cầu) trong và gần như toàn bộ phía tây và phía bắc giáp khoảng giữa giai đoạn tháng 5 đến tháng 10 gió lục địa. Tiếp về phía tây Việt Nam là lục địa mùa mùa hè (GMMH) ảnh hưởng đến toàn bộ Miến Điện, Ấn Độ, Ả Rập, tiếp về phía bắc là lãnh thổ Việt Nam và lân cận. Trong khoảng lục địa Trung Quốc và Siberia (Nga), phía nam thời gian này hướng gió chủ yếu là tây-nam, đôi về phía Nam bán cầu là đại dương và lục địa khi xen kẽ gió đông-nam và gió từ cực đới, đây cũng là cơ sở để xác định mùa gió mùa mùa hè. _______ Thời gian bắt đầu gió mùa mùa hè dao động  ĐT: 84-4-38584943. E-mail: ductq@vnu.edu.vn 14
15 T.Q. Đức / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 3S (2011) 1 4-20 mạnh và nằm trong khoảng từ cuối tháng 4 đến không, và cũng chưa thể giải thích sự biến động cuối tháng 5, vào thời điểm này bắt đầu giai này do nguyên nhân con người hay sự vận động đoạn đốt nóng mạnh Bán cầu bắc bởi bức xạ của tự nhiên. Mặt Trời. Thời gian kết thúc gió mùa mùa hè dao động trong khoảng từ cuối tháng 9 đến cuối 2. Chỉ số gió mùa mùa hè và số liệu nghiên tháng 10, vào thời điểm gần kết thúc giai đoạn cứu đốt nóng Bắc bán cầu. Như vậy, thấy rằng quá trình đốt nóng Bắc bán cầu bởi bức xạ đóng vai Một số chỉ số gió mùa cho khu vực Châu Á và Việt Nam trò quan trọng tới ngày bắt đầu, ngày kết thúc và thời gian kéo dài mùa gió mùa mùa hè. Tuy Sau đây là một số chỉ số đối lưu và hoàn lưu gọi là mùa gió mùa mùa hè với hướng gió là thường được dùng trong nghiên cứu gió mùa tây-nam, nhưng hướng gió chủ đạo này có thể Châu Á và ở Việt Nam [2-6]: không liên tục trong toàn bộ giai đoạn, tùy  WNPMI (WPEMI) Hoàn lưu vĩ hướng thuộc vào cường độ đốt nóng bức xạ và cường (Tây Bắc TBD) U850(5-15oN, 100-130oE)- độ của hoàn lưu từ các trung tâm tác động khác U850(20-30oN, 110-140oE) Wang nhau sẽ xuất hiện hoàn lưu hướng khác làm  AUSMI Hoàn lưu vĩ hướng (Úc) U850(0- gián đoạn hướng gió tây-nam và đồng thời cũng 10oS,120-150oE) Wang ảnh hưởng tới cường độ gió mùa. Sự gián đoạn của hướng gió tây-nam có thể được thể hiện  SSI1 Hoàn lưu kinh hướng (Ấn Độ Dương) qua sự đổi dấu của một số chỉ số gió mùa đặc V850(5-15oN,120-145oE)+V850(5oS-5oN, trưng. Số lần gián đoạn gió mùa theo các năm 90-120oE) Wang & Fan có thể nhiều có thể ít và nó cũng là cơ sở mô tả  WYI Hoàn lưu vĩ hướng (Nhiệt đới châu Á) đặc tính của gió mùa. U850-U200 (0-20oN, 40-110oE) Weber & Sự ấm lên toàn cầu trong một thế kỷ trở lại Yang đây hầu như do gia tăng nồng độ khí nhà kính  CI1 Đối lưu (Bengal-Ấn Độ) OLR(10-25oN, từ hoạt động sống của con người như sử dụng 70-100oE) Wang & Fan nhiên liệu hóa thạch, phá rừng…Xu thế tuyến  CI2 Đối lưu (Philipin) OLR(10-20oN,115- tính của nhiệt độ trung bình toàn cầu (theo 140oE), trung bình từ tháng 6-9 Wang & Fan IPCC) cho thấy tốc độ đã tăng 0,74°C ±0,18°C trong khoảng thời gian 1906-2005. Trong 50  U bengal Hoàn lưu mực thấp (Vịnh Bengal) năm cuối của giai đoạn này, tốc độ tăng nhiệt U bengal= U850 (5-10°N, 90-100°E) độ là 0,13°C ±0,03°C/thập kỷ so với 0,07°C ±  EAMI Hoàn lưu (Đông Á-Thái Bình 0,02°C/thập kỷ trong toàn bộ giai đoạn. Trong Dương) EAMI= U850-U200 (0-10°N, 100- hoàn cảnh chung đó nhiệt độ lục địa tăng nhanh 130°E) +(SLP (10-50°N, 160°E) –SLP (10- hơn nhiệt độ đại dương và Bắc bán cầu ấm lên 50°N ,110°E) ) H.Zhu nhanh hơn Nam bán cầu. Với bài báo chúng tôi  EASMI (Đông Á) EASMI=ΔSLP(10-50oN, nhằm đưa ra những nhận xét về sự biến động 110-160 oE) Guo của gió mùa mùa hè trong khung cảnh chung  RM2 (EAMI) Hoàn lưu vĩ hướng (Đông Á) ấm lên toàn cầu. Trong khuôn khổ bài báo cũng U200(40-50oN, 110-150oE)-U200(25-35oN, chưa thể đưa ra giải thích liệu rằng biến đổi khí 110-150oE) Lau hậu có liên quan tới biến động GMMH hay
16 T.Q. Đức / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 3S (2011) 1 4-20 ngoài nước sử dụng để nghiên một số đặc trưng  DU2 (SEAMI), (MCI2) Hoàn lưu vĩ hướng (Đông Nam Á) U850(5-15oN, 90-130oE)- cơ bản của gió mùa mùa hè ở khu vực Việt Nam. U850(22.5-32.5oN, 110-140oE) Wang & Fan Khái niệm về một số đặc trưng gió mùa  IMI Chỉ số gió mùa Ấn Độ Hoàn lưu vĩ hướng (Nam Á) U850(5-15oN, 40-80oE)- Chỉ số gió mùa SCSSM (South China Sea U850(20-30oN, 60-90oE) Wang Summer Monsoon) của tác giả B. Wang, Lin Ho, Y Zhang. M.M. Lu, (2004) được tính theo  Uscs (SCSSM) Hoàn lưu vĩ hướng (Nam công thức sau [5]: Trung Hoa) Uscs= U850hPa(5-15°N, 110- 120°E) SCSSM = U850hPa(5-15°N, 110-120°E)  SCSMI Hoàn lưu vĩ hướng (Nam Trung Khái niệm về một số đặc trưng gió mùa: Hoa) SCSMI= U850(5-15°N,110-120°E)- ngày bắt đầu, ngày kết thúc, độ kéo dài, số U850(20-25°N,110-120°E) Bin Wang nhịp, cường độ gió mùa mùa hè khu vực Việt Nam trên cơ sở chỉ số SCSSM:  ORLI Đối lưu (Nam Trung Hoa) ORLI=ORL(5-20°N, 110-120°E JiangYu  Ngày bắt đầu: Ngày bắt đầu của GMMH Mao and Johny C. L. Chan là ngày đầu tiên của chuỗi có SCSSM liên tục dương và có chứa Pentad bùng nổ. Pentad bùng  EASMI Hoàn luu vĩ hướng (Đông Á) nổ được xác định là pentad đầu tiên sau ngày U850(10-20oN, 100-150oE)-U850(25-35oN, 25/4 (bắt đầu từ pentad 24) thỏa mãn cả hai 100-150oE) Quingyun Zhang, Shiyang Tao điều kiện:  Issm Nhiệt đới đông Á Issm= Psub − Psib  SCSSM >0 trong pentad bùng nổ; Psub=SLP(40-50oN, 110 oE) Psib=SLP(30- 40oN, 160oE) Zhao Ping  Bốn pentad tiếp theo, gồm cả pentad bùng nổ, SCSSM>0 trong ít nhất 3 pentad và SCSSM o o  SSI2 Hoàn lưu V850(15-30 N,85-100 E) + trung bình bốn pentad đó lớn hơn 1m/s [5]. V850(0-15oS,40-55oE) Wang & Fan  Ngày kết thúc của GMMH là ngày trước  MHI (HSACELL) Hoàn lưu kinh hướng ngày đầu tiên của chuỗi có SCSSM liên tục âm (Nam Á) V850-V200 (10-30oN, 70-100oE) và có chứa Pentad kết thúc. Pentad kết thúc là Goswami pentad sau ngày 15/9 (bắt đầu từ pentad 53)  UEOF1 Hoàn lưu (Nam Á) UEOF1 = thỏa mãn: U850hPa(0-40°N, 100-140°E) B. Wang, Lin  SCSSM 0, U850(2.5-12.5°N, 95-115°E) – U 850 (20- SCSSM trung bình bốn pentad nhỏ hơn hoặc 27.5°N, 105-120°E) bằng 1 m/s.  CSĐL Đối lưu (Nam Bộ-Việt Nam) CSĐL =  Sau pentad kết thúc, không còn pentad - ΔOLR(5-15°N, 100-115°E) nào thỏa mãn điều kiện của pentad bùng nổ GMMH (điều kiện pentad kết thúc ngược với Mỗi chỉ số có ưu điểm và nhược điểm riêng, điều kiện pentad bắt đầu của B. Wang, Lin Ho, trong khuôn khổ của bài báo chúng tôi sử dụng Y Zhang. M.M. Lu, (2004)) chỉ số SCSSM đã được một số tác giả trong và
17 T.Q. Đức / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 3S (2011) 1 4-20  Thời gian kéo dài: thời gian kéo dài của Hình 1, đồ thị mô tả ngày bắt đầu gió mùa GMMH là khoảng thời gian tính bằng ngày từ mùa hè giai đoạn 1950-2010. Những năm có ngày bắt đầu gió mùa mùa hè muộn nhất đều ở ngày bắt đầu tới ngày kết thúc của GMMH. gần đầu và giữa giai đoạn, vào những năm  Số nhịp GMMH: Là số lần có SCSSM 1957, 1968, 1973 trong đó năm có ngày đến ngày đổi dấu từ dương sang âm trong thời kì muộn nhất là năm 1968 vào ngày 171, hai năm GMMH. còn lại lần lượt ngày bắt đầu gió mùa mùa hè  Cường độ GMMH là trung bình vận tốc vào ngày 157 và 174. Những năm có ngày bắt gió của ô chữ nhật để xác định chỉ số SCSSM đầu gió mùa mùa hè sớm nhất đều ở gần cuối (một cách khác hay chính là giá trị trung bình giai đoạn, vào những năm 1994, 1999, 2009 SCSSM trong thời kì GMMH). trong đó năm có ngày đến sớm nhất là năm 1999 vào ngày 114, vào năm 1994 và 2009 Số liệu ngày bắt đầu gió mùa mùa hè đến chậm hơn so với năm 1999 và tương ứng vào các ngày 124 Bài báo sử dụng số liệu vận tốc gió vĩ và 115. Xu thế ngày bắt đầu gió mùa mùa hè hướng u (m/s) của bộ số liệu tái phân tích giảm, hay nói cách khác ngày bắt đầu gió mùa NCAR/NCEP trên mực đẳng áp 850mb giai mùa hè càng ngày càng dịch chuyển về đầu đoạn từ năm 1950 đến năm 2010 [7]. năm, với mức trung bình khoảng hơn năm ngày trong 50 năm. 3. Xu thế biến động của một số đặc trưng gió mùa mùa hè khu vực Việt Nam Xu thế biến động ngày kết thúc gió mùa mùa hè Trên cơ sở chuỗi số liệu chỉ số SCSSM và Ngày kết thúc gió mùa mùa hè vận tốc gió trên, bài báo đưa ra nhận định về xu thế biến động ngày bắt đầu, ngày kết thúc, độ 320 310 kéo dài, số nhịp, cường độ gió mùa mùa hè khu 300 Ngày vực Việt Nam giai đoạn 1950-2010. 290 280 270 y = -0.0644x + 290.22 260 Xu thế biến động ngày bắt đầu gió mùa mùa hè 250 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 00 05 10 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 20 20 20 Năm Ngày bắt đầu gió mùa mùa hè 200 190 180 Hình 2. Ngày kết thúc (ngày) gió mùa mùa hè giai 170 đoạn 1950-2010 và xu thế tuyến tính. Ngày 160 150 140 130 120 Biến động ngày kết thúc gió mùa mùa hè y = -0.1085x + 144.31 110 100 giai đoạn 1950-2010 được mô tả trên Hình 2. 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Những năm có ngày kết thúc gió mùa mùa hè Năm muộn nhất đều ở gần đầu và giữa giai đoạn, vào những năm 1952, 1958, 1970, 1974 trong đó Hình 1. Ngày bắt đầu (ngày) gió mùa mùa hè giai năm có ngày kết thúc muộn nhất là năm 1974 đoạn 1950-2010 và xu thế tuyến tính.
18 T.Q. Đức / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 3S (2011) 1 4-20 vào ngày 316, ba năm còn lại lần lượt ngày kết gần đầu và giữa giai đoạn, vào những năm thúc gió mùa mùa hè vào ngày 308, 308 và 307. 1954, 1956, 1968, 1987 trong đó năm 1987 có Những năm có ngày kết thúc gió mùa mùa hè mùa gió mùa mùa hè ngắn nhất với 103 ngày, sớm nhất đều ở gần giữa và cuối giai đoạn, vào ba năm còn lại thời gian kéo dài mùa gió mùa những năm 1987, 1999, 2002 trong đó năm có mùa hè lần lượt với 124, 120, 108 ngày. Những ngày đến sớm nhất là năm 1987 vào ngày 263, năm có mùa gió mùa mùa hè dài nhất đều ở gần vào năm 1999 và 2002 ngày kết thúc gió mùa cuối giai đoạn, đặc biệt vào năm 2009 có mùa mùa hè muộn hơn so với năm 1987 và tương gió mùa mùa hè dài cực đại với 185 ngày. ứng vào các ngày 269 và 270. Xu thế ngày kết Xu thế biến động nhịp gió mùa mùa hè thúc gió mùa mùa hè giảm, hay nói cách khác ngày kết thúc gió mùa mùa hè càng ngày càng dịch chuyển về đầu năm, nhưng so với ngày bắt Số nhịp gió mùa mùa hè đầu gió mùa mùa hè tốc độ dịch chuyển nhỏ hơn, với mức trung bình khoảng hơn ba ngày 18 trong 50 năm. Như vậy có thể nhận xét sơ bộ 15 thời gian kéo dài mùa gió mùa mùa hè có vẻ 12 Nhịp 9 ngày càng dài hơn. 6 3 y = 0.0113x + 6.2066 Xu thế biến động thời gian kéo dài gió mùa mùa 0 hè 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 00 05 10 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 20 20 20 Năm Thời gian kéo dài gió mùa mùa hè Hình 4. Nhịp (nhịp) gió mùa mùa hè giai đoạn 1950- 200 2010 và xu thế tuyến tính. 190 180 170 Số ngày 160 Như ở trên đã nói, số nhịp gió mùa mùa hè 150 140 là số lần có SCSSM ngày đổi dấu từ dương 130 y = 0.0441x + 145.91 120 sang âm trong thời kì gió mùa mùa hè. Số nhịp 110 100 có giá trị nguyên với khoảng dao động từ 0 đến 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 00 05 10 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 20 20 20 ½ số ngày kéo dài mùa gió mùa mùa hè, với giá Năm trị càng lớn tính liên tục của mùa gió mùa mùa hè càng nhỏ hay nói cách khác gió mùa mùa hè Hình 3. Thời gian kéo dài (số ngày) mùa gió mùa càng hay bị gián đoạn. Trong giai đoạn 1950- mùa hè giai đoạn 1950-2010 và xu thế tuyến tính. 2010, số nhịp gió mùa mùa hè có xu thế tăng nhưng không rõ ràng, cực đại số nhịp là 18 và Thời gian kéo dài giai đoạn gió mùa mùa hè 13 vào các năm 1998 và 2010 tương ứng. Cực ngày càng dài trong giai đoạn 60 năm từ năm tiểu số nhịp đều vào những năm gần đầu và 1950 đến 2010. Nhận định trên được thể hiện giữa giai đoạn, năm 1968, 1977 với cùng 2 nhịp qua xu thế tuyến tính trên Hình 3 với mức tăng và đặc biệt năm 1982 mùa gió mùa mùa hè trung bình tương đối nhỏ, khoảng hơn 2 ngày hoàn toàn như liên tục không bị ngắt quãng với trên 50 năm. Trong toàn bộ giai đoạn, những giá trị số nhịp là 1 (Hình 4). năm có mùa gió mùa mùa hè ngắn nhất đều ở
19 T.Q. Đức / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 3S (2011) 1 4-20 Xu thế biến động cường độ gió mùa mùa hè 4. Kết luận Sự ấm lên toàn cầu như phần đầu bài báo có Cường độ gió mùa mùa hè nói, trong khoảng 50 năm gần đây tốc độ tăng nhiệt độ là 0,13°C ±0,03°C/thập kỷ, trong 10.0 8.0 khuôn khổ nghiên cứu của bài báo chưa thể kết 6.0 luận một cách chính xác liệu biến đổi khí hậu m/s 4.0 có tác động tới gió mùa mùa hè hay không. 2.0 y = -0.0086x + 4.6775 Nhưng gió mùa mùa hè khu vực Việt Nam có 0.0 biến động, rõ ràng đối với một loạt các đặc 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 00 05 10 trưng như: ngày bắt đầu, ngày kết thúc, độ kéo 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 20 20 20 Năm dài, số nhịp, cường độ gió mùa mùa hè ….Với những tính toán ban đầu đối với một số đặc trưng nêu trên trong giai đoạn 1950-2010, có Hình 5. Cường độ (m/s) gió mùa mùa hè giai đoạn 1950-2010 và xu thế tuyến tính. thể rút ra một số kết luận sau: - Ngày bắt đầu, ngày kết thúc gió mùa mùa hè càng ngày càng đến sớm hơn, mùa gió mùa Cường độ gió mùa mùa hè được xác định là mùa hè ngày càng dài. Nói cách khác xu thế giá trị trung bình SCSSM trong thời kì gió mùa ngày bắt đầu, ngày kết thúc gió mùa mùa hè mùa hè. Hình 5, đồ thị mô tả biến động cường giảm, xu thế thời gian kéo dài mùa gió mùa độ gió mùa mùa hè giai đoạn 1950-2010. mùa hè tăng. Mức độ giảm ngày bắt đầu gió Những năm có cường độ gió mùa mùa hè mạnh mùa mùa hè nhanh gần gấp đôi mức độ giảm nhất đều ở gần đầu và giữa giai đoạn, vào ngày kết thúc gió mùa mùa hè. Mức độ tăng những năm 1961, 1968, 1982 trong đó năm có thời gian kéo dài mùa gió mùa mùa hè gần cường độ gió mùa mùa hè mạnh nhất là năm tương đương mức độ giảm ngày kết thúc gió 1982 với vận tốc trung bình 6,5m/s, hai năm mùa mùa hè. còn lại lần lượt với cường độ gió mùa mùa hè là - Có vẻ như tính liên tục của hướng gió tây 6,1 và 6,2 m/s. Những năm có cường độ gió nam trong giai đoạn gió mùa mùa hè khu vực mùa mùa hè yếu nhất đều ở gần cuối giai đoạn, Việt Nam ngày càng kém, tuy nhiên xu thế này vào những năm 1995, 1998, 2010 trong đó năm nhỏ và chưa thực sự rõ nét. Cường độ gió mùa có cường độ gió mùa mùa hè yếu nhất là năm mùa hè ngày càng yếu hơn, có thể bởi bản thân 2010 với vận tốc trung bình 0,6 m/s, vào năm vận tốc gió tây-nam ngày càng yếu, hoặc gió 1995 và 1998 có cường độ gió mùa mùa hè đông trong giai đoạn gió mùa mùa hè xuất hiện tương ứng 2,3 và 1,5 m/s. Xu thế cường độ gió thường xuyên và ngày càng mạnh hơn. mùa mùa hè giảm, hay nói cách khác cường độ gió mùa mùa hè ngày càng yếu hơn, với mức Nghiên cứu được thực hiện với sự hỗ trợ của trung bình khoảng 0,5 m/s trong 50 năm. đề tài QG-10-13
20 T.Q. Đức / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 3S (2011) 1 4-20 [4] B. Parthasarathy, Rs.R. Kumar and Kothawale, Tài liệu tham khảo Indian summer monsoon rainfall index, 1871- 1990, Met.Mag, 121 (1992) p174-186. [1] Nguyễn Đức Ngữ, Nguyễn Trọng Hiệu, Khí hậu [5] B. Wang, Lin Ho, M.M. Lu, Definition of South & tài nguyên khí hậu Việt Nam, NXB Nông China Sea Monsoon Onset and Comencement of nghiệp, 2004, 296 tr. the East Asia Summer Monsoon. J. of Climate [2] Nguyễn Thị Hiền Thuận, Ảnh hưởng của ENSO Vol 17 (2004). đến gió mùa mùa hè và mưa ở Nam Bộ, Luận án [6] B. Wang, Renguang Wu, K.M. Lau, Interannual tiến sĩ địa lý, 2007. Variability of Asian Summer Monsoon: Contrasts [3] Chen Hong, Lin Zhao-Hui, The Potential between the Indian and Wester North Pacific- Predictability of the South China Sea Summer East Asian Monsoon. American Meteorological Monsoon in a Dynamical Seasonal Prediction Society. J. of Climate. Vol. 14 (2001). System, Atmospheric and oceanic science letter, [7] http://www.esrl.noaa.gov/psd/data/gridded/data.nc Vol. 2, No. 5 (2009) 1. ep.reanalysis.html. Variability of some summer monsoon characteristics over Vietnam Tran Quang Duc Faculty of Hydro-Meteorology and Oceanography, VNU University of Science, 334 Nguyen Trai, Hanoi, Vietnam The NCEP/NCAR reanalysis zonal wind speed data at the 850 mb pressure level from 1950 to 2010 are used in this study. We evaluate variabilities of some summer monsoon characteristics over Vietnam such as: onset day, end day, duration period, frequency, and intensity based on the SCSSM index. Preliminary results don't show any relationship between global warming and summer monsoon variabilities. Although it is a rather short study period, some summer monsoon characteristics have been revealed: onset and end days are starting earlier, summer monsoon intensity is becoming weaker. Keywords: Summer monsoon, trend, SCSSM.