intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo "Toàn cầu hoá và một số luận điểm về toàn cầu hoá "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

80
lượt xem
17
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Toàn cầu hoá và một số luận điểm về toàn cầu hoá

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo "Toàn cầu hoá và một số luận điểm về toàn cầu hoá "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi ThS. KiÒu ThÞ Thanh * T oàn c u hoá kinh t - thư ng ư c g i tính t t y u khách quan c a ti n trình toàn t t là toàn c u hoá - th hi n sâu s c s c u hoá v i nh ng ưu i m n i tr i ng k t n i và ph thu c l n nhau v nhi u lĩnh th i ch ra và tìm cách h n ch nh ng tác v c như kinh t , văn hoá, chính tr , xã h i ng tiêu c c c a nó, c bi t khi nh ng tác ngày càng gia tăng gi a các qu c gia trên th ng này có th là r t x u i v i các nư c gi i. Tuy nhiên, khi mà các quan h kinh t - nghèo ho c các nư c ang phát tri n. Trư c h t c n ph i có khái ni m ho c thương m i gi a các nư c ngày nay, dù tr c ti p hay gián ti p, luôn là m i quan tâm cách hi u chung v toàn c u hoá nhưng trư c h t và hàng u h u h t các h i ngh , trong th c t , i u này không d dàng, th m di n àn song phương hay a phương thì chí còn khá ph c t p khi mà toàn c u hoá tâm i m c a toàn c u hoá luôn là các quan nói chung ư c hi n di n như là “m t trong h kinh t cũng như i m m u ch t c a toàn thu hút ư c s quan tâm s nh ng v n sâu s c và gây tranh lu n nhi u nh t”.(1) c u hoá kinh t luôn là t do hoá thương m i, v i m c tiêu xoá b các rào c n Các nhà kinh t h c, các nhà ho ch nh thương m i ho c các c n tr khác i v i t chính sách, các nhà chuyên môn khác... t do thương m i trên ph m vi toàn c u. môi trư ng làm vi c ho c h c thu t, khi Toàn c u hoá ư c h u h t các h c gi nghiên c u toàn c u hoá thư ng g n v i nơi kh p nơi trên th gi i công nh n là khuynh phát ngu n các sách lư c kinh t qu c t hư ng khách quan trong s phát tri n c a ho c qu c gia như các t ch c, các cơ quan kinh t th gi i, g n v i s phát tri n c a thu c Liên h p qu c, Ngân hàng th gi i kinh t th gi i ngày nay ch y u d a vào s ho c các thi t ch thương m i, tài chính, k th a, sáng t o và phát tri n ki n th c, ti n t khác, các trư ng i h c ho c các ch t xám và các s n ph m thu c tài s n trí vi n, các cơ quan nghiên c u, phát tri n tu ang ngày càng tr nên có giá tr thương kinh t qu c gia ho c khu v c. M i m t m i l n hơn bao gi h t trong l ch s phát khái ni m, m t nh nghĩa hay m t cách tri n c a nó. Bên c nh ó, cũng có quan hi u v toàn c u hoá xu t phát t các h c i m xem xét toàn c u hoá ch v i nh ng gi này không ch th hi n trình chuyên “m t trái” c a nó, t ó ph n i quy t li t sâu c a h mà còn g n v i vi c nghiên c u ti n trình toàn c u hoá và t do hoá thương t góc nào, ngư i ưa ra khái ni m ng m i ang di n ra ngày càng nhanh, m nh hơn gi a các qu c gia. Ngoài hai khuynh * Gi ng viên Khoa lu t dân s hư ng này, m t s h c gi khác th a nh n Trư ng i h c Lu t Hà N i 34 t¹p chÝ luËt häc sè 5/2007
  2. nghiªn cøu - trao ®æi h hay ph n i ho c th hi n quan i m c u th c s ; m t s ngư i khác l i ho c là trung hoà i v i toàn c u hóa. V i m t nh nghĩa v toàn c u hoá cơ b n d a vào th c t như v y, th m chí ngư i ta còn k t sd oán ho c nhìn nh n v ti m năng lu n r ng: “b t k các cu c tranh lu n (v tương lai c a s phát tri n và h i nh p kinh t th gi i theo s phát tri n vư t b c c a toàn c u hoá) v n ang ti p t c di n ra v i ngành công ngh thông tin; ho c l i cơ b n t n s và quy mô l n, các khái ni m và hình ánh giá v toàn c u hoá theo s phán oán nh v toàn c u hoá nói chung s v n gi v kh năng và tri n v ng c a s phát tri n l i dáng v không th ng nh t và thi u toàn di n c a nó”.(2) văn hoá, xã h i mang tính toàn c u c a xã Minh ch ng cho lu n i m này, ngư i h i loài ngư i trong th k m i. ta trích d n vi c m t s ngư i xem xét toàn M c dù c i m cơ b n và quan tr ng c u hoá trong tính h th ng và trên ph m vi nh t c a toàn c u hoá là nó t o ra s k t n i “toàn c u” v i lu n i m r ng kinh t th và s ph thu c l n nhau ngày càng l n và gi i ngày nay h u như ch có m t con ư ng sâu s c gi a các qu c gia ng th i ã có phát tri n duy nh t g n v i nh ng thành t u s th ng nh t g n như tuy t i gi a các v chính tr , v kinh t và t do hoá thương nhà nghiên c u nhưng s nhìn nh n v toàn m i k t th i i m k t thúc chi n tranh l nh c u hoá nhi u bình di n khác nhau như cu i nh ng năm 1980 và u nh ng năm trên ch c ch n d n t i s a d ng trong 1990, g n v i s tan rã c a Liên Xô và các cách hi u v toàn c u hoá. Ch ng h n, nư c XHCN ông Âu. Bên c nh ó, có Friedman nh n nh: “Toàn c u hoá là s quan i m khác không ng tình vi c s h i nh p mang tính t t y u c a các th d ng thu t ng “toàn c u hoá”. ch ti n trư ng, các nhà nư c c p qu c gia và trình liên k t, h i nh p ngày càng sâu s c mà ngư i các lo i công ngh t i m t c p nhưng v n ph n ánh y nguyên t c ch ta chưa t ng ư c ch ng ki n trư c ó. S quy n qu c gia không th can thi p gi a h i nh p này tuân theo m t cách th c mà s các nư c trên th gi i ngày nay, nh ng t o kh năng cho các cá nhân, các doanh ngư i theo quan i m này cho r ng thu t nghi p và các nhà nư c vươn n m t th ng thích h p hơn s là “qu c t hoá”. gi i phát tri n hơn r t nhi u so v i trư c Nhi u h c gi khác nghiên c u toàn c u ó. Toàn c u hoá không ph i là m t khuynh hoá t nh ng góc khác. Trong khi m t hư ng ơn gi n ho c là m t th m t th i s ngư i ưa ra khái ni m v toàn c u hoá trang, nó là m t h th ng qu c t ”. Trong trên phương di n c a s thay i, s d ch khi ó Jones l i vi t: “Toàn c u hoá là chuy n ngày càng gia tăng các s n ph m qu c t hoá v tài chính và s n xu t, s gia hàng hoá, d ch v qua biên gi i gi a các tăng v yêu c u chuy n giao công ngh và qu c gia v i k t qu n i b t c a s thay i, k t n i ngày càng ch t ch hơn gi a m i d ch chuy n này ã và ang làm xu t hi n ngư i cùng t n t i trong th gi i ngày m t n n kinh t mang tính th ng nh t toàn nay”. M r ng hơn n a, Báo cáo phát tri n t¹p chÝ luËt häc sè 5/2007 35
  3. nghiªn cøu - trao ®æi con ngư i năm 1999 c a Chương trình phát Bên c nh s khác bi t trong vi c ưa ra tri n c a Liên h p qu c (UNDP) nh n nh nghĩa, quan i m, cách nhìn v toàn m nh: “Toàn c u hoá là s ph thu c l n c u hoá, s không ng tình gi a các h c gi v hi n tư ng này còn ư c bi u hi n nhau ngày càng tăng lên gi a m i ngư i nh ng góc khác. M t trong nh ng s trên th gi i. Nó là m t quá trình trong ó khác bi t khá sâu s c gi a h th hi n s s h i nh p gi a các qu c gia không ch v cpm c ( sâu) và ph m vi (chi u kinh t mà còn v văn hoá, công ngh và qu n lí, i u hành”. r ng) c a s h i nh p mà toàn c u hoá T ng h p, phân tích các quan i m a mang n cho kinh t th gi i. d ng v toàn c u hoá cùng các c i m c a Có th li t kê b n quan i m i di n cho s khác bi t này.(4) Quan i m th nh t nó cũng như nghiên c u nh m ưa ra các khuy n ngh t i các t ch c, h i ngh , nh d ng toàn c u hoá v i s thu n nh t chương trình qu c t có liên quan t i toàn ngày càng tăng lên gi a các qu c gia trong c u hoá, t i s tăng trư ng và phát tri n c a h th ng kinh t toàn c u, t ó h th m chí kinh t th gi i là m t trong nh ng công vi c cho r ng có th nhìn th y kh năng tương c a m t s cơ quan thu c Liên h p qu c. i ch c ch n c a “ s ng nh t hoá” hay Trên cơ s ó, h ã ưa ra b n c i m “s nh t th hoá” th gi i. Th gi i trong quan tr ng nh t c a toàn c u hoá,(3) ó là: tương lai có th hoà ng như m t ho c làm - Toàn c u hoá là s h i nh p và ph phù h p v i s nhìn nh n c a các tác gi thu c l n nhau gi a các qu c gia (mang tính theo quan i m này. Th c ti n l ch s phát ch t toàn c u) ngày càng tăng lên; tri n th gi i g n ây ít nhi u ch ng minh - Toàn c u hoá không ph i là hi n tư ng lu n i m c a các h c gi này. Ch ng h n, hoàn toàn m i. Trong th c ti n, vi c qu c l ch s phát tri n c a các nư c châu Âu t t hoá các quan h thương m i - g n li n nh ng qu c gia riêng bi t ti n t i vi c hình v i quan i m v t do hoá thương m i - ã thành C ng ng kinh t châu Âu (EEC) có s phát tri n tương i lâu dài trong l ch trong nhi u năm u thành l p t ch c này s thương m i qu c t ; và tr thành Liên minh châu Âu (EU) v i - Toàn c u hoá không ch v kinh t mà 25 qu c gia thành viên như hi n nay. Th c mang tính a phương di n. Nó bao trùm t , các h c gi theo quan i m này thư ng các lĩ nh v c kinh t , chính tr , văn hoá và có xu t phát i m t s ng h vai trò c a xã h i; s ít các “cư ng qu c” trong h th ng kinh - Toàn c u hoá ư c c tính hoá v i t , chính tr th gi i. nh ng dòng ch y qu c t m nh m chưa t ng Không ng tình v i quan i m th có trư c ó v hàng hoá và d ch v , v tài nh t, quan i m th hai cho r ng s ng chính tư, v s lan truy n c a các quan i m nh t hoá hay s nh t th hoá th gi i s và khuynh hư ng cũng như v s l di n c a không có m y kh năng x y ra, m c dù nh ng xu hư ng chính tr và xã h i m i. quan i m này cũng th a nh n kh năng 36 t¹p chÝ luËt häc sè 5/2007
  4. nghiªn cøu - trao ®æi ch c ch n c a m t lo t nh ng thay i l n tri n quan tr ng trong các quan h kinh t , c v s lư ng và ch t lư ng trong m i thương m i qu c t th c s là nh ng c t quan h gi a các qu c gia, gi a các nhà m c ánh d u t m quan tr ng ngày càng gia nư c. Nh ng thay i này s ư c k t h p tăng c a các quan h này trong s phát tri n v i nhau xác l p m t i u ki n m i ho c chung c a các qu c gia trên th gi i nhưng m t cách th c m i trong vi c gi i quy t các i u ó thu c v các ngành khoa h c nghiên công vi c c a kinh t th gi i cũng như gi i c u v kinh t , chính tr , xã h i v i s m quy t nh ng b t n gi a các qu c gia. ây r ng hơn, ph c t p hơn v i tư ng và là quan i m b o v n cùng ch quy n ph m vi nghiên c u c a các ngành khoa h c qu c gia, nghiêng v các qu c gia y u th này; không bao hàm và d n n s thi t l p v kinh t và trình phát tri n nhưng c m t k nguyên m i v i cách th c gi i quy t l p và bình ng v i các qu c gia khác v m i các công vi c c a th gi i. Nói cách tư cách pháp lí khi àm phán, thương lư ng khác, các h c gi ưa ra quan i m này ã và b phi u v các v n liên k t qu c t . nhìn nh n và xem xét v n góc V i s lư ng khá l n các qu c gia này trên tương i h p. Toàn c u hoá, theo h , ch th gi i ngày nay, rõ ràng h có th tri t d n t i k t qu n i b t nh t là s m r ng khai thác th m nh g n v i s ông o c a i tư ng nghiên c u c a nhi u ngành khoa mình cân b ng hơn các l i ích kinh t , h c v i nh ng lí thuy t m i, nh ng gi nh chính tr , pháp lí v i các qu c gia giàu có m i, nh ng cu c tranh lu n ngày càng sâu và phát tri n khác. Th c ch t, các h c gi s c và toàn di n hơn v toàn c u hoá. xem xét toàn c u hoá dư i góc này v a Cu i cùng, có nh ng h c gi xem xét có s tách b ch nh t nh, v a có s giao toàn c u hoá hay s k t n i ngày càng ch t chi u không th tách r i các quan h kinh ch hơn gi a các qu c gia trên th c t là m t t , chính tr , pháp lí gi a các nư c t ó hi n tư ng bình thư ng như hàng ngàn, hàng kh ng nh m c sâu s c và ph m vi r ng tri u hi n tư ng, s v t khác nhau c a i kh p c a toàn c u hoá kinh t trên cơ s c a s ng v n liên t c n y sinh, t n t i, phát tri n nguyên t c c l p và tôn tr ng l n nhau, và l i tàn trong cu c s ng c a loài ngư i t cùng phát tri n và cùng có l i trong b i xưa t i nay. H cho r ng s ch ng có gì c nh ngày càng ph c t p c a các quan h “quan tr ng” ho c “ch có tính cách m t kinh t , chính tr th gi i. chi u” ã ho c ang di n ra v i th gi i. Ngư c l i v i s kh ng nh m nh m Cùng v i tính a s c thái c a các nghiên tính ch t sâu r ng c a toàn c u hoá trong c u v toàn c u hoá, thái c a các nhà hai quan i m trên, quan i m th ba nhìn nghiên c u i v i toàn c u hoá cũng r t nh n v tri n v ng c a toàn c u hoá m c khác bi t. Trong khi nhi u h c gi ng h và ph m vi không áng k . Các h c gi tri t ti n trình toàn c u hoá thì nhi u ng h quan i m này cho r ng m c dù ngư i khác kiên quy t ph n i ti n trình trong vài th p k g n ây, nhi u bư c phát này. Nhi u ý ki n khác l i th hi n l p t¹p chÝ luËt häc sè 5/2007 37
  5. nghiªn cøu - trao ®æi trư ng trung hoà i v i ti n trình nóng h th m chí ã s d ng thu t ng “ignorant b ng này c a th gi i. protectionists” (nh ng k b o v xu n ng c)(5) Nh ng ngư i l c quan v toàn c u hoá g i nh ng ngư i tham gia bi u thì cho r ng v i c i m cơ b n c a toàn tình b o v các quan h kinh t , s n xu t n i c u hoá là không ch làm tăng thêm m c a và ph n i toàn c u hoá, ph n i s r t l n s k t n i mà còn bao hàm s ph lan r ng c a các dòng ch y tài chính và ti n thu c l n nhau gi a các qu c gia, s h i t t các quan h u tư nư c ngoài vào th nh p c a các qu c gia vào n n kinh t toàn trư ng n i a. Nh ng ngư i tham gia các c u, toàn c u hoá rõ ràng ã và ang t o ra cu c bi u tình này thư ng nh n th c r ng nh ng cơ h i, nh ng ti m năng cho s phát các dòng ch y u tư tài chính và ti n t tri n kinh t c a m i qu c gia. Nhi u b ng nư c ngoài vào n i a thư ng i kèm theo ch ng và k t qu c a chính sách m c a nh ng yêu c u không m y vô tư d n t i s kinh t t nhi u nư c cho th y t do hoá thay i nhi u thi t ch kinh t , hành chính, thương m i ã d n n s thu hút và tăng t ch c c a m t qu c gia. S thay i này u tư tr c ti p nư c ngoài, gia tăng s thư ng d n t i nh ng h u qu tiêu c c cho chuy n giao công ngh tiên ti n, tăng t l s n xu t n i a, c bi t là cho s n xu t và hàng hoá xu t kh u, tăng thu nh p bình tiêu th s n ph m nông nghi p, nh hư ng quân u ngư i… i u này càng c bi t tr c ti p t i l i ích c a nhi u ngư i, c có ý nghĩa khi các con s này phát ngu n t bi t là c a nông dân, cùng v i nhi u t ng các nư c ang phát tri n ho c các nư c l p khác trong qu c gia ó. nghèo có thu nh p bình quân u n gư i Gi ng như quan i m ng h toàn c u th p ho c th m chí r t th p. hoá, nh ng ngư i ph n i toàn c u hoá Bên c nh ó, nh ng ngư i tri t ng cũng h t s c quy t li t. H xem toàn c u h toàn c u hoá cũng cho r ng v i vi c s hoá như m t ngu n c i c a b t công và d ng m ng lư i thông tin toàn c u ngày tham nhũng, c a ô nhi m môi trư ng và c a càng r ng rãi và ph bi n, toàn c u hoá ã m t th gi i trong ó s nghèo ói luôn t n và s làm tăng thêm nh n th c c a m i t i và s lư ng ngư i nghèo tăng lên r t nhanh.(6) Nh ng ngư i này không th y s ngư i trên kh p th gi i v s vi ph m các quy n con ngư i, v s l m d ng lao ng t t p c a toàn c u hoá khi nhìn vào nh ng tr em, v tình tr ng tham nhũng, v b o con s v m t th gi i mà ó có s cách l c… t ó nó không ch t o ra nh ng cơ bi t kh ng khi p v thu nh p, v s chi m h i t t cho s u tranh ngăn ch n, h n ch h u c a c i, v kho ng cách k giàu ngư i nh ng hi n tư ng này mà còn t o ra nh ng nghèo gi a các giai t ng khác nhau, không cơ h i l n cho vi c th c hi n ti n trình dân ch khép kín trong m t qu c gia mà còn b c ch , b o m các quy n cơ b n c a con l trong khung c nh chung c a th gi i. H ngư i trên ph m vi toàn th gi i. S ng h cho r ng toàn c u hoá không th t o ra m t toàn c u hoá còn n m c có ngư i trong s th gi i phát tri n khi mà ch 1/5 dân s 38 t¹p chÝ luËt häc sè 5/2007
  6. nghiªn cøu - trao ®æi giàu có toàn c u ã s h u t i 1/3 lư ng càng làm cho nhi u ngư i ngày càng tr c a c i c a th gi i.(7) Cũng không th nhìn nên bi quan hơn v s phát tri n kinh t th th y th gi i phát tri n t t p song hành gi i g n v i b c tranh toàn c u hoá. v i toàn c u hoá khi mà trên th gi i m i Gi l p trư ng trung hoà gi a quan i m năm có t i vài trăm tri u tr em dư i 5 tu i ng h và quan i m ph n i toàn c u hoá b suy dinh dư ng vì thi u ói; g n 15 tri u là các ý ki n v a ghi nh n nh ng m t tích tr em ch t m i năm vì nh ng căn b nh liên c c không th ph nh n v a phân tích, m quan t i n n ói và kho ng 100 tri u tr em x và c g ng tìm ra cách th c ngăn ng a, v n ph i s ng và làm vi c lang thang, v t gi m b t nh ng h n ch khó ch i cãi c a vư ng trên ư ng ph không nhà c a, ti n trình này. Th c ch t quan i m này bao không nơi nương t a.(8) g m s dung hoà gi a quan i m ng h Thêm vào các s li u v tình tr ng và tri t và quan i m ph n i quy t li t hoàn c nh xã h i b c b i nêu trên là b c toàn c u hoá và t do hoá thương m i. tranh môi trư ng toàn c u v i s ô nhi m Ph i th a nh n m t th c t r ng toàn (không khí, ngu n nư c, ti ng n…) ngày c u hoá và t do hoá thương m i rõ ràng ã càng tr nên áng báo ng. V i m t lư ng mang l i nh ng thay i l n trong ho t khí th i carbon dioxide kh ng l ngày êm ng kinh doanh, thương m i th gi i cũng cu n vào kho ng không, b u khí quy n trái như làm thay i áng k di n m o kinh t t - “l p áo” b o v h u hi u cu c s ng th gi i. Chưa bao gi ngư i ta ư c ch ng c a con ngư i trên hành tinh “s ng” này ki n nh ng dòng ch y u tư m nh m n ang ngày ngày thay i áng k hình d ng như v y gi a các n n kinh t trên th gi i. c a nó. Lư ng khí th i ó - th c ch t là m t Dòng ch y này thư ng t các nư c công sau c a xã h i phát tri n, c a tăng trư ng và nghi p phát tri n t i các qu c gia ang phát phát tri n kinh t - ch y u phát ngu n t tri n. i u này ã góp m t ph n quy t nh ho t ng c a các ngành công nghi p m t trong s phát tri n cơ s h t ng, làm tăng s qu c gia công nghi p hoá giàu có, t áng k các cơ h i tìm ki m vi c làm cũng ho t ng c a các s n ph m công nghi p như thu nh p cho ngư i dân các nư c th hi n “bư c ti n t t b c” trong s n xu t nghèo, tăng thu nh p qu c dân cũng như và tiêu dùng c a xã h i loài ngư i. T t c GDP bình quân u ngư i, làm thay i ã góp ph n làm tăng thêm s lo ng i trư c áng k b c tranh kinh t qu c gia, tăng v nh ng d báo áng bu n v tình tr ng nóng th qu c gia trong quan h kinh t qu c t ... lên toàn c u, làm tăng thêm m c ng t minh ho cho lu n i m trên, ngư i ng t c a c m giác lo s v s thay i th i ta thư ng d n ch ng v s phát tri n vư t ti t và khí h u trái t c a nhi u ngư i trên b c trong nhi u lĩnh v c kinh t c a Trung kh p hành tinh. Bên c nh ó, các s ki n Qu c - qu c gia ông dân nh t th gi i và thiên tai b t thư ng v i s c tàn phá kh ng là m t trong sáu qu c gia có di n tích l n khi p c a nó x y ra nhi u nơi trên th gi i nh t th gi i - v i nh ng i u ki n và kh t¹p chÝ luËt häc sè 5/2007 39
  7. nghiªn cøu - trao ®æi thành viên WTO.(11) năng phát tri n kinh t thư ng khá ng t nghèo trong hoàn c nh ó như m t ví d h t Tuy nhiên, bên c nh m ng màu tươi s c i n hình. B t u c i cách, m c a n n sáng c a b c tranh toàn c u hoá, quan kinh t t năm 1978, cho t i u nh ng năm i m th ba này, ngư i ta cũng th y và ph i 2000, Trung Qu c ã vươn lên tr thành suy ng m nhi u v ph n u t i và m m m t trong nh ng n n kinh t có t c phát c a nó. áng k nh t trư c h t là s phân tri n kinh t nhanh nh t th gi i, v i t l hoá và cách bi t giàu nghèo gi a các t ng tăng trư ng bình quân hàng năm là 9,7% ã l p ngư i khác nhau trong xã h i ã ngày tr thành n n kinh t l n th b y và có quan càng tr nên kh c nghi t hơn g n v i ti n h thương m i, buôn bán qu c t ng th trình m c a, c i cách, chuy n d ch và phát tám trên th gi i. Ch sau hơn hai th p k tri n kinh t các nư c nghèo. Thêm vào i m i, giá tr thương m i qu c t c a ó là con s g n m t n a dân s th gi i Trung Qu c ã tăng lên hơn 12 l n, t 38 t (kho ng 3 t ngư i) ch y u s ng các USD năm 1980 lên t i 474 t USD năm nư c ang phát tri n ang ph i t n t i dư i 2000.(9) V i chính sách m c a, thu hút u m c nghèo kh v i m c s ng bình quân ít tư nư c ngoài khá m m d o, thông thoáng, hơn 2 USD m t ngày. B c tranh này càng Trung Qu c c a th i kì i m i có v trí tr nên m m, n ng n hơn khi ngư i ta khác xa so v i Trung Qu c c a th i kì trư c trích d n ư c tính c a Ti u ban nông nghi p 1978- khi nó v n ư c xác nh là m t nư c c a Liên h p qu c (United Nations for XHCN truy n th ng, c i n v i vai trò t i Agriculture), theo ó, t i năm 2008 th gi i cao c a nhà nư c trong qu n lí, i u ph i v n có t i 2/3 dân s c a ti u sa m c và ho t ng kinh t , trong vi c ban hành Saharan châu Phi và kho ng 40% dân s châu Á vào tình tr ng thi u ói.(12) Th c và th c hi n các chính sách kinh t v i h th ng các ơn v kinh t ho t ng d a trên t này di n ra kh c nghi t t i m c mà ngay cơ s k ho ch mang tính pháp l nh.(10) Cho m t s qu c gia giàu và phát tri n nh t t i cu i năm 2001, sau m t ch ng ư ng t h gi i ho c có i u k i n th c hi n lâu dài, khó khăn c a 15 năm i u ình, chính sách phúc l i xã h i t t nh t th gi i, àm phán, Trung Qu c ã chính th c tr ngư i ta v n c ó th ư c c h ng ki n m i thành thành viên c a T ch c thương m i quan h v kho ng cách giàu nghèo xa v i, th gi i WTO, ngư i ta càng không th ph dù tr c ti p hay gián ti p, gi a nh ng nh n v trí c a Trung Qu c như m t trong ngư i giàu có nh t hành tinh ho c qu c nh ng c t tr chính c a thương m i th gia, s h u các tài s n có th tr giá lên t i gi i, th m chí v i hi v ng qu c gia này s hàng ch c t ho c hàng ch c tri u ô la và có nh hư ng l n t i vi c nh v l i vai trò nh ng ngư i vô gia cư, vô ngh nghi p c a các nư c ang phát tri n nh m tái cân ph i s ng hoàn toàn b ng kho n ti n tr b ng l i ích mà hi n t i ang nghiêng v c p ít i t phía nhà nư c. Hơn th n a, phía các qu c gia phát tri n trong quan h toàn c u hoá c ũng thư ng mang l i t ương 40 t¹p chÝ luËt häc sè 5/2007
  8. nghiªn cøu - trao ®æi tr ng nh t hành tinh này.(13) Nhi u i u lai không m y sáng s a cho h u h t ngư i lao ng ph thông - h thư ng chi m m t kho n trong các hi p nh ph l c c a WTO t l r t l n trong s ngư i ang tu i h u như là s ph n ánh quan i m l p pháp lao ng các nư c nghèo ho c ang phát c a các i u kho n tương ng trong lu t tri n, khi nó có th y ph n l n trong s h pháp Mĩ, c bi t là các i u kho n c a vào tình tr ng th t nghi p do h không có Hi p nh v các khía c nh liên quan ho c ch có kĩ năng lao ng trình thương m i c a quy n s h u trí tu th p, không th áp ng ư c yêu c u c a (TRIPs). Bên c nh ó, trong th c ti n ho t các công vi c trong các n n kinh t ngày ng c a WTO cũng như t ch c ti n thân càng phát tri n d a trên trình tri th c và c a nó là GATT (1947-1994), các v tranh lao ng sáng t o cao. ch p thương m i qu c t x y ra ch y u Tuy nhiên, sâu xa và áng quan tâm gi a Mĩ, Liên minh châu Âu, Canada, Nh t nh t, m u ch t c a m i v n g nv im t v i m t s nư c khác mà k t qu gi i quy t sau c a b c tranh toàn c u hoá là ti n trình thư ng nghiêng v bên có th m nh kinh t . này s ngày càng m r ng hơn s ph thu c Không ch Vi t Nam, Thailand, Brazil và c a các qu c gia nghèo, kém phát tri n vào m t s qu c gia khác trong vài năm tr l i các n n kinh t l n và phát tri n c a th ây m i là b ơn trong m t s v ki n liên gi i. Các nguyên t c bình ng, h p tác và quan n vi c bán phá giá lo i cá da trơn và cùng có l i trong ho t ng kinh t , thương tôm ông l nh v n ư c dân Mĩ r t ưa dùng m i qu c t nhi u khi ch mang tính hình mà trư c ó, cũng ã có nhi u v tranh th c. ây là cán cân b t l i nh t, là s th ch p quy t li t gi a Mĩ và Canada v xu t hi n m i quan h b t bình ng khó xoá b b n t p chí, gi a Mĩ và Trung Qu c v nh t gi a các nư c giàu v i các nư c quy n tác gi , gi a Mĩ và châu Âu v xu t nghèo, gi a các qu c gia y ti m l c kinh kh u và nh p kh u m t s s n ph m nông t v i các qu c gia khác. Có th ch ng nghi p và công nghi p (chu i và thép). minh i u này không m y khó khăn khi g n Không ch ho t ng c a WTO mà còn ho t nó v i l ch s hình thành, t n t i và ho t ng c a nhi u thi t ch thương m i, tài ng c a T ch c thương m i th gi i chính qu c t khác, bao g m Ngân hàng th (WTO). V i r t nhi u vòng àm phán khác gi i (WB), Qu ti n t qu c t (IMF) u nhau, k c trư c và sau khi t ch c này ư c lái theo khuynh hư ng có l i cho các ư c thành l p và chính th c ho t ng t nư c công nghi p phát tri n, c bi t là Mĩ. năm 1995, ngư i ta ch th y n i lên vai trò Ch ng h n, nhi u i u kho n tín d ng t c a Mĩ, k ti p là c a Liên minh châu Âu Ngân hàng th gi i, bên c nh các khía c nh (EU) và ti p theo là c a m t s qu c gia tích c c mang tính b n i là nh m th c hi n khác như Nh t, Canada trong yêu c u thi t chương trình “xoá ói gi m nghèo”, ch ng l p và tho thu n nhi u i u kho n quan tham nhũng, ch ng th t thoát t phía công tr ng c a t ch c kinh t l n nh t và quan quy n c a các nư c là “con n ” c a các t¹p chÝ luËt häc sè 5/2007 41
  9. nghiªn cøu - trao ®æi kho n vay này, th c ch t luôn bao hàm n i t m v i các chuyên gia t các nư c phát dung tái thi t, s p x p và thay i cơ b n tri n - g n v i ti n trình ho t ng hi n t i các quan h kinh t , thương m i, tài chính - và tương lai, v i các vòng àm phán ti p ngân hàng ang có tâm i m và s iu theo c a T ch c thương m i th gi i - khi hành t m i qu c gia hư ng t i m t s mà s thành l p, t n t i và ho t ng c a t th ng nh t mang tính khu v c ho c toàn ch c này chính là bi u hi n t p trung và sâu c u, ngày càng làm tăng lên s l thu c c a s c nh t c a ti n trình toàn c u hoá kinh t các qu c gia nghèo vào các nư c giàu.(14) th gi i t trư c n nay./. Gi i quy t m i quan h tích c c - tiêu (1), (2), (3), (4), (7): Xem: United Nations World c c c a ti n trình toàn c u hoá như th nào, Public Sector Report: Globalization and the State trong i u ki n vi c h i nh p vào ti n trình 2001, New York & Geneva. này h u như là s l a ch n duy nh t cho t t (5), (8), (12): Xem: International Forum on c các nư c trên th gi i ngày nay, là v n Globalization 2002: Alternatives to Economic Globalization - A Better World is Possible, Berrett - vô cùng nh y c m và h t s c ph c t p Koehler INC, San Francissco. không ch c a riêng m t qu c gia mà c a (6): Xem: Jay R. Mandle 2003, Globalization and the nhi u nư c trên th gi i. M t trong s các Poor, Cambridge University Press, Cambridge. vn cơ b n và quan tr ng hi n nay là cán (9): Xem: Xiaobing Tang 2001, ‘Accession of China cân l i ích kinh t th c t không cân b ng to the WTO: Advantages and Challenges’, United Nations, WTO Accession and Development Policies, gi a các nư c phát tri n và ang phát tri n New York & Geneva. trong nhi u i u kho n và ho t ng c a (10), (11): Xem: Mark Williams 2003, Adopting a WTO. Nh m tái cân b ng m i quan h này, Competition Law in China – China and the World các nư c ang phát tri n c n khuy n khích Trading System: Entering the New Millinennium, Cambridge University Press, Cambridge. xây d ng và phát tri n quan h oàn k t n i (13) .Xem: Christopher Arup 2000, The New World b gi a h t ó khai thác t i a l i th Agreements, Cambridge Trade Organization v s lư ng, trong vi c s d ng lá phi u c a University Press, Cambridge; Duncan Matthews h t i các vòng i u ình hi n t i và tương 2002, Globalising Intellectual Property Rights: the lai c a WTO.(15) Bên c nh ó là nh ng b t TRIPs Agreement, Routledge, New York; Jayashree Watal 2001, Intellectual Property Rights in the WTO c p l n không ch liên quan n rào c n and Developing Countries, Oxford University Press, ngôn ng nh m d ph n so n th o, gi i New Delhi. thích và v n d ng úng các i u kho n c a (14).Xem: Olli Tammilehto 2003, Globalization and các hi p nh ho c công ư c qu c t (16) mà Dimentions of Poverty, Hakapaino Oy, Helsinki. còn liên quan n nh ng b t c p và y u (15).Xem: Jayashree Watal 2001, S d. (16).Xem: Jayashree Watal 2001 & Olli Tammilehto i m v nhân t và ngu n l c tham gia àm 2003, S d. phán c a các nư c ang phát tri n.(17) i u (17).Xem: Murray Gibbs 2001, ‘UNCTAD’s role in này òi h i các nư c ang phát tri n nh t the WTO accession process’, United Nations, WTO thi t ph i có k ho ch ào t o các chuyên Accession and Development Policies, New York & gia àm phán có trình năng l c ngang Geneva. 42 t¹p chÝ luËt häc sè 5/2007
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2