intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Vai trò của chính sách đối ngoại thời kỳ Minh Trị (1868- 1912) đối với lịch sử Nhật Bản"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST
Báo xấu
281
lượt xem 48
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2008 tác giả: 10. Hoàng Thị Hải Yến, Vai trò của chính sách đối ngoại thời kỳ Minh Trị (1868- 1912) đối với lịch sử Nhật Bản. Nữa sau thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX chính là điểm "giao thời" của các dân tộc châu Á.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Vai trò của chính sách đối ngoại thời kỳ Minh Trị (1868- 1912) đối với lịch sử Nhật Bản"

  1. Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Vai trò của chính sách đối ngoại thời kỳ Minh Trị (1868- 1912) đối với lịch sử Nhật Bản"
  2. ho ng thÞ h¶i yÕn Vai trß cña ... ®èi víi lÞch sö NhËt B¶n, TR. 74-80 Vai trß cña chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i thêi kú Minh TrÞ (1868- 1912) ®èi víi lÞch sö NhËt B¶n (a) ho ng thÞ h¶i yÕn Tãm t¾t. Nöa sau thÕ kØ XIX ®Çu thÕ kØ XX chÝnh lµ ®iÓm "giao thêi" cña c¸c d©n téc ch©u ¸. LÞch sö ®Æt ra cho c¸c d©n téc nµy rÊt nhiÒu c¬ héi vµ th¸ch thøc - nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù sinh tån, ph¸t triÓn cña mçi quèc gia- d©n téc. Trong bèi c¶nh ®ã, NhËt B¶n ®· n¾m b¾t thêi c¬, v−ît qua th¸ch thøc ®Ó t¹o ra thÕ ®øng v÷ng vµng cho m×nh. K× tÝch Êy cã sù ®ãng gãp rÊt lín cña chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i. Trªn c¬ së xem xÐt, ®èi chiÕu víi viÖc kÕt hîp thùc hiÖn ba môc tiªu cè ®Þnh cña ho¹t ®éng ®èi ngo¹i (môc tiªu an ninh, môc tiªu ph¸t triÓn, môc tiªu ¶nh h−ëng), bµi viÕt lµm râ vai trß cña chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i thêi Minh TrÞ (1868- 1912) ®èi víi lÞch sö NhËt B¶n. C høc n¨ng ®èi ngo¹i lµ mét trong V× thÕ, khi ®¸nh gi¸ sù thµnh - b¹i hai chøc n¨ng c¬ b¶n nhÊt cña cña chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña bÊt cø bÊt k× mét nhµ n−íc nµo. Nã thÓ hiÖn quèc gia nµo còng ph¶i xem xÐt, ®èi vai trß cña nhµ n−íc ®ã trong mèi quan chiÕu víi ba môc tiªu cè ®Þnh Êy. ChÝnh hÖ víi c¸c nhµ n−íc kh¸c, d©n téc kh¸c, s¸ch ®èi ngo¹i cña NhËt B¶n thêi kú tæ chøc quèc tÕ kh¸c. KÓ tõ khi xuÊt Minh TrÞ (1868 - 1912) còng kh«ng n»m hiÖn c¸c quèc gia víi t− c¸ch lµ mét ngoµi ®iÒu ®ã. thùc thÓ chÝnh trÞ - x· héi, ho¹t ®éng 1. Vai trß cña chÝnh s¸ch ®èi ®èi ngo¹i cña mäi quèc gia ®Òu nh»m ba ngo¹i ®èi víi “môc tiªu an ninh” môc tiªu c¬ b¶n: §éc lËp, tù do lµ quyÒn thiªng liªng - Gi÷ v÷ng chñ quyÒn, toµn vÑn nhÊt, ®¸ng quý nhÊt cña mçi con ng−êi, l·nh thæ vµ an ninh quèc gia - “môc tiªu mçi quèc gia. V× thÕ, ®¶m b¶o ®éc lËp an ninh”. chñ quyÒn, an ninh vµ toµn vÑn l·nh - X©y dùng, ph¸t triÓn ®Êt n−íc - thæ lµ nhiÖm vô hµng ®Çu cña c¸c quèc “môc tiªu ph¸t triÓn”. gia - d©n téc, trong ®ã chÝnh s¸ch ®èi - N©ng cao uy thÕ trªn tr−êng quèc ngo¹i cã vai trß ®Æc biÖt quan träng. tÕ - “môc tiªu ¶nh h−ëng”. Chóng ta biÕt r»ng, “thêi k× tr−íc Ba môc tiªu nµy cã mèi quan hÖ ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, tøc lµ biÖn chøng víi nhau vµ t¸c ®éng qua l¹i thêi k× chñ nghÜa t− b¶n tù do dÇn dÇn víi nhau: "Kh«ng thÓ nãi ®Õn sù ph¸t biÕn thµnh chñ nghÜa t− b¶n ®éc quyÒn triÓn vµ ph¸t huy ¶nh h−ëng nÕu kh«ng còng lµ “thêi ®¹i hoµng kim" cña xu thÕ gi÷ ®−îc chñ quyÒn, anh ninh quèc gia quèc tÕ ho¸” [1, tr.363-364]. Sù chiÕm vµ toµn vÑn l·nh thæ; ng−îc l¹i, khã mµ lÜnh cña xu thÕ quèc tÕ ho¸ ®ßi hái cã sù gi÷ ®−îc chñ quyÒn vµ an ninh quèc gia më cöa giao l−u th«ng tho¸ng gi÷a c¸c còng nh− sù toµn vÑn l·nh thæ nÕu quèc gia, xo¸ nhoµ ranh giíi thÞ tr−êng kh«ng cã søc m¹nh dùa trªn sù ph¸t gi÷a c¸c d©n téc. “C¸c c¬ chÕ quyÕt ®Þnh triÓn cña ®Êt n−íc" [2, tr.16]. NhËn bµi ngµy 05/8/2008. Söa ch÷a xong 02/10/2008. 74
  3. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 3b-2008 theo kiÓu song ph−¬ng, ®a ph−¬ng, khu “®Êt n−íc cña thÇn linh”, ng−êi NhËt vùc hay toµn cÇu ®ßi hái vµ b¾t buéc tiÕp cËn víi c¸c nÒn v¨n minh trªn thÕ mçi quèc gia ph¶i cã sù tho¶ hiÖp, nh©n giíi vµ ch¾t läc, hÊp thô nh÷ng g× tinh nh−îng trong viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi cña tóy nhÊt phôc vô cho c«ng cuéc x©y m×nh, chø kh«ng thÓ toµn quyÒn ®¬n dùng ®Êt n−íc. Sù n¨ng ®éng s¸ng t¹o, ph−¬ng quyÕt ®Þnh ... §iÒu nµy còng cã mÒm dÎo linh ho¹t trong t− duy cïng nghÜa r»ng “chñ quyÒn tuyÖt ®èi” chØ cã víi b¶n lÜnh tuyÖt vêi cña m×nh, ng−êi ý nghÜa t−¬ng ®èi trong bèi c¶nh quèc tÕ NhËt ®· lµm nªn nh÷ng k× tÝch khiÕn ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi” [4, tr.13]. ThÕ c¸c quèc gia ph−¬ng T©y ng¹c nhiªn, th¸n phôc. C«ng cuéc c¶i c¸ch ®· lµm nh−ng c¸c quèc gia ch©u ¸ phong kiÕn, thay ®æi bé mÆt cña ®Êt n−íc, ®−a NhËt trong ®ã cã NhËt B¶n vÉn cè thñ trong trë thµnh thµnh viªn trong hÖ thèng c¸c toµ l©u ®µi phong kiÕn cæ kÝnh, biÖt lËp n−íc t− b¶n lín m¹nh. Søc m¹nh ®ã ®· ®Ó råi ho¶ng sî, khuÊt phôc tr−íc chÝnh trë thµnh nh©n tè quan träng, c¬ së s¸ch ngo¹i giao ph¸o h¹m cña c¸c n−íc v÷ng ch¾c cho NhËt chuyÓn h−íng t− ph−¬ng T©y. KÕt qu¶ lµ NhËt B¶n ®· thÕ vµ hµnh ®éng trong quan hÖ ®èi ph¶i lÇn l−ît kÝ víi c¸c c−êng quèc t− ngo¹i. §óng nh− nguyªn Phã Thñ b¶n ¢u - Mü nh÷ng ®iÒu kho¶n bÊt b×nh t−íng Vò Khoan ®· viÕt: “Tr−íc ®©y, ®¼ng vÒ c¸c vÊn ®Ò: khi nãi vÒ ph−¬ng tiÖn b¶o vÖ chñ - Më cöa −u ®·i cho ng−êi n−íc quyÒn an ninh quèc gia vµ sù toµn vÑn ngoµi bu«n b¸n, truyÒn ®¹o. l·nh thæ, thËm chÝ c¶ vÞ trÝ vµ ¶nh - QuyÒn l·nh sù tµi ph¸n. h−ëng quèc tÕ, nhiÒu khi ng−êi ta nhÊn - Chñ quyÒn thuÕ quan. m¹nh tíi søc m¹nh qu©n sù... Ngµy - QuyÒn tèi huÖ quèc. nay, søc m¹nh qu©n sù vÉn cã ý nghÜa Nh÷ng hiÖp −íc bÊt b×nh ®¼ng ®ã rÊt quan träng, song kh«ng cßn gi÷ ®−îc “lµm cho NhËt B¶n r¬i vµo ®Þa vÞ phô vÞ trÝ ®éc t«n... mµ cÇn cã mét søc m¹nh thuéc vµ Mü n¾m quyÒn lòng ®o¹n” [5, tæng hîp hay lµ søc m¹nh tæng lùc bao tr.11]. §ã chÝnh lµ nçi khæ nhôc khiÕn gåm c¶ søc m¹nh vÒ chÝnh trÞ, sù ph¸t quèc gia - d©n téc NhËt B¶n lu«n ph¶i triÓn vÒ kinh tÕ, sù æn ®Þnh vÒ x· héi, tr¨n trë, vµ hä b¾t ®Çu ®i t×m c¸ch ho¸ thËm chÝ c¶ b¶n s¾c v¨n ho¸” [1, tr.210]. gi¶i sè phËn m×nh. Søc m¹nh tæng hîp ®ã NhËt B¶n ®· NhËt B¶n nhËn thøc ®−îc r»ng: kÎ sím cã ®−îc trong mÊy thËp kû duy t©n, thï cña n−íc NhËt kh«ng ph¶i lµ kÎ thï khiÕn c¸c c−êng quèc t− b¶n ph−¬ng vò lùc mµ lµ kÎ thï trÝ lùc. Sù yÕu kÐm, T©y kh«ng thÓ kh«ng c«ng nhËn NhËt l¹c hËu vÒ kinh tÕ - chÝnh trÞ lµ nguyªn lµ thµnh viªn míi trong hÖ thèng cña nh©n khiÕn cho NhËt B¶n ®¸nh mÊt m×nh. NhËt B¶n ®· sö dông søc m¹nh m×nh, mÊt ®i t− thÕ tù chñ trong quan Êy lµm ph−¬ng tiÖn “®ßi c«ng lý” cho hÖ ®èi ngo¹i. NhËt quyÕt t©m hiÖn ®¹i quèc gia d©n téc. Võa nç lùc x©y dùng ho¸ ®Êt n−íc víi môc tiªu: “häc hái ®Êt n−íc giµu m¹nh, võa më chiÕn dÞch ph−¬ng T©y, ®uæi kÞp ph−¬ng T©y vµ ngo¹i giao nh»m xo¸ bá c¸c ®iÒu −íc bÊt v−ît ph−¬ng T©y”. V−ît qua niÒm kiªu b×nh ®¼ng, ®ång thêi biÓu d−¬ng uy thÕ h·nh cña nh÷ng con ng−êi sèng trªn 75
  4. ho ng thÞ h¶i yÕn Vai trß cña ... ®èi víi lÞch sö NhËt B¶n, TR. 74-80 b»ng c¸c cuéc chiÕn tranh giµnh giËt thÞ ®· rÊt chñ ®éng vµ linh ho¹t trong viÖc tr−êng, NhËt B¶n ®· buéc c¸c quèc gia më réng h¬n n÷a quan hÖ víi c¸c n−íc t− b¶n ¢u - Mü ph¶i thõa nhËn m×nh. ph−¬ng T©y nh»m häc hái kinh nghiÖm KÕt qu¶ lµ tõ n¨m 1894 ®Õn n¨m 1897, phôc vô cho c«ng cuéc x©y dùng ®Êt NhËt ®· thñ tiªu ®−îc quyÒn l·nh sù tµi n−íc, g©y dùng thÞ tr−êng, thiÕt lËp mèi ph¸n. NÕu xÐt theo quan niÖm chñ quan hÖ b×nh ®¼ng víi c¸c n−íc. Ngµy quyÒn quèc gia “bao hµm quyÒn tµi 12 th¸ng 11 n¨m 1871, ChÝnh phñ cö ph¸n duy nhÊt cña quyÒn lùc nhµ n−íc mét ph¸i bé cao cÊp do ®¹i thÇn ®èi víi tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò ®èi néi vµ ®èi Iwakura dÉn ®Çu ®i th¨m c¸c n−íc ¢u - ngo¹i liªn quan ®Õn ®êi sèng cña toµn Mü nh»m kh¶o s¸t, häc tËp vµ söa ®æi bé d©n c− sèng trong biªn giíi cña mét nh÷ng ®iÒu −íc bÊt b×nh ®¼ng. Sau quèc gia” [3, tr.11], th× NhËt B¶n xem chuyÕn c«ng du dµi ngµy trªn "trêi ¢u, nh− ®· thùc hiÖn ®−îc b−íc quan träng ®Êt Mü", ph¸i ®oµn lªn ®−êng vÒ n−íc. trong viÖc b¶o vÖ an ninh cña m×nh. Trªn ®−êng vÒ, hä cßn ghÐ qua mét sè Tuy nhiªn trªn b×nh diÖn lý luËn vµ n−íc §«ng Nam ¸, Trung Quèc, råi míi thùc tiÔn, chñ quyÒn cña mét quèc gia vÒ NhËt B¶n. cßn thÓ hiÖn trong viÖc quyÕt ®Þnh c¸c ChuyÕn ®i thÞ s¸t c¸c n−íc ¢u - Mü vÊn ®Ò kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi, tÝn ®· trang bÞ cho ph¸i ®oµn mét tÇm nh×n ng−ìng, t«n gi¸o, t− t−ëng ... N¨m quèc tÕ. Hä ®· hiÓu ®−îc vÞ trÝ cña n−íc 1911, khi c¸c n−íc ph−¬ng T©y buéc NhËt, hiÓu ®−îc con ®−êng sèng cßn cña ph¶i phôc håi quyÒn quan thuÕ cho n−íc NhËt, ®ång thêi còng nhËn ra ®−îc NhËt th× coi nh− “môc tiªu an ninh” c¬ mÆt tèt vµ mÆt tr¸i cña c¸c n−íc mµ hä b¶n hoµn thµnh. Tho¸t khái th©n phËn ®ang muèn häc hái. Sau chuyÕn ®i, ph¸i “phô thuéc”, NhËt B¶n trë thµnh mét ®oµn ®· ®em vÒ mét gia tµi tri thøc vµ ®Õ quèc trÎ hïng m¹nh. VÞ thÕ ®ã cñng rÊt nhiÒu th«ng tin míi liªn quan ®Õn cè vµ b¶o vÖ v÷ng ch¾c nÒn ®éc lËp, chñ nhµ n−íc hiÖn ®¹i. Häc tËp ph−¬ng T©y quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ cña quèc v¨n minh, NhËt B¶n ®· x©y dùng ®−îc gia nµy. qu©n ®éi hïng c−êng, hÖ thèng ph¸p luËt hiÖn ®¹i theo kiÓu ch©u ¢u, mét 2. Vai trß cña chÝnh s¸ch ®èi nÒn gi¸o dôc toµn d©n kh«ng ph©n biÖt ngo¹i ®èi víi “môc tiªu ph¸t triÓn” giai tÇng x· héi, nam n÷, giµu nghÌo. “Môc tiªu ph¸t triÓn” cña chÝnh §Ó thu hót chÊt x¸m vµ chuyÓn giao s¸ch ®èi ngo¹i “thÓ hiÖn ë chç x©y dùng c«ng nghÖ ph−¬ng T©y vµo NhËt B¶n, mèi quan hÖ quèc tÕ æn ®Þnh, thuËn lîi chÝnh phñ Minh TrÞ ®· tr¶ l−¬ng rÊt cao c¶ vÒ mÆt chÝnh trÞ lÉn kinh tÕ vµ an cho c¸c gi¸o s− ngo¹i quèc vµ kh«ng ninh, mµ cßn ë chç t×m kiÕm ®−îc nhiÒu ngÇn ng¹i tËn dông kh¶ n¨ng cña hä, ®èi t¸c vµ më réng thÞ tr−êng” [1, ®ång thêi göi häc sinh ra n−íc ngoµi häc tr.211]. NÕu xÐt ®iÒu ®ã trong giai ®o¹n tËp, nghiªn cøu. ChÝnh v× thÕ mµ gi¸o 1868-1912, ta thÊy nÒn ngo¹i giao NhËt dôc NhËt B¶n ®· v−ît ra khái sù kiÒm B¶n ®¹t ®−îc rÊt nhiÒu thµnh tùu. to¶ nÆng nÒ cña giíi quÝ téc vµ t«n gi¸o, TiÕp nèi chÝnh s¸ch më cöa cuèi ®µo t¹o c«ng d©n NhËt cã tr×nh ®é thêi kú M¹c Phñ, chÝnh phñ Minh TrÞ 76
  5. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 3b-2008 chuyªn m«n, kü thuËt tiªn tiÕn nhÊt ®Ó mét quèc gia hiÖn ®¹i cã thÓ s¸nh ngang phôc vô c«ng cuéc ®æi míi cña ®Êt n−íc. hµng víi c¸c c−êng quèc ph−¬ng T©y. Tranh thñ häc tËp ph−¬ng T©y, Víi sù trî gióp cña mét qu©n ®éi vµ h¶i ChÝnh phñ Minh TrÞ ®ång thêi t×m kiÕm qu©n hiÖn ®¹i, mét chÝnh quyÒn cã hiÖu ®èi t¸c, x©y dùng mèi quan hÖ quèc tÕ lùc, nh÷ng c«ng d©n cÇn cï vµ am hiÓu æn ®Þnh ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. NhËt B¶n kü thuËt, mét nÒn c«ng nghiÖp vµ ®· cã nh÷ng ho¹t ®éng th−¬ng m¹i s«i th−¬ng m¹i m¹nh mÏ, n−íc NhËt chØ næi víi c¸c quèc gia ë ch©u ¢u, B¾c Mü, trong mét thêi gian ng¾n ®· trë thµnh mét c−êng quèc qu©n sù cña thÕ giíi vµ §«ng ¸ vµ b−íc ®Çu thµnh c«ng trong ®−îc ng−êi ph−¬ng T©y...nh×n nhËn lµ viÖc t¹o lËp thÞ tr−êng trªn thÕ giíi. Víi ngang hµng víi hä” [7, tr.158]. Râ rµng, “chÝnh s¸ch më” trong quan hÖ víi thµnh c«ng nµy cã sù ®ãng gãp rÊt lín ph−¬ng T©y nh»m tiÕp thu t− t−ëng vµ tõ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i kh«n ngoan cña tri thøc, kü thuËt míi cÇn cho viÖc hiÖn ChÝnh phñ Minh TrÞ. ®¹i ho¸ ®Êt n−íc, kim ng¹ch bu«n b¸n víi n−íc ngoµi cña NhËt ®· t¨ng m¹nh 3. Vai trß cña chÝnh s¸ch ®èi trong vßng mét thËp kû sau khi c«ng ngo¹i ®èi víi "môc tiªu ¶nh h−ëng" cuéc Duy t©n Minh TrÞ b¾t ®Çu. Nh÷ng Môc tiªu c¬ b¶n thø ba mµ chÝnh thµnh tùu ®¹t ®−îc trªn lÜnh vùc kinh s¸ch ®èi ngo¹i cña bÊt cø quèc gia nµo tÕ ®· ®−a NhËt B¶n b−íc dÇn vµo quü còng ph¶i h−íng tíi, ®ã lµ n©ng cao vai ®¹o cña nÒn kinh tÕ t− b¶n chñ nghÜa. trß, uy tÝn vµ ¶nh h−ëng trªn tr−êng Trªn c¬ së cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®· quèc tÕ - “môc tiªu ¶nh h−ëng”. Râ rµng ph¸t triÓn vµo cuèi thÕ kû XVIII - ®Çu ®©y lµ mét yªu cÇu rÊt cao cña chÝnh thÕ kû XIX, nh÷ng ng−êi ®øng ®Çu s¸ch ®èi ngo¹i, bëi v× “¶nh h−ëng quèc ChÝnh phñ Minh TrÞ ®· ho¹ch ®Þnh mét tÕ tuú thuéc vµo søc m¹nh mäi mÆt cña chiÕn l−îc kh«n ngoan vµ ®−îc tÝnh mçi quèc gia, c¶ søc m¹nh kinh tÕ lÉn to¸n cÈn thËn nh»m t¨ng c−êng tiÒm qu©n sù, ®ång thêi tuú thuéc vµo “søc lùc ®Êt n−íc, ®−a quÇn ®¶o vèn t¸ch nÆng” chÝnh trÞ, thËm chÝ c¶ ¶nh h−ëng biÖt vÒ mÆt ®Þa lý nµy hoµ nhËp vµo ®êi v¨n ho¸” [1, tr.211]. sèng kinh tÕ thÕ giíi. NhËt B¶n ®· g©y Cã thÓ nãi r»ng, môc ®Ýnh chÝnh dùng ®−îc mèi quan hÖ quèc tÕ æn ®Þnh cña ph¸i bé Iwakura khi sang th¨m c¸c ®Ó ph¸t triÓn ®Êt n−íc. n−íc ¢u - Mü vµo n¨m 1871 kh«ng ®¹t ChÝnh s¸ch ngo¹i giao ®a ph−¬ng ®−îc, nh−ng chuyÕn ®i nµy ®ãng vai trß gióp cho tÇm nh×n cña ng−êi d©n NhËt kh«ng nhá ®èi víi t−¬ng lai cña ®Êt B¶n ®−îc më réng. Hä cã ®iÒu kiÖn giao n−íc NhËt B¶n, ®ã lµ gia tµi trÝ thøc vµ l−u, tiÕp xóc víi nh÷ng thµnh tùu v¨n nh÷ng bµi häc bæ Ých tõ thùc tÕ mµ ph¸i minh cña nh©n lo¹i, nhanh chãng bé mang vÒ sau chuyÕn ®i. Trong c¸c chuyÓn tõ giai ®o¹n "häc hái ph−¬ng bµi häc Êy, chóng t«i cho r»ng bµi diÔn T©y" sang giai ®o¹n " v−ît tréi ph−¬ng v¨n cña Thñ t−íng Bixmac nh©n buæi T©y ". ChØ trong thêi gian ng¾n, NhËt tiÕp ph¸i bé Iwakura cã ¶nh h−ëng rÊt ®· “chuyÓn ®æi tõ mét x· héi tiÒn hiÖn lín ®Õn suy nghÜ cña c¸c thµnh viªn ®¹i tæ chøc theo kiÓu phong kiÕn thµnh 77
  6. ho ng thÞ h¶i yÕn Vai trß cña ... ®èi víi lÞch sö NhËt B¶n, TR. 74-80 trong ph¸i ®oµn. Bµi diÔn v¨n cã ®o¹n: tùu ®¹t ®−îc lµ nÒn mãng quan träng “...HiÖn nay c¸c n−íc trªn thÕ giíi ®−a NhËt B¶n tiÕn dÇn lªn giai ®o¹n ®Õ th−êng nãi ®Õn lÔ nghÜa vµ th©n thiÖn quèc chñ nghÜa trong nh÷ng thËp niªn trong bang giao, nh−ng thùc ra bªn ®Çu thÕ kû XX. trong hä chñ tr−¬ng søc m¹nh lµ tÊt c¶. Trªn lÜnh vùc qu©n sù, qu©n ®éi C¸c n−íc m¹nh lu«n uy hiÕp n−íc yÕu, NhËt ®−îc ®Çu t− rÊt hiÖn ®¹i, tinh c¸c n−íc lín t×m c¸ch chiÕm n−íc nhá. nhuÖ, cã thÓ nãi lµ bËc nhÊt so víi c¸c N−íc §øc chóng t«i trong nh÷ng n¨m n−íc trong khu vùc. C¸c nhµ l·nh ®¹o qua lµ n−íc nhá, ®· tõng chÞu nhôc nh· NhËt B¶n thêi Minh TrÞ ®· trang bÞ cho bao lÇn, chóng t«i kh«ng bao giê quªn quèc gia nÒn quèc phßng cã lôc qu©n vµ ®−îc c¸i nhôc nµy. C¸i gäi lµ c«ng lÝ h¶i qu©n m¹nh t−¬ng ®−¬ng víi c¸c quèc tÕ ch¼ng qua lµ c«ng cô b¶o vÖ n−íc ¢u ch©u. Lùc l−îng qu©n ®éi míi quyÒn lîi cña c¸c n−íc m¹nh. Khi thÊy nµy do Thiªn Hoµng thèng lÜnh vµ ®©y cã lîi th× c¸c n−íc m¹nh ®em c«ng lÝ lµ mét qu©n ®éi m¹nh ®Ó tiÕn hµnh quèc tÕ ra, khi thÊy bÊt lîi th× trë mÆt nh÷ng cuéc chiÕn tranh x©m l−îc nh»m dïng søc m¹nh. Vµ “... kh¸c víi c¸c n©ng cao vÞ thÕ cña NhËt trªn tr−êng n−íc lín, c¸c n−íc nhá kh«ng thÓ v−ît quèc tÕ vµo cuèi thÕ kû XIX, ®Çu thÕ kû qua ®−îc khái khu«n khæ cña c«ng lÝ XX. Sù lín m¹nh cña qu©n ®éi còng quèc tÕ. C¸c n−íc nµy mÆc dï lu«n cè ¶nh h−ëng kh¸ nhiÒu trong viÖc lËp g¾ng gi÷ cho b»ng ®−îc tù chñ, nh−ng ®Þnh chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña NhËt. thùc tÕ hä bÊt lùc khi bÞ c¸c n−íc lín lÊy §Çu nh÷ng n¨m b¶y m−¬i cña thÕ ®en lµm tr¾ng, lÊy sù x©m l−îc lµm lÏ kØ XIX, NhËt b¾t ®Çu chó ý ®Õn c¸c ph¶i...” [8, tr.63]. Bµi häc “søc m¹nh lµ n−íc xung quanh vµ can thiÖp vµo c«ng c«ng lÝ quèc tÕ” cña Bixmac cã mét ý viÖc néi bé c¸c n−íc nµy. Quan ®iÓm vÒ nghÜa s©u s¾c h¬n c¶ nh÷ng bµi diÔn sù b¶o hé cña c¸c c−êng quèc ®èi víi c¸c thuyÕt vÒ tù do d©n chñ mµ hä ®· ®−îc d©n téc cña ch©u ¢u d−êng nh− ®ang cã nghe ë Mü, Anh, Ph¸p... ¶nh h−ëng ®Õn ng−êi NhËt. §ång thêi Kh¸t väng x©y dùng ®Êt n−íc giµu hä còng nhËn thÊy r»ng c¸c cuéc viÔn m¹nh thÓ hiÖn qua hµng lo¹t chÝnh chinh lµ sù b¶o ®¶m tèt nhÊt cho an s¸ch c¶i c¸ch trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc ninh vµ uy tÝn quèc gia. N¨m 1879, kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi. C«ng cuéc c¶i NhËt chÝnh thøc chiÕm quÇn ®¶o L−u c¸ch ®ã nh− mét c¸i chæi khæng lå quÐt CÇu vµ s¸p nhËp thµnh mét huyÖn cña bá c¸c c¶n trë cña chÕ ®é phong kiÕn, NhËt. Sau ®ã, víi viÖc giµnh th¾ng lîi më réng con ®−êng ®Õn víi chñ nghÜa t− trong cuéc chiÕn tranh Trung - NhËt b¶n cña NhËt. Giai ®o¹n trong vµ sau (1894 -1895) ®· ®−a l¹i kÕt qu¶ mong c¶i c¸ch ®· chøng kiÕn sù th¨ng hoa rùc ®îi cho chñ nghÜa t− b¶n n−íc nµy, ®ã rì cña nÒn kinh tÕ NhËt B¶n. NhËt ®· lµ: nhanh chãng trë thµnh mét c−êng quèc - G¹t bá ®−îc ¶nh h−ëng cña nhµ cã nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i kh«ng chØ ë Thanh ra khái TriÒu Tiªn, më ra mét trong khu vùc mµ b¾t ®Çu ®−îc coi qu¸ tr×nh míi cho NhËt B¶n ®Ó ®i ®Õn träng trªn tr−êng quèc tÕ. Nh÷ng thµnh ®éc chiÕm hoµn toµn TriÒu Tiªn. 78
  7. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 3b-2008 - Buéc nhµ Thanh ph¶i kÝ hiÖp −íc cña NhËt B¶n ®· ®−îc thùc hiÖn mét M· Quan- mét hiÖp −íc bÊt b×nh ®¼ng c¸ch trän vÑn. Sau chiÕn tranh, NhËt ®· ®−a NhËt B¶n v−¬n lªn ngang hµng kh¼ng ®Þnh ®−îc ®Þa vÞ vÒ chÝnh trÞ, víi c¸c n−íc t− b¶n ¢u – Mü trong cuéc kinh tÕ ë ch©u ¸ vµ c¶ trªn thÕ giíi. VÞ chiÕn tranh giµnh quyÒn lîi ë Trung trÝ n−íc NhËt ®−îc n©ng cao trªn Quèc. tr−êng quèc tÕ. VÞ trÝ nµy l¹i ®−îc n©ng - Sau chiÕn tranh, NhËt B¶n b¾t cao h¬n khi tiÕng sóng cña cuéc chiÕn ®Çu ph¸t huy lîi thÕ ®Ó x©m nhËp vïng tranh NhËt – Nga (1904-1905) kÕt thóc. §«ng B¾c Trung Quèc - mét vïng ®Êt Ýt ai cã thÓ tin r»ng mét c−êng quèc ®Çy giµu kho¸ng s¶n mµ chñ nghÜa t− b¶n tham väng ®· tõng Ðp NhËt ph¶i kÝ hiÖp NhËt ®· thÌm kh¸t tõ l©u. −íc bÊt b×nh ®¼ng vµo thêi M¹c Phñ - Cuéc chiÕn tranh Trung - NhËt trë Tokugawa nh− Nga, l¹i ph¶i khuÊt thµnh mét trong nh÷ng yÕu tè quan phôc tr−íc søc m¹nh cña ng−êi NhËt. träng lµm cho chñ nghÜa t− b¶n ë NhËt Nh÷ng kú tÝch cña NhËt B¶n ®· khiÕn B¶n ®−îc x¸c lËp v÷ng ch¾c sau chiÕn cho ph−¬ng T©y ®i tõ ng¹c nhiªn nµy tranh. ®Õn ng¹c nhiªn kh¸c. Víi chiÕn th¾ng Sau cuéc chiÕn, NhËt B¶n ®· cã mét tr−íc Thanh triÒu vµ Nga, NhËt B¶n c¬ së thuéc ®Þa v÷ng ch¾c, mét sè vèn chÝnh thøc gia nhËp vµo c©u l¹c bé c¸c giµu cã (tõ tiÒn ®Òn bï chiÕn phÝ cña c−êng quèc trªn thÕ giíi. Sù v−¬n lªn Trung Quèc), vµ quan träng h¬n lµ ®· m¹nh mÏ cña NhËt ®· trë thµnh mét n©ng cao ®Þa vÞ cña m×nh lªn ngang th¸ch thøc lín ®èi víi c¸c c−êng quèc hµng víi c¸c c−êng quèc ph−¬ng T©y. ¢u – Mü trong cuéc tranh giµnh thÞ G©y chiÕn víi Trung Quèc v× vÊn ®Ò tr−êng thÕ giíi ®Çu thÕ kû XX. tranh chÊp quyÒn lîi ë TriÒu Tiªn, Râ rµng, ChÝnh quyÒn Minh TrÞ víi nh−ng ®ång thêi NhËt B¶n cßn h−íng c«ng cuéc c¶i c¸ch vµ chÝnh s¸ch ®èi tíi môc ®Ých cao h¬n: t¹o ra mét vËn héi ngo¹i hÕt søc kh«n khÐo, linh ho¹t ®· míi cho uy tÝn cña NhËt trªn thÕ giíi. ®−a NhËt B¶n trë thµnh mét ®Êt n−íc Lóc ®ã, c¸c n−íc ph−¬ng T©y ph¶i cã c¸i giµu m¹nh, mét c−êng quèc qu©n sù cã nh×n míi ®èi víi NhËt B¶n, r»ng n−íc tiÒm lùc t−¬ng ®−¬ng víi c¸c quèc gia NhËt kh¸c h¼n Trung Quèc, kh«ng cßn hïng c−êng ë ch©u ¢u, “®· thùc hiÖn lµ n−íc ch©u ¸ chËm tiÕn n÷a. Tõ ®ã, ®−îc tham väng chØ trong h¬n mét thÕ quyÒn lîi cña NhËt B¶n trªn tr−êng hÖ. LÞch sö hiÖn ®¹i Ýt cã tr−êng hîp quèc tÕ kh«ng cßn thua thiÖt mµ ®−îc ®iÓn h×nh nµo vÒ mét thÕ ®i lªn chÝnh t«n träng h¬n rÊt nhiÒu. Môc ®Ých nµy trÞ chãi läi nh− vËy” [7, tr.121]. T i liÖu tham kh¶o [1] Bé ngo¹i giao, Héi nhËp quèc tÕ vµ gi÷ v÷ng b¶n s¾c, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, HN, 1995. [2] Vò Khoan, Ngo¹i giao phôc vô sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n−íc, TC NCQT, sè 7, 1995. 79
  8. ho ng thÞ h¶i yÕn Vai trß cña ... ®èi víi lÞch sö NhËt B¶n, TR. 74-80 [3] NguyÔn §×nh Lu©n, Quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ mét th¸ch thøc víi chñ quyÒn quèc gia, TC NCQT, Sè 4, 1994. [4] NguyÔn Thu Mü, §Æng BÝch Hµ, Th¸i Lan - cuéc hµnh tr×nh tíi c©u l¹c bé c¸c n−íc c«ng nghiÖp míi, NXB Sù thËt, 1992. [5] Vò D−¬ng Ninh, NguyÔn V¨n Hång, §¹i c−¬ng LÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i, T2, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 1998. [6] Edwin O. Reichauer, NhËt B¶n qu¸ khø vµ hiÖn t¹i, NXB KHXH, 1994. [7] Edwin O. Reichauer, LÞch sö NhËt B¶n vµ ng−êi NhËt tõ khëi thuû ®Õn n¨m 1945, T− liÖu th− viÖn Qu©n ®éi. [8] Hoµng §¹i TuÖ, Kh¶o s¸t lÞch sö quèc tÕ ho¸ cña NhËt B¶n, TC NCNB, sè4, 1996. Summary The role of foreign policy under the reign of Meiji (1868- 1912) in Japan history The second half of the 19th century and the beginning of the 20th century were the transitional period of Asian nations. History set up these nations a lot of oppotunities and challenges - which had decisive significance in existence and development of each country - nation. In that historical setting, Japan grasped the oppotunities, overcame the challenges to create its own stable position. The foreign policy made a great contributed to that miraculous achievement. Basing on the examination, comparison with the combined carrying out three fixed targets in foreign activities (security target, developing and influential target), the article has shown the role of foreign policy under the reign of Meiji in Japan history. (a) khoa LÞch sö, Tr−êng §¹i häc Vinh. 80
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.26: Bộ 320 Luận Văn Thạc Sĩ Y Học
320 tài liệu
1257 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2