zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Khoa Học Xã Hội

» Lịch sử - Văn hoá

Bảo tồn các giá trị di sản văn hóa tinh thần tại các xã nông thôn mới thành phố Hồ Chí Minh (Thông qua khảo sát ý kiến đánh giá của người nông dân)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Báo xấu

65
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết thông qua khảo sát, điền dã quan sát không tham dự và tham dự tại một số xã của 5 huyện ngoại thành xây dựng NTM, tác giả làm rõ thực trạng việc khai thác, sử dụng các giá trị di sản văn hóa tinh thần và đề xuất những biện pháp góp phần bảo lưu, phát huy các giá trị di sản văn hoá tinh thần của vùng NTM ở Thành phố thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bảo tồn các giá trị di sản văn hóa tinh thần tại các xã nông thôn mới thành phố Hồ Chí Minh (Thông qua khảo sát ý kiến đánh giá của người nông dân)

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SÀI GÒN SAIGON UNIVERSITY TẠP CHÍ KHOA HỌC SCIENTIFIC JOURNAL ĐẠI HỌC SÀI GÒN OF SAIGON UNIVERSITY Số 70 (04/2020) No. 70 (04/2020) Email: tcdhsg@sgu.edu.vn ; Website: http://sj.sgu.edu.vn/ BẢO TỒN CÁC GIÁ TRỊ DI SẢN VĂN HÓA TINH THẦN TẠI CÁC XÃ NÔNG THÔN MỚI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH (Thông qua khảo sát ý kiến đánh giá của người nông dân) Conserving the spiritual cultural heritage values in the new rural communes in Ho Chi Minh City (Through evaluating opinions collected from farmers) ThS. Huỳnh Văn Sinh Học viện Cán bộ TP.HCM TÓM TẮT Qua gần 10 năm xây dựng nông thôn mới, diện mạo văn hoá các xã nông thôn mới ở Thành phố Hồ Chí Minh có những chuyển biến cả chất và lượng. Với kết quả điền dã quan sát không tham dự và tham dự tại một số xã xây dựng nông thôn mới, bài viết nêu những thành tựu, hạn chế trong việc khai thác di sản văn hoá tinh thần và đề xuất các biện pháp bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa tinh thần trong thời gian tới. Từ khóa: di sản văn hoá, giá trị, nông thôn mới, văn hoá tinh thần ABSTRACT After nearly 10 years of new rural construction, the cultural aspects of the new rural communes have changed in both quality and quantity. With the results from observation fieldwork (attendance and non- attendance) in some new rural communes, the article pointed out the achievements and limitations in exploiting the spiritual cultural heritage, proposed measures to conserve and promote it in the future. Keywords: cultural heritage, values, new rural communes, spiritual culture 1. Đặt vấn đề hội bền vững, giữ vững ổn định chính trị, Nông thôn là môi trường sống của đảm bảo an ninh, quốc phòng; giữ gìn, phát người nông dân, với các hoạt động kinh tế, huy bản sắc văn hoá dân tộc và bảo vệ môi văn hóa, xã hội cùng nhiều nét đặc thù về trường sinh thái của đất nước” (Ban Chấp không gian sống, cấu trúc và tổ chức xã hành Trung ương Đảng, 2008, tr.2). Trong hội, quan hệ con người và sinh kế. Ngày 05 đó, việc “giữ gìn, phát huy bản sắc văn hoá tháng 8 năm 2008, Ban Chấp hành Trung dân tộc” là tiêu chí tạo nên sự khác biệt ương khoá X ban hành Nghị quyết số 26- giữa nông thôn mới (NTM) và nông thôn NQ/TW, với quan điểm “… Nông nghiệp, truyền thống. NTM có quy hoạch xây dựng nông dân, nông thôn có vị trí chiến lược của cộng đồng xã hội các cấp trong một trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại thời điểm nhất định, còn nông thôn truyền hoá, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là lực thống là di sản của một quá trình lịch sử lượng quan trọng để phát triển kinh tế - xã mang nhiều yếu tố tự nhiên và tự phát. Email: huynhvansinh@gmail.com 72
HUỲNH VĂN SINH TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN Qua khảo sát, điền dã quan sát không từ thế hệ này sang thế hệ khác. Bài viết tham dự và tham dự tại một số xã của 5 dừng lại việc tìm hiểu các giá trị văn hoá huyện ngoại thành xây dựng NTM, tác giả tinh thần trong tiến trình xây dựng NTM làm rõ thực trạng việc khai thác, sử dụng mới ở Thành phố Hồ Chí Minh được thể các giá trị di sản văn hóa tinh thần(1) và đề hiện qua các nội dung cụ thể như: xuất những biện pháp góp phần bảo lưu, Đầu tư cơ sở vật chất như nhà văn hóa, phát huy các giá trị di sản văn hoá tinh thần trung tâm thể thao đa năng, nhằm giữ gìn, của vùng NTM ở Thành phố thời gian tới. bảo tồn, phát huy các giá trị văn hoá truyền 2. Nội dung thống tinh thần tại các xã xây dựng NTM. 2.1. Giá trị di sản văn hoá tinh thần Các giá trị quan hệ gia đình-cộng đồng trong đời sống cộng đồng dân tộc Việt Nam trong việc cưới, tang, lễ hội.v.v. Vậy trong Theo Luật Di sản văn hoá của Việt gần 10 năm xây dựng NTM, các giá trị văn Nam, “Di sản văn hoá bao gồm di sản văn hóa tinh thần này có sự chuyển biến như hoá phi vật thể và di sản văn hoá vật thể, là thế nào? sản phẩm tinh thần, vật chất có giá trị lịch 2.2. Những thay đổi trong việc khai sử, văn hoá, khoa học được lưu truyền từ thác các giá trị di sản văn hoá tinh thần thế hệ này qua thế hệ khác ở nước Cộng tại các xã xây dựng nông thôn mới hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam” (Văn 2.2.1. Việc đầu tư cơ sở vật chất, bảo phòng Quốc hội, 2013, Phần Qui định tồn các giá trị văn hóa truyền thống tại các chung, Điều 1). xã xây dựng nông thôn mới Di sản văn hoá tinh thần là dạng di sản Theo tiêu chí thứ 6 và 16 của Chương văn hoá được bảo tồn và lưu giữ dưới dạng trình NTM, nhà văn hóa, trung tâm sinh phi vật thể, mà ta không thể nhận biết được hoạt cộng đồng, trung tâm thể thao đa bằng xúc giác. Đó là các sản phẩm tinh năng… là những cơ sở vật chất văn hóa để thần có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, hướng tới mục tiêu đạt tiêu chuẩn xã văn được lưu giữ bằng trí nhớ, chữ viết, được hóa. Thành phố đã đầu tư với nguồn kinh lưu truyền bằng truyền miệng, truyền nghề, phí khá lớn, trang thiết bị khá đầy đủ và trình diễn và các hình thức lưu giữ, lưu tương đối tiện nghi, hiện đại, không gian truyền khác, bao gồm tiếng nói, chữ viết, phù hợp đã thu hút khá đông người dân tới tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học, tham gia để cập nhật thông tin thời sự, trao ngữ văn truyền miệng, diễn xướng dân đổi kinh nghiệm đồng áng, nông vụ, tham gian, lối sống, nếp sống lễ hội, bí quyết về gia các lớp chuyển giao khoa học công nghề thủ công truyền thống, tri thức về y nghệ, giao lưu hội nhóm đờn ca tài tử, hát dược học cổ truyền, về văn hóa ẩm thực, về Karaoke, xem tổ chức biểu diễn cải lương, trang phục truyền thống dân tộc và những hội chợ kèm dịch vụ; tham gia trò chơi thể tri thức dân gian khác (Nguyễn Thị Kim thao như cờ tướng, bóng chuyền, bóng bàn, Loan, 2012, tr.14-15). cầu lông, patin.v.v. Nhất là thanh thiếu Như vậy, di sản văn hóa tinh thần là niên có sân chơi giải trí, tăng cường và bảo các giá trị văn hoá phi vật thể được tích luỹ vệ sức khỏe, học tập phát triển các năng trong quá trình lao động sản xuất thuộc cấu khiếu. Các di tích lịch sử văn hóa, nơi sinh trúc truyền thống văn hoá dân tộc, được hoạt văn hóa cộng đồng cũng được quan lưu truyền với nhiều hình thức khác nhau tâm phục hồi, trang hoàng khá tốt2 (Huỳnh 73
SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 70 (04/2020) Văn Sinh, 2017, tr.84). truyền thống vào dịp lễ kỳ yên tại các đình Theo chính ý kiến của người dân về để khơi dậy lòng tự hào và ngọn lửa nhiệt hiệu quả của Chương trình NTM trong thời tình với quê hương. gian qua, ghi nhận tại xã Tân Thông Hội, Mặt khác, những hình thức sinh hoạt huyện Củ Chi và xã Nhơn Đức, huyện Nhà văn hóa dân gian của vùng Nam Bộ sông Bè: “Chúng tôi thường tới nhà văn hóa nước, những điệu hò, hát ru đã một thời đi vào tối chủ nhật thôi, chứ ngày thường thì vào lòng người nay đã mai một, mất đi. không, lâu lâu có ca nhạc thì lên coi một Thậm chí, những người nông dân ở vào chút rồi về… Mọi người thường tới Đình hàng tuổi 40-50 đã không nhớ một câu nào. dịp lễ hội kỳ yên, coi hát bội, cải lương…; Ý kiến của người dân tại xã Xuân Thới Phương tiện nghe nhìn ai cũng có. Nhưng Thượng, huyện Hóc Môn “Bà con vẫn còn vui chơi giải trí thì xã đang xây dựng nhà mê và thích cải lương lắm, nhưng chỉ nghe văn hóa để tổ chức văn nghệ, phong trào rồi thưởng thức hay dở thôi, chứ không phục vụ bà con. Thường thì sáng họ hay phân biệt được lớp lang gì đâu; Một số uống cà phê rồi bàn về giá cả, thời sự3” người vẫn còn biết hò cấy, nhưng không (Huỳnh Văn Sinh, 2017, tr.87-88). biết hò. Hồi trước có nhiều người lớn tuổi Như vậy, nhu cầu hưởng thụ của nhân dạy cho, chứ bây giờ hầu như không còn ai dân vẫn còn dừng lại ở mức phong trào, chưa biết nữa” (Huỳnh Văn Sinh, 2017, tr.90). đi vào chiều sâu, chưa mang tính lâu dài. Qua đây cho thấy, công tác cổ động, tuyên Hiện nay, các sản phẩm công nghệ cao như: truyền còn nặng về hình thức, chưa đi vào điện thoại di động, truyền hình, Internert, thực tiễn yêu cầu của nhân dân. Vì thế kết truyền hình mạng - cáp… đã len lỏi khắp quả cuối cùng chỉ là những câu trả lời mọi vùng nông thôn, làm mất dần đi những “không biết, có nghe… nhưng không rõ…”. sân chơi nhằm bảo tồn các giá trị di sản văn 2.2.2. Sự chuyển biến trong quan hệ hóa tinh thần. Vì thế, Nhà văn hóa xã cần có láng giềng, tình làng nghĩa xóm tại các xã sự chuyển giao những mô hình mẫu, mang xây dựng nông thôn mới tính trực quan, sinh động, sáng tạo và phù Các chủ trương, chính sách từ Chương hợp hơn với lứa tuổi, trình độ dân trí của trình NTM, cùng sự vào cuộc của các hội, người nông dân trên từng địa bàn. Nơi sinh đoàn thể (Hội nông dân, Hội Người cao hoạt của đình, chùa, đền thờ chỉ là điểm đến tuổi, Hội Cựu chiến binh, Hội Phụ nữ) của những người lớn tuổi hoặc có chỉ thỉnh nhằm nâng cao sức lan toả của tình làng thoảng do một phần bận bịu với công việc nghĩa xóm, cố kết cộng đồng “bán anh em đồng áng. Ghi nhận từ ý kiến của người dân xa, mua láng giềng gần”, “tối lửa tắt đèn có tại xã Xuân Thới Thượng, huyện Hóc Môn nhau”, “tương thân-tương ái”, “tình làng “Có một số bạn trẻ hiện nay không tới, nghĩa xóm”. Đây là một đặc trưng sống không biết Đình, Miễu gì cả. Không thích động của nền nông nghiệp lúa nước truyền nhạc tài tử, có nghe hát vậy thôi, chứ không thống (dựa vào nhau mới có thể làm ruộng thích gì mấy” (Huỳnh Văn Sinh, 2017, tr. nước được, đổi công cho nhau, tính thời vụ 89). Vì thế, nhà văn hóa xã cần thực hiện tốt cao, chu kỳ nông lịch…). Ghi nhận ý kiến hơn các hoạt động văn hóa truyền thống bổ tại xã Tân Nhựt, huyện Bình Chánh “Tình ích, hiệu quả để thu hút nhân dân tham gia. cảm láng giềng rất gắn bó, rất tốt. Anh Cần phục hồi nghi thức diễn xướng văn hoá em nào không có trâu bò thì cùng nhau 74
HUỲNH VĂN SINH TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN giúp cho người ta mượn trâu bò; Quan hệ chất lượng sống, vấn đề công danh, mưu láng giềng vẫn còn như xưa, có gì mình sinh lập nghiệp, thị hiếu và giải trí,… Do vẫn giúp đỡ nhau, không vật chất thì tinh đó, các giá trị đời sống văn hóa truyền thần” (Huỳnh Văn Sinh, 2017, tr. 101). Có thống trong phạm vi gia đình, rộng hơn là thể thấy, di sản văn hoá tinh thần của tình hành vi ứng xử có văn hóa với cộng đồng ở tương thân, tương ái, giúp đỡ lẫn nhau là nông thôn có phần suy giảm. Gia đình là tế truyền thống tốt đẹp của người Việt Nam bào của xã hội, cho nên với hàng trăm, vẫn còn tồn tại trong các xã NTM. hàng ngàn, hàng triệu tế bào tốt, thì ắt hẳn Tuy nhiên, một số xã xây dựng NTM sẽ xây dựng một xã hội tốt. Ngược lại, gia vẫn tồn tại những hiện tượng lệch lạc đình không tốt “sẽ là tác nhân gây nên sự không phù hợp với truyền thống vốn có. suy đồi, mất trật tự, làm đảo lộn đời sống Hiện tượng “những nhóm lợi ích” lợi dụng xã hội nông thôn. Đây cũng chính là vấn sự nhẹ dạ, ít hiểu biết của người nông dân đề không phải của chính riêng một ai” “đục nước, béo cò” để bán đi tư liệu sản (Nguyễn Thị Hậu, 2010, tr.85). Việc xây xuất chủ yếu là đất đai. Đây là vấn nạn dựng gia đình gia phong, gia lễ, cách ăn, thấy rõ được tại các xã với biến động đô thị nếp ở, đạo lý gia đình - cộng đồng… nên hoá quá cao, vô hình dung đã tạo ra những bắt đầu bằng việc giáo dục từ các bậc làm xung đột trong gia đình, xích mích tranh cha, làm mẹ, tạo khung hình mẫu văn hóa chấp láng giềng, có nơi diễn biến phức tạp truyền thống cho con cái, anh em, dòng ảnh hưởng đến an ninh trật tự xã hội3 tộc… tôn trọng ông bà tổ tiên, gia đình hòa (Huỳnh Văn Sinh, 2017, tr.103). Minh thuận, anh em đoàn kết thương yêu nhau chứng cụ thể là ý kiến tại xã Tân Nhựt, (Tôn Nữ Quỳnh Trân, 1999, tr.174-175). huyện Bình Chánh “Do đất đai có giá, có Thông qua tuyên truyền, vận động từ vài gia đình anh em lại quay lưng với nhau Chương trình xây dựng NTM ít nhiều sẽ cũng vì đất đai, có tiền có khi ăn nhậu, đua bảo lưu các giá trị văn hoá nề nếp gia đình, đòi như người ta rồi cũng hết tiền” (Huỳnh quan hệ cộng đồng. Ghi nhận tại xã Đa Văn Sinh, 2017, tr. 101). Phước, huyện Bình Chánh “Nhìn chung Như vậy, quan hệ láng giềng, tình làng các đôi vợ chồng trong xã rất ít lớn tiếng, nghĩa xóm phần nào được bảo lưu tại các lục đục gây gắt với nhau hết. Vật chất thì xã xây dựng NTM là kết quả công tác vận có thiếu thốn thật nhưng gia đình đầm ấm động, tuyên truyền đúng vào tâm lý tình lắm” (Huỳnh Văn Sinh, 2017, tr. 102). cảm từ sự kế thừa của gia đình, dòng tộc, Qua kết quả tham vấn quan sát cho láng giềng, làng xã… song những biến đổi thấy, giá trị thuần phong mỹ tục của gia tiến trình đô thị hoá ít nhiều đã làm xiêu đình tại các xã NTM vẫn còn lưu giữ thông vẹo các mối quan hệ tình cảm láng giềng, qua các giá trị di sản văn hóa truyền thống. ảnh hưởng khối đoàn kết cộng đồng. Sức sống văn hóa truyền thống gia đình 2.2.3. Việc giữ gìn, bảo tồn, phát huy của nông dân các xã NTM dù có những các giá trị văn hoá tuyền thống tinh thần biến đổi lớn hơn những nơi khác (sự năng tại các xã xây dựng nông thôn mới động, hội nhập, giao lưu, lan tỏa) nhưng Trong quá trình xây dựng NTM, gia vẫn giữ được nề nếp gia phong của gia đình bị chi phối bởi rất nhiều nhân tố kinh đình. Chương trình xây dựng NTM luôn tế, văn hoá vật chất, pháp luật, lối sống, đồng hành cuộc vận động vì người nghèo, 75
SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 70 (04/2020) phong trào đền ơn đáp nghĩa, giúp đỡ đồng Phước, huyện Bình Chánh “Việc cúng bào hoạn nạn. Ý kiến tại xã Thới Tam Đình thì có Ban quí tế lo mỗi dịp lễ hội kỳ Thôn, huyện Hóc Môn cho thấy hiệu ứng yên. Các nghi thức truyền thống vẫn còn “Chính quyền xã rất quan tâm đến gia bảo lưu, song không còn rườm rà, kéo dài” đình chính sách, hộ nghèo. Có xây dựng (Huỳnh Văn Sinh, 2017, tr. 114). nhà tình thương, nhà tình nghĩa, thăm Như vậy, việc hiện thực hoá nếp sống người già neo đơn nữa. Chính quyền rất văn minh ở các xã xây dựng NTM có quan tâm hỗ trợ. Để giúp nhà tình nghĩa, những chuyển biến tích cực, góp phần tình thương, Tổ, Xã họp lại xem xét hoàn chuyển hoá nhận thức của người dân qua cảnh người ta rồi giúp, vận động mạnh các chương trình tuyên truyền, vận động thường quân hỗ trợ” (Huỳnh Văn Sinh, các cấp chính quyền cơ sở với nhiều hình 2017, tr. 102). thức phong phú đa dạng khác nhau. 2.2.4. Việc thực hiện nếp sống văn 3. Một số giải pháp phát huy giá trị minh trong nghi thức vòng đời, lễ hội tại các di sản văn hoá tinh thần tại các xã các xã xây dựng nông thôn mới nông thôn mới thời gian tới Qua kết quả điền dã, quan sát tham dự Qua kết quả khảo sát, các di sản văn và không tham dự, tình hình thực hiện nghi hóa tinh thần của người nông dân vẫn còn thức vòng đời, lễ hội, thực hiện nếp sống mang đặc trưng của một nền nông nghiệp văn minh, ở các xã xây dựng NTM có lúa nước truyền thống, cố kết cộng đồng, những chuyển biến tích cực theo đúng tinh các giá trị thuần phong mỹ tục của gia đình thần Quyết định số 1396/QĐ-UBND ngày vẫn còn bảo lưu. Nghi thức vòng đời, lễ hội 29/3/2017 của UBND Thành phố về tiêu ở các xã xây dựng NTM phản ánh việc chuẩn thứ 4 “Thực hiện nếp sống văn hóa, thực hiện nếp sống văn minh qua các văn minh mỹ quan đô thị - nông thôn mới”. chương trình tuyên truyền, vận động các Đồng thời, thực hiện tốt Chỉ thị 27-CT/TW cấp chính quyền cơ sở với nhiều hình thức về “thực hiện nếp sống văn minh trong việc phong phú đa dạng khác nhau. cưới, việc tang và lễ hội”, những rườm rà Bên cạnh những thành tựu, Chương hủ tục-lạc hậu, lãng phí tiền bạc-thời gian trình xây dựng NTM vẫn còn tồn tại những được cộng đồng nông dân nhận thức nâng hạn chế nhất định. Do đó, để việc bảo lưu lên phần nào4 (Huỳnh Văn Sinh, 2017, các giá trị di sản văn hoá tinh thần mang tr.111). Ngày nay, tang ma được tổ chức tính đặc trưng của vùng ngoại thành Thành ngày một đơn giản và văn minh hơn. Theo phố hiệu quả và nhằm nâng chất 19 tiêu chí ý kiến của người dân tại xã Thái Mỹ, xây dựng NTM giai đoạn 2019-2020, huyện Củ Chi “Bây giờ đám tang thì có chúng ta cần thực hiện một số giải pháp cụ xã-ấp cử công an đi kiểm tra hết, không có thể sau: nhậu, để có 3 ngày thôi. Ngày xưa vừa Một là, cần loại bỏ tâm lý cục bộ địa nghe tang là phải mổ heo bò ăn, bây giờ phương, đầu óc phe cánh, những hủ tục lạc chỉ uống trà, ăn đậu rang thôi, rải vàng mã hậu trong ma chay, cưới xin; xây dựng tình ít lắm”. Đồng thời, các nghi thức, nghi lễ làng nghĩa xóm, tiến hành các nghi thức để trong lễ hội được duy trì, tổ chức thường tôn vinh những người có công khẩn hoang, xuyên nhưng khoa học hơn và ít tốn kém những tiền hiền của làng, những anh hùng hơn. Theo ý kiến của người dân tại xã Đa liệt sĩ đã hy sinh qua công cuộc bảo vệ Tổ 76
HUỲNH VĂN SINH TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN quốc. Cần phối hợp với các ngành, các địa hưng văn hóa, nghệ thuật dân tộc. Nếu phương, huy động trí tuệ của các nhà sử không, cùng với sự mòn mỏi của thế hệ học, dân tộc học, luật học, những nhà nghệ sĩ dân tộc chuyên nghiệp, tài tử, vọng nghiên cứu văn hóa dân gian... điều tra, cổ, các điệu lý Nam Bộ... rất có thể cũng sẽ tổng kết những kinh nghiệm truyền thống, đi vào các bảo tàng lịch sử nghệ thuật5. những chuẩn mực của vùng nông thôn Bốn là, cần có những chỉ đạo, định ngoại thành với xuất phát điểm là làng hướng rõ ràng tới tận ấp-xã trong việc tổ “mở” tại sao có “tương trợ láng giềng”; chức lễ hội. Cần nêu rõ trong nghị quyết “bán anh em xa mua láng giềng gần” và định kỳ tại các chi bộ ấp, giảm việc xem tổ biết bao nhiêu các chuẩn mực khác đang chức lễ hội là nơi phô diễn bộ mặt của xã, cần được nghiên cứu bảo tồn để phổ biến ấp bày biện tốn kém, rườm rà. Muốn thế, ra diện rộng, đáp ứng yêu cầu phát triển việc tổ chức lễ hội làm sao kết hợp được NTM trong giai đoạn hiện nay. giữa những giá trị chung (hoạt động cộng Hai là, cần bài trừ những tư tưởng lợi đồng rộng lớn) và giá trị riêng (của những dụng hiện đại hóa, chuyên nghiệp hóa các người có tín ngưỡng mà lễ hội đang được hoạt động văn hóa, nghệ thuật truyền tiến hành), giá trị truyền thống (những yếu thống, vô tình biến đa số quần chúng trở tố văn hóa có ý nghĩa tích cực được sáng tạo thành đối tượng thưởng thức và hưởng thụ trong quá khứ) và giá trị hiện đại (vệ sinh đơn thuần. Trước nguy cơ nhiều loại hình môi trường, vệ sinh sức khỏe cho cư dân, văn hóa, nghệ thuật truyền thống đang mai không ảnh hưởng đến sản xuất, bảo đảm trật một, chúng ta cần có biện pháp cần thiết để tự an ninh xã hội...), kết hợp giữa nguyện hạn chế xu hướng chạy theo lối hưởng thụ vọng chính đáng và hợp lý với khả năng vật những thứ nghệ thuật gọi là “tân kỳ” ngoại chất, kinh phí thực có của nhân dân tại các lai, nhất là trong một bộ phận giới trẻ. Sự ấp - xã có tổ chức lễ hội thường niên. dịch chuyển của vùng “lõi văn minh đô 4. Kết luận thị” sẽ phá nát “một phần yên tĩnh nông Qua kết quả nghiên cứu thực trạng thôn” với các phương tiện nghe nhìn không trên, Chương trình mục tiêu Quốc gia xây được thẩm định đến nơi đến chốn về nội dựng NTM sau gần 10 năm thực hiện đã dung từ các cơ quan quản lý nhà nước là đạt những thành tựu rất khích lệ nhưng một điều đáng báo động. Do đó, nhà nước cũng bộc lộ những khiếm khuyết cần điều cần phát huy vai trò điều tiết, định hướng chỉnh trong thời gian tới nhằm “giữ gìn, các hoạt động văn hóa tại các xã NTM sao phát huy bản sắc văn hoá dân tộc” trong cho vừa giữ được nét văn hóa truyền thống, việc nâng chất các tiêu chí xây dựng NTM đồng thời đón nhận cái mới, mạnh dạn giai đoạn 2016-2020, trong đó có các giá chuyển hoá các hoạt động có tính “xã hội trị di sản văn hoá tinh thần vùng nông thôn hoá” đúng nghĩa đi cùng phương châm của Thành phố. “nhà nước và nhân dân cùng làm”. Đồng thời, với sự chủ động sáng tạo từ Ba là, nâng cao chất lượng của các người nông dân, tiềm năng văn hóa tại các hoạt động văn hóa, nghệ thuật chuyên xã xây dựng NTM sẽ được khơi dậy và nghiệp, phải bằng mọi cách làm sống lại nhân lên trong điều kiện mới, sẽ tạo được phong trào văn nghệ quần chúng ở cả nông động lực việc bảo tồn các giá trị di sản văn thôn và đô thị thì mới mong bảo tồn, chấn hóa tinh thần để phát triển kinh tế - xã hội, 77
SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 70 (04/2020) từng bước giúp cho nông thôn Thành phố nghèo nàn, lạc hậu, tiến lên giàu có, văn có điều kiện phát triển tốt hơn thoát khỏi minh, luôn chất chứa nghĩa tình. Chú thích 1 Chúng tôi tổ chức thảo luận nhóm, ghi nhận ý kiến của bà con tại các xã: Tân Thông Hội, Thái Mỹ (Củ Chi); Đa Phước (Bình Chánh); Xuân Thới Thượng, Thới Tam Thôn (Hóc Môn); Nhơn Đức (Nhà Bè) vào tháng 7/2017. Đây cũng là kết quả nghiên cứu đề tài khoa học “Biến đổi đời sống văn hoá tại các xã xây dựng NTM TP.HCM” tại Học viện Cán bộ TP.HCM được nghiệm thu năm 2017, do tác giả làm chủ nhiệm cùng với cộng sự. Tổng số lần quan sát tham dự, không tham dự-thảo luận cho các sự kiện trong suốt quá trình đi điền dã của chúng tôi là 20 lần theo chủ đích (có ghi chép nhật ký). 2 Quan sát hiện tại các Đình, chùa, Miếu, Di tích văn hóa, Đền thờ các Anh hùng liệt sĩ tại các xã được đầu tư với sự tham gia cộng đồng dân cư trong từng xã, thể hiện đức tính “Uống nước nhớ nguồn” như: Đình Tân Thông Hội luôn luôn lúc nào cũng có sự tham gia của nhân dân trong xã, nơi lui tới của khách thập phương, điểm dừng chân lý tưởng của khách du lịch. Đền thờ Anh hùng liệt sĩ được sửa chữa, nâng cấp nhằm giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ. Tương tự tại Thái Mỹ, Nhơn Đức, Tân Nhựt, Xuân Thới Thượng, Đa Phước, Thới Tam Thôn… cũng đã, đang hoàn thiện các công trình trên. Đây là tín hiệu đáng mừng cho các xã xây dựng NTM trên địa bàn Thành phố. 3 Tình trạng này qua quan sát có thể thấy được ở xã Vĩnh Lộc B, Tân Thông Hội, Nhơn Đức, Xuân Thới Thượng, Đa Phước, Thới Tam Thôn, Tân Kiên… với một lượng dân nhập cư khá lớn từ nội vi chuyển ngoại vi, xu hướng bán đất, tách thửa và làm cho Điều 2, Thông tư 41/2013/TT-BNNPTNT ngày 04/10/2013 bị biến dạng khi thực hiện Bộ tiêu chí Quốc gia về NTM; Đi kèm chuyển dịch dân cư là tệ nạn xã hội lan tỏa, mất an ninh- trật tự xã hội. 4. Qua quan sát tại một số nơi tại Tân Thông Hội, Thái Mỹ, Nhơn Đức, Xuân Thới Thượng thì hiện tượng đám cưới với nhiều nghi thức đã giảm đáng kể, nếu không muốn nói là văn minh hơn thành thị. Đám tang không còn để kéo dài theo hủ tục xưa xem ngày giờ tẩn liệm, động quan và hạ huyệt; tình trạng ăn nhậu bê tha, ăn theo đám đã giảm đáng kể cũng một phần tác động bởi nhận định đã nêu ở trên. Hiện tại xã Thái Mỹ đang triển khai quy hoạch đất nghĩa trang cho từng ấp (vận động quyên góp, ngân sách). Đây là một trong chuỗi giải pháp cho NTM không chỉ cho người sống được mới mà người về bên kia cũng thấy mới vì “sống có cái nhà, chết có cái mồ”; Nhơn Đức, Đa Phước, Lý Nhơn, Tân Nhựt, Tân Thông Hội đang dần hoàn thiện quy hoạch. 5 Qua khảo sát thì hình thức hò cấy đối đáp phổ biến ở ngoại thành đã thực sự biến mất. Hát bội thực sự không còn chân đứng, chỉ còn các điệu lý, hò được cách điệu chuyển sang tân nhạc, các bài tân cổ giao duyên. Nhạc tài tử, cải lương vẫn sống trong lòng người nông dân. 78
HUỲNH VĂN SINH TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN TÀI LIỆU THAM KHẢO Ban Chấp hành Trung ương Đảng. (2008). Nghị quyết 26-NQ-TW Hội nghị lần thứ bảy ban chấp hành trung ương khoá X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Truy xuất từ https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Linh-vuc-khac/Nghi-quyet-26-NQ-TW-nong- nghiep-nong-dan-nong-thon-69455.aspx. (20:05, 15/9/2018). Huỳnh Văn Sinh. (2017). Biến đổi đời sống văn hóa tại các xã NTM TP.HCM. Đề tài nghiên cứu khoa học. TP.HCM: Học viện Cán bộ TP.HCM. Nguyễn Thị Hậu. (2010). Xây dựng môi trường văn hóa đô thị TP.HCM theo hướng văn minh hiện đại. Đề tài nghiên cứu khoa học. TP.HCM: Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM. Nguyễn Thị Kim Loan. (2012). Giáo trình Quản lý di sản văn hóa dân tộc. Hà Nội: NXB Đại học Nội vụ Hà Nội. Tôn Nữ Quỳnh Trân. (1999). Văn hoá làng xã trước sự thách thức của đô thị hoá tại TP.HCM. TP.HCM: NXB Trẻ. Văn phòng Quốc hội. (2013). Luật Di sản văn hoá. Truy xuất từ: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/van-hoa-xa-hoi/Van-ban-hop-nhat-10-VBHN- VPQH-2013-hop-nhat-Luat-di-san-van-hoa-204826.aspx. (23:30, 25/9/2018). Ngày nhận bài: 13/9/2019 Biên tập xong: 15/4/2020 Duyệt đăng: 20/4/2020 79

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.