Bệnh trẻ em - Phần 3

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

126
lượt xem 24
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'bệnh trẻ em - phần 3', y tế - sức khoẻ, sức khỏe trẻ em phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bệnh trẻ em - Phần 3

Viêm mũ h ọ là chứ bệ v ềmũnh ư lan từ phầ sau củ hố mũ cho tớ họ và có các triệ i- ng ng nh i ng n ac i i ng u chứ nh ư chả nư c mũ có th ểsố cao, thân nhiệ tǎ đ t ngộ nên có thểgây co giậ ởcác cháu ớ t ng ộ ng : y i, t t t nhỏ ho, không chị ǎ ỉ chả , u n, a y. Đ chữ trịầ : nhỏt huố mũcho cháu, cho u ố thuố số Bệ sẽkh ỏsau vài ngày. ể a cn c i ng c t. nh i Tuy vậ b ệ có th ểbiên chứ nh ư: viêm tai, viêm thanh qu ả viêm phếquả và phổ y, nh ng n, n i. Đ chữ nhữ biế ch ứ này, ph ảcho cháu u ố thuố kháng sinh theo liề l ư ng đ đ ợ bác sĩ ể uợ ã ưc a ng n ng i ng c chỉ ị đnh. Viêm mũ h ọ tái phát - Mùa đông, các cháu bé thư ng bị i b ị i bệ viêm mũ họ dẫ tớ viêm tai ờ đ lạ nh i- ng i- ng, n i khiế các cháu thư ng xuyên b ị sổmũ xuố sứ và chậ lớ ờ n ho, i, ng c m n. Nguyên nhân có thểdo: d ị ng, kh ản ǎ mi ễ nhiễ củ cơthểyế thiế chấ sắ thi ế vitamin D. ứ ng n ma u, u t t, u Như cũ có th ểdo các đề kiệ vềkhí hậ và n ơ ởnhư không khí khô tựnhiên ho ặ vì sư i nóng, ở ng, ng iu n u i : c bụph ấ hoa, sự lây nhiễ giữ các trẻtrong t ậ thể khói thuố lá do ng ư i lớ hút trong nhà đ ờn i n m a p , c óng kín cử v.v... a Cũ nên chú ý rằ c ơthểcác cháu nhỏsau thờ gian tránh đ ợ mộ sốbệ vì thừ h ư ng khảnǎ ưc ở ng ng i t nh a ng miễ nhiễ củ mẹvà do bú sữ mẹ nay ph ả đ vào mộ th ờ kỳtậ tựchố chọ vớ các vi trùng và vi n ma a , ii t i p ng ii rút. Do đ có thểcoi mỗ lầ cháu bé bệ là mộ lầ cơthểcủ cháu có d ị luyệ tậ đ chố cuộ n p ể ng ó, in nh tn a p c xâm lǎ c ủ các nhân tốcó h ạt ấ công t ừbên ngoài, đ tạ cho mình khản ǎ chố nhi ễ Giai ểo ng a in ng ng m. đ ạ miễ nhiễ c ủ trẻhế khi cháu 6 - 7 tuổ on n ma t i. Bở vậ việ dùng thu ố kháng sinh đ chữ trị cá c cháu phảtheo s ựchỉ ị có cân nhắ củ bác ể đnh i y, c c a cho i ca sĩ ỉ . Ch dùng thuố đ trị ệ ch ư h ắ đ là tố Phảdành phầ tiêu diệ vi trùng và vi rút cho chính c ơ c ể b nh, a nã t. i n t thểcủ cháu bé, sao cho cơthểcó kh ảnǎ tựmiễ nhiễ tǎ cư ng sứ khỏ cho cháu bé nh ưcho m, ng ờ a ng n c e cháu tắ nắ thay đ i không khí chỗở(đnghỉ bi ể ởnúi...), dùng thu ố đ có thêm ch ấ ổ ở n, cể m ng, i t gammaglobuline trong máu, tổchứ các cuộ đ tắ nư c khoáng v.v... ci m ớ c Nế cháu luôn bị au tai cũ nên nghĩớ vấ đ nạ V.A ởhọ cho cháu. Việ nạ V.A cũ g có tác đ ti nề o u ng ng co n dụ làm cho cháu th ởdễkhi ngủ tránh đ ợ t ậ ngáy. ưc t ng , 19. Tậ s ứ môi. t t Có cháu bé mớ sinh đ b ịậ sứ môi: mộ đ ờ nứ từd ư i mũ chạ xuố chẻđ môi trên. t ư ng ớ i ã tt t t i y ng, ôi Chữ tậ này phả phẫ thu ậ làm 2 giai đ ạ khâu dính li ề chỗđ t c ủ môi và xửtrí đ nổ phầ hàm ứa ểi at i u t o n: n n bên trong vế nứ ởvòm họ tt ng. Trong thờ gian chữ các cháu bé ph ảbú bằ nh ữ núm vú giảđ c biệ vì nuố khó. ặ i a, i ng ng t t Sau giả phẫ các cháu còn c ầ đ ợ theo dõi vềcác mặ rǎ lợ tai- mũ h ọ và họ phát âm cho n ưc i u, t ng, i, i- ng c chính xác. Tố nhấ là đ a các cháu t ớ nh ữ kíp chuyên gia đề tr ị t này. ư i u tậ t t i ng 20. Rǎng. Rốloạ mọ rǎ có thểkhiế đ a trẻrên rỉ đ không ǎ đ ợ và mấ ngủ Lợ cháu bị ư làm nứ n ưc i n c ng, vì au, t .i s ng má cũ tấ đ nư c dãi ch ả kh ỏmiệ cảngày. Cháu quấ ng y ỏ ớ y i ng y. Bạ có th ểlàm cho cháu gi ả đ hay quên đ bằ cách : n m au au ng
- Cho cháu mộ miế bánh mề mộ cái bánh bích quy. t ng m, t - Tẩ vào khǎ tay m ộ ít sirô hoặ nư c thơ rồ xoa nhẹvào l ợ chỗrǎ đ ớ ng ang nhú lên. Có thểthay m n t c mi i, bằ m ộ c ụ nư c đ nhỏquấ trong kh ǎ ớá ng tc n n. - Cho cháu uố aspiri ne. ng Đ khi cháu còn bịố và đ tư t (ỉ lỏ i ớ a ng). Nế số cao, cũ tác dụ xấ bở các cháu sẵ có ch ứ co ôi st ut ng ng u i n ng giậ Do đ khó xác đ đ ợ là cháu bị ớ do rǎ đ hay vì m ộ bệ nào khác. ị ưc t. ó, nh st ng au t nh Trong trư ng hợ cháu bị ố nhi ề nên đ bác sĩ ẩ đ nguyên nhân : ờ ể p st u, ch n oán LUNG LAY RǍ NG Vì TAI Nạ - Nế cháu bé bị mà gãy ho ặ lung lay rǎ nên đ a cháu lạnha s ĩ ư N u ngã c ng, i ngay đ xem còn có th ểgiữd ư c rǎ không. Muố r ǎ khỏrơ ra trong khi đ bạ có th ểbọ quanh ể ợ ng n ng ii in c rǎ m ộ đ ạ kẹ cao su và bả cháu cắ rǎ lạ ng t on o o n ng i. MUố CáC CHáU Có BộRǍNG Tố PHả LàM Gì ? N T, I Phả chú ý cung c ấ cho các cháu đ chấ Canxi và Phố ủt tpho trong thứ ǎ Nhữ nguyên tốnày có i p c n. ng trong sữ và các sả phàm củ sữ tr ứ và rau. a n a a, ng - Dạ các cháu biế cách đ r ǎ từnhỏ y t ánh ng . - Tránh các nguyên nhân gây sâu rǎ như ǎ kẹ buổ tố ng no ii - Dùng thêm chấ Fluor hàng ngày, theo sựch ỉ ẫ củ bác sĩ t dn a . 21. Sâu rǎng. Trẻem có nhữ cái "r ǎ s ữ cho tớ 6 tuổ Tuy nhữ rǎ này rồd ầ d ầ sẽr ụ hế như các ng ng a" i i. ng ng inn ng t, ng bậ cha m ẹkhông nên coi thư ng hiệ tư ng rǎ sâu củ các cháu. Trái lạ rǎ nào sâu cầ phả ờ nợ c ng a i, ng n i chữ hoặ nhổđ đ không ả hư ng t ớ rǎ khác bên cạ sắ mọ ho ặ đ mọ Nhấ là các iể nh ở a c i ng nh p c c ang c. t rǎ đ mọ lạ là nhữ rǎ vĩ viễ ng ang ci ng ng nh n. Trẻem có r ǎ sâu nhai thứ ǎ không k ỹDo đ việ tiêu hóa không đ ợ t ố Chỉ ầ có mộ cái rǎ ư c t. ng cn . ó, c cn t ng sâu cũ đ làm cho việ nhai, nghiề thứ ǎ củ cảhàm rǎ bị ng ủ ng kém hi ệ quả Mỗcái r ǎ sâu lạ là c n cn a u . i ng i mộ ổvi trùng có thểgây ra nhiề loạ bệ do b ịviêm nhiễ Các cháu có bệ tim hoặ bệ thấ t u i nh m. nh c nh p khớ cấ càng phả đ c bi ệ giữgìn b ộrǎ cho khỏsâu. iặ pp t ng i Việ cầ thiế nh ấ là: dạ cho trẻcách đ rǎ từnhỏ cho trẻđkhám r ǎ thư ng kỳ cho ǎ ít đ ờ ồ cn t t y ánh ng , i ng , n ngọ không ǎ vào buổt ố dùng kem đ ánh rǎ có chấ Fluor. Dù cái rǎ chỉ mộ ch ấ đ cũ t, n i i, ng t ng có t m en, ng cầ tớ bác sĩ ữ r ǎ ngay: càng chữ sớ càng chóng kh ỏvà đ t ố tiề ỡ n n. ni ch a ng a m, i Nhữ thứ ǎ ngọ ǎ trong bữ ǎ sẽbị ư c bọ ti ế ra nhiề làm trung hòa tính ch ấ axít c ủ đ ờ nớ t t a ư ng. ng cn tn an u t Như nế các cháu ǎ kẹ nhấ là các kẹ dễdính vào r ǎ - vào buổt ốrồ đng ủ trong mi ệ không ng u no t o ng i i ii , ng đ n ư c bọ làm tan kẹ và trung hòa chấ xít do đ ờ biế ch ấ đ ng lạ ở các kẽr ǎ ch ấ axít này ủớ ư ng tọ t o t n i ng, t sẽlàm hỏ men rǎ và phá hoạcác chân rǎ ng ng i ng. Kinh nghiệ cho thấ ch ấ Fluor có tác d ụ chố sâu rǎ Bở vậ ởmộ s ốnư c, ngư i ta pha ớ ờ m y t ng ng ng. i y, t Fluor vào nư c uố vào sữ hoặ tr ộ vào muố ǎ Mộ s ốrau, cá có ch ứ Fluor. Trong thành ph ầ ớ ng, a cn í n. t a n
nhiề lo ạthu ố đ rǎ ngày nay cũ có Fluor. Các bác s ĩ òn hư ng dẫ cho các bà mẹcho các ớ u i c ánh ng ng c n cháu bé mớ sinh uố mộ lư ng nh ỏFluor mỗngày ngay trong nhữ tháng đ u. tợ ầ i ng i ng 22. Hạ c ơ trong miệ t m ng. Bên trong miệ ởphầ trong má và môi c ủ Bé, có thểcó nhữ hạ nh ỏmàu trắ xám mọ lên rả ng n a ng t ng c i rác, đ khi có nhiề làm bé bị ư ng và đ khi ǎ uố Do đ Bé không chị ǎ vớ ôi u au n, ng. ó, u n. Có thểlấ bông quấ vào đ u tǎ t ẩ thuố sát trùng và chấ khẽvào các hạ trên. ầ m, m y n c m t Cho Bé ǎ lo ãng, mát (sữ đ hơ lạ a ể i nh). n 23. Chứ t ư miệ do vi rút. ng a ng Chứ bệ này do vi rút gây ra làm cho bên trong miệ c ủ cháu bé (má, lư i, lợ có nhiề vế loét ỡ i) ng nh ng a ut nhỏ nằ dư i mộ lớ màng trắ Khi màng trắ này bong ra, nhữ v ế loét càng đ rát làm cho ớ ,m tp ng. ng ng t au cháu bé không ǎ đ ợ vì vi ệ ti ế xúc vớ thứ ǎ dù là thứ ǎ lỏ c ũ l àm các cháu đ Hi ệ n ư c, cp i c n, c n ng, ng au. n tư ng này kéo dài trong 4, 5 ngày. Trong th ờ gian mang b ệ cháu bé chả nhi ề n ư c dãi, miệ hôi ợ ớ i nh, y u ng và có thểsố tớ 40o C. ti Bác sĩ ư ng cho các cháu thu ố bôi miệ Các bà mẹnuôi các cháu nên kiên nhẫ cho các cháu ǎ ít th ờ c ng. n n mộ các món súp, n ư c qu ả nư c đ ờ ư p l ạ ớ ớ ư ng ớ nh... Trong khi cháu bé mang bệ tránh đ cháu ti ế ể t , nh, p xúc vớ các cháu khác. i 24. Bệ tư do n ấ nh a m. Bệ t ư là loạ bệ nấ biể hiệ dư i dạ nhữ đ m trắ nh ưcặ sữ trong mồ Toàn bộchỗ ớ ng ng ố nh a i nh m u n ng n a m. mọ nấ màu đ , đ ng vào đ khiế các cháu bé bỏǎ Hiệ tư ng này có thểxả ra cảtrong b ộmáy ỏụ nợ cm au n n. y tiêu hóa từmiệ tớ h ậ môn. Tuy vậ bệ dễkhỏn ế cho cháu uố thuố đc úng theo sự chỉ ị đ ng i u y, nh iu ng nh củ bác sĩ a . 25. Viêm xoang hàm. Bệ viêm xoang th ư ng hi ế gặ ởtrẻem nhỏh ơ 4 tuổ Các cháu nhỏthư ng bị ệ xoang do d ị ờ ờ nh mp n i b nh ứ Nế cháu bị viêm xoang mãn tính, các bác s ĩ ư ng chẩ đ bằ cách chụ X -quang, các th ờ ng. u n oán ng p xoang ởmặ M ộ cháu bé bị viêm mũ phếquả tái đtái lạ và ho dai dẳ cũ th ư ng phả làm xét ờ t. t i, n i i ng ng i nghiệ này. m 26. Nhứ đ u. cầ Bệ nh ứ đ u thư ng hiế thấ ởtr ẻem dư i 4 tuổ và chỉ ấ ởtuổ đ tớ trư ng họ Các cháu hay cầ ờ ớ ờ nh m y i th y iã i c. kêu đ ởmộ bên trán, đ ng sau mộ bên m ắ Cơ đ rầ gi ậ ởđ u nhưnhị tim, lâu hàng giờ tr ởđ ằ ầ au t t t. n au n t p , i trởlạ gây nôn ói hoặ làm mắ nẩ đ đ Đ khi đ nhứ đ u còn kèm theo c ảđ bụ nữ cầ i, c t y om óm. ôi ã au ng a. Mỗcháu có thểđ m ộ ki ể khác nhau. i au t u Sau khi loạ bỏcác bệ khác, bác sĩ ư ng cho rằ cháu bị ứ đ u vì truy ề thố trong gia đ th ờ nh c ầ i nh ng n ng, ình, họhàng từ xư đ từ có ngư i nh ứ đ u như thế ờ cầ a ã ng . 27. Đ đ u. au ầ
Nế trẻem b ấ chợ bị au nh ứ đ u dữ dộkèm theo s ố v à nôn ói, hãy nghĩ tđ cầ ngay t ớ b ệ đ màng óc u t i t i nh au và phả đ a cháu tớ bác sĩ iư ngay. Nhiề khi, cháu chỉ ịb cúm theo mùa hoặ nhiễ mộ cǎ bệ nào i u c m t n nh khác thôi. Nế cháu hay b ị i b ị i, nên cho cháu đkiể tra mắ khám xem có bị đ lạ u i m t, viêm xoang không. Cũ nên đ phòng xem cháu bịổ thư ng ởnão không, có bị ế áp cao không, có bị ễ đ c vì ề ơ nhi m ộ ng tn huy t khí ôxít các bon không? Vì nguyên nhân gây ra chứ đ đ u thì nhiề nên chỉ bác s ĩ ớ xác đnh đ ợ b ệ và có khi còn ng au ầ ị ư c nh u, có mi phả cho cháu đch ụ h ộ sọnữ i i pp a. Như nhiề khi nguyên nhân bệ lạ có tính chấ tâm lý nhưcháu bé lo s ợmộ đ u gì, quá cả đ ng t iề mộ ng u nh i t hoặ bị ǎ th ẳ th ầ kinh vì v ừ qua m ộ cuộ thi ki ể tra ởlớ họ c c ng ng n a t c m p c.
II. NHữ Vấ Đ Có LIÊN QUAN Tớ C ổ NG N ề I 28. Tậ vẹ cổbẩ sinh. to m Cháu bé có thểb ị t vẹ cổngay trong nhữ tuầ lễđ u tiên: đ u cháu bé nghiêng xuố m ộ bên vai tậ o ầ ầ ng n ng t trong khi cằ lạquay v ềhư ng khác. ớ mi Nguyên nhân gây ra chứ này do các b ắ thị ổứ đ chũ có t ậ nên kéo c ổvà đ u vềmộ phía. ầ ng p tc c òn m t t Đ khi ngư i ta có thểnắ thấ m ộ c ụ cứ ởchỗbắ thị t ậ đ ờ ôi n y t c ng p t có t ó. Ngư i ta có thểchữ chứ này b ằ ph ư ng pháp vậ đ ng trịệ hoặ tiế hành mộ cuộ phẫ ờ ơ nộ a ng ng li u, cn t c u thuậ ởdây ch ằ c ủ bắ thị Ch ứ này cũ có thểlà do có t ậ ởxư ng s ố c ổ Tuy nhiên tr ư ng ơ ờ t ng a p t. ng ng t ng . hợ này hiế thấ hơ p m y n. 29. Tậ vẹ cổởtrẻem. to ởtrẻem đ l ớ h ơ mộ chút, tậ vẹ cổcó nhiề nguyên nhân khác nhau: nhiề khi do mộ chấ ãn n t to u u t n thư ng nào đ mà ngư i lớ không biế hoặ do ả hư ng tưth ếnằ củ các cháu khi ngủ Mắ lác ơ ờn ở ó t, c nh ma . t cũ có th ểlàm các cháu vẹ cổđ đ nhìn cho rõ; hoặ bệ viêm họ làm n ổhạ ởcổ vi ệ dùng iể ng o c nh ng i ch , c thuố nhưthu ố Primpéran ch ố nôn - làm co các c ơbắ ởcổđ u cũ có th ểlà nguyên nhân. ề ng c c ng p Nế cháu bé vẹ cổvì nhữ nguyên nhân trên thì không c ầ phảchữ trị ậ v ẹ cổcủ cháu cũ sẽ u o ng n i a ,t t o a ng hế sau mộ vài ngày. t t Nế tậ này kéo dài, c ầ tớ bác s ĩ ểxét nghiệ tìm nhữ nguyên nhân có liên quan t ớ hệthầ kinh đ ut ni m ng i n hoặ bệ th ấ kh ớ c nh p p. 30. Tuyế giáp. n Tuyế Giáp có vai trò rấ quan trọ đ i vớ sựphát tri ể toàn bộcơth ểcủ trẻem. Nế thiế tuyế này ng ố i n t n a u u n hoặ tuyên phát triể không bình thư ng, l ư ng hoóc -môn Giáp ti ế ra không đ cung c ấ cho c ơthểsẽ ờ ợ ủ c n t p dẫ tớ các chứ ch ậ phát tri ể vềchi ề cao và v ềtrí khôn. Bở vậ cầ phảchú ý phát hi ệ b ệ ni ng: m n u i y, n i n nh càng sớ càng tố vì việ chữ trị ằ hoócmôn Giáp tiế hành càng s ớ chừ nào càng t ố ch ừ ấ m t c a b ng n m ng t ng y cho sựphát tri ể củ cơthểvà trí tuệ na . Nhữ triệ chứ củ cǎ bệ vềtuyế giáp có thểthấ ngay trong nhữ t uầ l ễđ u tiên củ cháu ầ ng u ng a n nh n y ng n a bé: cháu không hoạ đ ng, không kêu, không khóc, không đ ǎ ngủnhiề và ít cự quậ L ư i bé l ớ tộ ỡ òi n, u a y. n khác thư ng khiế cháu khó ngậ vú hoặ tu bình sữ cháu đtáo, da tái và l ạ ờ n m c a, i nh. Nế chụ X- quang, bác sĩ ẽthấ nhữ dấ hiệ bộxư ng bị ị ạ hoặ chậ phát tri ể Như ơ u p s y ng u u d d ng c m n. ng muố xác đ bệ m ộ cách chắ chắ đ tiế hành ch ữ trịcầ phảxác đnh l ư ng hoóc -môn Giáp ị nển ịợ n nh nh t c a,n i trong cơth ể Việ s ửd ụ các ch ấ sát trùng có iố cho sả phụvà cho các cháu bé mớ sinh có thểả . c ng t t n i nh hư ng t ớ việ thửnghiệ dẫ tớ nh ữ kế qu ảdư ng tính sai. Bở vậ ngư i ta không dùng c ồ iố ở ơ ờ i c mni ng t i y, nt hoặ Bétadine trong lúc đ đ nữ ỡ ẻ a. c Ngư c lạvớ việ thiế hoócmôn Giáp, lạcó các cháu bé có d ưhoóc-môn này, th ư ng là bị truy ề từ ợii ờ c u i di n mẹ. Nhữ tri ệ ch ứ g củ bệ dưhoócmôn giáp là: mắ l ồ bư u cổ ỉ ch ả và m ạ nhanh. ớ ng u n a nh t i, ,a y ch 31. Amiđan. Amiđ là mộ cụ th ị ỏnhìn thấ dễdàng ởcuốvòm h ọ từtrên rũxu ố rấ hay bị viêm. Ngư i ờ an t c t nh y i ng, ng, t ta chư xác đnh đ ợ rõ ràng vai trò c ủ cụ thị ị ưc a c t này; nh ư hình nhưvị c ủ nó là đ ngǎ cả vi ể a ng trí a nn trùng và virút thâm nhậ vào trong cơth ểqua đ ờ miệ ư ng p ng.
32. Viêm amiđ - Viêm họ an ng. Thông thư ng, trẻsơsinh ít khi bị ờ viêm Amiđ Các cháu ởđ tu ổt ừ2 - 3 tuổ hay bị ơ Nế b ị ội an. i h n. u viêm, cụ amiđ s ư lên, t ấ đ hoặ có nhữ chấ trắ cháu bé s ố cao, nuố khó và có hạ ởcổ sờ yỏ c an ng c ng m ng, t t ch , vào cháu sẽkhóc vì đau. Viêm amiđ là do liên cầ khuẩ hoặ vi trùng, phổbiế là loạ liên cầ khuẩ (streptocoque). Trong an u n c n i u n trư ng hợ này, hiệ tư ng đ rát loang rộ c ảvùng họ cầ chú ý ch ữ trị có thểbiế ch ứ ờ nợ p au ng ng, n a vì n ng thành viêm khớ hoặ viêm thậ p c n. Nhiề chứ bệ củ trẻem b ắ đ u từviêm h ọ do lo ạliên c ầ khuẩ sinh ra đ c t ố Viêm h ọ tầ ộ. u ng nh a ng i u n ng dạ bạ hầ càng ngày càng hiế thấ vì các trẻem đ đ ợ chủ ng ừ B ị ệ này, trẻkhông số ã ưc ng ch u m y ng a. b nh t cao như mấ s ứ nhanh, trong h ọ th ấ có nhữ màng trắ d ầ dính vào các amiđ ng tc ng y ng ng, y, an. Đ chữ trị ứ viêm họ bác s ĩ ư ng lấ m ộ ít màng nhầ ởh ọ cùng m ộ m ẫ máu đ xét ể th ờ ể a ch ng ng, y t y ng t u nghiệ Đ ng th ờ cho các cháu u ố ngay thu ố kháng sinh đ ngǎ ch ặ các bi ế ch ứ do trùng liên m. ồ ển i ng c n n ng cầ khuẩ gây ra. u n Viêm họ là mộ chứ bệ nhẹ thư ng s ẽkhỏ trong vài ba ngày. Như đ u đ chú ý là hay bị ờ ng, iề áng ng t ng nh , i đbị i nhiề lầ i lạ u n. 33. Phẫ thuậ cắ ami đ u tt an. Cắ amiđ là mộ tiể phẫ thuậ không có đ u gì đ lo ngạn ế sau khi c ắ các cháu đ ợ s ǎ sóc iề ưc n t an tu u t áng iu t và theo dõi cẩ th ậ Chỉ ắ amiđ cho các cháu từ4 - 5 tu ổtrởlên. n n. ct an i Trư c kia, bác sĩ khuyên cắ amiđ Bây giờ việ cắ amiđ chỉ ự hiệ trong nhữ tr ư ng h ợ ớ ờ hay t an. , ct an th c n ng p cầ thiế nhưđ a trẻb ị ứ viêm họ luôn luôn, nhiề l ầ trong mộ nǎ cụ amiđ phát tri ể to t ớ đ iộ n t ng un t m, c an n làm cho cháu bé khó thở bị au khớ nặ b ị ,đ p ng, viêm th ậ hoặ đ đ phòng các biế chứ có thểxả ra c ểề n n ng y tiếp. Nên chú ý rằ nhữ trư ng hợ amidan lớ không có nghĩ là b ị ờ viêm nặ ng ng p n a ng. Trư c kia, ngư i ta thư ng tránh c ắ amiđ cho các cháu hay bị ị ng. Ngày nay ngư i ta không chú ý ớ ờ ờ dứ ờ t an nhiề tớ đề này nữ u i iu a. 34. V.A. Ngoài nhữ amiđ nhìn thấ rõ ởh ọ tr ẻem (amygdale) còn mộ c ụ th ị ữ ở cuốlỗmũ sau vòm ng an y ng t c tn a i i, miệ có tác dụ bả vệđ ờ hô hấ chố lạ sựxâm nhậ củ vi trùng và vi rút. ư ng ng ng o p ng i pa Nế cụ th ị u c t này bị ễ bả thân nó l ạlà n ơ t ậ trung các vi trùng và vi rút ởngay ngã ba TAI -Mũ- nhi m, n i ip I Họ và trởthành nguyên nhân c ủ các chứ bệ vềtai -mũ họ và đ ờ hô h ấ ư ng NG a ng nh i- ng p. Kế qu ảlà mũ có thểthư ng xuyên bị ẹ làm cháu bé phảthởb ằ miệ ngáy, nói giọ mũ ho ờ t i ngh t i ng ng, ng i, o o lâu khỏ s ố 37 - 38 C, buổ sáng có thểđ số 38 C, bị ạ chậ lớ không chị ǎ hay quấ i, t i ãt h ch, m n, u n, y. Trư ng hợ này, bác s ĩ ờ chuyên khoa tai-m ũ h ọ hay đ nghị ế hành mộ phẫ thuậ hoặ th ủthu ậ ề p i- ng ti n t u t c t chuyên môn nhỏ Cháu không c ầ phả nằ việ . n im n. Tuy thủthuậ này thự hiệ nhanh, như không làm đ ợ cho các cháu dư i 1 tuổ ưc ớ t c n ng i.
35. Viêm vòm họng. Sau mũ có mộ đ m gặ ch ung củ các đ ờ tớ từ miệ m ũvà tai. Nế để này b ị ấ ho ặ t iể ư ng i i, p a ng, i u im n m, c viêm, trẻsẽbịho. 36. Viêm thanh quản. Chúng ta thư ng nhậ đ chung rằ mộ cháu bé bị ờ nị viêm thanh quả khi cháu ho ra tiế khô như nh ng t n ng chó sủ t ừ ti ế m ộ và bị th ở Tuy vậ nên phân biệ 2 loạviêm thanh quả theo các tri ệ a, ng ng t khó . y, t i n u chứ sau : ng - Cháu bé đ t nhiên bị và th ởrấ khó vào ban đ vì thanh quả củ cháu b ị thắ l ạ Sựco thắ ộ ho t êm na co t i. t này có thểsẽh ế sau vài gi ờnhư rồsẽtái lạ t ng i i. - Loạ viêm thanh quả th ứ2 gây ra bở mộ loạvirút. Bệ khi bắ đ u không đ t ngộ nh ư ti ế triể tầ ộ i n i t i nh t ng n n ngày càng nặ thêm. Trư ng hợ này, phả đ a cháu bé vào b ệ vi ệ ngay, vì nghiêm trọ hơ ờ iư ng p nh n ng n trư ng hợ trên nhiề ờ p u. Trong khi bác sĩ ư tớ hoặ chư cho cháu đ bệ vi ệ n ế có đ u kiệ làm tǎ đ ẩ củ không iề ng ộ m a ch a i c a i nh nu n, khí sẽcó l ợ cho cháu bé. i 37. Bệ b ạ hầ nh ch u. Bạ h ầ là m ộ bệ rấ nguy hiể ngày nay đ b ị ạtrừ mộ phầ lớ do ph ư ng pháp tiêm phòng ơ ch u t nh t m, ã lo i t nn bệ Nh ữ trẻem không tiêm phòng b ệ khi m ắ bệ c ổhọ bị au, có mộ lớ màng trắ d ầ ng đ nh. ng nh, c nh, tp ng, y, dính, ngày càng phát triể làm cho tr ẻthởkhó. Đ ng thờ cháu bé b ị ệ ngư i nhợ nhạ mạ nhanh ồ ờ n i, m t, t t, ch dù thân nhiệ không t ǎ nhiề t ng u. Khi trẻkhông tiêm phòng bệ ho ặ tiêm không đ liề l ư ng mà có các hi ệ tư ng trên, cầ phả đ a ủu ợ nợ iư nh c n tớ bệ vi ệ ngay. Bác sĩ ẽlấ m ộ ít mẫ ởhọ đ xét nghiệ xem có vi trùng bạ h ầ không. ng ể i nh n s y t u m ch u
III. NHữNG Vấ Đ Có LIÊN QUAN Tớ NGự Nề I C 38. Nghẹ thở do có vậ lạtrong đ ờ hô hấ ư ng t t p. Có nhiề trư ng hợ Bé bị ạ thở ờ u p ng t : Bi ngạ vì nằ ngủdư i lớ ch ǎ n ên bị ế không khí hoặ Bé b ị ẹ th ởvì nuố mộ v ậ và vậ đ ớp t m n thi u c ngh t t tt tó nằ ngáng trên con đ ờ hô hấ Thí dụBé nu ố m ộ củl ạ hoặ mộ mẩ đ chơ Kế quảlà Bé bị ư ng uồ m p. t t c c t i. t tắ thở ngay hoặ b ị c thởd ầ d ầ vì vậ nuố m ỗlúc l ạbị h ơ con đ ờ hô h ấ c tắ ư ng c nn t t i i t kín n p. Trong trư ng hợ sau, cháu bắ đ u ho, r ồthởkhó nhọ mỗ lầ thởlạ có tiế rên hoặ rít. Mặ Bé ờ tầ p i c, in i ng c t sạ dầ lạrồ Bé ngư không thởn ữ m nii ng, a. PHả LàM Gì KHI CHáU Bé B ị ạ TRÊN GIƯờ NG? Nế thấ da bé tím hay xám, ng ư i không cử ờ I NG T u y đ ng ho ặ bị gi ậ hãy đ đ u bé ngử ra phía sau đ bé th ởdễh ơ ộ ểầ ể c co t, a n. Nế thấ không có k ế quảgì hãy làm hô h ấ n hân tạ cho Bé, nhờ ngư i đbáo bác s ĩ ặ đ a Bé tớ ời ho c ư u y t p o i trạ cấ cứ ngay. mp u Nế Bé NGạ Vì NU ố PH ả M ộ Vậ VàO Họ - Nế b ạ nhìn thấ vậ đ h ãy thửcốlấ vậ đ ra U T T I T T NG un y t ó, y tó bằ ngón tay c ủ mình và chú ý không làm cho v ậ tụ sâu thêm vào họ Bé . ng a tt ng Nế không lấ ra đ ợ hãy làm theo phư ng pháp Heimlich như sau : . ư c, ơ u y PHƯƠNG PHáP HEIMLICH - Nộ dung chính củ phư ng pháp này là bấ chợ ấ mạ vào vùng d ạ ơ i a t tn nh dày theo hư ng từd ư i lên. Giữcháu bé ởt ưth ếđ ng hay ng ồ (xem hình vẽ Ngư i chữ cho cháu ớ ớ ứ ờ i ). a đ ng ởđ ng sau, nắ bàn tay trái lạ đ t lên b ụ cháu ởtrên rố - vị củ d ạdày - Bàn tay ph ảnắ ứ ằ iặ m ng n trí a im lấ nắ tay trái và bấ chợ ép mạ vào bụ cháu theo chi ề từd ư i lên trên đ cho l ư ng không khí ớ ể ợ ym t t nh ng u bị ồ từphổra phía cổhọ sẽlàm bắ v ậ lạra. Có thểlàm nhiề lầ l ầ sau cách quãng vớ lầ dn i ng nt u n, n in trư c. ớ Đ i vớ các tr ẻsơsinh, phảép bằ các ngón tay và chú ý nư ng nh ẹvì xư ng củ các cháu còn rấ ối ơ ơ i ng a t yếu. Nế không đ t đ ợ kế quả ph ả đ a cháu t ớ bệ việ Trên đ ờ đ không ng ừ làm hô hấ ạ ưc t iư ư ng i, u , i nh n. ng p nhân tạo. NGạ Vì KHóC - Có trư ng hợ các cháu nhỏt ừ6 tháng t ớ 2 tuổ có thểbị ạ vì khóc. Ti ế khóc củ ờ T p i i ng t ng a cháu từ đ t bị ắ quãng vì tiế nấ Cháu vộ thởnhư cơ nấ lạ đ n làm cháu không k ị thở ng ợ ng t ng n c i ế ng c. i p . Cuốcùng cháu ng ấ đ mặ tím lạvì thi ế không khí. C ả t ư ng này d ễlàm ngư i lớ lo l ắ vì xúc nh ợ ờn i t i, t i u ng đ ng nh ư không có g ì nguy hiể Ngư i lớ cầ gi ữbình t ĩ Cháu bé s ẽchóng h ồt ỉ và tiế ộ ờnn ng m. nh. i nh ng khóc lạtiế tụ ré lên. i pc Cầ chú ý sǎ sóc cháu bé h ơ như nên tránh đ cháu c ả thấ r ằ muố đ gì cứ khóc là đ ợ ể ư c! n n n ng m y ng: n òi 39. Thởdốc. Chứ thởd ố th ởtừ cơ hốh ảkhiế các cháu bé không ch ạ nhả chơ đ bình thư ng đ ợ ờ ưc ng c, ng n i n y y, i ùa như nhữ đ a tr ẻkhác là mộ chứ bệ rấ đ quan tâm. V ì nguyên nhân chứ bệ này có thể ng ứ t ng nh t áng ng nh do sựmấ sứ củ toàn cơthểhoặ bị ế máu. Như cũ có th ểdo có tr ụ tr ặ v ềTIM hoặ bộ tca c thi u ng ng cc c máy Hô Hấ cầ phả qua xét nghiệ đ theo dõi. mể P; n i
40. Bé thở có tiế rít. ng Trừtrư ng hợ trẻem ngáy khi ngủ còn nế cháu thở mà có tiế lào xào hay tiế rít thì ph ảbáo ngay ờ p , u ng ng i cho bác sĩ ế nhấ là nế cháu lạbị ố Có th ểđ là triệ ch ứ c ủ mộ bệ viêm ởmũhọ hay bi t, t u i s t. ó u ng a t nh i ng viêm phếquả bình thư ng, như c ũ có th ểlà nhữ bệ khác quan trọ hơ như hen, vậ lạ ờ n ng ng ng nh ng n : t mắ trong cổ viêm thanh quả v.v... c , n Có nhiề cháu bé s ơsinh khi th ởđ nghe nhưtiế gà kêu do thanh quả có cấ tạ hơ khác thư ng ờ u ã ng n uo i lúc mớ sinh. Sau mộ vài tháng, thanh quả các cháu phát triể và dầ dầ tr ởthành bình thư ng, tiế ờ i t n n nn ng kêu kia cũ sẽmấ ng t. 41. Ngư thở cách quãng. ng Trong nhữ ngày đ u mớ sinh ra, Bé th ư ng th ởkhông đ u. Đ khi có nhữ đ t ngư th ởch ừ ầ ờ ề ôi ng ợ ng i ng ng vài giây hoặ lâu hơ 10 giây đ i vớ các Bé sinh thiế tháng. Hiệ tư ng này có th ểkèm theo sự giả ối nợ c n u m nhị đ p củ tim, có nhữ biế cốxấ Do đ các Bé sinh thiế tháng c ầ phả đ ợ the o dõi cẩ thậ pậ a i ưc ng n u. ó, u n n n và đ ợ nuôi trong các thiế bị có máy theo dõi nhị tim, nhị th ở Nhữ c ơ ngừ th ởtrong gi ấ ưc t khí p p . ng n ng c ngủcủ trẻsơsinh hiệ nay đ ợ coi nh ưnhữ nguyên nhân ph ổbiế nhấ gây chế đ t ngộ cho các ưc tộ a n ng n t t cháu. 42. Ngạ do gaz. t Nhữ hơ làm ng ạ có th ểcó trong gia đ là: ng i t ình - Gaz dùng đ đ nấ thoát ra ngoài vì đ ờ ố có chỗrò r ỉ ể un u, ư ng ng ; - Khí ôxýt cacbon (CO), là mộ khí không màu, sinh ra từcái máy sư i ấ hay đ nư c không ho ạ ởm ớ t un t đ ng t ố ộ t. Khi có hiệ tư ng mộ ngư i trong nhà - lớ hay bé - b ị ạ do gaz, KHôNG Đ ợ dùng b ấ cứ mộ nợ ờ ưc t n ng t t t dụ c ụđ n nào vì ch ỉầ có mộ tia lử đ n nhỏsẽgây ra nguy hiể khó lư ng tr ư c đ ợ iệ a iệ ờ ớ ư c. ng cn t m PHảI: Khóa ngay bình gaz lạ mởr ộ các cử hoặ đ a n ạ nhân ra ngoài tr ờ cư i, ng a, n i; - Làm ngay hô hấ nhân t ạ cho nạ nhân, n ế n ạ nhân không còn th ởnữ p o n un a; - Nhờngư i hàng xóm gọ đ n tớ cơquan cứ hỏ ờ i iệ i u a. Nế n ạ nhân ngấ như v ẫ thở: un t, ng n Không đ ợ cho nạ nhân uố bấ c ứthứgì. Việ làm này không làm cho nạ nhân tỉ l ạmà có nguy ưc n ng t c n nh i cơlàm nư c vào trong phổ rấ nguy hiể ớ i, t m. Đ nạ nhân nằ im, đ u h ơ thấ hơ chân, quay đ u sang mộ bên đ tránh không cho l ư i tụ vào cổ ển ầ ầ ể ỡt m i pn t họ và nế nạ nhân nôn ói, thì không bị ư c tràn xu ố phổ nớ ng un ng i. 43. Ho. Bình thư ng, nhữ đ ờ hô hấ luôn luôn đ ợ giữ gìn sạ sẽdo có nhữ lớ lông nhỏphủtrên ờ ng ư ng ưc p ch ng p lòng ố không ng ừ chuyể đ ng đ đ y các chấ bẩ ra ngoài. Ho là mộ phả ứ củ cơthể dùng nộ ểẩ ng ng tn t n ng a ,
hơ ph ổt ố các chấ lạhoặ chấ nhầ do chính ố dẫ khí đ tiế ra nhiề quá, ra khỏcác ố dẫ i i ng t c t y ng n ãt u i ng n khí. Bở vậ ho là mộ phả ứ bả vệcầ thiế củ cơthể cho nên nhi ề khi, không nên tìm cách ng ǎ iy t n ng o n ta , u n cả việ ho. n c Đ chữ trị ệ ho, bác sĩ ư ng đ t nhiề câu hỏ đ tìm nguyên nhân như ho từbao gi ờ hay ho vào ể th ờ ặ iể a b nh u : , lúc nào? tiế ho vang cao hay khàn khàn? Kèm v ớ việ ho cháu b é có số không, có ch ả nư c mũ yớ ng i c t i không, có khó thởkhông, có chấ nhầ ởphân hay khi bị ói không ?... Bác sĩ òn chú ý xem có ph ả t y nôn c i là cháu bị ho gà hay bệ sở không? lây nh i Chúng ta nên phân biệ nhiề thứho khác nhau như sau: t u * Ho cấ tính thư ng kèm theo s ố các tr ẻem bị ờ viêm đ ờ hô hấ trên; ư ng p t p * Ho mạ tính do viêm lâu ngày các đ ờ hô h ấ trên, như bị ư ng viêm xoang ch ẳ hạ n p ng n; * Ho không kèm theo số có thểdo dị ng nh ưhen; th ư ng các cháu ho khan và ho từ c ơ ứ ờ t ng n; - Ho đ ởcác cháu s ơsinh do các chấ nhầ tích t ụlàm tắ các đ ờ dẫ khí; đ các cháu bé khỏ ư ng n ể êm t y c i ho, chỉ ầ nhấ cháu bé dậ và bếtheo chi ề đ ng đ các chấ nhầ tích t ụtrong các đ ờ dẫ khí uứ ể ư ng n cn c y t y chả thoát đ ho đ cũ có thểlà triệ ch ứ c ủ sựlư thông ngư c chiề củ các ch ấ ởđ ạ từ ợ y i; êm ng u ng a u ua t on miệ t ớ dạdày; ng i * Ho tiế khàn khàn từ tiế mộ có thểdo viêm họ ng ng ng t ng; * Ho từ c ơ dài có thểlà ho gà. ng n Nế b ấ chợ cháu bé ho sặ sụ không bị ố như th ởkhó khǎ làm mặ tái đ thì có th ểdo cháu bé ut t c a, st ng n t i đ nuố ho ặ tố mộ vậ gì vào họ ã t c ng tt ng. CáCH CHữ TR ị Nhưtrên đ nói, nhiề khi không nên ngǎ cả bé ho. Các loạ thuố an th ầ gi ả ho A - ã u nn i c n, m có khi lạcó h ạlàm cho cháu bé khó th ở Bở v ậ các bác s ĩ ư ng tìm loạ thuố có tác dụ làm th ờ i i . i y, i c ng loãng các chấ nhầ ra đ dễt ố chúng ra khỏcác đ ờ ố dẫ khí. ể ư ng ng n t y ng i Chỉ nào cháu bé ho khan nhi ề quá, bị ấ sứ vì ho ban đ th ì bác sĩ ớ cho cháu u ố thuố an khi u mt c êm mi ng c thầ đ làm dị cơ ho nh ưtrong trư ng hợ cháu bị gà. nể ờ un p ho Đ i vớ các cháu bi ho kinh niên, hay b ị i bị i, ngư i ta thư ng áp dụ ph ư ng pháp vậ đ ng hô hấ ối đ lạ ờ ờ ơ nộ ng p hỗtrợviệ thởnhân t ạ c o. 44. Ho gà. Ngày nay, nhờphư ng pháp tiêm phòng bệ nên ít tr ẻem bi bệ HO Gà. Vớ các cháu nh ỏkhông ơ nh, nh i đ ợ ngư i lớ cho đ tiêm chủ đ li ề thì HO Gà v ẫ là mộ bệ dai d ẳ đ ưc ờn ng ủ u ng, áng s ợ i n t nh . Từ8 tớ 10 ngày sau khi ti ế xúc vớ mộ trẻkhác mang b ệ cháu bé bắ đ u có các triệ ch ứ bị tầ i p i t nh, u ng lây như số nhẹ bắ đ u ho và càng lúc càng ho nhiề h ơ , tầ :t u n. Từngày thứ15 tr ởđ cháu ho t ừ c ơ Mỗcơ ho làm ng ư i cháu co dúm l ạ mắ đ ràn rụ n ư c ờ tỏ ớ i, ng n. in i, a mắ Sau cơ ho, cháu vộhít th ởt ừ hơ dài nghe có nh ữ ti ế rít đ c biệ Đôi khi miệ cháu có ặ t. n i ng i ng ng t. ng nhữ chấ dãi dính không nhổra đ ợ khiế cháu b ị ói. ưc ng t n nôn