intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Các lớp từ ngữ thuộc trường nghĩa chỉ vật dụng trong ca dao tình yêu lứa đôi"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

151
lượt xem
19
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2008 tác giả. Lê Thị Thanh Nga, Các lớp từ ngữ thuộc trường nghĩa chỉ vật dụng trong ca dao tình yêu lứa đôi. Bài báo cáo phân tích và mô tả các nhóm danh từ thuộc trường nghĩa chỉ vật dụng.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Các lớp từ ngữ thuộc trường nghĩa chỉ vật dụng trong ca dao tình yêu lứa đôi"

  1. Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Các lớp từ ngữ thuộc trường nghĩa chỉ vật dụng trong ca dao tình yêu lứa đôi"
  2. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 4b-2008 C¸c líp tõ ng÷ thuéc tr−êng nghÜa chØ vËt dông trong ca dao t×nh yªu løa ®«i Lª ThÞ Thanh Nga (a) Tãm t¾t. Bµi b¸o ph©n tÝch vµ m« t¶ c¸c nhãm danh tõ thuéc tr−êng nghÜa chØ vËt dông (yÕm, kh¨n, ¸o…) trong Ca dao t×nh yªu ®«i løa. Líp tõ nµy mang ®Æc tr−ng ng÷ nghÜa riªng, kh¸c c¸c nhãm danh tõ kh¸c. Chóng trë thµnh líp tõ mang tÝnh biÓu t−îng ®Ó nãi ®Õn t×nh yªu, vµ ®©y lµ líp tõ mang ®Æc tr−ng v¨n hãa ViÖt. thêi gian quy tô c¸c tõ sau ®©y: gi©y, 1. Kh¸i niÖm tr−êng nghÜa phót, giê, ngµy, ®ªm, tuÇn, th¸ng, quý, (Semantic fields) n¨m... Theo t¸c gi¶ §ç H÷u Ch©u, kh¸i Ngay tõ thÕ kû XIX, c¸c nhµ nghiªn niÖm tr−êng lµ mét tËp hîp c¸c ®¬n vÞ cøu ng«n ng÷ ®· chó ý ®Õn kh¶ n¨ng tõ vùng c¨n cø vµo mét nÐt ®ång nhÊt tån t¹i c¸c kiÓu liªn kÕt tõ vùng kh¸c nµo ®ã vÒ ng÷ nghÜa [1, tr.35]. T¸c gi¶ cho r»ng: “Tr−êng tõ vùng lµ sù tËp hîp nhau. Sù biÓu hiÖn nguyªn s¬ cã tÝnh c¸c ®¬n vÞ tõ vùng theo sù ®ång nhÊt vÒ chÊt lý thuyÕt vÒ kh¸i niÖm tr−êng ®−îc ng÷ nghÜa. NÕu chia ý nghÜa cña c¸c tr×nh bµy trong c¸c c«ng tr×nh cña J. ®¬n vÞ tõ vùng thµnh hai lo¹i: ý nghÜa Trer vµ G. Ipsen. C¸c t¸c gi¶ nµy gäi lµ biÓu thÞ, quan hÖ trùc tiÕp víi chøc “tr−êng ng÷ nghÜa”. C¬ s¬ ®Ó tËp hîp n¨ng gäi tªn, vµ ý nghÜa diÔn ®¹t, quan c¸c tõ vµo mét tr−êng nghÜa lµ sù tån hÖ trùc tiÕp víi chøc n¨ng biÓu ®¹t kh¸i t¹i mét ®Æc tr−ng ng÷ nghÜa chung ®Ó niÖm cña chóng th× chóng ta cã thÓ cã liªn kÕt tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ trong mét hai lo¹i tr−êng tõ vùng: tr−êng ý niÖm tr−êng nghÜa. Cßn nh÷ng ®Æc tr−ng ng÷ (tr−êng sù vËt, tr−êng ®Ò môc) vµ nghÜa riªng cña tõng tõ trong mét tr−êng ng÷ nghÜa (tr−êng nghÜa vÞ)”. tr−êng lµ dÊu hiÖu khu biÖt chóng víi Cßn theo Lª H÷u TØnh th×: “Tr−êng nghÜa nhau. Ch¼ng h¹n, trong tr−êng nghÜa lµ tËp hîp c¸c tõ, c¨n cø vµo mét nÐt c¸c ®éng tõ chuyÓn ®éng th× ®Æc tr−ng ®ång nhÊt nµo ®ã vÒ ng÷ nghÜa. Mçi ng÷ nghÜa chung lµ sù di chuyÓn trong tr−êng nghÜa lµ mét tiÓu hÖ thèng n»m kh«ng gian, cßn c¸c ®Æc tr−ng ng÷ trong hÖ thèng lín lµ tõ vùng cña mét nghÜa riªng, cã gi¸ trÞ khu biÖt nghÜa lµ ng«n ng÷” [5, tr.226]. Tõ ®iÓn gi¶i thÝch tèc ®é, ph−¬ng thøc chuyÓn ®éng, h−íng thuËt ng÷ ng«n ng÷ häc ®−a ra ®Þnh chuyÓn ®éng, m«i tr−êng chuyÓn nghÜa tr−êng nghÜa nh− sau: 1. Mét ®éng....Mçi tiÓu hÖ thèng ng÷ nghÜa m¶ng, mét phÇn hiÖn thùc kh¸ch quan, ®−îc gäi lµ mét tr−êng nghÜa. §ã lµ ®−îc chia t¸ch theo kinh nghiÖm cña nh÷ng tËp hîp tõ ®ång nhÊt víi nhau con ng−êi vµ cã sù t−¬ng xøng vÒ mÆt lý vÒ ng÷ nghÜa. Víi c¸c tr−êng nghÜa, thuyÕt trong ng«n ng÷ d−íi d¹ng mét chóng ta cã thÓ ph©n ®Þnh mét c¸ch nhãm tõ, mét tiÓu hÖ thèng tõ vùng nµo tæng qu¸t nh÷ng quan hÖ ng÷ nghÜa tõ ®ã. Tr−êng nghÜa thêi gian, tr−êng vùng thµnh nh÷ng quan hÖ ng÷ nghÜa nghÜa mµu s¾c, tr−êng nghÜa kh«ng gi÷a c¸c tr−êng nghÜa vµ nh÷ng quan gian; 2. Toµn bé tõ, ng÷ t¹o thµnh mét hÖ ng÷ nghÜa trong lßng mçi tr−êng” [3, d·y chñ ®Ò vµ bao trïm mét ph¹m vi ý tr.322]. nghÜa nhÊt ®Þnh. Ch¼ng h¹n, tr−êng NhËn bµi ngµy 13/11/2008. Söa ch÷a xong 28/11/2008. 55
  3. C¸c líp tõ ng÷ … ca dao t×nh yªu løa ®«i, TR. 55-64 Lª ThÞ Thanh Nga Kh¸i niÖm tr−êng nghÜa ®−îc chóng chiÕm 14,3%. Thø t− lµ lÔ vËt h«n nh©n t«i sö dông trong bµi viÕt nµy lµ theo (232/1695), chiÕm 13,7%. Thø n¨m lµ quan niÖm cña t¸c gi¶ §ç H÷u Ch©u, tõ c«ng cô s¶n xuÊt (221/1695), chiÕm ®ã chóng t«i ®i vµo m« t¶ c¸c líp tõ 13%. Së dÜ c¸c tõ chØ vËt dông ®−îc lùa thuéc tr−êng nghÜa chØ vËt dông cña chän ®Ó biÓu t−îng cho t×nh yªu xuÊt con ng−êi, biÓu t−îng cho t×nh yªu hiÖn nhiÒu trong Ca dao t×nh yªu løa trong Ca dao t×nh yªu ®«i løa. ®«i lµ v× trong thùc tÕ nh÷ng vËt dông nµy rÊt h÷u dông, vµ lµ nh÷ng vËt dông 2. Mét sè líp tõ thuéc tr−êng kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi con ng−êi. Tõ nghÜa chØ vËt dông trong ca dao chØ vËt dông ®−îc sö dông trong ca dao 2.1. Thèng kª ®Þnh l−îng thiªn vÒ biÓu hiÖn nh÷ng yÕu tè, nh÷ng Kh¶o s¸t 2589 ®¬n vÞ ca dao trong t×nh huèng cña cuéc sèng liªn quan Tæng tËp v¨n häc d©n gian ng−êi ViÖt nhiÒu ®Õn t×nh yªu vµ h¹nh phóc gia (tËp 16), phÇn Ca dao t×nh yªu løa ®«i ®×nh. HÇu hÕt c¸c tõ chØ vËt dông xuÊt do NguyÔn Xu©n KÝnh chñ biªn, chóng hiÖn trong Ca dao t×nh yªu løa ®«i ®Òu t«i t×m ®−îc 1695 tõ chØ vËt dông, víi cã nghÜa hµm Èn, kh¸c víi nghÜa thùc, nhiÒu lo¹i kh¸c nhau liªn quan ®Õn ®êi nghÜa vËt thÓ, vËt dông. §©y ®Òu lµ sèng, sinh ho¹t, lao ®éng cña con ng−êi. a/ B¶ng thèng kª chung (B¶ng 1) nh÷ng vËt dông mang gi¸ trÞ biÓu tr−ng b/ Mét sè nhËn xÐt tæng quan nghÖ thuËt. Qua sè liÖu thèng kª, chóng t«i Sau ®©y, do dung l−îng cña bµi viÕt, nhËn thÊy, trong 2589 ®¬n vÞ ca dao th× chóng t«i chØ ®i s©u ph©n tÝch vµ miªu cã ®Õn 132 lo¹i vËt dông kh¸c nhau, víi t¶ tr−êng ng÷ nghÜa cña hai nhãm: 1695 lÇn xuÊt hiÖn trong Ca dao t×nh nh÷ng vËt dông c¸ nh©n vµ vËt dông yªu løa ®«i. gia ®×nh, ë c¸c hoµn c¶nh kh¸c nhau Nh×n vµo b¶ng ta thÊy, tõ chØ vËt trong Ca dao t×nh yªu løa ®«i. dông dïng lµm biÓu t−îng t×nh yªu 2.2. Líp tõ ng÷ thuéc tr−êng nghÜa trong Ca dao t×nh yªu løa ®«i thuéc chØ vËt dông c¸ nh©n nhiÒu lo¹i kh¸c nhau. ë mçi lo¹i tû lÖ Kh¶o s¸t vµ thèng kª trong cuèn xuÊt hiÖn l¹i kh¸c nhau, tïy thuéc vµo Tæng tËp v¨n häc d©n gian ng−êi ViÖt hoµn c¶nh sèng, sinh ho¹t, lao ®éng cña (tËp 16) Ca dao t×nh yªu løa ®«i do con ng−êi. VËt dông sinh ho¹t gia ®×nh NguyÔn Xu©n KÝnh chñ biªn, chóng t«i chiÕm nhiÒu nhÊt (623/1695), chiÕm nhËn thÊy víi 2589 ®¬n vÞ ca dao th× cã 36,8%. Thø hai lµ vËt dông c¸ nh©n víi tíi 133 lo¹i tõ ng÷ chØ vËt dông biÓu (376/ 1695), chiÕm 22,2%. Thø ba lµ t−îng t×nh yªu, xuÊt hiÖn 1695 lÇn. ph−¬ng tiÖn di chuyÓn (243/1695), B¶ng 1: B¶ng thèng kª c¸c nhãm tõ chØ lo¹i vËt dông xuÊt hiÖn trong ca dao Lo¹i vËt dông Sè tõ Sè lÇn Tû lÖ 1. VËt dông c¸ nh©n 19 376 22,2% 2. VËt dông sinh ho¹t gia ®×nh 58 623 36,8% 3. LÔ vËt h«n nh©n 11 232 13,7% 4. Ph−¬ng tiÖn di chuyÓn 12 243 14,3% 5. C«ng cô s¶n xuÊt 32 221 13% Tæng 132 1695 100% 56
  4. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 4b-2008 Trong ®ã cã 19 lo¹i tõ ng÷ chØ vËt con ng−êi. Cã thÓ ph©n thµnh c¸c tiÓu dông c¸ nh©n xuÊt hiÖn 376 lÇn, chiÕm nhãm: tû lÖ 22,2% sè lÇn xuÊt hiÖn/ tõ chØ vËt 2.2.1. Líp tõ chØ vËt dông g¾n víi c¬ dông biÓu t−îng t×nh yªu. Chóng t«i thÓ con ng−êi thÊy líp tõ ng÷ thuéc tr−êng nghÜa chØ Dùa vµo chñng lo¹i vµ chøc n¨ng, vËt dông c¸ nh©n, bao gåm nh÷ng ®å theo chóng t«i tõ chØ vËt dông g¾n víi vËt liªn quan ®Õn tõng c¸ nh©n con c¬ thÓ con ng−êi bao gåm nh÷ng vËt ng−êi trong sinh ho¹t riªng hµng ngµy dông liªn quan ®Õn tõng c¸ nh©n con nh−: ¸o, kh¨n, yÕm, nãn, tr©m, nhÉn, ng−êi trong sinh ho¹t riªng hµng ngµy hoa tai, kiÒng vµng... xuÊt hiÖn trong ca nh−: ¸o, quÇn, yÕm, v¸y, kh¨n, nãn (mò), dÐp (giµy), vµ c¸c phô trang nh−: dao kh¸ lín. Cã thÓ thÊy, ®©y lµ mét thÕ Th¾t l−ng, nót ¸o, khuy ¸o, quai nãn, giíi vËt dông ®a d¹ng vµ phong phó d¶i yÕm... trong Ca dao t×nh yªu løa ®«i. Cïng víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña Ca dao t×nh yªu lµ mét lo¹i h×nh v¨n hãa, tõ ng÷ gäi tªn c¸c vËt dông v¨n häc d©n gian rÊt gÇn gòi vµ th©n còng lÇn l−ît ra ®êi vµ ph¸t triÓn, ®−îc thuéc víi ng−êi d©n ViÖt Nam. Mét ng−êi b¶n ng÷ nhËn thøc sím vµ sö trong nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt cña ca dông trong giao tiÕp. Ca dao t×nh yªu dao khiÕn cho nã cã søc truyÒn c¶m løa ®«i lµ n¬i thÓ hiÖn sù phong phó, ®a m¹nh mÏ vµ dÔ ®i s©u vµo lßng ng−êi, d¹ng líp tõ ng÷ chØ vËt dông cña con ®ã lµ ca dao ®· sö dông nh÷ng sù vËt, ng−êi nãi chung vµ vËt dông g¾n víi c¬ hiÖn t−îng b×nh th−êng vµ quen thuéc thÓ con ng−êi nãi riªng. Kh¶o s¸t 2589 trong ®êi sèng hµng ngµy ®Ó thÓ hiÖn ®¬n vÞ lµ tõ trong Ca dao t×nh yªu løa nh÷ng t− t−ëng t×nh c¶m, nh÷ng t©m t− ®«i, chóng t«i t×m ®−îc 11 lo¹i vËt dông nguyÖn väng cña con ng−êi. Khi ®i vµo g¾n víi c¬ thÓ con ng−êi. Trong ®ã cã ca dao th× nh÷ng sù vËt b×nh dÞ Êy ®· 328 lÇn xuÊt hiÖn, chiÕm tû lÖ 78,2% kh¸i qu¸t hãa lªn vµ trë thµnh c¸c biÓu tæng sè lÇn xuÊt hiÖn/ tõ chØ vËt dông t−îng víi c¸ch diÔn ®¹t ng÷ nghÜa, vµ c¸ nh©n, cô thÓ: ¸o xuÊt hiÖn 119 lÇn, ®Æc thï ®éc ®¸o riªng biÖt. ThÕ giíi biÓu yÕm xuÊt hiÖn 32 lÇn, quÇn xuÊt hiÖn t−îng thÓ hiÖn trong ca dao rÊt phong 25 lÇn, nãn xuÊt hiÖn 54 lÇn, kh¨n xuÊt phó vµ ®a d¹ng. Nã b¾t nguån tõ hiÖn hiÖn 67 lÇn, giµy xuÊt hiÖn 8 lÇn, quai thùc cuéc sèng, lµ c¸c vËt dông mµ con xuÊt hiÖn 9 lÇn, d¶i l−ng xuÊt hiÖn 2 ng−êi sö dông trong cuéc sèng ®êi lÇn, nót ¸o xuÊt hiÖn 8 lÇn, khuy ¸o th−êng nh−: ¸o, yÕm, kh¨n, nãn, giµy... xuÊt hiÖn 4 lÇn, b©u ¸o xuÊt hiÖn 2 lÇn. ®Ó so s¸nh, t−îng tr−ng cho t×nh c¶m, Theo Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt ®Þnh nghÜa: t×nh yªu løa ®«i, cña ng−êi d©n lao ®éng “¸o” lµ ®å mÆc tõ cæ trë xuèng, chñ yÕu ViÖt Nam. Cã thÓ nãi tªn c¸c vËt dông che l−ng, ngùc vµ bông [4, tr. 10], “yÕm” ®· ®−îc nh©n d©n ta ®−a vµo trong ca lµ ®å mÆc lãt che ngùc cña phô n÷ thêi dao kh¸ phæ biÕn vµ phong phó. Nã ®· tr−íc. D¶i yÕm [tr.1438], “quÇn” lµ ®å trë thµnh mét ®Æc ®iÓm tiªu biÓu vµ ®éc mÆc tõ th¾t l−ng trë xuèng, cã hai èng ®¸o ®Ó chóng ta t×m hiÓu. ChÝnh v× vËy ®Ó xá ch©n vµo [tr. 999], “kh¨n” lµ hµng mµ chóng t«i ®i vµo m« t¶ c¸c lo¹i vËt dÖt, th−êng cã h×nh dµi hoÆc h×nh vu«ng, dông cô thÓ riªng biÖt, ph©n ra c¸c lo¹i dïng ®Ó röa mÆt, chÝt ®Çu, quµng cæ, ®å dïng kh¸c nhau trong sinh ho¹t cña tr¶i bµn, lau chïi... [tr. 13], “nãn” lµ ®å 57
  5. C¸c líp tõ ng÷ … ca dao t×nh yªu løa ®«i, TR. 55-64 Lª ThÞ Thanh Nga dïng ®Ó ®éi ®Çu, che m−a n¾ng, th−êng tr÷ t×nh trong ®èi ®¸p trao duyªn. Cô b»ng l¸ vµ cã h×nh mét vßng trßn nhá thÓ ë mçi hoµn c¶nh th× tõ chØ vËt dông dÇn lªn ®Ønh [tr.910], “giµy” lµ vËt ®Ó ®i xuÊt hiÖn víi vai trß ph¶n ¸nh t×nh c¶m ë ch©n, ®−îc lµm b»ng da, v¶i hay cao kh¸c nhau. ChÝnh v× vËy, trong cuèn Ca su, cã ®Õ, th−êng che kÝn c¶ bµn ch©n dao t×nh yªu løa ®«i, t¸c gi¶ NguyÔn [tr.494]… Xu©n KÝnh ®· ph©n ra c¸c hoµn c¶nh C¸ch ®Þnh nghÜa trªn ®©y chÝnh lµ ý kh¸c nhau cña nh©n vËt tr÷ t×nh trong nghÜa thùc cña vËt dông, nh−ng nh©n khi thÓ hiÖn t×nh c¶m. Vµ ë mçi hoµn d©n lao ®éng ta x−a ®· m−în nh÷ng c¶nh th× tû lÖ xuÊt hiÖn cña c¸c vËt h×nh thøc ng÷ ©m nµy ®Ó biÓu ®¹t dông còng kh¸c nhau. Tõ ®ã mµ chóng nhiÒu ý nghÜa kh¸c, qua ®ã thÓ hiÖn t«i ®· ®−a ra b¶ng so s¸nh tû lÖ xuÊt quan niÖm, suy nghÜ, c¸ch thæ lé t©m t− hiÖn cña c¸c vËt dông trong c¸c hoµn t×nh c¶m cña m×nh. BiÓu t−îng hãa lµ c¶nh kh¸c nhau nh− b¶ng 2. ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña tõ ng÷ trong ca Nh×n vµo b¶ng so s¸nh ta thÊy, dao. Tõ chØ vËt dông g¾n víi c¬ thÓ con trong mçi hoµn c¶nh kh¸c nhau c¸c “vËt ng−êi còng kh«ng ph¶i lµ ngo¹i lÖ. HÇu dông” còng xuÊt hiÖn kh¸c nhau. Trong nh− chóng ®Òu mang nghÜa biÓu t−îng hoµn c¶nh thuËn lîi tõ chØ vËt dông vµ ®©y míi lµ nghÜa ®−îc quan t©m khi xuÊt hiÖn víi tû lÖ lín chiÕm 75% so víi t×m hiÓu Ca dao t×nh yªu løa ®«i. hoµn c¶nh kh«ng thuËn lîi. Chóng gåm T×m hiÓu líp tõ ng÷ chØ vËt dông, c¸c tõ “¸o” chiÕm sè l−îng nhiÒu nhÊt g¾n víi c¬ thÓ con ng−êi, chóng t«i thÊy víi 119 lÇn xuÊt hiÖn, thø hai lµ “kh¨n” ngoµi ý nghÜa biÓu t−îng cho vÎ ®Ñp víi 67 lÇn xuÊt hiÖn, thø 3 lµ “nãn” víi h×nh thøc, phÈm chÊt, ®iÒu kiÖn, hoµn 54 lÇn xuÊt hiÖn, thø t− lµ “yÕm” víi 32 c¶nh, t×nh yªu, cuéc sèng cña ng−êi ViÖt lÇn xuÊt hiÖn, thø n¨m lµ “quÇn” víi 25 Nam x−a th× líp tõ ng÷ nµy cßn lµ biÓu lÇn xuÊt hiÖn... §iÒu nµy chøng tá trong t−îng cho t×nh yªu, h«n nh©n, h¹nh mçi hoµn c¶nh kh¸c nhau c¸c “vËt phóc gia ®×nh cña nh©n d©n ta x−a. dông” mang ý nghÜa trao göi t×nh c¶m Cã thÓ nãi, líp tõ nµy lµ biÓu t−îng còng kh¸c nhau. Nh−ng tÊt c¶ ®Òu sö cho t×nh yªu lµ bëi chóng thÓ hiÖn ®−îc dông c¸c vËt dông nh− mét c¸i cí ®Ó nh÷ng hoµn c¶nh mµ nh©n vËt tr÷ t×nh trao göi t×nh c¶m. Trong hoµn c¶nh giao tiÕp víi nhau vµ göi g¾m t×nh c¶m thuËn lîi, c¸c ®«i uyªn −¬ng dïng ®«i cho nhau. Mçi lêi ca dao thÓ hiÖn t×nh d¶i yÕm ®Ó “®¾p”. ë ®©y d¶i yÕm biÓu yªu g¾n víi hoµn c¶nh mµ nh©n vËt tr÷ t−îng cho t×nh yªu cña løa ®«i, t×nh yªu t×nh g÷i g¾m. Trong ®ã cã hoµn c¶nh Êy cã thÓ lµm Êm lßng ng−êi gi÷a tiÕt thuËn lîi, kh«ng thuËn lîi cña nh©n vËt trêi gi¸ rÐt, gi÷a khã kh¨n vÊt v¶. B¶ng 2: B¶ng thèng kª tû lÖ xuÊt hiÖn cña tõ chØ vËt dông g¾n víi c¬ thÓ con ng−êi Hoµn c¶nh ThuËn lîi Kh«ng thuËn lîi VËt dông Tæng Sè Tû lÖ Sè Tû lÖ l−îng l−îng Ph¶n ¸nh t×nh c¶m cña nam 165 75% 55 25% 220 Nam n÷ h¸t ®èi ®¸p 80 74,1% 28 25,9% 108 58
  6. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 4b-2008 Trêi m−a trêi giã k×n k×n Quai thao mét n¾m, ¸o trÇm mét ®«i §¾p ®«i d¶i yÕm h¬n ngh×n ch¨n b«ng. C¸i th¾t l−ng em b¶y t¸m vu«ng Sao em ch¼ng ruém c¸i mïi b«ng d©u. (T234) (C21) Nh−ng trong hoµn c¶nh ®èi ®¸p ChÝnh tõ nh÷ng lý do trªn mµ tõ kh«ng thuËn lîi th× c¸c vËt dông còng chØ vËt dông g¾n víi c¬ thÓ con ng−êi lµ c¸i cí ®Ó nh©n vËt tr÷ t×nh gi¸n tiÕp trong hoµn c¶nh thuËn lîi l¹i chiÕm tho¸i th¸c t×nh c¶m cña m×nh. phÇn lín, chiÕm ®a sè tû lÖ xuÊt hiÖn. N¨m ngo¸i anh cßn kha kh¸ Con sè nµy chøng tá ng−êi ViÖt Nam N¨m nay anh nghÌo qu¸ nªn ®éi nãn l¸ lu«n lu«n h−íng ®Õn nh÷ng ®iÒu tèt ®Ñp bung vµnh trong t×nh yªu còng nh− trong cuéc Hái c« c«ng cÊy bia xanh sèng ®êi th−êng. Cã tiÒn d− cho anh m−în, mua chiÕc nãn lµnh ®éi lµm duyªn. 2.2.2. Líp tõ chØ trang søc cña - Nãn anh quai xanh, quai ®á, ®å bá ng−êi phô n÷ m¸i chÌo Mçi ng−êi chóng ta, nhÊt lµ ng−êi PhËn anh ®i cÊy m−ín ®ßi hoa hße lµm phô n÷ ®Òu cã mét c¸i duyªn, mét sù chi. (N2) hÊp dÉn riªng ®Ó lµm say ®¾m lßng Mçi ®¬n vÞ ca dao chÝnh lµ ng÷ c¶nh ng−êi kh¸c ph¸i. Cã ng−êi ®Ñp nhê m¸i ®Ó chóng ta hiÓu vµ biÕt ®−îc vËt dông tãc, ®«i mµy, ®«i m¾t, cã ng−êi ®Ñp nhê cã møc ®é thÓ hiÖn nh− thÕ nµo trong hai m¸ cã lóm ®ång tiÒn... ChÝnh v× vËy Ca dao t×nh yªu løa ®«i vµ ë mçi hoµn ®· cã bµi ca dao ca ngîi r»ng. c¶nh th× c¸c vËt dông cã chøc n¨ng thÓ Mét th−¬ng tãc bá ®u«i gµ hiÖn kh¸c nhau. Hai th−¬ng ¨n nãi mÆn mµ cã duyªn Nh− vËy, ta thÊy r»ng trong ca dao, Ba th−¬ng m¸ lóm ®ång tiÒn t×nh yªu ®−îc thÓ hiÖn chñ yÕu b»ng Bèn th−¬ng r¨ng nh¸nh h¹t huyÒn kÐm ng«n ng÷ b×nh dÞ, ®êi th−êng. Ng−êi thua x−a ngay c¶ trong t×nh yªu còng sö N¨m th−¬ng cæ yÕm ®eo bïa dông nh÷ng ®å vËt xung quanh lµm S¸u th−¬ng nãn th−îng quai tua dÞu biÓu t−îng ®Ó thæ lé t×nh c¶m yªu dµng th−¬ng. Trong cuéc sèng hµng ngµy, B¶y th−¬ng nÕt ë kh«n ngoan “c¸i ¸o”, “c¸i quÇn”, “d¶i yÕm” lµ vËt che Nh−ng bªn c¹nh ®ã, ng−êi ViÖt th©n kh«ng thÓ thiÕu, kh«ng thÓ rêi. Nã Nam x−a, ®Æc biÖt lµ ng−êi phô n÷ còng g¾n víi da thÞt con ng−êi, nã mang h¬i biÕt c¸ch lµm t¨ng thªm vÎ ®Ñp cña Êm, nã chøa ®ùng nh÷ng khao kh¸t m×nh b»ng trang søc. Bëi thÕ mµ d©n thÇm kÝn vÒ sù gÇn gòi, sù tiÕp xóc gian cã c©u “ng−êi ®Ñp v× lôa” lµ vËy. th©n thÓ trong yªu ®−¬ng. Trong sù Cho nªn, tõ chØ trang søc trong ca dao miªu t¶ h×nh d¸ng, d¸ng vÎ cña nh÷ng ®· trë thµnh biÓu t−îng cho vÎ ®Ñp cña ng−êi ®ang yªu, “®«i giµy”, “c¸i nãn”, ng−êi phô n÷. NhÊt lµ trong Ca dao “d¶i l−ng”... th−êng gîi nªn vÎ ®Ñp, søc t×nh yªu løa ®«i, tõ chØ trang søc ®· trë sèng thanh t©n vµ t×nh yªu. thµnh biÓu t−îng cho t×nh yªu, h«n Ai lµm c¸i nãn quai thao nh©n, cho sù kÕt duyªn h¹nh phóc. Tõ §Ó cho anh thÊy c« nµo còng xinh. (A6) ®iÓn tiÕng ViÖt ®Þnh nghÜa “trang søc” Hay: nh− sau: “trang søc lµm t«n vÎ ®Ñp h×nh C¸i nãn ba tÇm, c¸i nãn ba tÇm thøc cña con ng−êi b»ng c¸ch ®eo, g¾n 59
  7. C¸c líp tõ ng÷ … ca dao t×nh yªu løa ®«i, TR. 55-64 Lª ThÞ Thanh Nga thªm nh÷ng vËt quý, ®Ñp. §å trang søc, Trong ng÷ c¶nh nam n÷ h¸t ®èi ®¸p ®eo hoa tai ®Ó trang søc...” [4, tr.1267]. trao duyªn, c¸c tõ chØ trang søc còng Kh¶o s¸t 2589 ®¬n vÞ ca dao thuéc xuÊt hiÖn ®Ó ph¶n ¸nh nh÷ng t©m t−, Ca dao t×nh yªu løa ®«i, chóng t«i t×m t×nh c¶m cña nam n÷ thanh niªn trong ®−îc 8 tõ chØ trang søc cña con ng−êi, khi ®èi ®¸p. Nh− vËy, trong c¸c hoµn xuÊt hiÖn 48 lÇn, chiÕm 21,8% sè lÇn c¶nh kh¸c nhau th× vËt dông còng cã xuÊt hiÖn/ tõ chØ vËt dông c¸i nh©n. Cô chøc n¨ng ph¶n ¸nh t×nh c¶m kh¸c thÓ lµ: tr©m xuÊt hiÖn 8 lÇn, tr»m xuÊt nhau cña chñ thÓ tr÷ t×nh (B¶ng 3). hiÖn 5 lÇn, nhÉn xuÊt hiÖn 9 lÇn, hoa B¶ng thèng kª cho thÊy tû lÖ xuÊt tai xuÊt hiÖn 5 lÇn, kim thoa xuÊt hiÖn hiÖn cña vËt dông trong hoµn c¶nh 2 lÇn, kiÒng vµng xuÊt hiÖn 8 lÇn, h¹t thuËn lîi lín h¬n nhiÒu so víi hoµn huyÒn xuÊt hiÖn 2 lÇn, nót vµng xuÊt c¶nh kh«ng thuËn lîi, hoµn c¶nh thuËn hiÖn 9 lÇn. lîi chiÕm gÇn 90% so víi hoµn c¶nh C¸c tõ ng÷ chØ trang søc xuÊt hiÖn kh«ng thuËn lîi. §iÒu ®ã chøng tá r»ng, trong ca dao ë c¸c hoµn c¶nh kh¸c tõ chØ “®å trang søc” trong ca dao nãi nhau. Trong hoµn c¶nh thuËn lîi ®Ó chung vµ trong Ca dao t×nh yªu nãi ph¶n ¸nh t×nh c¶m cña nam, c¸c “tõ chØ riªng bªn c¹nh ý nghÜa biÓu t−îng cho trang søc” xuÊt hiÖn víi ý nghÜa thÓ c¸i ®Ñp th× cßn mét chøc n¨ng kh«ng hiÖn nh÷ng t×nh c¶m thuËn lîi. kÐm phÇn quan träng, ®ã lµ biÓu t−îng Bôi cá le the, bôi tre lóp xóp cho t×nh yªu, cho sù kÕt nèi t×nh duyªn Em cã n¬i nµo anh gióp ®«i b«ng (B45) h¹nh phóc. Khi cuéc sèng cßn lam lò, §«i khi ®ã lµ mét lêi tá t×nh ngé bÇn hµn th× ®å trang søc chØ xuÊt hiÖn nghÜnh. trong nh÷ng giÊc m¬ mµ th«i. ChÝnh v× Em lµ con g¸i nhµ ai vËy, tû lÖ xuÊt hiÖn cña tõ ng÷ lo¹i nµy Th¾t l−ng nhiÓu b¹ch, hai tai ®eo tr»m Ýt, vµ chóng chØ xuÊt hiÖn trong hoµn L¹i ®©y anh sÎ hái th¨m c¶nh thuËn lîi nh»m ph¶n ¸nh nh÷ng Nhung kia mµ s¸nh víi tr»m nªn t×nh c¶m thuËn lîi, ®Ó ®i ®Õn h«n nh©n, ch¨ng? (E14) h¹nh phóc. Do tÝnh chÊt cña c¸c ®å Nh−ng trong hoµn c¶nh kh«ng trang søc cã nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau, v× thuËn lîi th× còng nh÷ng “tõ chØ trang vËy mµ nh÷ng ý nghÜa cô thÓ vµ kh¶ søc” Êy l¹i xuÊt hiÖn víi ý ph¶n ¸nh n¨ng biÓu t−îng cña tõng yÕu tè nh−: nh÷ng t×nh c¶m tr¾c trë, kh«ng thuËn Tr©m, tr»m, nhÉn, hoa tai... trong v¨n lîi. hãa vµ trong ca dao còng cã sù ph©n Cæ c« ®eo chuçi h¹t vµng hãa râ rÖt. Dùa vµo mèi quan hÖ cña c¸c B©y giê c« l¹i v¬ quµng v¬ xiªn. (C68) B¶ng 3: B¶ng thèng kª tû lÖ xuÊt hiÖn cña tõ ng÷ chØ trang søc Hoµn c¶nh ThuËn lîi Kh«ng thuËn lîi Tæng Sè l−îng Tû lÖ Sè l−îng Tû lÖ VËt dông Ph¶n ¸nh t×nh c¶m cña 34 87,2% 5 12,8% 39 nam Nam n÷ h¸t ®èi ®¸p 8 88,9% 1 11,1% 9 60
  8. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 4b-2008 ®å trang søc vµ bé phËn th©n thÓ mang ®Ó dµnh bao thuë trang søc mµ ta cã thÓ ®i vµo t×m hiÓu ý Lµm nhÉn ®eo tay nghÜa cô thÓ vµ ý nghÜa biÓu t−îng cña Dï ai n¨n nØ hái hoµi tõng vËt dông cô thÓ sau. §îi ng−êi biÕt ®¹o cña nµy anh trao. Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt ®Þnh nghÜa: (H33) “tr©m” lµ vËt trang søc cña phô n÷ thêi §å “trang søc” trong Ca dao t×nh x−a, dïng ®Ó cµi tãc hoÆc cµi mò vµo yªu løa ®«i cßn dïng lµm lÔ vËt trong m¸i tãc. L−îc d¾t tr©m cµi (®ång nghÜa c−íi hái. Hay lµ vËt ®Ýnh −íc cña c¸c ®«i víi thoa),... [4, tr.1273], “nhÉn” lµ vßng t×nh nh©n, trao “nhÉn” cho nhau, hay lµ nhá, th−êng b»ng vµng, b¹c ®eo vµo ®«i b«ng, ®«i tr»m, chiÕc tr©m ®Òu gièng ngãn tay lµm ®å trang søc. NhÉn vµng, nh− lµ sù trao göi t×nh c¶m cho nhau, ®eo nhÉn... [tr.881], “kiÒng” vËt trang thÓ hiÖn sù g¾n kÕt bªn nhau trän ®êi. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ trong bµi ca dao. søc h×nh vßng trßn, th−êng b»ng vµng Cha mÑ bËu th¸ch c−íi ®«i hoa tai hay b¹c, phô n÷ hoÆc trÎ em dïng ®Ó ®eo ë cæ... [tr.650]. Qua ra thî b¹c, ®¸nh hai ®«i liÒn... (C4) Nh− vËy, nghÜa biÓu vËt cña tõ ng÷ Quan niÖm cña ng−êi ViÖt Nam, ®Ó chØ “trang søc” lµ vËt ®Ó con ng−êi lµm chuÈn bÞ cho ngµy c−íi, bªn n÷ th−êng th¸ch c−íi bªn nam b»ng tiÒn hay lµ ®Ñp, lµm duyªn, lµm t¨ng thªm vÎ ®Ñp “vËt trang søc” ®Ó thÓ hiÖn gi¸ trÞ, phÈm tù nhiªn s½n cã cña con ng−êi. “Tr©m” gi¸ cña ng−êi con g¸i tr−íc khi ®−îc g¶ lµ vËt dông mang tÝnh ®iÓn h×nh ®Ó vÒ nhµ chång. §ång thêi c¸c ®å trang ng−êi phô n÷ lµm duyªn cho m¸i tãc, søc còng ®−îc xem nh− lµ lÔ vËt mµ hay “nhÉn” lµ vËt dông con ng−êi lµm chµng trai ®Õn cÇu h«n c« g¸i. duyªn cho ®«i bµn tay... TÊt c¶ c¸c vËt Nh− vËy, tõ chØ trang søc cña con dông ®Òu víi môc ®Ých t« ®iÓm thªm ng−êi, bªn c¹nh ý nghÜa cô thÓ biÓu cho vÎ ®Ñp h×nh thøc cña con ng−êi. t−îng cho vÎ ®Ñp, cho viÖc lµm ®Ñp cña Nh−ng còng nh÷ng vËt dông Êy khi ®i con ng−êi trong cuéc sèng th× nã cßn vµo ca dao, nhÊt lµ Ca dao t×nh yªu løa t−îng tr−ng cho t×nh yªu, cho sù kÕt nèi ®«i th× l¹i cã ý nghÜa kh¸c, ®ã chÝnh lµ t×nh yªu, t−îng tr−ng cho sù trao göi nghÜa biÓu t−îng cho t×nh yªu, h¹nh th©n phËn cña c¸c ®«i t×nh nh©n. phóc gia ®×nh, cho sù kÕt ®«i h¹nh phóc. 2.3. Líp tõ ng÷ thuéc tr−êng nghÜa §å trang søc cßn t−îng tr−ng cho chØ vËt dông sinh ho¹t gia ®×nh sîi d©y kÕt nèi t×nh duyªn cña c¸c ®«i Líp tõ nµy gåm nh÷ng vËt dông uyªn −¬ng, nh−: “chiÕc nhÉn” ®−îc dïng liªn quan ®Õn sinh ho¹t trong tõng gia t−îng tr−ng thay thÕ cho sîi t¬ hång ®×nh nh−: Ch¨n, chiÕu, gi−êng, ®«i ®òa, cña «ng T¬ bµ NguyÖt trong ngµy lÔ kÕt m©m, b¸t, ®Ìn, g−¬ng... Kh¶o s¸t trong h«n cña c¸c ®«i uyªn −¬ng. ChÝnh v× sè 2589 ®¬n vÞ ca dao trong cuèn Ca dao vËy, trong ngµy c−íi, c¸c ®«i t©n h«n t×nh yªu løa ®«i, chóng t«i x¸c ®Þnh ®Òu “trao nhÉn” cho nhau thÓ hiÖn sù ®−îc 58 lo¹i vËt dông nh− thÕ, xuÊt g¾n kÕt rµng buéc, kh«ng thÓ t¸ch rêi. hiÖn 623 lÇn, chiÕm 36,8% sè lÇn xuÊt Bëi thÕ, trong bµi ca dao, chµng trai ®· hiÖn/ vËt dông biÓu t−îng t×nh yªu. thÓ hiÖn m¬ −íc. Kh¸c víi nh÷ng vËt dông thuéc nhãm Hét thñy tinh ®©y nh×n s¸ng rì tr−íc, c¸c vËt dông sinh ho¹t gia ®×nh 61
  9. C¸c líp tõ ng÷ … ca dao t×nh yªu løa ®«i, TR. 55-64 Lª ThÞ Thanh Nga ®−îc sö dông trong Ca dao t×nh yªu løa b»ng v¶i, len, d¹...may, dÖt thµnh tÊm ®Ó ®¾p cho Êm; gèi lµ ®å dïng ®Ó kª ®Çu ®«i thiªn vÒ biÓu hiÖn nh÷ng yÕu tè, khi n»m ngñ; nÖm (®Öm) lµ ®å dïng lµm nh÷ng t×nh huèng cña cuéc sèng liªn b»ng chÊt liÖu mÒm, xèp, dïng ®Ó lãt quan nhiÒu ®Õn t×nh yªu vµ h¹nh phóc vµo chæ n»m, ngåi cho ªm; mµn lµ ®å gia ®×nh. dïng lµm b»ng v¶i dÖt th−a ®Òu, m¾c §Ó miªu t¶ cuéc sèng løa ®«i trong trïm quanh gi−êng ®Ó ng¨n ruåi muçi; gia ®×nh, ca dao th−êng m−în c¸i ch¨n, phßng loan lµ phßng ngñ cña vî chång c¸i chiÕu, c¸i gi−êng, c¸i gèi nh»m thÓ (th−êng cã tÊm mµn thªu chim loan); hiÖn nguyÖn väng cña ®«i trai g¸i. Bëi vâng lµ ®å dïng bÖn b»ng sîi hoÆc lµm ®©y chÝnh lµ nh÷ng vËt dông gÇn gòi, b»ng v¶i dai, dµy, hai ®Çu m¾c lªn cao, ®¾c dông vµ thiÕt th©n trong cuéc sèng ë gi÷a chïng xuèng ®Ó n»m, ngåi, cã thÓ gia ®×nh, cuéc sèng løa ®«i. ®−a ®i ®−a l¹i… Nh÷ng tõ ng÷ nµy trë Trong sè 58 lo¹i vËt dông sinh ho¹t thanh biÓu t−îng ®Ó nãi vÒ t×nh yªu. gia ®×nh, chóng t«i x¸c ®Þnh ®−îc 9 lo¹i Tõ chØ vËt dông th−êng xuÊt hiÖn vËt dông g¾n víi cuéc sèng løa ®«i, xuÊt g¾n víi ng÷ c¶nh, v× ®©y lµ vËt dông hiÖn 159 lÇn, chiÕm 25,5% sè lÇn xuÊt g¾n víi løa ®«i ph¶n ¸nh cuéc sèng h«n hiÖn/ vËt dông sinh ho¹t gia ®×nh. Cô nh©n h¹nh phóc, t×nh yªu trän vÑn nªn thÓ lµ: “chiÕu” xuÊt hiÖn 44 lÇn, “n«i” tû lÖ xuÊt hiÖn chªnh lÖch nhau rÊt lín. xuÊt hiÖn 1 lÇn, “gi−êng” xuÊt hiÖn 30 Cô thÓ nh− sau: lÇn, “ch¨n” xuÊt hiÖn 24 lÇn, “gèi” xuÊt Trong hoµn c¶nh thuËn lîi c¸c vËt hiÖn 22 lÇn, “phßng loan” xuÊt hiÖn 8 dông xuÊt hiÖn lµ ph−¬ng tiÖn ®Ó nh©n lÇn, “vâng” xuÊt hiÖn 10 lÇn, “nÖm” vËt tr÷ t×nh ph¶n ¸nh t©m t−, t×nh c¶m xuÊt hiÖn 5 lÇn, “mµn” xuÊt hiÖn 15 lÇn. cña m×nh theo h−íng thuËn lîi. C¸c vËt dông g¾n víi cuéc sèng løa C¸c chµng trai thæ lé t©m t×nh: ®«i ®−îc sö dông trong Ca dao t×nh yªu - Ch¨n kia nöa ®¾p nöa kh«ng løa ®«i thiªn vÒ biÓu hiÖn nh÷ng yÕu tè, Gèi kia nöa ®îi nöa tr«ng c« nµng. nh÷ng t×nh huèng cña cuéc sèng liªn (C56) quan nhiÒu ®Õn t×nh yªu vµ h¹nh phóc - §ªm n»m l−ng ch−a bÐn chiÕu gia ®×nh. Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt ®Þnh nghÜa: Tay nÝu thµnh gi−êng chiÕu lµ ®å dÖt b»ng cãi, nylon... dïng Th−¬ng em qu¸ ®é, quªn ®−êng tö tr¶i ra ®Ó n»m, ngåi; gi−êng lµ ®å dïng sanh. (§54) ®Ó n»m ngñ, th−êng lµm b»ng gç, ë trªn Hay trong khi h¸t ®èi ®¸p chñ thÓ tr÷ tr¶i chiÕu hoÆc ®Öm; ch¨n lµ ®å dïng B¶ng 4: B¶ng thèng kª tû lÖ xuÊt hiÖn cña vËt dông g¾n víi løa ®«i Hoµn c¶nh ThuËn lîi Kh«ng thuËn lîi Tæng VËt dông Sè l−îng Tû lÖ Sè l−îng Tû lÖ Ph¶n ¸nh t×nh 103 83% 21 17% 124 c¶m cña nam Nam n÷ h¸t 79 82,3% 17 17,7% 96 ®èi ®¸p 62
  10. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 4b-2008 t×nh còng m−în nh÷ng vËt dông trong phßng loan... TÊt c¶ ®Òu ®−îc miªu t¶ trong hoµn c¶nh h¹nh phóc gia ®×nh cuéc sèng løa ®«i ®Ó thæ lé t©m t−. thuËn lîi, toµn vÑn. Nh÷ng h×nh ¶nh ®ã - Hìi ng−êi ngåi tùa c¹nh thÒm chØ xuÊt hiÖn hiÕm hoi vµ xa l¹ trong Cã vÒ ch¨n Êm gèi ªm th× vÒ. (E5) giÊc m¬ mµ th«i. Nh−ng trong hoµn c¶nh kh«ng Th−¬ng ai mµ th¾p ®Ìn lång thuËn lîi còng c¸c vËt dông Êy, l¹i ®−îc Nhí ai tr¶i chiÕu loan phßng em ¬i! sö dông ®Ó gi¶i bµy nh÷ng ngang tr¸i (T78) tr¾c trë trong t×nh yªu. Chóng t«i ®· lËp Cho ®Õn khi c¸i chiÕu lµ chiÕu r¸ch, b¶ng so s¸nh tû lÖ xuÊt hiÖn cña c¸c vËt chiÕu l¹nh, nöa chiÕu...th× chóng l¹i dông trong c¸c hoµn c¶nh nh− b¶ng 4. dïng ®Ó diÔn t¶, biÓu t−îng cho nh÷ng Do ®Æc tr−ng cña lo¹i vËt dông nªn hoµn c¶nh kh«ng trän vÑn, nh÷ng th©n tû lÖ xuÊt hiÖn cña nã trong c¸c hoµn phËn cay cùc, khèn quÈn, ®èi lËp víi c¸i c¶nh th−êng chªnh lÖch nhau. C¸c tõ cao sang ®· m¬ −íc. chØ vËt dông chñ yÕu xuÊt hiÖn trong Th©n em nh− thÓ xuyÕn vµng hoµn c¶nh thuËn lîi. §iÒu nµy cã thÓ Th©n anh nh− m¶nh chiÕu r¸ch, b¹n gi¶i thÝch bëi lý do chÝnh lµ sù gÇn gòi, hµng bá quª. ®¾c dông vµ thiÕt th©n cña nh÷ng vËt dông ®ã trong cuéc sèng løa ®«i, cuéc 3. KÕt luËn sèng ¸i ©n. Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ Qua thèng kª, ph©n lo¹i c¸c tõ chØ trong lèi nãi th«ng dông cã tõ ch¨n gèi vËt dông biÓu t−îng t×nh yªu trong “ca ®Ó chØ quan hÖ vî chång. Bëi v× nh©n dao t×nh yªu løa ®«i”, chóng ta nhËn d©n ViÖt Nam tõ x−a ®Õn nay lu«n m¬ thÊy tõ chØ vËt dông th−êng xuÊt hiÖn −íc vÒ sù hoµn thiÖn, hoµn mÜ vµ vÑn trong c¸c hoµn c¶nh giao tiÕp kh¸c toµn cña cuéc sèng løa ®«i. Trong ca nhau cña chñ thÓ tr÷ t×nh. ViÖc sö dông dao, nhÊt lµ Ca dao t×nh yªu løa ®«i ®· nh÷ng sù vËt, hiÖn t−îng b×nh th−êng ®−a nh÷ng vËt dông th«ng th−êng hµng vµ quen thuéc trong ®êi sèng hµng ngµy ngµy vµo mét thÕ giíi hÕt søc méng ¶o ®Ó thÓ hiÖn nh÷ng t− t−ëng t×nh c¶m, víi mét lèi nãi ®Çy tÝnh hoa mü, −íc lÖ. nh÷ng t©m t− nguyÖn väng cña nam n÷ §Ó miªu t¶ c¸i ch¨n th× gäi lµ ch¨n lµ mét biÖn ph¸p Èn dô mang tÝnh biÓu loan, ch¨n gÊm, ch¨n hoa...; c¸i chiÕu tr−ng cña ca dao ViÖt Nam. Khi ®i vµo gäi lµ chiÕu hoa, chiÕu kÕ, chiÕu loan...; ca dao th× nh÷ng sù vËt b×nh dÞ Êy ®· c¸i gèi gäi lµ gèi ph−îng, gèi loan, gèi kh¸i qu¸t hãa lªn vµ trë thµnh c¸c biÓu gÊm...; c¸i mµn ®−îc gäi lµ mµn loan, t−îng cã gi¸ trÞ ng÷ nghÜa. T i liÖu tham kh¶o [1] §ç H÷u Ch©u, TuyÓn tËp, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 2005. [2] NguyÔn Xu©n KÝnh, Tæng hîp v¨n häc d©n gian ng−êi ViÖt, NXB KHXH, Hµ Néi, 2002. 63
  11. C¸c líp tõ ng÷ … ca dao t×nh yªu løa ®«i, TR. 55-64 Lª ThÞ Thanh Nga [3] NguyÔn Nh− ý (chñ biªn), Tõ ®iÓn gi¶i thÝch thuËt ng÷ ng«n ng÷ häc, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 1996. [4] Hoµng Phª, Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt, NXB §µ N½ng, 1999. [5] §ç Xu©n Th¶o, Lª H÷u TØnh, Gi¸o tr×nh tiÕng ViÖt 2, NXB §HSP Hµ Néi, Hµ Néi, 2003. Summary Groups of nouns in semantic field referring to things in folclor love - songs This article analysed and discribed groups of nouns in semantic field referring to things (bodices, scarf, clothes...) in folclor love-songs. These words have their own semantic charactenstics and differ from other nouns. They become love – symbol words and own Vietnamese cultural indentity. (a) Cao häc 14, chuyªn ng nh LÝ luËn Ng«n ng÷, Tr−êng §¹i häc Vinh. 64
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2