Tham khảo tài liệu 'bệnh ngoài da và phương pháp điều trị bệnh ngoài da', y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bệnh ngoài da và phương pháp điều trị bệnh ngoài da
- Bệnh ngoài da và phương pháp điều trị
bệnh ngoài da
Chức năng Sinh Lý Của Da
1. Biểu bì
2. Chân bì
3. Lớp mỡ dướ da
4. Các tổ chức dưới da gồm
Những nguyên nhân gây Bệnh Ngoài Da Theo Đông Y
1. Phong
2. Thấp.
- 3.Nhiệt
4. Trùng
5. Độc
6. Huyết Ư
7. Huyết Hư Phong Táo
8. Can Thận Bất Túc
9. Quan hệ với kinh lạc
Triệu Chứng
1. Những triệu chứng thường gặp của Bệnh Ngoài Da
2. Tính Chất Của Bệnh Ngoài Da
Điều trị bệnh ngoài da
Bệnh ngoài da là những bệnh của da và các cơ quan trực thuộc da, là phần quan
trọng của bệnh ngoại khoa Đông y.
- Những y văn ngày trước về Bệnh ngoài da đã để lại cho chúng ta những kinh
nghiệm quý báu về nguyên nhân bệnh lý, triệu chứng và điều trị Bệnh Ngoài Da
rất đáng được cho chúng ta quan tâm thừa kế nghiên cứu và phát huy.
Chức năng Sinh Lý Của Da
Da là lớp bọc ngoài cơ thể, diện tích ở người lớn khoảng 1,5 – 2 m2, chiều dày từ
0,05 – 0,09 mm (mi mắt) đến 0,5 – 0,8 mm (long bàn tay, chân), trọng lượng của
da chiếm khoảng 5% trọng lượng cơ thể, nếu tính cả lớp mỡ dưới da thì lên tới 16
biểu bì (thượng bì), lớp chân bì (trung bì) và lớp mỡ dưới da (hạ bì).
1. Biểu bì.
Có 5 lớp là lớp đáy (lớp cơ bản sinh ra tế bào biểu bì), lớp gai, lớp hạt, lớp sang và
lớp sừng. Ở da lòng bàn tay chân có cả 5 lớp này, còn da mặt ngực, mặt trong các
chi lớp sừng không rõ, còn lớp hạt chỉ thành một lớp đôi khi gián đoạn giữa các tế
bào. ở biểu bì có nhiều tận cùng thần kinh, không có mạch máu, tế bào được nuôi
dưỡng bằng dịch lympho qua các khe gian bào. Tế bào biểu bì có tên chung là tế
bào sừng (keratillocyte) và chúng phát triển theo dạng sừng hóa từ bề sau lên bề
mặt. Tế bào lớp đáy phát triển bang gián phân và là tiến than của tế bào lớp trên.
Ngoài ra còn có các hắc bào (metanocyte) sản xuất ra hắc tố (melanin). Da trung
bình 1mm2 có 1155 hắc bào và các tế bào langerhan có nhiệm vụ thanh trừ các
chất biến dị từ lớp sừng và chân bì có vai trò làm chậm lại các phản ứng quá mẫn
của da.
- 2. Chân bì:
Ở vị trí giữa biểu bì và lớp mỡ dưới da, chia làm hai lớp: lớp nhũ và lớp lưới chân
bì là một tổ chức liên kết gồm các sợi keo, sợi đàn hồi và sợi lưới tạo thành. Lớp
nhũ liên kết với biểu bì hình thành đường nhũ có nhiều mạch mao quản và sợi tận
cùng thần kinh. Lớp lưới nằng dưới lớp nhũ có những bó sợi liên kết to dày đặc
làm cho da có tính đàn hồi tốt.
3. Lớp mỡ dưới da:
Ở ngay dưới chân bì gồm nhiều tế bào mỡ chia thành những lá nhỏ do tổ chức liên
kết lưới bao bọc. Lớp này có tác dụng chống tản nhiệt, dự trữ năng lượng, chống
va chạm cơ giới và tham gia chuyển hóa mỡ.
4. Các tổ chức thuộc da gồm:
Tuyến mồ hôi: có 2 loại: tuyến mồ hôi to và tuyến mồ hôi nhỏ. Tuyến mồ
hôi nhỏ đi khắc cơ thể, còn tuyến mồ hôi to chỉ có ở vùng nách, quanh hậu
môn, tiên âm và lỗ tai ngoài.
Tuyến mỡ da: đổ ra nang lông, bài tiết mỡ da làm nhuận da lông, ở tuổi dậy
thì tuyến hoạt động mạnh, đến lúc cao tuổi thì chức năng suy giảm.
Lông tóc: khắp da trên cơ thể (trừ một số vùng như long bàn tay, chân, môi,
quy đầu, bao hành, âm vật, mép nhỏ, mặt trong môi lớn…) đều có lông.
- Lông được chia làm 3 loại: lông dài như tóc, râu cằm, râu mép, lông nách,
lông mu. Lông cứng như lông mày, lông mũi, lông mi. Lông to như lông ở
mặt, than mình, tay chân. Tốc độ mọc tóc nhanh chậm tùy theo trạng thái
sức khỏe, tinh thần, nội tiết, tình hình dinh dưỡng…
Tóc của chúng ta mỗi ngày dài them chứng 0,37mm. Đời sống của lông tóc
từ vài tháng đến 4 năm hoặc hơn. Bình thường ở người lớn mỗi ngày rụng
30 đến 100 sợi tóc.
Móng: móng được tạo ra do các tế bào đã sừng hóa chèn cái nọ lên cái kia
thành một bản sừng nằm trên mặt lung của đốt ngón tay và chân, đoạn cuối
phía sau và 2 bên móng có lớp da phủ. Mỗi ngày móng dài ra 0.1mm.
Ngoài ra, da còn có nhiều mạch máu, mạch bạch huyết, dây thần kinh và
cơ. Chức năng của da chủ yếu là: tham gia vào việc giữ sự cân bằng giữa
nội môi và môi trường sống, có vai trò bải vệ, điều tiết than nhiệt, nội tiết
và bài tiết, về cảm giác sờ mó, nóng lạnh và đau, hô hấp, chuyển hóa và
miễn dịch vv…
Những nguyên nhân gây Bệnh Ngoài Da Theo Đông Y
Những nguyên nhân gây Bệnh Ngoài Da thường gặp gồm có:
- 1. Phong: Theo Đông y, phong là nguyên n hân gây bệnh phổ biến nhất, nhiều
Bệnh Ngoài Da có liên quan mật thiết với phong tà. Phàm những người cơ thể yếu,
chức năng phòng vệ bên ngoài yếu, phong tà xâm nhập gây dinh vệ mất điều hòa,
khí huyết lưu thông trở ngại, da cơ mật sự dinh dưỡng sinh những nốt sẩn ngứa,
ban đỏ, da khô, mụn cóc. Phong tà gây Bệnh Ngoài Da có đặc điểm là phát bệnh
nhanh, di chuyển, mất đi nhanh, dễ lan tàn than, ngứa,…thường kết hợp với các tà
khí khác gây các chứng phong hàn, phong nhiệt, phong thấp…
2. Thấp: Có ngoại thấp và nội thấp, Bệnh Ngoài Da thường do ngoại thấp như
những người sống và làm việc nơi ẩm thấp, tỷ thấp cũng dễ sinh bệnh. Thấp là âm
tà nên có tính năng trọc, phát sinh ở phần d ưới cơ thể gây bệnh thường phát sinh ở
da các bàn chân, thủy bào, dễ lở loét, lâu khỏi, chán ăn, bụng đầy, rêu lưới dày,
mạch Nhu Hoạt.
3. Nhiệt: Nhiệt thuộc dương tà, các chứng ngoại cảm nhiệt tà hoặc tạng phủ thực
nhiệt tiết ra ngoài da đều có thể sinh bệnh. Bệnh Ngoài Da thuộc nhiệt thường có
triệu chứng như sung nóng đỏ, ngứa, đau… kèm theo nóng, bứt rứt, khát nước, táo
bón, tiêu vàng, đậm, lưới đỏ rêu vàng, mạch Sác.
4. Trùng: Do trùng thú trực tiếp căn, do độc tố gây bệnh hoặc do dị ứng của cơ thể,
đối với trùng thủ căn có thể lây truyền. Có thể có triệu chứng sung đau, ngứa,
nóng đỏ tại chỗ hoặc có triệu chứng toàn thân nặng nhẹ tùy theo loại côn trùng.
- 5. Độc: Thường gặp có các loại độc của thuố c, thức ăn, trùng độc, tiếp xúc chất
độc. Thường có lịch sử uống thuốc, tiếp xúc ăn uống. Thường phát bệnh đột ngột,
có các triệu chứng tại chỗ như sung nóng đỏ, đau, ngứa, nổi sẩn, ban đỏ, mụn nhóc
và triệu chứng toàn thân nặng nhẹ tùy theo loại độc và mức độ nhiễm độc.
6. Huyết Ư: Phần lớn do can khí uất kết hoặc ngoại tà xâm nhập gây khí cơ rồi
loạn, khí huyết ứ trệ. Triệu chứng lâm sang thường có điểm hoặc ban ứ huyết, sắc
do vùng bệnh đỏ tối hoặc xanh tía, hoặc vùng da tổn thương dày lên, có nốt cục,
lười đỏ tối, có điểm ứ huyết, mạch huyền Sác.
7. Huyết Hư Phong Táo: Phấn lớn do mắc bệnh lâu ngày hoặc tỳ vị hư nhược sinh
huyết hư không đủ nuôi dưỡng da, thường gặp ở các Bệnh Ngoài Da mãn tính; do
huyết hư không nuôi dưỡng can, can âm hư, can đường thịnh tiết ra ngoài da sinh
bệnh. Bệnh Ngoài Da do huyết hư, phong táo có đặc điểm là bệnh kéo dài, da khô
hoặc dày lên, nứt nẻ, da xù xì không tươi nhuận, tróc vảy, ngứa, thường kèm theo
hoa mắt, chóng mặt, sắc mặt tái nhợt, hoặc sốt âm ỉ kéo dài, ngày nhẹ đêm nặng,
hoặc nặng nhẹ thay đổi theo trạng thái tinh thần, người bứt rứt, dễ gắt gỏng, miệng
đắng, họng khô, lưới đỏ, rêu vàng, mạch Huyên Sác (là chứng huyết hư, can
vương).
8. Can Thận Bất Túc: một số Bệnh Ngoài Da phát sinh do cạn thận bất túc, nh ư
huyết hư không nuôi dưỡng can, móng không được tươi nhuận, chân móng dày
lên, khô táo Can hu huyết táo, can không nhận dễ sinh mụn cóc, mụn cơm. Can
- kinh uất hỏa huyết ứ sinh mụn huyết, thận tinh bất túc, tóc không đ ược nuôi dưỡng
nên dễ rụng. Trường hợp bệnh ngoài da kèm theo các triệu chứng như hoa mắt
chóng mặt, ù tai, má đỏ, lung gối đau mỏi, mất ngủ nhiều, mộng tinh, di tinh, mồ
hôi trộm, lưỡi đỏ, ít rêu, mạch Tê Sác là chứng can thận âm hư. Trường hợp sắc
mặt tái nhợt, chân tay lạnh, sợ lạnh, lung gối mỏi, chóng mặt, ù tai, liệt dương,
lưỡi bệu, có dấu răng, mạch Trầm Tê là chứng thận dương hư.
9. Quan hệ với Kinh Lạc: Bệnh Ngoài Da phát sinh ở phần trên cơ thể và đầu mặt,
là 3 kinh cùng mắc bệnh, phần lớn do phong nhiệt, phong thấp, bệnh phát ở phần
giữa cơ thể là kinh can đởm mắc bệnh, phần lớn do khí trệ, hỏa uất, thấp nhiệt;
bệnh phát ở phần dưới cơ thể là kinh thái âm mắc bệnh, phần lớn do thấp nhiệt,
hàn thấp. Nếu phát bệnh ở mũi, phần lớn có quan hệ với kinh phê, nếu phát sinh ở
mạn sườn, phần lớn có quan hệ với kinh can; bệnh phát ở vùng hội âm, có quan hệ
với 2 kinh can thận; nếu là phát ở mặt môi, phần lớn có quan hệ với tỳ.
Tóm lại, phát sinh Bệnh Ngoài Da không chỉ một nguyên nhân mà thường do 2
hoặc nhiều nguyên nhân kết hợp như phong hàn, phong thấp hoặc phong thấp
nhiệt hoặc tỷ hư sinh thấp, can đởm thập nhiệt. Đồng thời Bệnh Ngoài Da cũng
liên quan mật thiết với trạng thái tinh thần, chế độ ăn uống, nghề nghiệp, khí hậu
và tính lây truyền của độc tà (vi khuẩn, virus, nấm, ký sinh trùng,…) cho nên trong
chuẩn đoán và điều trị cần chú ý xem xét toàn diện.
Triệu Chứng
- Da là một bộ phận của cơ thể, có quan hệ mật thiết với các tạng phủ, khí huyết,
cho nên biện chứng Bệnh Ngoài Da cũng phải có quan điểm chỉnh thể, phải coi
trong việc khám toàn thân mà không thể chỉ chú ý phần cục bộ.
1. Những triệu chứng thường gặp của Bệnh Ngoài Da:
+ Triệu chứng chủ Quan: Là những triệu chứng mà bệnh nhân tự cảm nhận gồm
có: Triệu chứng tại chỗ: thường có ngứa, đau nóng, tê và cảm giác kiến bò trong
đó ngứa là triệu chứng hay gặp nhất.
Do bệnh nhân cơ thể mỗi người mỗi khác, tính chất và mức độ nặng nhẹ của bệnh,
trạng thái tinh thần và sức khỏe mỗi người có khác nên biểu hiện của triệu chứng
cũng rất khác. Thí dụ: chứng herpes zoster ở người cao tuổi thì rất đau nhưng ở trẻ
nhỏ thì không nhất thiết là có đau. Ngay đối với chứng ngứa của cùng một bệnh,
mỗi người cũng có sự cảm nhận khác nhau, đối với người này thì chỉ ngứa ít
nhưng với người khác thì rất ngứa.
Triệu chứng toàn thân: có thể phát sốt, sợ lạnh, đau các khớp hoặc xuất hiện một
số triệu chứng của các tạng phủ.
+ Triệu chứng Khách quan: là những triệu chứng sờ thấy và nhìn thấy, gồm có 2
loại: nguyên phát và thứ phát.
- Loại tổn thương nguyên phát có ban chấn, sân chấn, mụn nước, bong nước, mụn
mủ, nốt cục, sương phù…Loại tổn thương thứ phát như tróc vẩy, đóng vảy, loét do
gãi, nứt nẻ, chàm hóa, đọng sắc tố thành sẹo…
Loại tổn thương Nguyên Phát:
Ban Chân: Sắc da thay đổi, không lôi, không l õm, đường kính khoảng 3-4cm cũng
gọi là dát. Nếu có ban đỏ thuộc nhiệt, ẩn nhẹ mất đi là huyết nhiệt, nếu không mất
là huyết nhiệt hoặc huyết ứ, màu đỏ tím là nhiệt độc thịnh, màu tím đen là huyết ứ
ngưng trệ, ban trắng là khí trệ hoặc huyết hư.
Sân Chân (Khâu Chân): mẩn nổi lên ở da thành hạt nhỏ dưới 0,5cm, mẩn đỏ cấp
tính là huyết nhiệt hoặc phong nhiệt, chứng mạ tính, sắc da không đổi hoặc đậm
màu là khí trệ huyết ứ.
Khối U (củ) to nhỏ không đều, nổi lên ở mặt da hoặc chìm trong đám tổn thương
ranh giới rõ, to nhỏ lớn hơn 0,5cm, sâu hơn sân chân. Thường do đờm thấp kết tụ
hoặc khí huyết ứ trệ.
Bào Chân: là tôn thường nang có nước loại to gọi là bọng nước, loại nhỏ là mụn
nước hay thủy bào, nếu chất dịch là máu gọi là huyết bào. Bào chân phần lớn
thuộc thấp; nếu kèm ban do thuộc thấp nhiệt hoặc nhiệt độc huyết bào thuộc huyết
nhiệt, nếu sắc tím thuộc nhiệt độc thịnh.
- Bào Mủ: trong nang có nước mủ đục, thường quanh có viên đỏ, mủ vỡ thành loét
hoặc đóng vẩy mủ; thường gặp ở Bệnh Ngoài Da làm mủ.
Sương Phù: phù nổi gô lên mặt da đột ngột và mất đi nhanh, nếu mauf trắng thuộc
phong hàn, nếu là màu đỏ thuộc phong nhiệt.
Loại tổn thương Da Thứ Phát:
+ Vẩy Da: do lớp sừng hoặc lớp nông của thượng bì bong ra nhiều. Vảy da có thể
mịn như phân, cám (bệnh ngoài da lang ben), thành từng mảng rộng (bệnh ngoài
da vẩy nến, đỏ da, dị ứng thuốc). Vảy da trong Bệnh Ngoài Da cấp tính là do hư
nhiệt chưa hết, trường hợp bệnh mạn tính là do huyết hư, phong táo, da thiếu dinh
dưỡng.
+ Vẩy tiết: do dịch thấm, máu hoặc mủ kết đọng và khô đi trên vùng da tổn thương
mà thành; nếu là vẩy mủ do nhiệt độc chưa hết, nếu là vẩy huyết do huyết nhiệt
(hay xuất huyệt), nếu là vảy dịch do thấp nhiệt.
+ Loát: do phân da đều trung bì hoặc hạ bì bị mất, tổn thương, thường do vết
nhiểm khuẩn da phát triển thành. Miệng, bờ thành, đáy chiều sâu khác nhau tùy
tổn thương lớn nhỏ, lúc khỏi thường để lại sẹo. Trên vết loét, nếu dịch tiết trong
thuộc về thấp, dịch vàng thuộc thấp nhiệt.
+ Trầy Xước: thành đường vết do xây xát, do ngứa gãi thì trên có lân máu, th ường
do phong nhiệt hoặc huyết hư phong táo.
- + Nứt nẻ: thành đường thành vệt thường gặp ở ngón tay, gót chân, rớm dịch hoặc
rớm máu hoặc khô; thường do huyết hư phong táo.
+ Kết Tụ Sắc Tố: thường phát sinh vào thời kỳ cuối của Bệnh Ngoài Da mãn tính:
màu da thường biến thành màu nâu, nâu sạm hoặc nâu đen, thường do khí huyết
mất điều hòa hoặc thận hư.
+ Vết Hằn Cổ Trâu (Liken hóa): dạ dày cộm, sẫm màu, các làn da nổi rõ, giữa các
làn do có sần dẹt bóng như sần của bệnh liken, ngứa nhiều thường gặp ở những
Bệnh Ngoài Da ngứa mạn tính (Bệnh Ngoài Da chàm Eczema, viêm da thần kinh)
do gãi nhiều. Phần lớn thuộc chứng huyết hư phong táo.
+ Sẹo: do loét sâu khi lành hình thành của tổ chức liên kết mới sinh, không có tính
đàn hồi, có thể phân làm 2 loại: sẹo lồi tăng sinh, bề mặt đỏ, có loại sẹo lõm da
teo, mặt bóng, màu trắng. Tất cả các loại sẹo đều do khí huyết ngưng trệ.
2. Tính chất của Bệnh Ngoài da: Theo tính chất của Bệnh Ngoài Da, có thể phân
làm 2 loại:
+ Bệnh Ngoài Da Cấp Tính: phần lớn phát bệnh cấp, biểu hiện tổn thương ngoài
da thường là nóng đỏ, sân chân, mụn mủ, loét, chảy nước. Nguyên nhân phần lớn
do phong, thấp, nhiệt, trúng độc, chủ yếu là chứng thực, có quan hệ nhiều nhất với
các tạng tâm tỳ phế.
- + Bệnh Ngoài Da Mãn Tính: Bệnh bắt đầu chậm, biểu hiện ngoài da thường là khô
táo, kết vảy, nứt nẻ, chàm hóa, sắc tố kết tụ, rụng tóc, móng có tổn thương. Da sổ
do huyết hư, phong, táo, can thận bất túc, hoặc mạch Xung, Nhâm không điều hòa.
Trên lâm sang, có khi có những triệu chứng của nhiều loại cùng lúc xuất hiện như
vừa ngứa (do phong), sung đau (do nhiệt) và chảy nước vàng (do thấp)…cân linh
hoạt chuẩn đoán để tìm phương hướng điều trị cho thích hợp.
Khi điều trị, phải căn cứ vào các giai đoạn bệnh và tình trạng, diễn tiến của bệnh
để trị. Thí dụ: Bệnh viêm nhiễm lâu ngày, có thể gây chứng âm hư, huyết táo, lúc
đầu, cần dùng thuốc thanh nhiệt, sau đó chuyển sang dùng thuốc dưỡng âm, nhuận
huyết để trị. Bệnh mạn tính mà lại bị bội nhiễm thì trước hết phải dùng thuốc
thanh nhiệt giải độc (trị gọn) trước rồi mới dùng dưỡng âm, nhuận Phế (trị bản)
Điều trị bệnh ngoài da
Đông y Gia truyền Phúc Thanh Đường có từ lâu đời và được nhiều người biết đến
như một địa chỉ uy tín với bài thuốc chữa Bệnh Ngoài Da độc đáo được kế thừa từ
cụ tổ dòng họ Nguyễn làm ngự y trong triều. Cụ xuất thân từ gia đình nhà nho từ
nhỏ đã ham học hỏi tìm tòi những cây thuốc nam trị bệnh cho người việt rất tốt, cũ
đã truyền thụ lại cho con cháy phương thuốc chữa Bệnh Ngoài Da rất đặc hiệu.
Với đội ngũ lương y dạy dặn kinh nghiệm, nhiệt tình, chu đáo Phúc Thanh Đường
đã điều trị thành công nhiều Bệnh Ngoài Da mãn tính như: Chàm Eczema, bạch
biến, Tổ đỉa , Hôi nách, Hắc Lào, Á Sừng, Vẩy Nến, Trứng cá , Dị ứng mè đay,
- Lang Ben, Viêm nang Lông, Dày Sừng nang Lông, Nấm móng, Rụng tóc, Vẩy
phấn Hồng…
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
