Báo cáo: VAMC – Từ kỳ vọng đến khả năng thực tế

Chia sẻ: Bão Bão | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

113
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Báo cáo: VAMC – Từ kỳ vọng đến khả năng thực tế trình bày về hiệu ứng tích cực từ hoạt động xử lý nợ xấu của VAMC, bản chất quá trình xử lý nợ xấu của VAMC, kiến nghị về mô hình xử lý nợ xấu của VAMC. Mời bạn đọc cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo: VAMC – Từ kỳ vọng đến khả năng thực tế

VAMC – TỪ KỲ VỌNG ĐẾN KHẢ NĂNG THỰC TẾ Vũ Hoàng Cương- K14NHTMI Nguyễn Thu Hoa- K15NHTMN Vũ Thị Minh Huệ- K15TCDNC Vấn đề tìm kiếm một mô hình xử lý nợ xấu phù hợp cho Việt Nam đã được đặt ra từ năm 2011, khi bắt đầu có những dấu hiếu cảnh báo về mức nợ xấu tăng cao của hệ thống ngân hàng và những hệ lụy của nó đối với nền kinh tế. Trong năm 2012, yêu cầu1 này càng trở lên cấp bách bởi khối nợ xấu ngày một phình to (tỷ lệ nợ xấu theo thông báo của NHNN tính đến 30/9/2012 là 8,82%) và đã trở thành “cục máu đông” nghẽn mạch tăng trưởng. Những tháng đầu năm 2013, nợ xấu tiếp tục xu hướng tăng và tình hình cũng không khả quan mặc dù bản thân các ngân hàng đã có những biện pháp tự xử lý nhằm giảm nợ. Chính vì mức độ nghiêm trọng của vấn đề nên sự ra đời của Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) vào ngày 26/7/2013 sau hơn 2 năm bàn thảo với nhiệm vụ chính là xử lý khối nợ xấu khổng lồ của ngành ngân hàng được công chúng kỳ vọng rất lớn. Ngay sau khi ra đời, VAMC đã tạo được dựng được niềm tin với nền kinh tế và đời sống xã hội sau khi thu nhận một loại các hồ sơ xin bán nợ xấu của các ngân hàng. Tuy nhiên, với cơ chế xử lý nợ xấu như hiện nay, liệu VAMC có thể đáp ứng lại được những niềm tin và kỳ vọng của công chúng hay không sau những hiệu ứng tích cực ban đầu? Bản chất của quá trình xử lý nợ xấu của VAMC là gì khi mà “công ty” này đặt mục tiêu xử lý hàng trăm nghìn tỷ đồng nợ xấu trong khi vốn điều lệ chỉ có 500 tỷ? VMAC đang phải đối mặt với những những tồn tại và trở ngại gì? Đó là những câu hỏi mà bài viết có gắng giải quyết. 1. Hiệu ứng tích cực từ hoạt động xử lý nợ xấu của VAMC VMAC chính thức đi vào hoạt động vào ngày 26/7/2013 sau hơn 2 năm tìm hiểu, nghiên cứu với nhiêu tranh luận, bàn thảo. Việc thành lập VAMC dựa trên kinh nghiệm của nhiều quốc gia trên thế giới trong quá trình xử lý nợ xấu ngân hàng sau thời kỳ tăng trưởng nóng. Chỉ ít lâu sau khi hoạt động, VAMC đã có hợp đồng mua bán nợ đầu tiên với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam vào ngày 1/10/2013. Giá trị phát hành của trái phiếu đặc biệt cho hợp đồng là 1.723 tỉ đồng. Giá trị của khoản nợ trên sổ sách là 2.451 tỉ đồng. Giá trị của tài sản đảm bảo các khoản nợ trong hợp đồng khung có tổng 3.640 tỉ đồng. Mục tiêu của VAMC năm 1 Tỉ lệ nợ xấu là tỷ lệ giá trị giữa nợ xấu (nợ nhóm 3, 4, 5) so với tổng số nợ từ nhóm 1 đến nhóm 5 theo quyết định số 18/2007/QĐ-NHNN. Theo kế hoạch, ngày 1/6/2013, thông tư 02/2013/TT-NHNN ban hành 21/01/2013 quy định quy định về phân loại tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài sẽ có hiệu lực. Tuy nhiên, hiệu lực của thông tư này đã được hoãn lại 1 năm, tức là đến 1/6/2014 để hỗ trợ cho quá trình xử lý nợ xấu của VAMC. 42 | P a g e
nay dự kiến mua được từ 30 đến 35 nghìn tỷ đồng nợ xấu. Trong khi đó, tính đến 10/11/2013, VAMC đã mua được 12.430 tỉ đồng nợ xấu của 15/23 ngân hàng có hồ sơ đề nghị bán nợ xấu cho VAMC với tổng số nợ xấu lên đến 38.000 tỉ đồng, trong đó có cả những ngân hàng không thuộc diện phải bán nợ xấu (các ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu không quá 3%). Không chỉ gặp thuận lợi ban đầu khi mua nợ xấu, việc bán lại nợ xấu của VAMC cho bên thứ ba cũng có những tín hiệu khả quan khi mà nhiều nhà đầu tư nước ngoài, tổ chức tài chính quốc tế ngỏ ý muốn mua lại các khoản nợ xấu của VAMC. Theo TS. Lê Xuân Nghĩa (thành viên hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia), các nhà đầu tư nước ngoài sẵn sàng mua số lượng rất lớn nợ xấu của Việt Nam (sgtt.vn, 13/10/2013). Như vậy, với những kết quả khả quan trên, bước đầu có thể thấy VAMC đang tạo đà cho quá trình xử lý nợ xấu ở Việt Nam. Nhưng liệu bước đà này có lâu dài và lực đà đủ mạnh hay không để có thể đi đến cùng giải quyết triệt để vấn đề nợ xấu? Muốn trả lời câu hỏi này cần xem xét bản chất quá trình xử lý nợ xấu hiện nay của VAMC. 2. Bản chất quá trình xử lý nợ xấu của VAMC Trước khi chính thức khai trương đi vào hoạt động, Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành các bản quy phạm pháp luật làm cơ sở pháp lý cho hoạt động của VAMC. Đầu tiên, đó là Nghị định 53/2013/ND-CP quy định về việc thành lập, tổ chức và hoạt động của VAMC. Tiếp đó lần lượt là các thông tư 19/2013/TT-NHNN quy định về việc mua bán, xử lý nợ xấu của VAMC và cuối cùng là thông tư 20/2013/TT-NHNN quy định về việc tái cấp vốn của NHNN với các ngân hàng thương mại (NHTM) trên cơ sở trái phiếu đặc biệt do VAMC phát hành. Về cơ bản, các văn bản này chính là bộ khung cho cơ chế xử lý nợ xấu của VAMC, có thể tóm tắt bằng sơ đồ sau: 43 | P a g e
Giải thích sơ đồ: Đầu tiên, ngân hàng sẽ chuyển giao nợ xấu theo giá trị sổ sách cho VAMC, ngược lại VAMC thanh toán bằng một loại trái phiếu đặc biệt mà theo đó, ngân hàng có thể đem trái phiếu này ra NHNN chiết khấu lấy tiền về kinh doanh tiếp (với lãi suất thấp). Về phía VAMC, sau thực hiện giao dịch với hoán đổi nợ xấu - trái phiếu đặc biệt với ngân hàng sẽ có toàn quyền quyết định với khoản nợ xấu vừa được chuyển giao. VAMC sẽ tiến hành phân loại, sắp xếp các khoản nợ này và tìm cách bán cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước hoặc xử lý theo các biện pháp được quy định trong luật. Khi các món nợ xấu được VAMC xử lý thành công thì VAMC sẽ được hưởng một tỷ lệ nhất định (tỷ lệ này hiện vẫn chưa được ban hành, nhưng theo dự thảo là 2%) trên số nợ đòi được, phần còn lại ngân hàng sẽ hưởng toàn bộ. Trường hợp VAMC không xử lý được các khoản nợ xấu này, VAMC chỉ cần đợi đến khi trái phiếu đặc biệt đến hạn thì trả lại khoản nợ xấu cho ngân hàng, và ngân hàng phải thanh toán lại cho Ngân hàng Nhà nước (NHNN) số tiền đã được tái cấp vốn thông qua trái phiếu đặc biệt. Trong cả quá trình này, có thể thấy, rủi ro mà VAMC phải chịu gần như bằng 0. Như vậy, thực chất của quá trình xử lý nợ xấu của VAMC là: VAMC “giữ hộ” nợ xấu cho các ngân hàng, qua qua một tấm vé đặc biệt là “trái phiếu đặc biệt”, không phải là quan hệ mua đứt, bán đứt. Sau đó, VAMC sẽ “bán hộ” nợ xấu cho các ngân hàng, để hưởng một phần lợi nhuận, nếu không bán được thì lại trả lại. VAMC dường như chỉ là một đại lý nhận nợ và tập hợp các khoản nợ của hệ thống ngân hàng, giúp các ngân hàng làm sạch bảng cân đối kế toán, trên cơ sở đó có thể khai thông nguồn vốn trở lại cho nền kinh tế. Mô hình xử lý nợ xấu của VAMC như trên chắc chắn đã được Chính phủ và NHNN cân nhắc rất nhiều. Bối cảnh nền kinh tế của Việt Nam hiện nay còn nhiều vấn đề nổi cộm: (1) Nợ xấu ngân hàng lên đến hàng trăm ngàn tỷ đồng, con số thống kê thì không minh bạch mang dấu hiệu che giấu, không có xu hướng giảm, là một trong những nguyên nhân chính làm trì trệ toàn bộ nền kinh tế; (2) Ngân sách tiếp tục thâm hụt. Năm 2013, mức thu ngân sách sụt giảm nghiêm trọng so với các năm (9 tháng đầu năm chỉ đặt 66,6% so với 80% như các năm trước), nguồn tài trợ cho xử lý nợ xấu hạn hẹp; (3). Việc bàn thảo xây dựng một công ty xử lý nợ xấu đã kéo dài hơn hai năm và đã đến thời điểm đòi hỏi phải đi vào hoạt động thực tế. Mô hình xử lý nợ xấu của VAMC như trên là phù hợp và có thể coi đó là một sự sáng tạo. VAMC với sự hạn hẹp về nguồn lực tài chính không thể mua đứt, bán đứt các khoản nợ xấu là điều dễ hiểu, nhưng ít nhất sự ra đời của nó một mặt đã tạo hiệu ứng tích cực cho nền kinh tế nói chung và thị trường tài chính nói riêng, đồng thời giúp giảm nhẹ gánh nặng nợ xấu của ngân hàng. Thống đốc Nguyễn Văn Bình đã từng nói, VAMC không phải là “cây đũa thần”. VAMC ra đời phù hợp với hoàn cảnh nhưng cơ chế xử lý nợ xấu và hoàn cảnh xử lý nợ tồn tại nhiều hạn chế, rủi ro. Thứ nhất, về phía VAMC VAMC vốn không hoạt động vì mục tiêu lợi nhuận, vì nếu hoạt động vì mục tiêu lợi nhuận thì VAMC thua lỗ là điều chắc chắn. Khi VAMC mua nợ xấu bằng giá 44 | P a g e
trị số sách (trừ đi phần đã trích lập dự phòng của các khoản nợ xấu này), khoản mục tài sản trong bản cân đối kế toán của VAMC sẽ được nợ. Hiển nhiên, khi VAMC bán nợ xấu này cho bên thứ ba (nhà đầu tư trong nước hoặc nước ngoài), họ phải có chiết khấu thì mới có thể bán được. Như vậy, mỗi khi bán nợ xấu, VAMC sẽ phải ghi nhận một khoản lỗ tính vào vốn chủ sở hữu. Khoản lỗ này phụ thuộc vào tỷ lệ chiết khấu VAMC thỏa thuận với bên thứ ba mua lại nợ xấu, có thể lên đến 50 – 70% giá trị khoản nợ (nếu lấy chiết khấu cho nợ xấu của Vinashin làm chuẩn). Giả sử tỷ lệ chiết khấu trung bình chỉ là 30%, với số nợ xấu 3800 tỷ VAMC đã mua, nếu bán hết thì VAMC sẽ bị lỗ khoảng 1100 tỷ lớn hơn số vốn điều lệ 500 tỷ hiện tại. Chưa nói hết nếu phải xử lý hết toàn bộ số nợ xấu như mục tiêu đã đề ra thì khoản lỗ lớn đến mức nào? Nhưng lỗ hay không không quan trọng, vì nếu lỗ NHNN hoàn toàn có thể tái cấp vốn cho VAMC, hiển nhiên là không bằng “tiền thật” vì hoạt động mua nợ của VAMC không hề dùng đến tiền. Những khoản lỗ này chỉ là trên sổ sách, và nếu như thông tin không được công bố thì cũng không ảnh hưởng nhiều đến hoạt động của VAMC. Điều đó cũng cho thấy khoản vốn điều lệ 500 tỷ chỉ mang tính tượng trưng, VAMC thậm chí có thể hoạt động với vốn điều lệ bằng 0 (không tính đến các chi phí hoạt động khác ngoài các khoản chi phí mua nợ) bởi VAMC chỉ “giữ hộ nợ” và “bán hộ”. Dưới góc độ vĩ mô, VAMC là một “công ty đặc biệt” mang tính hành chính được lập ra để giải quyết nợ xấu, nên việc “không hướng tới lợi nhuận” cũng có thể hiểu được. Song, mặt trái của nó chính là điều mà các nhà điều hành chính sách cần cân nhắc. Nói gì thì nói, khi không hướng tới lợi nhuận, không có áp lực thua lỗ để nỗ lực trở lên tốt hơn, VAMC sẽ thiếu đi động lực xử lý nợ xấu, không xử lý được thì trả lại cho ngân hàng. Thêm vào đó, do thời hạn hoạt động của VAMC không được ấn định trước nên cũng không hề có áp lực buộc VAMC phải xử lý nợ nhanh chóng với chi phí thấp nhất. Một rủi ro nữa đến từ đặc quyền của VAMC: VAMC có quyền yêu cầu các tổ chức tín dụng cung cấp số sách, thông tin hoạt động; đồng thời, những tổ chức tín dụng có mức nợ xấu trên 3% có nghĩa vụ bán nợ xấu cho VAMC. Có thể dẫn đến trường hợp VAMC cố gắng mua thật nhiều nợ xấu nhờ vào quyền lực của mình, nhưng khi mua rồi lại không tích cực hoặc tìm ra phương pháp xử lý thích hợp, đến khi trả lại nợ xấu cho ngân hàng thì “nợ đã xấu lại càng thêm xấu”. Mua nợ xấu có lẽ không phải là điều quá bận tâm với VAMC so với việc bán nợ xấu. Có bán được nợ thì mới có dòng tiền dương, mới có động lực để mua thêm nợ của ngân hàng. Bán cho các nhà đầu tư nước ngoài có thể xem là một trong những lựa chọn hàng đầu. Điểm thuận lợi là có nhiều nhà đầu tư nước ngoài ngỏ ý mua nợ xấu của VAMC. Tuy nhiên, rủi ro có thể xảy ra là biến động dòng vốn FPI vào ra tài khoản vốn của VN, tạo ra sức ép và thanh khoản ngoại tệ cho hệ thống ngân hàng VN. Các công ty, tổ chức mua lại nợ, nếu mục đích kiếm lời nhanh, cách thanh lý chủ yếu sẽ là bán tháo tài sản thế chấp chứ không phải giúp doanh nghiệp nợ tái cấu trúc lại dòng tiền và sản xuất để biến số nợ xấu đó dần thành nợ không xấu. Trong trường hợp này tác động vào nền kinh tế sẽ rất tiêu cực. Thứ hai, về phía các NHTM 45 | P a g e
Việc bán nợ xấu cho VAMC giúp những ngân hàng chưa tuân thủ đúng quy định trích lập giảm áp lực trích lập dự phòng ngay lập tức, số dự phòng này sẽ được phân bổ đều tối đa 5 năm; nhận tái cấp vốn từ NHNN khi trái phiếu đặc biệt được tái chiết khấu, qua đó không chỉ giúp làm cho bảng cân đối kế toán của ngân hàng trông đẹp hơn, mà còn tạo cơ sở cho việc khơi thông tín dụng cho nền kinh tế. Tuy nhiên, không phải ngân hàng nào cũng sẵn sàng bán nợ xấu cho VAMC mà cân nhắc trên những lợi ích cũng như thiệt có thể gánh chịu. Những số liệu thống kê cho thấy có tính trạng ngân hàng không muốn bán nợ xấu cho VAMC, hoặc nếu phải bán thì cũng cố gắng bán ít nhất có thể. Điều đó có thể lý giải bởi một số nguyên nhân sau: Hộp 1: Diễn biến nợ xấu của một số ngân Thứ nhất, đối với các ngân hàng trước và sau khi VAMC đi vào hoạt hàng đã trích lập đầy đủ dự phòng, động việc bán nợ lại làm tăng số trích lập dự phòng, bởi lúc này giá trị của tài Vào cuối năm 2012 khi có đề xuất thành lập sản đảm bảo sẽ không được tính đến VAMC thì tỷ lệ nợ xấu của nhiều ngân hàng khi phải trích lập lại dự phòng. Thứ đều cao, từ 4% đến trên 10%. Nhưng nay khi hai, bán nợ cho VAMC đồng nghĩa VAMC đi vào hoạt động thì tỷ lệ nợ xấu của với việc thừa nhận ngân hàng có vấn phần lớn các ngân hàng đã hạ xuống mức dưới đề về nợ xấu (dù sự thật có thể 3%, đạt tiêu chuẩn quốc tế và không cần phải không như vậy), điều này sẽ giảm uy bán cho VAMC. Trong số 15 ngân hàng công tín đáng kể của ngân hàng. Thứ ba, bố tỷ lệ nợ xấu 6 tháng đầu năm 2013, chỉ có 3 những nợ xấu mà VAMC mua đều là ngân hàng có tỷ lệ vượt mức 3%, ngưỡng phải những khoản nợ có tài sản bảo đảm, bán cho VAMC, gồm NaviBank (6,1%), SHB khi bán nợ, ngân hàng sẽ không còn (9,04%) và TechcomBank (5,28%), còn lại quyền xử lý các khoản nợ này nữa, đều ở mức từ 3% trở xuống. Ngoài ra, một số trong khi ngân hàng chưa rõ VAMC ngân hàng cho biết, hiện đang cố gắng tự thân vận động và tự xử lý trước khi nghĩ đến có tích cực xử lý các khoản nợ này hay không, bởi nếu không xử lý thì chuyện bán lại cho VAMC. VAMC dù là công cụ tốt nhưng tự thân các ngân hàng xử lý nợ sau một thời gian ngân hàng phải tiếp tục chịu trách nhiệm về khoản xấu vẫn tốt hơn. (Theo VEF) (giaoduc.net.vn, nợ này (những khoản nợ mà khả 23/09/2013). năng thu hồi gần như bằng 0) và phải hoàn trả lại số tiền đã được NHNN tái cấp vốn. Thứ tư, VAMC giao cho ngân hàng chủ yếu là trái phiếu đặc biệt, đây là một loại trái phiếu chưa có tiền lệ ở Việt Nam cũng như không được sự bảo lãnh từ Chính phủ, và ngân hàng chưa rõ tiêu chuẩn để được tái cấp vốn như thế nào, tỷ lệ tái cấp vốn là bao nhiêu. Thứ năm, VAMC chỉ xử lý những tài sản có đảm bảo, trong khi vẫn còn một lượng không nhỏ các khoản nợ xấu mà ngân hàng đã cho vay theo các điều khoản dễ dãi và không có bảo đảm, lại chính là phần nợ xấu mà ngân hàng muốn xử lý nhất. Hiện tại, các ngân hàng đang cố gắng xử lý những khoản nợ này bằng cách yêu cầu thế chấp bổ sung nhưng rất hạn chế 46 | P a g e
và cách duy nhất có hiệu lực là tăng trích lập dự phòng rủi ro và gần như chấp nhận suy giảm lợi nhuận và mất vốn. Trong trường hợp buộc phải bán nợ thì khoản vốn nhận được từ tái chiết khấu ngân hàng sẽ có tiềm năng cho vay những món nợ có rủi ro cao nhằm đạt lãi suất cao thay vì thận trọng để bù vào những khoản bị buộc phải trích lập và vòng xoáy nợ lại lặp lại. Ngoài ra, trong quá trình xử lý nợ xấu này, khi ngân hàng đem trái phiếu đặc biệt đến NHNN để xin tái cấp vốn cũng sẽ tiềm ẩn nguy cơ gây ra lạm phát (trước mắt nguy cơ ngày có thể không quá lớn vì thanh khoản của hệ thống ngân hàng hiện thời rất tốt, thậm chí có những ý kiến cho rằng ngân hàng đang “ế vốn”). Thứ ba, từ hệ thống pháp lý Trong quan hệ này, NHNN đóng vai trò như một người trọng tài điều khiển cuộc chơi khi đặt ra những qui định và giám sát việc thực hiện với mục đích nhằm khơi thông tín dụng, thúc đẩy tăng trưởng. Tuy nhiên với động thái thận trọng đến mức phản ứng chậm chạp của chính NHNN lại chính là yếu tố cực kỳ then chốt khiến cho VAMC chưa đi vào hoạt động thực chất. Trong khi đó, hàng loạt văn bản pháp quy có tính chất hỗ trợ cho hoạt động của VAMC nói riêng và môi trường pháp lý mua bán nợ nói riêng vẫn chưa được ban hành kịp thời, chẳng hạn như tỷ lệ tái cấp vốn đối với trái phiếu đặc biệt, các qui trình, phương pháp định giá nợ, tài sản; các qui trình, phương pháp bán nợ, tài sản, sự tham gia của các nhà đầu tư….Ngoài ra, nếu những qui định này không chặt chẽ, minh bạch có thể dẫn đến cơ chế xin cho, gây nguy cơ tồn tại lợi ích nhóm. Cuối cùng, việc xử lý nợ xấu chắc chắn gắn chặt với bộ khung pháp lý về xử lý nợ của hệ thống tư pháp Việt Nam. Hệ thống pháp lý thuận lợi phải đảm bảo nhanh chóng phá sản các doanh nghiệp không còn khả năng trả nợ, thanh lý tài sản đảm bảo nhanh và bảo vệ quyền lợi của chủ nợ. Quá trình xử lý nợ xấu gắn liền với hiệu quả hoạt động của khuôn khổ pháp luật, đẩy nhanh quá trình tố tụng sẽ giảm thiểu chi phí thu hồi nợ, ảnh hưởng quyết định đến việc xử lý nợ cũng như tính tích cực của chủ nợ lẫn con nợ trong quá trình giải quyết. Tuy vậy đây là một trong những điểm nghẽn của hệ thống tư pháp trong rất nhiều năm và chưa có dấu hiệu sẽ hoàn chỉnh trong thời gian tới. Tóm lại, với cơ chế xử lý nợ xấu qua mô hình VAMC đang được thiết kế hiện nay không tạo nhiều động cơ và lợi ích thực sự cho các bên liên quan có thể hợp tác tốt và qua đó giúp xử lý được một cách thực chất các khoản nợ xấu. Các hành vi chấp nhận rủi ro quá mức không hề được loại bỏ và tâm lý ỷ lại là điều không thể tránh khỏi đối với cả VAMC lẫn các ngân hàng. 3. Khuyến nghị Mô hình xử lý nợ xấu của VAMC, có nhiều ý kiến trái chiều khác nhau, nhưng thực tế đến thời điểm hiện tại cũng khó lòng có thể tìm ra một mô hình khác tốt hơn. Nói như vậy không có nghĩa là hài lòng với hoạt động hiện nay của VAMC. Thực tế 47 | P a g e
sau hơn 3 tháng đi vào hoạt động, ngoài việc mua nợ xấu của các ngân hàng, VAMC vẫn thực sự chưa xử lý được một đồng nợ xấu nào, mà nợ đã xấu, chuyển giao cho VAMC không được xử lý lại càng thêm xấu. Rõ ràng, cần phải có sự quyết tâm cao độ của cả hệ thống chính trị và sự chung sức đồng lòng của cộng đồng, đồng thời cũng phải có những biện pháp cải tiến thiết thực, rõ ràng. Với yêu cầu đó, nhóm nghiên cứu xin đưa ra một số khuyến nghị như sau: - Về phía NHNN, là đơn vị chủ quản chính, đóng vai trò chính trong chủ trương cũng như hoạt động của VAMC nói riêng và quá trình sử lý nợ xấu nói chung NHNN cần minh bạch hóa thông tin đối với toàn thể công chúng về quá trình xử lý nợ xấu hiện nay, cả mặt được, mặt chưa được và những rủi ro có thể nảy sinh; đặc biệt, phải khẳng định được VAMC “không phải cây đũa thần”. Bởi một thực tế là công chúng dường như không hiểu rõ bản chất hoạt động của VAMC nên quá kỳ vọng vào kết quả mà công ty này tạo ra. VAMC đi vào hoạt động không có nghĩa là kinh tế Việt Nam sẽ ấm trở lại, bởi nền kinh tế của nước ta hiện nay có rất nhiều bất cập cần xử lý, chứ không hẳn chỉ là việc giải quyết nợ xấu. - Để khuyến khích các ngân hàng bán nợ xấu, hạn chế che giấu nợ xấu, một giải pháp quan trọng là NHNH cần hoàn thiện hơn nữa cơ chế xử lý nợ xấu của VAMC, cụ thể là các quy định về tỷ lệ chiết khấu với trái phiếu đặc biệt cần được rõ ràng, giá trị khoản tiền nhận được khi các trái phiếu đặc biệt này đáo hạn… để các ngân hàng cân nhắc và xác định được chắc chắn những khoản được mất, hạn chế rủi ro. - Sẽ rất nguy hiểm nếu VAMC mua nợ xấu và không bán được nợ xấu, sau đó trả lại cho ngân hàng như đã phân tích. Để đảm bảo hạn chế những tình huống như vậy, VAMC cần lựa chọn kỹ càng các khoản nợ xấu sẽ mua, dù mua không bằng tiền nhưng không phải khoản nợ xấu nào cũng mua. Đặc biệt phải xem xét, đánh giá đúng giá trị của tài sản đảm bảo, đồng thời, cũng cần thiết kế các cơ chế đấu thầu, phân loại, chia nhóm nợ xấu phù hợp để giải giải phóng nhanh nợ xấu thu được. Vì các tổ chức mua lại nợ xấu với mục tiêu lợi nhuận chủ yếu là mua nhanh, bán nhanh để hưởng chênh lệch, trong khi mục đích cốt lõi hơn cả là làm sao phải để con nợ có khả năng tự trả nợ nên cũng cần cân nhắc thận trọng: Không phải đối tượng nào cũng bán. Tài liệu tham khảo 1. “Không có động cơ để xử lý nợ ở mô hình VAMC”, Lê Phúc Yên – Học viên Chính sách công, khóa MPP5 Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright. 2. “Nợ xấu biến mất hay biến chất”, Trang Lê, Tạp chí Tài chính doanh nghiệp, số 4/2013. 3. Các nguồn từ Internet: http://kinhtetaichinh.blogspot.com/, http://vneconomy.vn/, http://saigontiepthi.vn/, http://cafef.vn/ 48 | P a g e