Bệnh hại cây nho

Chia sẻ: Nguyễn Thị Giỏi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

192
lượt xem 77
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bệnh gây hại khá nghiêm trọng ở Châu Âu và nhiều vùng trồng nho có điều kiện ẩm trên thế giới. Thường gây hại năng vào các tháng lạnh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bệnh hại cây nho

® ¹i ®¹i häc cÇn th¬ - khoa n«ng nghiÖp gi¸o tr×nh gi¶ng d¹y trùc tuyÕn §−êng 3/2, Tp. CÇn Th¬. Tel: 84 71 831005, Fax: 84 71 830814 Website: http://www.ctu.edu.vn/knn email: dminh@ctu.edu.vn, vtanh@ctu.edu.vn BÖNH BÖNH CHUYªN KHOA CH−¬NG 20: BÖNH H¹I C©Y NHO
CHÖÔNG XX BEÄNH HAÏI CAÂY NHO BEÄNH MOÁC SÖÔNG ( Downy Mildew ) Beänh gaây haïi khaù nghieâm troïng ôû Chaâu AÂu vaø nhieàu vuøng troàng nho coù ñieàu kieän aåm treân theá giôùi. Thöôøng gaây haïi naëng vaøo caùc thaùng laïnh. I. Trieäu chöùng : Taát caû caùc boä phaän cuûa daây nho ñeàu coù theå bò nhieãm beänh. Treân laù : Ñoám hôi troøn, nhoû, maøu vaøng nhaït hay vaøng xanh xuaát hieän ôû maët treân laù. ÔÛ maët döôùi laù, nôi ñoám beänh coù khuaån ty naám phaùt trieån taïo thaønh lôùp moác traéng. Ñoám beänh chuyeån daàn sang maøu naâu vaø hoaïi ñi, lôùp moác traéng beân döôùi cuõng chuyeån daàn sang maøu xaùm toái. Treân choài : Choài bò nhieãm beänh phaùt trieån chaäm, ngaén, caèn, cuõng bò phuû tô naám traéng, sau ñoù bò naâu vaø cheát ñi. Treân hoa vaø traùi : Cuõng coù trieäu chöùng töông töï, laøm moät phaàn hay caû chuøm traùi bò hoûng. Treân traùi non, beänh taïo caùc ñoám naâu coù phuû tô traéng treân ñoù. ÔÛ traùi töông ñoái lôùn, naám aên saâu vaøo trong laøn traùi bò xanh uùng, naâu roài nhaên laïi nhöng khoâng teo khoâ. II. Taùc nhaân : Do naám Plasmopara viticola (Berk. & Curt.) Berlese de Toni. Ñính baøo ñaøi coù daïng caønh, phaân nhaùnh ñôn cöïc. Ñính baøo töû hình tröùng, trong suoát, coù theå chöùa ñeán 17 ñoäng baøo töû 2 roi (6-7 x 7,5 - 9 micron). Ñoäng baøo töû naûy maàm vaø xaâm nhaäp vaøo khí khoång. Naám sinh saûn höõu tính theo loái dò giao, noaõn caàu coù ñöôøng kính khoaûng 30 micron. Huøng cô coù kích thöôùc 40-50 x 20-25 micron.Sau khi giao phoái seõ taïo baøo töû noaõn. Baøo töû noaõn naûy maàm cho ra ñính baøo töû hình tröùng (27 x 31-47 micron ). Ñính baøo töû seõ cho ra ñoäng baøo töû. Maàm gaây beänh löu toàn trong xaùc laù beänh, taïo baøo töû vaø laây lan theo gioù. 270 Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa
III. Chu trình beänh : Nhöõng nôi maø nho phaùt trieån quanh naêm, naám coù theå taïo ñính baøo töû quanh naêm ñeå laây lan gaây beänh. Naám cuõng coù theå löu toàn ôû daïng noaõn baøo töû trong xaùc laù caây beänh, coù ñieàu kieän seõ naûy maàm vaø khôûi ñaàu gaây beänh . Laây beänh thöù caáp chuû yeáu do ñính baøo töû theo gioù. Baøo töû ñöôïc phoùng thích chuû yeáu vaøo ñeâm khi nhieät ñoä thích hôïp (10-23 ñoä C) vaø khi trôøi laïnh aåm. Naám xaâm nhaäp chuû yeáu ôû maët döôùi laù, khuaån ty phaùt trieån trong vaùch ngaên giöõa caùc teá baøo vaø taïo ñaàu huùt vaøo teá baøo. Sau khi xaâm nhieãm 5-18 ngaøy, tuøy nhieät ñoä vaø aåm ñoä... , naám coù theå sinh ñính baøo töû. Nhieät ñoä thích hôïp cho ñính baøo töû vaø baøo töû noaõn naûy maàm laø 20-25 ñoä C. III. Bieän phaùp phoøng trò : 1/. Veä sinh vöôøn troàng raát quan troïng. Xaùc laù ruïng phaûi ñöôïc ñoát ñi. 2/. Troàng vôùi khoaûng caùch thích hôïp, khoâng troàng quaù daøy, daây neân cho boø cao treân maët ñaát vaø phaûi ñöôïc caét tæa. 3/. Phun thuoác : Duøng hoãn hôïp Bordeaux 1:1:100 hoaëc Zineb, Maneb, Ridomil MZ 72 (2/1000)hay Captan (2-5/1000) hoaëc Copper-Zine (3/1000). BEÄNH PHAÁN TRAÉNG (Powdery Mildew). Ñaây cuõng laø beänh phoå bieán ôû caùc vuøng troàng nho treân theá giôùi. ÔÛ nhöõng vuøng töông ñoái khoâ, beänh nghieâm troïng hôn beänh Moác Söông. I. Trieäu chöùng : Beänh taán coâng treân taát caû caùc boä phaän cuûa daây nho. Beänh thöôøng taán coâng treân caùc ñoït non tröôùc. Maët treân laù bò ñoùng phaán traéng thaønh maûng. Neáu trôøi khoâ, laù beänh bò cong leân, bieán daïng. Lôùp phaán traéng chuyeån daàn sang maøu xaùm roài xaùm saäm. Traùi cuõng bò ñoùng phaán, keùm phaùt trieån, meùo moù, khoâng chín ñöôïc. II. Taùc nhaân : Do naám Uncinula necator (Schw.) Burril. 271 Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa
Naám phaùt trieån treân beà maët moâ caây, ñaøi ngaén coù daïng hình chuøy. Ñính baøo töû trong suoát, hình baàu duïc ñeán hôi daøi, khoâng coù vaùch ngaên, 15-30 micron . Quaû nang baàu khoâng coù mieäng, daøi, heïp, choùp cong. Nang coù hình baàu duïc. Nang baøo töû hình baàu duïc, khoâng coù vaùch ngaên, trong suoát, 18-25 x 10-12 micron . III. Chu trình beänh : Naám löu toàn trong caùc buùp non cuûa caây. Baøo töû phaán laây lan theo gioù, nöôùc. Cao ñieåm phoùng thích baøo töû laø vaøo buoåi tröa. Beänh coù theå phaùt trieån ôû nhieät ñoä töø 10 - 37,8 ñoä C. Neáu trôøi aåm, beänh seõ phaùt trieån khaù nhanh khi nhieät ñoä töø 24-32 ñoä C. Nhöõng thaùng coù ít möa, aåm ñoä khoâng khí töø 70-80 % thích hôïp cho beänh phaùt trieån. IV. Bieän phaùp phoøng trò : 1/. Caét, ñoát boû caùc phaàn bò beänh. 2/. Phun löu huyønh boät hay nöôùc voâi-löu huyønh 10% ; Topsin 50 W.P (Thiophanate) hay Topsin M (Thiophanate-methyl) 1-2/1000. BEÄNH ÑOÁM LAÙ Cercospora I. Trieäu chöùng : Treân laù vaø caønh non coù caùc ñoám goùc caïnh maøu naâu saäm. Caønh non bò beänh naëng coù theå bò khoâ luoân. Treân ñoám beänh coù ñaøi vaø baøo töû naám maøu naâu ñen. II. Taùc nhaân : Do naám Cercospora viticola (Ces.) Sacc. (Mycosphaerella personata Higgins ) Beänh laây lan vaø phaùt trieån maïnh khi trôøi aåm. III. Bieän phaùp phoøng trò : 272 Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa
1/. Vieäc phun ngöøa caùc beänh khaùc baèng caùc thuoác goác ñoàng cuõng ngöøa ñöôïc beänh naøy. 2/. Phun Benlate (0,5/1000), Zineb (2/1000) cuõng coù hieäu quaû. BEÄNH THOÁI ÑEN I. Trieäu chöùng : Treân phieán laù coù caùc ñoám maøu naâu, vieàn ñen. Beân ngoaøi coù 1 vuøng maøu naâu vaø vieàn ñen khaùc. Taâm ñoám beänh coù maøu naâu ñoû hay xaùm naâu. Maët treân ñoám beänh coù caùc oå naám nhö ñaàu kim maøu ñen, xeáp thaønh moät voøng. Treân ñoït non, coù caùc veát beänh hình elip hay hôi keùo daøi, coù maøu tím ñeán ñen, hôi loõm. Treân daây, cuoáng laù, gaân laù vaø cuoáng hoa cuõng coù veát töông töï. Treân traùi coù ñoám hình maét chim, traùi bò khoâ nhaên. II. Taùc nhaân : Do naám Guignardia bidwellii (Ell.) Viala and Ravaz. Khuaån ty khi coøn non coù maøu traéng, khi giaø coù maøu naâu. Quaû nang baàu hình caàu, mieäng chìm. Nang baøo coù hình giuøi, 62-80 x 9-12 micron chöùa 8 nang baøo töû. Nang baøo töû trong suoát, hình tröùng, coù 1 ñaàu hôi to, kích thöôùc 12-17 x 5-7 micron . Tuùi baøo töû (pycnidia) coù kích thöôùc 80-180 micron; chöùa baøo töû caàu hay baàu duïc, 8- 11 x 6-8 micron . III. Chu trình beänh : Naám löu toàn trong caùc quaû nang treân caùc traùi beänh khoâ. Khi coù aåm seõ phoùng thích nang baøo töû, nang baøo töû naûy maàm vaø xaâm nhaäp tröïc tieáp qua cutin cuûa bieåu bì. Maàm beänh ban ñaàu seõ nhieãm treân laù non vaø cuoáng traùi. Töø ñoù seõ taïo ra caùc tuùi baøo töû vaø baøo töû seõ laây lan ñi, chuû yeáu do nöôùc. Naám coù theå coù nhieàu doøng sinh lyù khaùc nhau veà ñoäc tính gaây beänh vaø caùc ñaëc tính nuoâi caáy khaùc. IV. Bieän phaùp phoøng tröø : 273 Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa
1/. Thu gom vaø tieâu huûy traùi beânh. 2/. Phun hoãn hôïp Bordeaux (1:1:100) hay Maneb 80 W.P ôû noàng ñoä 2-3/1000. BEÄNH THAÙN THÖ (Anthracnose) I. Trieäu chöùng: Taát caû caùc boä phaän cuûa caây ñeàu coù theå bò nhieåm beänh. Treân laù, ñoám beänh nhoû, maøu naâu saäm, vieàn khoâng ñeàu. Taâm veát beänh veà sau ñoåi sang maøu xaùm naâu. Bìa veát beänh coù maøu naâu saäm.Taâm veát beänh coù theå khoâ vaø raùch ñi.Beänh naëng laøm laù hôi bieán vaøng, bìa laù cong xuoáng. Treân thaân, nhaùnh,ñoám beänh luùc ñaàu cuõng nhoû, sau ñoù lôùn ra coù hình hôi baàu duïc, taâm maøu xaùm tro, bìa naâu saäm vaø hôi loõm vaøo. Treân traùi, ñoám hôi troøn, taâm xaùm, bìa naâu ñoû; phaàn thòt traùi nôi bò beänh vaãn cöùng. II.Taùc nhaân: Do naám Elsinoe ampelina Shear Ñính baøo töû trong suoát, hình caàu hay hình tröùng, ñôn baøo, 5 - 6 x 2 - 3 micron. Daõy nang nhoû, khoù thaáy. Nang coù hình caàu, nang baøo töû trong suoát coù 3 vaùch ngaên, 15 - 16 x 4 - 4,5 micron. III.Chu trình beänh: Khuaãn ty naám löu toàn trong caùc boä phaän beänh seõ taïo ñính baøo töû hay nang baøo töû .Ñính baøo töû naåy maàm vaø taán coâng tröïc tieáp vaøo cuûa caùc choài non,laù, cuoáng laù, cuoáng traùi. Traùi thöôøng bò nhieåm vaøo giai ñoaïn sau vaø thöôøng naám khoâng taán coâng saâu vaøo beân trong. Möa nhieàu, veát beänh öôùt, naám seõ phoùng thích nhieàu baøo töû vaø ñöôïc nöôùc möa laøm laây lan ñi. IV.Bieän phaùp phoøng trò: 274 Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa
1.Caét tæa boû daây beänh, nhaát laø nhöõng daây gaàn maët ñaát. 2.Phun hoån hôïp nöoùc voâi löu huyønh, hoån hôïp thanh phaøn voâi 1%, hoaëc caùc thuoác goác ñoàng khaùc, ñònh kyø haøng thaùng. BEÄNH RÆ ( Rust ) I.Trieäu chöùng: ÔÛ maët döôùi laù, haï baøo quaàn taïo thaønh caùc ñoám troøn 0,3 - 0,5 cm, maøu cam.Coù theå coù nhieàu ñoám treân laù laøm laù ruïng. II.Taùc nhaân: Do naám Phakopsora vitis Syd. Haï baøo töû hình baàu duïc, vaùch daøy, maøu ñoû cam, taäp hôïp thaønh haï baøo quaàn ôû khí khoång cuûa laù. III.Bieän phaùp phoøng trò: Phun nhieàu laàn baèng löu huyønh boät mòn hay baèng nöôùc voâi löu huyønh. BEÄNH THOÁI MOÁC XAÙM (Gray Mould Rot ) Beänh khaù phoå bieán treân theá giôùi vaø laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân laøm thoái traùi trong khi toàn tröõ. I.Trieäu chöùng: Luùc ñaàu beänh laøm cho traùi coù nhöõng vuøng hôi naâu, nôi ñoù voû traùi khoâng coøn baùm chaëc vaøo traùi. Sau ñoù traùi bò thoái, chaûy nöôùc. Neáu trôøi aåm, naám seõ sinh baøo töû, taïo moät lôùp moác maøu xaùm treân traùi beänh. Traùi thoái bò nhaên, maøu naâu saäm. II.Taùc nhaân : Do naám Botrytis cinerea Pers. Maàm beänh löu toàn treân nhöõng traùi gìa chín bò beänh treân caây.Trong moät vuï, beänh thöoøng xaõy ra töø giöõa ñeán cuoái vuï.Naám thöôøng xaâm nhieåm vaøo cuoáng traùi vaø töø 275 Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa
ñoù lan vaøo traùi.Töø caùc traùi nhieåm, naám seõ gaây thoái caû chuøm traùi do tieáp xuùc .Traùi caøng chín, caøng deã nhieåm beänh.Neáu thu hoaïch traùi trong thôøi gian trôøi aåm, möa, tæ leä traùi bò thoái trong quaù trình toàn tröû seõ cao. III.Bieän phaùp phoøng trò: 1.Caét tæa ñeå caùc chuøm traùi ñöôïc thoâng thoaùng. 2.Phun ngöøa ñònh kyø haøng thaùng baèng Topsin-M hay Benomyl ( 0,05 - 0,1% ). 3.Vaän chuyeån vaø toàn tröû traùi ôû nhieät ñoä töø 0 - 4 ñoä C. 4.Khöû truøng bao bì ñoùng goùi baèng Sodium bisulphide, chaát naày khi gaëp aåm trong khoâng khí seõ phoùng thích khí sun-fu-rô. BEÄNH MOÁC XANH TRAÙI ( Blue Mould Rot ) I. Trieäu chöùng: Beänh coù theå taán coâng treân traùi tröoùc hay sau khi thu hoaïch.Ñaëc tröng cuûa beänh laø moác traéng phaùt trieån treân traùi, moác sau ñoù bieán sang maøu xanh.Traùi bò thoái meàm, chaûy nöoùc coù muøi moác. II. Taùc nhaân: Do naám Penicillium sp. Naám xaâm nhaäp chuû yeáu qua caùc nôi bò thöông toån ôû voû traùi. III.Bieän phaùp phoøng trò: 1.Traùnh laøm xaây xaùt traùi khi thu hoaïch vaø vaän chuyeån . 2.Toàn tröû traùi ôû nhieät ñoä laïnh töø 0 - 4 ñoä C. BEÄNH THOÁI TRAÙI Cladosporium I.Trieäu chöùng: 276 Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa
Traùi thöôøng bò thoái ôû beân hoâng hay vuøng cuoáng traùi. Vuøng thoái bò nhaên nhöng moâ thoái vaãn dính chaëc vaøo voû traùi.Treân beà maët voû traùi coù theå thaáy moác coù maøu xaùm xanh. II.Taùc nhaân: Do naám Cladosporium herbarum Fr. Naám khaù phoå bieán trong töï nhieân, thöôøng phaùt trieån treân xaùc baû thöïc vaät.Xaâm nhieåm qua veát thöông, veát cuoáng hay tröïc tieáp qua voû traùi.Beänh laây lan do tieáp xuùc giöõa caùc traùi.Naám xaâm nhieåm thích hôïp nhaát ôû nhieät ñoä 21-24 ñoä C. III.Bieän phaùp phoøng trò: 1.Xoâng hôi traùi baèng khí sun-fu-rô. 2.Toàn tröõ traùi ôû nhieät ñoä laïnh. BEÄNH THOÁI TRAÙI Aspergillus I.Trieäu chöùng: Cuoáng traùi bò thoái naâu, vuøng thoái luùc ñaàu chæ laø moät ñoám troøn nhoû, uùng nöôùc; sau ñoù lôùn daàn ra vaø ñoåi sang maøu naâu.Treân vuøng thoái coù khuaån ty traéng phaùt trieån, sau ñoù seõ ñoåi sang maøu ñen khi naám thaønh laäp baøo töû.Vuøng thoái bò meàm nhuûn, nhaên.Traùi thoái boác muøi leân men men chua. II.Taùc nhaân: Do naám Aspergillus niger van Tiegh III.Bieän phaùp phoøng trò: 1.Traùnh laøm xaây xaùt traùi khi thu hoaïch vaø vaän chuyeån. 2.Toàn tröû traùi ôû nhieät ñoä laïnh töø 0 - 4 ñoä C. 277 Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa