intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Thủ tục phê chuẩn điều ước quốc tế ở Việt Nam "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

70
lượt xem
4
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thủ tục phê chuẩn điều ước quốc tế ở Việt Nam Như vậy, điều chỉnh hành vi con người là hướng dẫn cách xử sự cho chủ thể, làm thay đổi hành vi của họ, làm giảm thiểu những hành vi tiêu cực, tăng cường những hành vi tích cực, làm cho nó trở nên phù hợp với yêu cầu, đòi hỏi của xã hội.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Thủ tục phê chuẩn điều ước quốc tế ở Việt Nam "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi TS. Vò Hång Anh * N ghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng to n quèc lÇn thø IX ®Ò ra nhiÖm vô cho §¶ng v Nh n−íc ta trong giai ®o¹n tíi l x©y dùng t¹i phiªn häp ®Çu tiªn cña ChÝnh phñ l©m thêi ViÖt Nam d©n chñ céng ho (9/1945), Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ® ®Ò ra 6 nhiÖm vô Nh n−íc ph¸p quyÒn x héi chñ nghÜa, x cÊp b¸ch m ChÝnh phñ cÇn ph¶i thùc hiÖn. héi c«ng b»ng, d©n chñ v v¨n minh. §Ó Mét trong s¸u nhiÖm vô ®ã l x©y dùng thùc hiÖn th nh c«ng môc tiªu n y cña HiÕn ph¸p. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nãi: §¶ng ®ßi hái trong thêi gian tíi chóng ta “Tr−íc chóng ta ® bÞ chÕ ®é qu©n chñ cai ph¶i tiÕp tôc kh«ng ngõng ph¸t huy d©n trÞ, råi ®Õn chÕ ®é thùc d©n kh«ng kÐm chñ, b¶o ®¶m quyÒn lùc nh n−íc thuéc vÒ phÇn chuyªn chÕ nªn n−íc ta kh«ng cã nh©n d©n. HiÕn ph¸p, nh©n d©n ta kh«ng ®−îc h−ëng H¬n 50 n¨m qua, d−íi sù l nh ®¹o cña quyÒn tù do, d©n chñ. Chóng ta ph¶i cã mét §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, nÒn d©n chñ x HiÕn ph¸p d©n chñ”.(1) D−íi sù chØ ®¹o trùc héi chñ nghÜa ® ®−îc x©y dùng v ®ang tiÕp cña B¸c Hå, b¶n HiÕn ph¸p ®Çu tiªn tõng b−íc ®−îc ho n thiÖn. HiÕn ph¸p l cña n−íc ViÖt Nam d©n chñ ® ®−îc so¹n mét trong nh÷ng yÕu tè ph¸p lÝ c¬ b¶n t¹o th¶o. Ng y 9/11/1946 Quèc héi kho¸ I ® nÒn mãng cho viÖc x©y dùng, ph¸t triÓn v th«ng qua b¶n HiÕn ph¸p n y. ho n thiÖn nÒn d©n chñ x héi chñ nghÜa. §iÒu 1 HiÕn ph¸p 1946 tuyªn bè: “TÊt Trong hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam, c¶ quyÒn bÝnh trong n−íc l cña to n thÓ HiÕn ph¸p l luËt c¬ b¶n cña Nh n−íc cã nh©n d©n ViÖt Nam, kh«ng ph©n biÖt nßi hiÖu lùc ph¸p lÝ cao nhÊt ®ång thêi HiÕn gièng, g¸i trai, gi u nghÌo, giai cÊp, t«n ph¸p l ph−¬ng tiÖn ph¸p lÝ cao nhÊt thÓ gi¸o”. Ngo i ra, HiÕn ph¸p cßn d nh to n hiÖn t− t−ëng cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam bé Ch−¬ng II ®Ó quy ®Þnh c¸c quyÒn tù d−íi h×nh thøc nh÷ng quy ph¹m ph¸p luËt. do, d©n chñ cho c«ng d©n ViÖt Nam. Néi dung c¬ b¶n cña HiÕn ph¸p l vÊn ®Ò tæ KÕ thõa v ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ d©n chøc quyÒn lùc nh n−íc, tæ chøc bé m¸y chñ cña HiÕn ph¸p 1946, c¸c b¶n HiÕn ph¸p nh n−íc v ghi nhËn c¸c quyÒn tù do d©n sau n y cña Nh n−íc ViÖt Nam x héi chñ chñ cña c«ng d©n. ChÝnh v× HiÕn ph¸p ®ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng trong viÖc kh¼ng ®Þnh * Gi¶ng viªn Khoa h nh chÝnh - nh n−íc quyÒn tù do, d©n chñ cña c¸ nh©n cho nªn Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi T¹p chÝ luËt häc sè 3/2003 3
  2. nghiªn cøu - trao ®æi nghÜa ®Òu kh¼ng ®Þnh nguyªn t¾c quyÒn lùc trong c¸c mÆt sau ®©y: nh n−íc thuéc vÒ nh©n d©n ®ång thêi cßn 1. §èi víi chÕ ®é bÇu cö thiÕt lËp c¬ chÕ b¶o ®¶m sao cho viÖc thùc ChÕ ®é bÇu cö m chóng ta ¸p dông thi quyÒn lùc nh n−íc phôc vô cho lîi Ých trong nh÷ng n¨m võa qua thÓ hiÖn tÝnh −u cña nh©n d©n v lu«n n»m d−íi sù kiÓm viÖt cña nh n−íc x héi chñ nghÜa. Tuy so¸t cña nh©n d©n. nhiªn, c¸c cuéc bÇu cö võa qua cho thÊy ®¹i D−íi chÕ ®é ta, nh©n d©n thùc hiÖn quyÒn bé phËn quÇn chóng nh©n d©n ch−a ®−îc lùc nh n−íc th«ng qua hai h×nh thøc c¬ b¶n tham gia v o giai ®o¹n ®Ò cö øng cö viªn; l d©n chñ trùc tiÕp v d©n chñ ®¹i diÖn. ph¹m vi lùa chän ®¹i biÓu trong sè øng cö I. H×nh thøc d©n chñ trùc tiÕp viªn cña cö tri bÞ h¹n chÕ bëi v× tØ lÖ chªnh D©n chñ trùc tiÕp l h×nh thøc nh©n d©n lÖch gi÷a ®¹i biÓu v ng−êi øng cö rÊt thÊp; trùc tiÕp thÓ hiÖn ý chÝ v nguyÖn väng cña cö tri kh«ng ho n to n n¾m ®Çy ®ñ th«ng m×nh. §©y l h×nh thøc h÷u hiÖu t¹o cho tin vÒ tÊt c¶ c¸c øng cö viªn trong ®¬n vÞ nh©n d©n, víi tÝnh c¸ch l chñ thÓ tèi cao v bÇu cö, ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng øng cö viªn duy nhÊt cña quyÒn lùc nh n−íc, kh¶ n¨ng do trung −¬ng giíi thiÖu vÒ ®Þa ph−¬ng; hiÖn tham gia tÝch cùc v chñ ®éng v o c¸c ho¹t t−îng vi ph¹m ph¸p luËt bÇu cö nh− bÇu hé, ®éng cña Nh n−íc. bÇu thay cßn diÔn ra phæ biÕn. L luËt c¬ b¶n cña Nh n−íc, HiÕn ph¸p Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ x héi ng y ®ãng vai trß quan träng trong viÖc quy ®Þnh c ng ph¸t triÓn, tr×nh ®é v¨n ho¸ v nhËn c¸c ph−¬ng thøc, x¸c lËp c¬ chÕ b¶o ®¶m thøc chÝnh trÞ trong nh©n d©n ng y c ng cho nh©n d©n thùc hiÖn quyÒn l m chñ trùc ®−îc n©ng lªn mét c¸ch râ rÖt, ®ßi hái tiÕp cña m×nh. Theo quy ®Þnh cña HiÕn chóng ta ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi, ho n ph¸p hiÖn h nh, h×nh thøc d©n chñ trùc tiÕp thiÖn chÕ ®é bÇu cö. ViÖc c¶i c¸ch chÕ ®é ®−îc thùc hiÖn b»ng c¸c ph−¬ng thøc sau: bÇu cö ph¶i ®−îc thùc hiÖn mét c¸ch ®ång ChÕ ®é bÇu, b i miÔn ®¹i biÓu Quèc héi, bé tõ kh©u chia ®¬n vÞ bÇu cö, Ên ®Þnh sè ®¹i biÓu héi ®ång nh©n d©n; chÕ ®é gÆp gì l−îng ®¹i biÓu cho mçi ®¬n vÞ bÇu cö, giíi tiÕp xóc víi cö tri cña ®¹i biÓu Quèc héi, ®¹i thiÖu øng cö viªn, hiÖp th−¬ng cho ®Õn giai biÓu héi ®ång nh©n d©n; quyÒn c«ng d©n tham ®o¹n vËn ®éng tranh cö ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn gia th¶o luËn c¸c vÊn ®Ò chung cña c¶ n−íc v cho cö tri tÝch cùc tham gia v o qu¸ tr×nh cña ®Þa ph−¬ng, biÓu quyÕt khi Nh n−íc tæ bÇu cö, b¶o ®¶m më réng ph¹m vi ng−êi chøc tr−ng cÇu ý d©n... øng cö cho cö tri lùa chän, b¶o ®¶m cho cö Trong thêi gian võa qua, h×nh thøc d©n tri n¾m ®−îc ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin vÒ øng cö chñ trùc tiÕp ® ng y c ng ®ãng vai trß tÝch viªn, kh¾c phôc t×nh tr¹ng vi ph¹m ph¸p cùc trong viÖc ph¸t huy quyÒn l m chñ vÒ luËt vÒ bÇu cö. Ngo i ra, trong thêi gian tíi mäi mÆt cña nh©n d©n. Tuy nhiªn bªn c¹nh chóng ta nªn nghiªn cøu më réng ph¹m vi mÆt tÝch cùc, thùc tÕ thùc hiÖn h×nh thøc c¬ quan, chøc danh ®−îc th nh lËp b»ng d©n chñ n y cßn béc lé mét sè h¹n chÕ con ®−êng bÇu cö. 4 T¹p chÝ luËt häc sè 3/2003
  3. nghiªn cøu - trao ®æi 2. §èi víi viÖc thùc hiÖn chÕ ®é b·i nh÷ng ®¹i biÓu th nh viªn kh«ng cßn xøng nhiÖm ®¹i biÓu ®¸ng víi sù tÝn nhiÖm cña nh©n d©n.(2) Thùc ChÕ ®é b i nhiÖm ®¹i biÓu d©n cö ®−îc tÕ nh÷ng lÇn b i nhiÖm ®¹i biÓu Quèc héi, h×nh th nh trªn c¬ së nguyªn t¾c uû quyÒn ®¹i biÓu héi ®ång nh©n d©n cho thÊy nh÷ng mÖnh lÖnh (imperative mandate) ®−îc c¸c ®¹i biÓu bÞ b i nhiÖm vi ph¹m kØ luËt kh«ng nh n−íc x héi chñ nghÜa sö dông kh«ng ph¶i trªn c−¬ng vÞ ®¹i biÓu d©n cö m trªn nh÷ng ®Ó kh¾c phôc tÝnh h×nh thøc trong c−¬ng vÞ l ng−êi qu¶n lÝ, l nh ®¹o, kinh ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan d©n cö nãi doanh hoÆc c−¬ng vÞ kh¸c. Do ®ã, viÖc b i chung, c¸c ®¹i biÓu d©n cö nãi riªng m nhiÖm nh÷ng c¸ nh©n ®ã ch−a thÓ hiÖn ®Çy cßn l mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó nh©n ®ñ tinh thÇn cña chÕ ®é b i nhiÖm ®¹i biÓu d©n thùc hiÖn quyÒn gi¸m s¸t cña m×nh. d©n cö. Muèn cho chÕ ®é b i nhiÖm ®¹i Theo nguyªn t¾c n y, cö tri, th«ng qua bÇu biÓu thùc sù trë th nh mét trong nh÷ng cö, trao cho c¸c ®¹i biÓu uû nhiÖm th− ®ång ph−¬ng thøc ®Ó nh©n d©n thùc hiÖn quyÒn thêi cã quyÒn b i miÔn ®¹i biÓu nÕu ®¹i l m chñ cña m×nh, trong thêi gian tíi chóng biÓu kh«ng thùc hiÖn hoÆc kh«ng thùc hiÖn ta cã thÓ kh¾c phôc h¹n chÕ n y theo mét tèt uû nhiÖm th−. trong nh÷ng h−íng sau: Nguyªn t¾c uû nhiÖm th− ®−îc c¸c Thø nhÊt, ¸p dông nguyªn t¾c uû nhiÖm n−íc x héi chñ nghÜa ¸p dông theo c¸c th−. Theo ph−¬ng ¸n n y, chóng ta ph¶i söa møc ®é kh¸c nhau. Trong thùc tÕ, chØ cã ®æi LuËt bÇu cö, bæ sung quy ®Þnh buéc c¸c HiÕn ph¸p n¨m 1977 cña Liªn X« ¸p dông øng cö viªn trong qu¸ tr×nh vËn ®éng tranh nguyªn t¾c uû nhiÖm th− mét c¸ch ®Çy ®ñ cö ph¶i cam kÕt víi cö tri n¬i ®¹i biÓu ra nhÊt. ë ViÖt Nam, c¸c HiÕn ph¸p 1946, tranh cö vÒ nh÷ng ho¹t ®éng cña m×nh 1959, 1980, 1992 kh«ng ®Ò cËp nguyªn t¾c trong tr−êng hîp tróng cö. Trong qu¸ tr×nh uû nhiÖm th− nh−ng cho phÐp cö tri b i l m nhiÖm vô, ®¹i biÓu kh«ng thùc hiÖn nhiÖm ®¹i biÓu d©n cö khi ®¹i biÓu ®ã ®óng cam kÕt th× cö tri cã quyÒn ®Æt vÊn ®Ò kh«ng cßn xøng ®¸ng víi sù tÝn nhiÖm cña b i nhiÖm ®¹i biÓu. Tuy nhiªn, ph−¬ng ¸n nh©n d©n. Tuy nhiªn, HiÕn ph¸p còng nh− n y khã cã thÓ ¸p dông ®èi víi ®¹i biÓu c¸c v¨n b¶n luËt kh¸c ch−a cã ®iÒu kho¶n Quèc héi. Bëi lÏ theo tinh thÇn cña §iÒu 97 n o x¸c ®Þnh ®¹i biÓu ph¹m ph¶i h nh vi HiÕn ph¸p, ®¹i biÓu Quèc héi l ng−êi ®¹i hay thùc hiÖn ho¹t ®éng nh− thÕ n o sÏ bÞ diÖn cho ý chÝ, nguyÖn väng cña nh©n d©n, coi l kh«ng xøng ®¸ng víi sù tÝn nhiÖm kh«ng chØ ®¹i diÖn cho nh©n d©n ë ®¬n vÞ cña nh©n d©n. §iÒu n y dÉn ®Õn nh÷ng bÇu cö ra m×nh m cßn ®¹i diÖn cho nh©n khã kh¨n nhÊt ®Þnh khiÕn cho chÕ ®é cö d©n c¶ n−íc. V× vËy, trong qu¸ tr×nh thùc tri b i nhiÖm ®¹i biÓu kh«ng thÓ thùc hiÖn nhiÖm vô ®¹i biÓu, bªn c¹nh viÖc b¶o hiÖn ®−îc trong thùc tÕ. vÖ lîi Ých cña ng−êi d©n ë ®¬n vÞ bÇu cö, HiÕn ph¸p hiÖn h nh bæ sung thªm quy ®¹i biÓu Quèc héi cßn ph¶i tÝnh ®Õn lîi Ých ®Þnh cho phÐp c¬ quan d©n cö b i nhiÖm cña nh©n d©n c¶ n−íc (lîi Ých d©n téc). T¹p chÝ luËt häc sè 3/2003 5
  4. nghiªn cøu - trao ®æi MÆt kh¸c, thñ tôc thùc hiÖn chÕ ®é cö ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt ch−a ®−îc quan tri b i nhiÖm ®¹i biÓu cÇn ph¶i ®−îc quy t©m ®óng møc; nhËn thøc cña mét sè ®¹i ®Þnh trong v¨n b¶n luËt riªng chø kh«ng chØ biÓu, ®Æc biÖt l ®¹i biÓu héi ®ång nh©n d©n ®−îc ®iÒu chØnh bëi mét v i ®iÒu trong LuËt vÒ tÇm quan träng v ý nghÜa cña c«ng t¸c bÇu cö nh− hiÖn nay. Bëi v×, thñ tôc b i n y ch−a ®Çy ®ñ. nhiÖm ®¹i biÓu rÊt phøc t¹p v chÕ ®é cö tri §Ó n©ng cao chÊt l−îng ho¹t ®éng n y b i nhiÖm ®¹i biÓu d©n cö còng cã ý nghÜa cña ®¹i biÓu d©n cö, trong thêi gian tíi chÝnh trÞ nh− chÕ ®é cö tri bÇu ra ng−êi ®¹i chóng ta cÇn ph¶i t¨ng dÇn sè ®¹i biÓu ho¹t diÖn cña m×nh; ®éng chuyªn tr¸ch c¶ trong th nh phÇn cña Thø hai, chØ ¸p dông chÕ ®é c¬ quan Quèc héi v héi ®ång nh©n d©n, tiÕn tíi d©n cö b i nhiÖm ®¹i biÓu th nh viªn cña chuyªn nghiÖp ho¸ ho¹t ®éng cña c¬ quan m×nh khi ®¹i biÓu ®ã kh«ng cßn xøng ®¸ng d©n cö; c¶i tiÕn ph−¬ng ph¸p v h×nh thøc víi sù tÝn nhiÖm cña nh©n d©n nh−ng vÉn thùc hiÖn chÕ ®é gÆp gì, tiÕp xóc víi cö tri x©y dùng c¬ chÕ ®Ó nh©n d©n cã thÓ tham theo h−íng t¨ng sè lÇn gÆp gì, më réng gia ë møc ®é nhÊt ®Þnh v o thñ tôc n y. ph¹m vi, ®èi t−îng gÆp gì chø kh«ng chØ Ph−¬ng ¸n n y ® ®−îc HiÕn ph¸p n¨m dõng l¹i ë nh÷ng ng−êi ®¹i diÖn ®−îc lùa 1946 ®Ò cËp. Theo quy ®Þnh cña §iÒu 41 chän tõ tr−íc; t¨ng c−êng c¬ së vËt chÊt cho HiÕn ph¸p n¨m 1946, NghÞ viÖn ph¶i xÐt ®¹i biÓu, b¶o ®¶m sao cho mçi ®¹i biÓu vÊn ®Ò b i miÔn nghÞ viªn khi nhËn ®−îc ®Ò Quèc héi cã v¨n phßng t¹i ®¬n vÞ bÇu cö ra nghÞ cña mét phÇn t− tæng sè cö tri tØnh hay m×nh v ®−îc tuyÓn Ýt nhÊt mét th− kÝ gióp th nh phè ® bÇu ra nghÞ viªn ®ã. Trong viÖc. giai ®o¹n hiÖn nay, ®Ó ¸p dông ph−¬ng ¸n 4. §èi víi quyÒn tham gia th¶o luËn n y cÇn quy ®Þnh râ nhiÖm vô cña ®¹i biÓu, c¸c vÊn ®Ò chung cña c¶ n−íc v ®Þa x¸c ®Þnh râ nh÷ng viÖc ®¹i biÓu kh«ng ®−îc ph−¬ng, biÓu quyÕt khi Nh n−íc tæ chøc l m. §©y chÝnh l c¬ së ®Ó cö tri c¨n cø v o tr−ng cÇu ý d©n ®ã ®¸nh gi¸ møc ®é tÝn nhiÖm cña m×nh ®èi Trong thêi gian qua, Nh n−íc ® tæ víi ®¹i biÓu. chøc nhiÒu ho¹t ®éng lÊy ý kiÕn ®ãng gãp 3. §èi víi chÕ ®é gÆp gì, tiÕp xóc cö cña nh©n d©n v o viÖc x©y dùng HiÕn ph¸p tri cña ®¹i biÓu d©n cö v mét sè v¨n b¶n luËt. MÆc dï vËy, cho MÆc dï trong thêi gian qua chóng ta ® ®Õn nay vÉn ch−a cã v¨n b¶n ph¸p luËt n o cã nh÷ng nç lùc c¶i tiÕn ®Ó b¶o ®¶m n©ng quy ®Þnh cô thÓ nh÷ng vÊn ®Ò n o l vÊn ®Ò cao chÊt l−îng nh−ng ho¹t ®éng n y vÉn chung cña c¶ n−íc, tr−íc khi c¬ quan nh ch−a ®¸p øng ®−îc sù mong ®îi cña nh©n n−íc ban h nh HiÕn ph¸p hay v¨n b¶n luËt d©n. Nguyªn nh©n chñ yÕu l do ®a sè ®¹i n o ®ã cÇn ph¶i ®−a ra lÊy ý kiÕn ®ãng gãp biÓu d©n cö ho¹t ®éng theo chÕ ®é kh«ng cña nh©n d©n; thñ tôc lÊy ý kiÕn ®ãng gãp chuyªn tr¸ch, thêi gian d nh cho ho¹t ®éng cña nh©n d©n ®−îc tiÕn h nh ra sao; c¬ l m nhiÖm vô ®¹i biÓu kh«ng t−¬ng xøng; quan nh n−íc n o chÞu tr¸ch nhiÖm thùc 6 T¹p chÝ luËt häc sè 3/2003
  5. nghiªn cøu - trao ®æi hiÖn nhiÖm vô n y... ChÝnh v× lÝ do nãi trªn II. H×nh thøc d©n chñ ®¹i diÖn m ph¹m vi nh÷ng vÊn ®Ò ®−îc ®−a ra tham H×nh thøc d©n chñ ®¹i diÖn l h×nh thøc kh¶o ý kiÕn cña nh©n d©n chØ giíi h¹n ë c¬ b¶n th«ng qua ®ã nh©n d©n ViÖt Nam sö mét sè v¨n b¶n ph¸p luËt. ThiÕt nghÜ trong dông quyÒn lùc nh n−íc. H×nh thøc d©n thêi gian tíi chóng ta cÇn ph¶i x©y dùng v chñ ®¹i diÖn ®−îc vËn h nh theo c¬ chÕ ban h nh v¨n b¶n luËt quy ®Þnh cô thÓ vÒ hiÕn ®Þnh. Theo c¬ chÕ n y, nh©n d©n bÇu vÊn ®Ò n y nh»m më réng h¬n n÷a ph¹m vi ra c¬ quan ®¹i diÖn. C¬ quan ®¹i diÖn trùc nh÷ng vÊn ®Ò nh©n d©n ®−îc quyÒn tham tiÕp nhËn quyÒn lùc tõ nh©n d©n nªn cßn gia th¶o luËn, ®ãng gãp ý kiÕn. ®−îc gäi l c¬ quan quyÒn lùc nh n−íc, Tr−ng cÇu ý d©n l h×nh thøc trùc tiÕp trong ®ã Quèc héi l c¬ quan quyÒn lùc nh cao nhÊt thÓ hiÖn quyÒn lùc nh©n d©n. NhËn n−íc cao nhÊt, héi ®ång nh©n d©n l c¬ thøc s©u s¾c vÊn ®Ò n y, b¶n HiÕn ph¸p ®Çu quan quyÒn lùc nh n−íc ë ®Þa ph−¬ng. tiªn cña n−íc ViÖt Nam d©n chñ - HiÕn TÝnh chÊt quyÒn lùc nh n−íc cao nhÊt cña ph¸p n¨m 1946 ® d nh 3 ®iÒu quy ®Þnh Quèc héi thÓ hiÖn ë chç: Quèc héi thay quyÒn phóc quyÕt cña nh©n d©n (§iÒu 21, mÆt cho nh©n d©n c¶ n−íc quyÕt ®Þnh 32, 70) nh−ng do ho n c¶nh ®Êt n−íc cã nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt cña ®Êt n−íc chiÕn tranh nªn quyÒn phóc quyÕt cña nh©n nh− lËp hiÕn, lËp ph¸p, c¸c chÝnh s¸ch c¬ d©n ViÖt Nam kh«ng cã ®iÒu kiÖn thùc b¶n vÒ ®èi néi, ®èi ngo¹i, nhiÖm vô kinh tÕ, x héi, quèc phßng, an ninh cña ®Êt n−íc; hiÖn. HiÕn ph¸p n¨m 1992 tiÕp tôc ph¸t huy th nh lËp c¸c c¬ quan nh n−íc trung −¬ng; tinh thÇn cña HiÕn ph¸p n¨m 1946, quy quyÕt ®Þnh nh÷ng nguyªn t¾c chñ yÕu vÒ tæ ®Þnh cho c«ng d©n quyÒn biÓu quyÕt khi chøc v ho¹t ®éng cña bé m¸y nh n−íc; Nh n−íc tæ chøc tr−ng cÇu ý d©n.(3) Tuy gi¸m s¸t tèi cao ®èi víi to n bé ho¹t ®éng nhiªn, gÇn mét thËp kØ qua, quyÒn tr−ng cÇu cña nh n−íc. TÝnh chÊt quyÒn lùc nh ý d©n còng ch−a mét lÇn ®−îc thùc hiÖn n−íc cña héi ®ång nh©n d©n thÓ hiÖn ë vai trong thùc tÕ. Nguyªn nh©n c¬ b¶n cña sù trß cña héi ®ång nh©n d©n l c¬ quan thay chËm trÔ n y l cho ®Õn nay chóng ta vÉn mÆt nh©n d©n ®Þa ph−¬ng quyÕt ®Þnh c¸c ch−a x©y dùng ®−îc c¬ chÕ ph¸p lÝ ®Ó cô biÖn ph¸p nh»m x©y dùng ®Þa ph−¬ng vÒ thÓ ho¸ quyÒn tr−ng cÇu ý d©n cña c«ng d©n mäi mÆt, b¶o ®¶m ph¸t triÓn kinh tÕ v¨n ViÖt Nam. Trong thêi gian tíi, ®Ó b¶o ®¶m ho¸, n©ng cao ®êi sèng cña nh©n d©n; th nh cho quyÒn tr−ng cÇu ý d©n thùc sù ®i v o lËp ra c¬ quan h nh chÝnh nh n−íc ë ®Þa cuéc sèng, ®ßi hái chóng ta cÇn ph¶i ph−¬ng; thùc hiÖn quyÒn gi¸m s¸t ho¹t nhanh chãng x©y dùng v ban h nh ®¹o ®éng cña c¬ quan n y v c¸c c¬ quan nh luËt vÒ tr−ng cÇu ý d©n. LuËt cÇn quy ®Þnh n−íc kh¸c ®ãng trªn ®Þa b n ®Þa ph−¬ng. cô thÓ nh÷ng vÊn ®Ò n o Nh n−íc ph¶i §Ó b¶o ®¶m cho ho¹t ®éng cña c¬ quan ®−a ra ®Ó nh©n d©n biÓu quyÕt; tr×nh tù, ®¹i diÖn lu«n lu«n thÓ hiÖn lîi Ých cña nh©n thñ tôc tiÕn h nh cuéc biÓu quyÕt; kÕt qu¶ d©n, HiÕn ph¸p trao cho nh©n d©n quyÒn ph¸p lÝ cña cuéc tr−ng cÇu ý d©n... kiÓm tra gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¬ quan T¹p chÝ luËt häc sè 3/2003 7
  6. nghiªn cøu - trao ®æi d©n cö, ®¹i biÓu d©n cö ®ång thêi HiÕn ®éng cña c¬ quan d©n cö mét c¸ch to n ph¸p còng quy ®Þnh biÖn ph¸p chÕ t i ®èi diÖn. víi ®¹i biÓu kh«ng xøng ®¸ng víi sù tÝn VÊn ®Ò ®æi míi tæ chøc v ho¹t ®éng nhiÖm cña nh©n d©n, c¬ quan d©n cö l m cña c¬ quan d©n cö ®éng ch¹m ®Õn h ng thiÖt h¹i nghiªm träng ®Õn lîi Ých cña nh©n lo¹t c¸c ®iÒu kho¶n cña HiÕn ph¸p quy ®Þnh d©n. vÒ c¬ cÊu tæ chøc, nhiÖm vô, quyÒn h¹n HiÖu qu¶ cña h×nh thøc d©n chñ ®¹i còng nh− c¸c h×nh thøc ho¹t ®éng cña Quèc diÖn phô thuéc chñ yÕu v o kÕt qu¶ ho¹t héi. §Ó cã thÓ ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña ®éng cña c¸c c¬ quan d©n cö m kÕt qu¶ t×nh h×nh v nhiÖm vô míi, cÇn tiÕp tôc ho¹t ®éng cña c¬ quan d©n cö l¹i phô thuéc nghiªn cøu ®Ó kh«ng nh÷ng chuyÓn ph−¬ng v o c¸ch thøc tæ chøc v ph−¬ng thøc ho¹t thøc ho¹t ®éng cña Quèc héi “tõ tham luËn ®éng cña chóng. Trong nh÷ng n¨m qua, sang Quèc héi tranh luËn”(4) m cßn chuyÓn mÆc dï chóng ta ® tiÕn h nh mét sè c¶i Quèc héi tõ ho¹t ®éng b¸n chuyªn nghiÖp c¸ch tæ chøc v ho¹t ®éng cña Quèc héi v sang ho¹t ®éng chuyªn nghiÖp. §¹i biÓu héi ®ång nh©n d©n, tuy nhiªn nh÷ng thay Quèc héi cÇn ph¶i ®−îc t¸ch ra khái c¸c ®æi ®ã cßn chËm trÔ so víi sù ph¸t triÓn cña chøc danh liªn quan ®Õn ho¹t ®éng h nh ®êi sèng kinh tÕ x héi cña ®Êt n−íc, ®Æc ph¸p v t− ph¸p. §iÒu n y gióp cho ng−êi biÖt trong giai ®o¹n to n cÇu ho¸ nÒn kinh ®¹i diÖn cña nh©n d©n to n t©m, to n ý víi tÕ thÕ giíi hiÖn nay. V× vËy, ho¹t ®éng cña nhiÖm vô ®¹i biÓu cña m×nh. c¬ quan d©n cö ch−a ho n to n ®¸p øng Ho¹t ®éng lËp ph¸p v gi¸m s¸t cña ®−îc sù mong ®îi cña nh©n d©n. Cã thÓ dÔ Quèc héi ®ßi hái c¸c uû ban th−êng trùc d ng nhËn thÊy sù h¹n chÕ cña h×nh thøc cña Quèc héi kh«ng nh÷ng cÇn ph¶i ®−îc d©n chñ ®¹i diÖn l sù kh«ng t−¬ng xøng t¨ng c−êng vÒ sè l−îng m cßn ph¶i ®−îc gi÷a tÝnh chÊt ®¹i diÖn v quyÒn lùc nh t¨ng c−êng thªm quyÒn h¹n. Thùc tÕ ho¹t n−íc víi ph−¬ng thøc tæ chøc v ho¹t ®éng ®éng cña nghÞ viÖn ë c¸c n−íc cho thÊy, b¸n chuyªn nghiÖp cña c¬ quan d©n cö. h ng n¨m nghÞ viÖn th«ng qua mét sè l−îng Ho¹t ®éng lËp ph¸p l mét trong nh÷ng lín v¨n b¶n luËt, thÝ dô, Quèc héi MÜ th«ng ho¹t ®éng quan träng bËc nhÊt cña Quèc qua kho¶ng 300 dù luËt.(5) HiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng lËp ph¸p n y cã sù ®ãng gãp rÊt héi. Trong giai ®o¹n c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn quan träng cña c¸c uû ban. Theo quy ®Þnh ®¹i ho¸ ®Êt n−íc, x©y dùng nh n−íc ph¸p cña hiÕn ph¸p, ë nhiÒu n−íc c¸c uû ban quyÒn x héi chñ nghÜa, nhu cÇu qu¶n lÝ x cña nghÞ viÖn cã quyÒn khëi x−íng, tiÕp héi b»ng ph¸p luËt ®ßi hái ph¶i nhanh nhËn, chØnh lÝ dù ¸n luËt. ThËm chÝ ë mét chãng c¶i c¸ch ho¹t ®éng lËp ph¸p cña sè n−íc, trong mét sè tr−êng hîp cßn cho Quèc héi. V× ho¹t ®éng lËp ph¸p cña Quèc phÐp uû ban th−êng trùc cña nghÞ viÖn héi bÞ chi phèi bëi c¬ cÊu tæ chøc v c¸ch th«ng qua dù ¸n luËt.(6) Sù ho¹t ®éng tÝch thøc ho¹t ®éng cña Quèc héi, do vËy ®ßi cùc cã hiÖu qu¶ cña c¸c uû ban cña nghÞ hái chóng ta ph¶i c¶i c¸ch tæ chøc v ho¹t viÖn cho phÐp nghÞ viÖn, t¹i c¸c phiªn häp, 8 T¹p chÝ luËt häc sè 3/2003
  7. nghiªn cøu - trao ®æi chñ yÕu tËp trung th¶o luËn c¸c vÊn ®Ò c¬ thøc: H×nh thøc c©u hái v h×nh thøc ®iÒu b¶n cña dù ¸n luËt m kh«ng sa ® v o c¸c trÇn. H×nh thøc c©u hái ®−îc ®¹i biÓu sö vÊn ®Ò kh¸c nh− vÒ c©u ch÷, h nh v¨n v.v. dông ®Ó thu thËp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt. §iÒu n y kh«ng nh÷ng gãp phÇn rót ng¾n §¹i biÓu cã thÓ ®Æt c©u hái b»ng lêi hoÆc thêi gian th¶o luËn v th«ng qua mçi dù ¸n b»ng v¨n b¶n. Ng−êi ph¶i tr¶ lêi cã thÓ tr¶ luËt m cßn n©ng cao chÊt l−îng cña c¸c lêi ngay t¹i phiªn häp Quèc héi hoÆc tr¶ lêi v¨n b¶n luËt do nghÞ viÖn ban h nh. ThiÕt b»ng v¨n b¶n trong thêi h¹n do luËt ®Þnh. nghÜ chóng ta cÇn vËn dông mét c¸ch hîp lÝ §Ó h¹n chÕ nh÷ng c©u hái kh«ng râ néi m« h×nh n y v o viÖc ®æi míi tæ chøc v dung hoÆc nh÷ng c©u hái liªn quan ®Õn bÝ ho¹t ®éng cña Quèc héi n−íc ta. mËt quèc gia, cÇn quy ®Þnh trong luËt ph¹m QuyÒn gi¸m s¸t cña Quèc héi ®èi víi vi nh÷ng vÊn ®Ò m ng−êi ph¶i tr¶ lêi cã ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan nh n−íc trung quyÒn kh«ng tr¶ lêi. −¬ng, ®Æc biÖt l ®èi víi ho¹t ®éng cña H×nh thøc ®iÒu trÇn chØ ®−îc ¸p dông ChÝnh phñ l mét trong nh÷ng biÓu hiÖn trong tr−êng hîp quan chøc cao cÊp cña quan träng cña quyÒn lùc nh n−íc cao nhÊt Nh n−íc kh«ng ho n th nh nhiÖm vô cña Quèc héi. Quèc héi thùc hiÖn quyÒn hoÆc trong khi thùc hiÖn nhiÖm vô ph¹m gi¸m s¸t th«ng qua ho¹t ®éng cña Uû ban ph¶i h nh vi vi ph¹m ph¸p luËt. KÕt qu¶ th−êng vô Quèc héi, Héi ®ång d©n téc, c¸c cña h×nh thøc n y cã thÓ dÉn ®Õn sù b i uû ban cña Quèc héi, th«ng qua k× häp nhiÖm khái viÖc ®¶m nhËn chøc vô cña Quèc héi v ho¹t ®éng cña c¸c ®¹i biÓu quan chøc ®ã./. Quèc héi. T¹i k× häp, Quèc héi thùc hiÖn quyÒn (1).Xem: Hå ChÝ Minh TuyÓn tËp, TËp 1, Nxb. Sù gi¸m s¸t th«ng qua h×nh thøc nghe b¸o c¸o thËt, H. 1980, tr.356. (2). ChÕ ®é c¬ quan d©n cö b i nhiÖm ®¹i biÓu th nh ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan nh n−íc v ho¹t viªn ® ®−îc HiÕn ph¸p 1946 ®Ò cËp t¹i c¸c §iÒu 41 ®éng chÊt vÊn cña ®¹i biÓu Quèc héi. Thùc v 61. C¸c b¶n HiÕn ph¸p 1959 v 1980 chØ cho tÕ cho thÊy c¸c ®¹i biÓu sö dông quyÒn chÊt phÐp cö tri b i nhiÖm ®¹i biÓu d©n cö. vÊn ch−a ho n to n phï hîp víi néi dung v (3). C¸c HiÕn ph¸p 1959, 1980 kh«ng quy ®Þnh trùc tÝnh chÊt cña nã. Nh÷ng vÊn ®Ò ®¹i biÓu nªu tiÕp quyÒn tr−ng cÇu ý d©n m gi¸n tiÕp ®Ò cËp t¹i ra th−êng mang tÝnh chÊt c©u hái ®Ó thu c¸c ®iÒu quy ®Þnh vÒ quyÒn h¹n cña Uû ban th−êng thËp th«ng tin, nhiÒu c©u hái l¹i kh«ng cã vô Quèc héi (kho¶n 5 §iÒu 53 HiÕn ph¸p 1959) v néi dung. Trong nhiÒu tr−êng hîp, viÖc tr¶ Héi ®ång nh n−íc (kho¶n 6 §iÒu 84 HiÕn ph¸p lêi chÊt vÊn cña ng−êi bÞ chÊt vÊn cßn 1980). (4).Xem: Lª Minh Th«ng, “Mét sè vÊn ®Ò vÒ ho n chung chung, thiÕu cô thÓ. Cã nh÷ng vÊn ®Ò thiÖn c¸c c¬ së hiÕn ®Þnh cña tæ chøc bé m¸y nh ®−îc ®¹i biÓu ®Ò cËp qua nhiÒu phiªn häp n−íc ë n−íc ta hiÖn nay”, T¹p chÝ nh n−íc v ph¸p m vÉn kh«ng nhËn ®−îc c©u tr¶ lêi tho¶ luËt sè 4/2000, tr.9. ®¸ng. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña h×nh thøc (5).Xem: Vò Hång Anh, “Tæ chøc v ho¹t ®éng cña d©n chñ ®¹i diÖn, chóng ta còng cÇn ph¶i nghÞ viÖn ë mét sè n−íc trªn thÕ giíi”, Nxb. ChÝnh ®æi míi ho¹t ®éng chÊt vÊn cña Quèc héi. trÞ quèc gia, H. 2001, tr. 236. Trong chÊt vÊn nªn chia th nh hai h×nh (6).Xem: Vò Hång Anh. S®d, tr. 69 -70. T¹p chÝ luËt häc sè 3/2003 9
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2